Là địa bàn “phên giậu” vùng Đông Bắc của Tổ quốc, Quảng Ninh có vị trí chiến lược đặc biệt quan trọng của Quân khu 3 và cả nước với đặc điểm là tỉnh duy nhất có đường biên giới cả trên bộ, trên biển tiếp giáp với nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa; đồng thời, là trung tâm dịch vụ, du lịch, thương mại, công nghiệp lớn, cửa ngõ giao thương quốc tế quan trọng khu vực phía Bắc. Những năm gần đây, Quảng Ninh có tốc độ phát triển kinh tế nhanh, luôn nằm trong tốp 05 địa phương có số thu ngân sách cao nhất cả nước, với nhiều mô hình mới, sáng tạo, được Trung ương đánh giá cao. Những đặc điểm trên vừa tạo thời cơ để Tỉnh phát triển nhanh, bền vững, song cũng đặt ra thách thức, yêu cầu cao đối với nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, xây dựng nền quốc phòng toàn dân và xây dựng khu vực phòng thủ.

Ý thức rõ điều đó và trên cơ sở quán triệt sâu sắc đường lối, quan điểm quốc phòng, quân sự, bảo vệ Tổ quốc của Đảng, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, Đảng ủy, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh đã chủ động tham mưu cho Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân Tỉnh nhiều chủ trương, giải pháp toàn diện trong lãnh đạo, chỉ đạo nâng cao chất lượng xây dựng nền quốc phòng toàn dân, tạo nền tảng quan trọng để xây dựng khu vực phòng thủ vững chắc trên cơ sở phát huy tính chủ động, sáng tạo, tiềm năng, thế mạnh của địa phương để tập trung xây dựng các tiềm lực trong khu vực phòng thủ, nhất là tiềm lực chính trị, tinh thần, tiềm lực kinh tế, quân sự, khoa học công nghệ. Trong đó, phát huy nhân tố chính trị, tinh thần, xây dựng “thế trận lòng dân” vững chắc với nhiều mô hình, cách làm mới, hiệu quả.

Thủ trưởng Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh động viên công dân lên đường nhập ngũ năm 2020

Với vai trò là cơ quan nòng cốt tham mưu và trực tiếp tổ chức thực hiện, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh chủ động tham mưu cho Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân Tỉnh, cấp ủy, chính quyền các cấp thường xuyên quan tâm chăm lo xây dựng tiềm lực chính trị, tinh thần, coi đây là một trong những nội dung trọng tâm của khu vực phòng thủ. Trước hết, tập trung quán triệt, giáo dục nâng cao nhận thức, ý thức, trách nhiệm của đội ngũ cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ chủ chốt, các cấp, các ngành trong hệ thống chính trị và toàn dân đối với nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, xây dựng khu vực phòng thủ theo hướng có chiều sâu, thiết thực, hiệu quả. Theo đó, công tác giáo dục, bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh cho các đối tượng được tiến hành chặt chẽ, quyết liệt và đồng bộ. Ngoài các đối tượng trong diện giáo dục, bồi dưỡng theo quy định, Tỉnh chú trọng mở lớp cho các đối tượng đặc thù: chủ hộ gia đình khu vực biên giới, chủ hộ tàu thuyền, công nhân, người lao động trong các khu công nghiệp, tăng ni, phật tử, chức sắc, chức việc tôn giáo, v.v. Đến hết năm 2019, Tỉnh hoàn thành toàn bộ chỉ tiêu bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh giai đoạn 2015 - 2020; trong đó, đối tượng 1 và 2 đạt 100%; đối tượng 3 đạt 98,2%. Ngoài ra, cơ quan quân sự các cấp còn phối hợp chặt chẽ với các ngành chủ động nắm chắc tình hình, tham mưu cho Tỉnh quan tâm đầu tư nguồn lực lớn cho xây dựng cơ sở hạ tầng, hỗ trợ nhân dân ở các vùng khó khăn, biên giới, miền núi, biển, đảo phát triển kinh tế, ổn định cuộc sống; đồng thời, giải quyết tốt các vấn đề xã hội, nhất là những vấn đề bức xúc, nổi cộm từ cơ sở. Lực lượng vũ trang Tỉnh tích cực thực hiện phong trào “Quân đội chung sức xây dựng nông thôn mới” với những công trình, việc làm cụ thể, ý nghĩa. Hằng năm, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh tổ chức khảo sát địa bàn, xây dựng kế hoạch phân công các đơn vị ở địa bàn thành phố, thị xã và các đơn vị tự vệ trực tiếp tham gia giúp các huyện khó khăn, biên giới, biển, đảo. Qua đó, không chỉ vận động được sự đóng góp sức người, sức của trong cán bộ, chiến sĩ lực lượng thường trực mà còn huy động được sự tham gia nhiệt tình, trách nhiệm của lực lượng dân quân tự vệ và các doanh nghiệp, các đơn vị quân đội đóng quân trên địa bàn. Từ năm 2015 đến nay, lực lượng vũ trang Tỉnh đã huy động trên 52.000 ngày công, 26 tỷ đồng giúp các địa phương kiên cố hóa đường liên thôn, kênh mương nội đồng; xây dựng khuôn viên nhà văn hóa, phòng học, nhà ăn, nhà ở bán trú kiên cố tặng các điểm trường ở vùng khó khăn, v.v. Cứ mỗi dịp Tết đến, xuân về, cán bộ, chiến sĩ của lực lượng vũ trang Tỉnh lại tỏa về các vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn, các thôn, bản biên giới, biển, đảo tổ chức gói bánh chưng, giao lưu văn nghệ, thể thao, tặng quà cho các hộ nghèo, đối tượng chính sách, các gia đình có công dân nhập ngũ,... tạo nên các “Tết thắm tình quân dân”, góp phần củng cố “thế trận lòng dân”, nâng cao niềm tin của nhân dân với cấp ủy, chính quyền địa phương.

