Đại tướng Phan Văn Giang, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng và lãnh đạo Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân tỉnh Sơn La kiểm tra tuyến biên giới Việt - Lào (tháng 3/2023)

Sơn La là tỉnh miền núi, biên giới nằm ở vị trí trung tâm khu vực Tây Bắc của Tổ quốc, với đường biên giới tiếp giáp với nước bạn Lào dài hơn 274 km, có diện tích tự nhiên khoảng 14.174 km², dân số trên 1,3 triệu người với 12 dân tộc cùng sinh sống; trong đó, dân tộc thiểu số chiếm 83,42%. Đây là địa bàn có tiềm năng, thế mạnh về nhiều mặt; lại dung chứa nhiều công trình trọng điểm và các tuyến giao thông huyết mạch của quốc gia,... đồng thời, cũng là nơi tiềm ẩn những yếu tố về an ninh nội địa, an ninh biên giới, nhất là hoạt động của các loại tội phạm, buôn lậu ma túy qua biên giới,... nên Tỉnh vừa có vị trí quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của vùng Tây Bắc, vừa là địa bàn trọng điểm về quốc phòng, an ninh của Quân khu 2 và cả nước. Nhận thức sâu sắc điều đó, những năm qua, cùng với tập trung phát huy tiềm năng, thế mạnh vào phát triển kinh tế - xã hội, Tỉnh luôn chú trọng tăng cường quốc phòng, an ninh; trong đó, công tác giáo dục quốc phòng và an ninh là một trong các nhiệm vụ trọng tâm, được triển khai thực hiện bằng nhiều giải pháp thiết thực, hiệu quả.

Nổi bật là, quán triệt, thực hiện Luật Giáo dục quốc phòng và an ninh, các chỉ thị, hướng dẫn của trên, trực tiếp là sự lãnh đạo, chỉ đạo của Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân Tỉnh và Hội đồng Giáo dục quốc phòng và an ninh Quân khu 2, hằng năm, Bộ Chỉ huy Quân sự - Cơ quan Thường trực Hội đồng Giáo dục quốc phòng và an ninh Tỉnh chủ động phối hợp với các sở, ngành, cơ quan chức năng đánh giá thực chất các đối tượng, tình hình các địa phương; trên cơ sở đó, tham mưu giúp Tỉnh ban hành các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn, xây dựng kế hoạch bồi dưỡng kiến thức quốc phòng, an ninh cho các đối tượng theo quy định và phổ biến cho toàn dân. Đáng chú ý, sau Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, bầu cử Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021 - 2026, Bộ Chỉ huy Quân sự đã tích cực tham mưu cho Tỉnh kiện toàn Hội đồng Giáo dục quốc phòng và an ninh các cấp bảo đảm đủ số lượng, thành phần theo quy định; điều chỉnh, bổ sung quy chế hoạt động phù hợp với tình hình thực tiễn. Đồng thời, chỉ đạo cơ quan quân sự các cấp trực thuộc tích cực bám nắm địa bàn, kịp thời tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương các giải pháp đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác quan trọng này. Thời gian qua, mặc dù dịch bệnh diễn biến phức tạp, có thời điểm thực hiện dãn cách, song với tinh thần chủ động, sáng tạo, cơ quan quân sự các cấp đã tham mưu cho địa phương linh hoạt điều chỉnh kế hoạch; chuẩn bị chu đáo, tỉ mỉ cả về phương pháp, địa điểm tổ chức và trang bị, vật chất, v.v. Nhờ đó, công tác bồi dưỡng, giáo dục quốc phòng và an ninh của Tỉnh luôn thực hiện đúng kế hoạch, duy trì chất lượng tốt. Từ năm 2020 đến nay, Tỉnh đã xây dựng 144 phóng sự, 4.457 tin bài về quốc phòng, an ninh (trong đó có 644 chuyên mục phát thanh bằng tiếng dân tộc) trên các phương tiện thông tin đại chúng; có 1.194 cán bộ đối tượng 2 và 3; 19.162 cán bộ đối tượng 4 và 728 cá nhân tiêu biểu, người có uy tín trong cộng đồng dân cư, già làng, trưởng bản, chức việc tôn giáo được bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh. Thông qua bồi dưỡng, nhận thức, trình độ, năng lực lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành của cấp ủy, chính quyền, năng lực tham mưu của các sở, ban, ngành, đoàn thể về công tác quốc phòng, an ninh ngày càng được nâng lên, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội, xây dựng “thế trận lòng dân” vững chắc, tạo điều kiện thuận lợi cho kinh tế, xã hội, du lịch địa phương phát triển bền vững.

