Trước yêu cầu bảo vệ vững chắc Thủ đô Hà Nội và các cơ quan của Trung ương trong bối cảnh cuộc chiến tranh bảo vệ biên giới phía Bắc Tổ quốc đang diễn ra quyết liệt, ngày 27-02-1979, Sư đoàn bộ binh 301 được thành lập. Ngay sau khi ra đời, Sư đoàn nhanh chóng ổn định tổ chức biên chế; tích cực xây dựng lực lượng, địa bàn; tổ chức huấn luyện chiến đấu chặt chẽ; thực hiện nhiệm vụ cơ động chiến đấu, tổ chức phòng ngự tuyến một Thủ đô Hà Nội trên hướng chủ yếu của quốc gia, phối hợp cùng lực lượng vũ trang địa phương tác chiến phòng ngự, phản công, tiến công bảo vệ vững chắc địa bàn, v.v. Trải qua 40 năm xây dựng, phát triển và trưởng thành, mặc dù nhiệm vụ có nhiều thay đổi theo yêu cầu bảo vệ các mục tiêu trọng yếu trên địa bàn Hà Nội, song các thế hệ cán bộ, chiến sĩ Sư đoàn luôn đoàn kết, thống nhất, chủ động khắc phục khó khăn, vươn lên hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao, xây đắp nên truyền thống “Trung thành vô hạn, đoàn kết một lòng, gắn bó máu thịt với dân, đã ra quân là chiến thắng”.

Trong giai đoạn hiện nay, Sư đoàn tiếp tục đảm nhiệm là lực lượng chủ lực - cơ động chiến đấu của Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà Nội, có nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, bảo vệ an toàn các mục tiêu trọng yếu, sự kiện chính trị quan trọng của Đảng, Nhà nước, Quân đội và Thủ đô Hà Nội; tham gia phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, thảm họa, cứu hộ, cứu nạn và một số nhiệm vụ đột xuất khác. Nhận thức rõ tầm quan trọng, tính đặc thù của nhiệm vụ, những năm gần đây, Đảng ủy, chỉ huy Sư đoàn đã triển khai thực hiện toàn diện các mặt công tác, nhằm nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu, bảo vệ an toàn các mục tiêu được giao và hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ đột xuất¹, được Đảng, Nhà nước, Quân đội, Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà Nội và cấp ủy, chính quyền địa phương tặng thưởng nhiều phần thưởng cao quý. Từ thực tiễn thực hiện nhiệm vụ, Sư đoàn rút ra một số kinh nghiệm, đồng thời là những giải pháp đã, đang được Đơn vị thực hiện hiệu quả.

Trước hết, Sư đoàn tập trung xây dựng vững mạnh về chính trị, làm cơ sở nâng cao sức mạnh chiến đấu. Để bảo đảm cho Đơn vị thực hiện nhiệm vụ đúng hướng, đạt được mục tiêu, yêu cầu đề ra, Sư đoàn tập trung giáo dục cho cán bộ, chiến sĩ nắm chắc quan điểm, đường lối quân sự, quốc phòng của Đảng, các nghị quyết, chỉ thị của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà Nội, trực tiếp là Nghị quyết của Đảng ủy Sư đoàn, truyền thống, nhiệm vụ của đơn vị, chiến lược “diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ, “phi chính trị hóa” Quân đội của các thế lực thù địch và yêu cầu của sự nghiệp bảo vệ Thủ đô trong tình hình mới. Do điều kiện môi trường, địa bàn thực hiện nhiệm vụ phức tạp, tình huống có thể xảy ra bất cứ lúc nào, Sư đoàn chỉ đạo các cơ quan, đơn vị tập trung giáo dục, quán triệt bộ đội nâng cao tinh thần cảnh giác, xác định tư tưởng, quyết tâm, đảm bảo trong bất luận điều kiện, hoàn cảnh nào cũng phải giữ vững bản lĩnh, lập trường, phẩm chất người quân nhân cách mạng; tuyệt đối trung thành, không dao động trước cám dỗ, khó khăn, nhất là thủ đoạn mua chuộc, lôi kéo của các thế lực thù địch, sẵn sàng chiến đấu, hy sinh để bảo vệ an toàn mục tiêu, hoàn thành nhiệm vụ được giao. Đồng thời, khơi dậy niềm vinh dự, tự hào được công tác trong một đơn vị làm nhiệm vụ đặc biệt quan trọng, có bề dày truyền thống xây dựng, phát triển, trên cơ sở đó đề cao trách nhiệm, chủ động khắc phục khó khăn, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.