Trong xây dựng và hoạt động khu vực phòng thủ, Bộ Chỉ huy Quân sự tích cực tham mưu cho Tỉnh triển khai xây dựng các thành phần, thế trận khu vực phòng thủ, với phương châm mỗi bước phát triển kinh tế - xã hội là một bước tăng cường tiềm lực quốc phòng, an ninh. Các dự án, đề án, quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội của Tỉnh luôn được gắn kết chặt chẽ với yêu cầu, nhiệm vụ quốc phòng. Thực hiện sự chỉ đạo của Tỉnh ủy về kết hợp giữa phát triển kinh tế - xã hội với tăng cường quốc phòng, an ninh, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh đã tham gia thẩm định 506 dự án phát triển kinh tế - xã hội, đề xuất với Bộ Quốc phòng, Quân khu kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, tạo điều kiện thuận lợi cho triển khai các dự án trọng điểm, động lực phát triển của Tỉnh. Theo đó, Tỉnh đã ban hành cơ chế, chính sách gắn phát triển kinh tế với xây dựng thế trận, tiềm lực quốc phòng, nhất là khu vực biên giới, biển, đảo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, như: Đề án “Nhiệm vụ và giải pháp đưa các xã, thôn ra khỏi diện đặc biệt khó khăn, hoàn thành các mục tiêu, chương trình 135 giai đoạn 2017 - 2020 trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh”; xây dựng cơ sở hạ tầng đưa dân ra sinh sống ở đảo Trần; mở rộng, kiên cố hóa đường cơ động trên các tuyến đảo, kè sông biên giới; xây dựng các khu neo đậu tàu thuyền, phát triển các đội tàu đánh bắt xa bờ và dịch vụ hậu cần nghề cá. Đặc biệt, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh đã tham mưu cho địa phương bố trí quỹ đất và nguồn lực để xây dựng các thành phần, thế trận quân sự trong khu vực phòng thủ và các công trình “lưỡng dụng” trên địa bàn biên giới, biển, đảo, đảm bảo đáp ứng tốt yêu cầu, nhiệm vụ cho các tình huống tác chiến khi chiến tranh xảy ra. Tỉnh tập trung huy động có hiệu quả mọi nguồn lực đầu tư tạo đột phá về hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ, nhất là một số công trình có tính lưỡng dụng cao, như: tuyến cao tốc Hải Phòng - Hạ Long - Vân Đồn, cảng hàng không quốc tế Vân Đồn, cảng tàu khách quốc tế Hòn Gai, v.v. Đến nay, việc quy hoạch, xây dựng các căn cứ ở các cấp đảm bảo thực hiện, hoàn thành theo kế hoạch; chỉ đạo xây dựng 04 trung tâm tìm kiếm cứu nạn trên các địa bàn trọng điểm, đầu tư các cảng biển quân sự kết hợp với phục vụ dân sinh tại một số đảo và trung tâm hậu cần nghề cá Vịnh Bắc Bộ tại Cô Tô. Cùng với đó, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh còn tham mưu và tiến hành khảo sát, cải tạo một số hang động trên các tuyến đảo và các địa phương ven biển; xây dựng chốt chiến đấu của lực lượng dân quân thường trực các địa bàn biên giới; xây dựng, nâng cấp thao trường huấn luyện, nhà ở cho lực lượng dân quân tự vệ, dự bị động viên với tổng kinh phí trên 900 tỷ đồng. Kết quả xây dựng các thành phần, thế trận khu vực phòng thủ Tỉnh là cơ sở quan trọng để năm 2017, Quảng Ninh được Bộ Quốc phòng chọn làm điểm tổ chức diễn tập khu vực phòng thủ cấp tỉnh cho toàn quân, với nhiều đột phá cả về nội dung, hình thức và ứng dụng công nghệ, sử dụng thiết bị thông tin hiện đại,... được Bộ Quốc phòng, Bộ Tư lệnh Quân khu và các địa phương, đơn vị đánh giá cao.