Bên cạnh kết quả đạt được, hoạt động của Hội đồng Giáo dục quốc phòng và an ninh các cấp, nhất là ở cấp xã, phường, thị trấn có mặt còn hạn chế; nhận thức của một số bộ phận cán bộ, đảng viên và nhân dân chưa đầy đủ và toàn diện; chất lượng đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên ở các địa phương có mặt chưa đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, nhất là khả năng nghe, nói tiếng dân tộc, v.v. Trong khi đó, do xuất phát điểm thấp và nhiều nguyên nhân khác nhau nên hiện nay Tỉnh vẫn thuộc diện đặc biệt khó khăn, tỷ lệ hộ nghèo, cận nghèo còn ở mức cao. Mặt khác, tình hình thiên tai, dịch bệnh; các hoạt động tội phạm, truyền đạo trái pháp luật, di dịch cư tự do trên địa bàn, nhất là tuyến biên giới tiềm ẩn nhiều nguy cơ khó lường. Tình hình đó đặt ra cho công tác giáo dục quốc phòng và an ninh cho các đối tượng và toàn dân trong Tỉnh phải có nhiều giải pháp sáng tạo, phù hợp, nhằm tạo sự thống nhất cao về nhận thức và hành động; trong đó, tập trung thực hiện tốt một số nội dung chủ yếu sau:

1. Tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền, người đứng đầu cơ quan, tổ chức các cấp, cũng như nâng cao nhận thức cho các đối tượng và toàn dân đối với nhiệm vụ giáo dục quốc phòng và an ninh. Quán triệt, thực hiện Luật Giáo dục quốc phòng và an ninh, các nghị định, quyết định của Chính phủ cùng các văn bản quy phạm pháp luật về giáo dục quốc phòng và an ninh, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh tập trung nghiên cứu, tham mưu với Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân Tỉnh có nhiều chủ trương, biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo, xây dựng, hoàn thiện kế hoạch và ban hành các văn bản hướng dẫn, tạo cơ sở để triển khai thực hiện thống nhất, đồng bộ từ Tỉnh đến địa phương, coi đây là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, tiêu chí đánh giá năng lực lãnh đạo, quản lý của cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền và cán bộ chủ trì các cấp. Đồng thời, đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức cho toàn dân, nhất là đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý, chủ trì, chủ chốt thấy rõ: giáo dục quốc phòng và an ninh là vấn đề có ý nghĩa chiến lược, nội dung quan trọng trong công tác quốc phòng và an ninh ở địa phương; thiết thực góp phần xây dựng tiềm lực chính trị - tinh thần, “thế trận lòng dân”, tạo nền tảng xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân gắn với nền an ninh nhân dân và thế trận an ninh nhân dân vững mạnh. Từ đó, thống nhất về nhận thức và hành động, huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và toàn dân; sự phối hợp, hiệp đồng chặt chẽ giữa các lực lượng, phát huy hiệu quả lãnh đạo của cấp ủy, sự quản lý, điều hành của chính quyền và người đứng đầu các cơ quan, tổ chức đối với công tác này. Cùng với đó, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh chỉ đạo cơ quan quân sự trực thuộc chủ động tham mưu cho cấp ủy, chính quyền cùng cấp các phương án củng cố, kiện toàn Hội đồng bảo đảm đủ số lượng, đúng thành phần, cơ cấu; bổ sung quy chế hoạt động của Hội đồng phù hợp với thực tế địa phương, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động, nhất là đối với các xã vùng sâu, vùng xa, biên giới và địa bàn trọng điểm về quốc phòng, an ninh.