Cùng với đó, Sư đoàn chú trọng kết hợp chặt chẽ giữa kiện toàn với bồi dưỡng, tập huấn nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của cấp ủy, tổ chức đảng, cơ quan và đội ngũ cán bộ chính trị các cấp. Phát huy vai trò, trách nhiệm của đội ngũ cán bộ chủ trì, tính tiền phong, gương mẫu của đảng viên trong quá trình lãnh đạo, chỉ đạo đơn vị gắn với thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI, XII) về xây dựng, chỉnh đốn Đảng và Chỉ thị 05 của Bộ Chính trị (khóa XII) về đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí minh. Trong đó, ưu tiên bảo đảm chất lượng chính trị của cấp ủy, chỉ huy và đảng viên cho đơn vị huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, làm nhiệm vụ quan trọng, đặc thù. Đẩy mạnh thực hiện phong trào Thi đua Quyết thắng, nhất là thi đua đột kích thực hiện nhiệm vụ đột xuất, thời gian cao điểm nhằm phát huy sức mạnh tổng hợp thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị trọng tâm của Đơn vị.

Hai là, chú trọng nâng cao chất lượng huấn luyện, trình độ, khả năng sẵn sàng chiến đấu. Đảng ủy, chỉ huy Sư đoàn xác định: đây là khâu đột phá quan trọng, yếu tố quyết định sức mạnh chiến đấu và kết quả hoàn thành nhiệm vụ của Đơn vị. Trên cơ sở quán triệt, triển khai thực hiện Nghị quyết 765-NQ/QUTW của Quân ủy Trung ương và Nghị quyết 939-NQ/ĐU của Đảng ủy Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà Nội về “Nâng cao chất lượng huấn luyện giai đoạn 2013 - 2020 và những năm tiếp theo”, Đảng ủy, chỉ huy Sư đoàn chỉ đạo các cơ quan, đơn vị ra nghị quyết chuyên đề và xây dựng kế hoạch, chương trình hành động với mục tiêu, yêu cầu, nội dung biện pháp thực hiện cụ thể, phù hợp với đối tượng, nhiệm vụ, đặc điểm địa bàn. Để nâng cao chất lượng huấn luyện 02 đối tượng chủ yếu là lực lượng thường trực và lực lượng dự bị động viên, trước hết, Sư đoàn tập trung kiện toàn, bồi dưỡng nâng cao trình độ, phương pháp huấn luyện cho đội ngũ cán bộ, nhất là cán bộ đơn vị trực tiếp huấn luyện bộ binh, binh chủng và khung thường trực huấn luyện dự bị động viên. Chuẩn bị đầy đủ cơ sở vật chất theo hướng: thống nhất về chủng loại, đủ về số lượng, bảo đảm chất lượng và đúng quy định hệ thống giáo án, mô hình, học cụ, thao trường, bãi tập phục vụ công tác huấn luyện. Đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp huấn luyện và nâng cao chất lượng công tác quản lý, điều hành huấn luyện.