Với những kết quả xây dựng khu vực phòng thủ giai đoạn 2008 - 2018, Quảng Ninh được Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen; được lựa chọn đại diện các tỉnh, thành phố trong cả nước báo công với đồng chí Tổng Bí thư - Chủ tịch nước về kết quả 10 năm xây dựng nền quốc phòng toàn dân trong buổi gặp mặt các điển hình tiên tiến nhân dịp kỷ niệm 30 năm Ngày hội Quốc phòng toàn dân, 75 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam. Đảng bộ Quân sự Tỉnh hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, là Đảng bộ tiêu biểu duy nhất của Tỉnh được Trung ương tôn vinh, biểu dương trong chương trình “Ánh sáng niềm tin” nhân kỷ niệm 90 năm Ngày thành lập Đảng và nhiều phần thưởng cao quý¹.

Khẩu đội Pháo Phòng không (Đại đội Pháo Phòng không Đặng Bá Hát, Công ty Tuyển than Hòn Gai-TKV) luyện tập tác chiến phòng không

Là lực lượng nòng cốt trong công tác quân sự, quốc phòng, lực lượng vũ trang Tỉnh thường xuyên được quan tâm xây dựng nâng cao chất lượng tổng hợp, trình độ khả năng sẵn sàng chiến đấu, đáp ứng yêu cầu hoạt động của khu vực phòng thủ. Cơ quan quân sự các cấp thường xuyên đổi mới, nâng cao chất lượng giáo dục chính trị, tư tưởng, huấn luyện, diễn tập theo hướng sát thực tế chiến đấu, yêu cầu nhiệm vụ, tổ chức biên chế và đặc điểm địa bàn. Công tác xây dựng, nâng cao chất lượng lực lượng dân quân tự vệ, dự bị động viên được triển khai đồng bộ với nhiều cách làm mới, hiệu quả, sát thực tiễn, như: mở các lớp đào tạo trung cấp chuyên nghiệp ngành quân sự cơ sở, đào tạo sĩ quan dự bị, đào tạo thôn, khu đội trưởng bằng kinh phí địa phương; xây dựng các mô hình điểm: tiểu đội dân quân thường trực ở xã biên giới, trung đội dân quân biển, đơn vị tự vệ ở các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, v.v. Những năm gần đây, lực lượng vũ trang Tỉnh luôn là đơn vị tiêu biểu, gương mẫu, đi đầu trong các nhiệm vụ huấn luyện, diễn tập, sẵn sàng chiến đấu, trong công tác phòng, chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn và thực hiện nhiệm vụ quân sự, quốc phòng.

Không chỉ trong các cuộc diễn tập khu vực phòng thủ cấp tỉnh, mà trong các cuộc diễn tập khu vực phòng thủ cấp huyện, diễn tập chiến đấu phòng thủ cấp xã, các cơ quan, doanh nghiệp cũng được Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân Tỉnh quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ về nội dung, phương pháp, bảo đảm theo quy định, hướng dẫn của các cấp, đồng thời có sự đổi mới, sát với thực tiễn, hiệu quả. Đến tháng 10/2019, toàn Tỉnh đã hoàn thành nhiệm vụ diễn tập khu vực phòng thủ trong nhiệm kỳ 2015 - 2020. Qua đó, rút ra nhiều bài học quý trong thực hiện cơ chế Đảng lãnh đạo, chính quyền quản lý, điều hành, cơ quan Quân sự, Công an và các ban, ngành, đoàn thể thực hiện tốt công tác tham mưu, tổ chức thực hiện và quán triệt các chỉ thị, nghị quyết của trên, đóng góp tích cực cho việc nâng cao nhận thức, đề cao trách nhiệm của các tổ chức, lực lượng trong tham gia xây dựng khu vực phòng thủ của Tỉnh.

Đại tá LÊ VĂN LONG, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Chỉ huy trưởng Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh
____________________

1 - Năm 2015, lực lượng vũ trang Tỉnh vinh dự được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân lần thứ hai. Từ năm 2015 đến nay, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh luôn là đơn vị dẫn đầu phong trào Thi đua Quyết thắng khối các tỉnh, thành phố trên địa bàn Quân khu; năm 2015, được tặng Cờ thi đua của Bộ Quốc phòng, 4 năm liên tục (từ 2016 đến 2019) được tặng Cờ thi đua của Chính phủ.