2. Phát huy vai trò nòng cốt của cơ quan quân sự các cấp trong tham mưu, phối hợp tổ chức thực hiện công tác giáo dục quốc phòng và an ninh, với nhiều đổi mới, sáng tạo về hình thức và phương pháp tiến hành. Là một trong các tỉnh có diện tích rộng nhất cả nước, địa hình bị chia cắt, giao thông khó khăn, nhất là với 06 huyện và 17 xã biên giới. Để đạt mục tiêu 100% các đối tượng hoàn thành chương trình bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh trong nhiệm kỳ, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh chủ động phối hợp với Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy và các lực lượng đứng chân trên địa bàn tiến hành rà soát, nắm chắc số lượng, phân loại đối tượng, làm cơ sở tham mưu giúp địa phương xây dựng và thông báo kế hoạch, chỉ tiêu đến các đơn vị sớm để triển khai thực hiện. Đồng thời, đẩy mạnh đổi mới hình thức tổ chức, phương pháp giáo dục phù hợp với từng đối tượng và đặc điểm địa bàn. Theo đó, với đội ngũ cán bộ, đảng viên, cùng với cử đối tượng 1 và 2 tham gia các lớp bồi dưỡng do cấp trên tổ chức, Tỉnh tích cực tổ chức bồi dưỡng cho cán bộ đối tượng 3 và 4 tại địa phương theo phân cấp. Quá trình thực hiện, Tỉnh đẩy mạnh kết hợp lồng ghép bồi dưỡng trong các kỳ họp, triển khai công tác dân - chính - đảng, hội nghị tập huấn công tác ngành; diễn tập khu vực phòng thủ, diễn tập phòng, chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn, v.v. Với đối tượng người có uy tín trong cộng đồng dân cư, nhất là các già làng, trưởng bản, chức sắc, chức việc tôn giáo, Bộ Chỉ huy Quân sự chủ động phối hợp với Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy đề xuất với Tỉnh các phương án xây dựng kế hoạch mở rộng đối tượng bồi dưỡng; tổ chức nghiên cứu, xây dựng hệ thống các chuyên đề phù hợp với đối tượng, bổ sung những chuyên đề mới từ thực tiễn đặt ra về xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, nhất là các chuyên đề về dân tộc, tôn giáo và đấu tranh quốc phòng, bảo vệ biên giới và giữ gìn an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn,... theo Thông tư số 38/2014/TT-BQP, ngày 30/5/2014 của Bộ Quốc phòng về ban hành chương trình, nội dung và chương trình khung bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh.

3. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến kiến thức quốc phòng và an ninh cho toàn dân. Thực hiện nội dung này, Tỉnh chú trọng phát huy vai trò của mọi lực lượng, tổ chức, cá nhân để triển khai thực hiện theo hướng “chặt chẽ, đồng bộ, bao phủ rộng khắp”. Theo đó, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy, Sở Thông tin và Truyền thông chỉ đạo các cơ quan thông tấn, báo chí của Tỉnh và các huyện, thị xã mở chuyên trang, chuyên mục quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân,… để tuyên truyền, phổ biến kiến thức quốc phòng và an ninh cho toàn dân. Đồng thời, chỉ đạo cơ quan quân sự trực thuộc tiếp tục thực hiện tốt quy chế phối hợp với các lực lượng đứng chân trên địa bàn, trọng tâm là quy chế phối hợp giữa lực lượng Quân sự, Công an, Bộ đội Biên phòng trong nắm tình hình địa bàn, nhất là ở các xã biên giới, vùng sâu, vùng xa, từ đó xây dựng kế hoạch, lựa chọn nội dung, tổ chức tuyên truyền sâu rộng trong nhân dân. Trong đó, chú trọng vận dụng linh hoạt các hình thức, phương pháp giáo dục phù hợp với nét đẹp văn hóa truyền thống của đồng bào. Tăng cường tuyên truyền bằng hình thức trực tiếp, phát tài liệu thông qua các dịp lễ kỷ niệm, ngày truyền thống, ngày hội tòng quân, diễn tập khu vực phòng thủ. Kết hợp lồng ghép tuyên truyền trong các buổi sinh hoạt cộng đồng dân cư, hoạt động của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức đoàn thể; phát huy vai trò của Hội Phụ nữ, Đoàn Thanh niên, Hội Cựu chiến binh, già làng, trưởng bản, người có uy tín trong cộng đồng dân cư tích cực tuyên truyền, vận động đồng bào các dân tộc.

Cùng với thực hiện hiệu quả các giải pháp trên, Tỉnh chú trọng nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên, báo cáo viên, tuyên truyền viên; trong đó, tập trung xây dựng, phát triển nguồn cán bộ là người dân tộc thiểu số; tăng cường mở các lớp bồi dưỡng về phong tục tập quán và tiếng dân tộc,... xây dựng lực lượng này ngày càng vững mạnh, phát huy vai trò “cầu nối” gắn kết giữa cấp ủy, chính quyền và nhân dân trong thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Đại tá TÔ QUANG HANH, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Chỉ huy trưởng Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh, Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng giáo dục quốc phòng và an ninh Tỉnh