Sư đoàn yêu cầu, đối với lực lượng thường trực, tổ chức huấn luyện toàn diện, trong đó tập trung vào những nội dung còn yếu, thiếu và thực tiễn yêu cầu nhiệm vụ đặt ra, theo phương châm “Cơ bản, thiết thực, vững chắc”, sát thực tế chiến đấu. Coi trọng huấn luyện chuyên sâu cho bộ đội sử dụng thành thạo các loại vũ khí, trang bị, phương tiện chuyên dụng A2 có trong biên chế; giỏi cơ động chiến đấu ban đêm trên các loại địa hình của địa bàn Hà Nội, nhất là địa bàn đô thị trong điều kiện địch sử dụng vũ khí công nghệ cao. Tăng cường huấn luyện dã ngoại, huấn luyện theo nhiệm vụ, phương án bảo vệ các mục tiêu, tình huống A2, phòng, chống thiên tai, tìm kiếm, cứu nạn. Thực hiện tốt công tác hội thi, hội thao, kiểm tra đánh giá kết quả, rút kinh nghiệm, làm cơ sở xác định biện pháp huấn luyện tiếp theo. Để nâng cao trình độ tổ chức chỉ huy chiến đấu cho cán bộ các cấp và khả năng hiệp đồng chiến đấu giữa các đơn vị, hằng năm, Sư đoàn đều tổ chức diễn tập chỉ huy cơ quan một bên hai cấp trên bản đồ và ngoài thực địa kết hợp huy động, tiếp nhận lực lượng dự bị động viên và bắn đạn thật cấp tiểu đoàn bộ binh, bảo đảm an toàn, hoàn thành tốt nhiệm vụ, sẵn sàng xử lý kịp thời, hiệu quả các tình huống xảy ra trên địa bàn. Đối với lực lượng dự bị động viên, Sư đoàn chủ động phối hợp với các địa phương tổ chức nắm nguồn, sắp xếp, kiện toàn biên chế quân nhân dự bị vào các đơn vị khung thường trực; chỉ đạo cán bộ khung A huấn luyện, kèm cặp nâng cao trình độ chuyên môn, phương pháp huấn luyện và năng lực quản lý, chỉ huy đơn vị cho cán bộ khung B để vận dụng vào huấn luyện đơn vị. Tổ chức huấn luyện đầy đủ nội dung, chương trình theo phương châm “Cơ bản, thiết thực, chất lượng”; thực hiện nghiêm các chế độ, quy định huấn luyện, kiểm tra theo kế hoạch riêng, bảo đảm nghiêm túc, chặt chẽ, chất lượng. Kết thúc mỗi giai đoạn huấn luyện, Sư đoàn đều tổ chức diễn tập cấp tiểu đoàn có một đại đội dự bị động viên bắn đạn thật, nhằm nâng cao khả năng hiệp đồng xử trí các tình huống tác chiến cho từng đơn vị dự bị động viên.

Ba là, tăng cường rèn luyện kỷ luật, xây dựng chính quy, được Sư đoàn xác định là khâu đột phá cần thiết, góp phần nâng cao sức mạnh chiến đấu của Đơn vị. Nhận thức rõ “Kỷ luật là sức mạnh chiến đấu của Quân đội”, chỉ huy Sư đoàn đã chỉ đạo các cơ quan, đơn vị tập trung quán triệt cho bộ đội nắm chắc các nội dung quy định trong Điều lệnh Quản lý bộ đội, Bộ luật Hình sự về hình thức kỷ luật của Quân đội, mức độ xử phạt của pháp luật Nhà nước đối với những quân nhân (tội danh) chấp hành không nghiêm hoặc không chấp hành mệnh lệnh của chỉ huy trong quá trình thực hiện nhiệm vụ. Qua đó, nâng cao ý thức chấp hành mệnh lệnh, chỉ thị của chỉ huy các cấp trong mọi lúc, mọi nơi, nhất là trong huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, thực hiện nhiệm vụ đột xuất, tạo sự đoàn kết, thống nhất, sức mạnh cho Đơn vị. Đẩy mạnh quán triệt, triển khai thực hiện hiệu quả Chỉ thị 917/CT-BQP, Chỉ thị 91/CT-BQP của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Chỉ thị 1565/CT-BTL của Tư lệnh Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà Nội về xây dựng chính quy, quản lý, giáo dục và chấp hành kỷ luật. Thực hiện nghiêm các chế độ, nền nếp ngày, tuần; kết hợp chặt chẽ giữa duy trì điều lệnh, kỷ luật Quân đội với chấp hành pháp luật Nhà nước. Nhờ đó, những năm gần đây, Sư đoàn luôn ổn định vững chắc về mọi mặt, không có vi phạm kỷ luật nghiêm trọng, kỷ luật thông thường dưới 0,2%, các đơn vị khung thường trực không có vi phạm kỷ luật, đơn vị an toàn tuyệt đối.

Bốn là, nâng cao chất lượng công tác bảo đảm hậu cần, kỹ thuật phục vụ nhiệm vụ trọng tâm của Đơn vị. Sư đoàn tập trung chỉ đạo các cơ quan, đơn vị, nhất là cơ quan hậu cần các cấp xây dựng đầy đủ hệ thống văn kiện, kế hoạch bảo đảm hậu cần thường xuyên cho nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu và dự kiến phương án bảo đảm hậu cần cho nhiệm vụ, tình huống đột xuất. Chú trọng bảo đảm đầy đủ lượng dự trữ vật chất hậu cần sẵn sàng chiến đấu theo quy định, duy trì nghiêm các chế độ luân phiên, đổi hạt,… nhằm nâng cao chất lượng công tác hậu cần. Đổi mới phương thức bảo đảm theo hướng phân cấp trực tiếp, hợp lý nguồn hậu cần, tài chính cho đơn vị, ưu tiên đơn vị huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, làm nhiệm vụ quan trọng. Kết hợp sử dụng hiệu quả nguồn ngân sách của trên cấp với khai thác nguồn hậu cần tại chỗ, đẩy mạnh tăng gia, chăn nuôi trong đơn vị để không chỉ bảo đảm đúng, đủ tiêu chuẩn định lượng, mà còn góp phần cải thiện, nâng cao đời sống bộ đội; thực hiện tốt công tác quản lý, chăm sóc sức khỏe bộ đội, bảo đảm quân số khỏe tham gia huấn luyện, công tác luôn đạt 99%. Quản lý chặt chẽ, tiết kiệm, hiệu quả nguồn xăng dầu, điện, nước,… phục vụ kịp thời các nhiệm vụ. Về công tác kỹ thuật, Sư đoàn chú trọng quán triệt, thực hiện chương trình 925-Ctr/ĐU của Đảng ủy Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà Nội về thực hiện Nghị quyết 382-NQ/ĐUQSTW của Đảng ủy Quân sự Trung ương (nay là Quân ủy Trung ương) và Kết luận 763-KL/QUTW về việc bảo đảm công tác kỹ thuật giai đoạn 2013 - 2020; chủ động bảo đảm kịp thời, đồng bộ vũ khí, trang bị kỹ thuật, phương tiện, xe máy cho các nhiệm vụ, nhất là nhiệm vụ huấn luyện, diễn tập, phòng, chống thiên tai, cứu hộ, cứu nạn. Kết hợp chặt chẽ giữa khai thác, quản lý, bảo dưỡng, sửa chữa,… với nghiên cứu, cải tiến, nâng cấp các loại vũ khí, trang bị kỹ thuật trong biên chế; đẩy mạnh đầu tư mua sắm trang bị, phương tiện chuyên dụng A2, nhằm nâng cao sức mạnh chiến đấu, bảo đảm cho Sư đoàn hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao, xứng đáng với truyền thống đơn vị chủ lực - cơ động bảo vệ Thủ đô.

Đại tá NGUYỄN ĐỨC HẠNH, Sư đoàn trưởng
________________

1 - Tính riêng năm 2018, Sư đoàn đã thực hiện 20 đợt trực cao điểm với thời gian 128 ngày bảo vệ các sự kiện chính trị quan trọng của đất nước; tham gia 494 lượt người, 18 lượt phương tiện, đắp 5.100 bao tải đất, chống tràn 2.800m đê của huyện Chương Mỹ, v.v.