Bước vào giai đoạn cuối của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, ngày 17-5-1974, Quân đoàn 2 (Binh đoàn Hương Giang) - quân đoàn chủ lực, cơ động chiến lược của Bộ Quốc phòng được thành lập, nhằm thực hiện các chiến dịch quy mô vừa và lớn, tiêu diệt địch bằng sức mạnh tác chiến hiệp đồng binh chủng làm thay đổi cục diện, giành thắng lợi quyết định trên chiến trường. Nhận thức sâu sắc vị trí, vai trò, nhiệm vụ được giao, ngay sau khi thành lập, Quân đoàn đã khẩn trương kiện toàn tổ chức biên chế, vừa huấn luyện, xây dựng đơn vị, vừa tham gia chiến đấu và lập nhiều chiến công xuất sắc. Lịch sử của Quân đoàn đã gắn liền với những chiến thắng vang dội ở Nông Sơn, Thượng Đức, La Sơn, Mỏ Tàu, v.v. Trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975, một phần lực lượng của Quân đoàn đã tham gia Chiến dịch Tây Nguyên, cùng các đơn vị bạn tiêu diệt Sư đoàn 23 ngụy, giải phóng thị xã Buôn Ma Thuột, tạo đột biến mang ý nghĩa chiến lược. Cùng trong thời điểm đó, Quân đoàn phối hợp với các lực lượng tại chỗ mở chiến dịch tiến công giải phóng Huế - Đà Nẵng; tiếp tục thần tốc “đánh địch mà đi, mở đường mà tiến”, giải phóng hoàn toàn các tỉnh đồng bằng duyên hải miền Trung, mở toang “cánh cửa thép” bảo vệ Sài Gòn. Đặc biệt, trong Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, Quân đoàn tiến công hướng Đông và Đông Nam Sài Gòn, phát triển đánh chiếm và cắm cờ trên nóc Dinh Độc Lập, bắt sống nội các ngụy quyền Sài Gòn, góp phần xứng đáng vào sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc.

Diễn tập phòng, chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn

Sau ngày đất nước thống nhất, Quân đoàn tiếp tục tham gia chiến đấu bảo vệ biên giới Tây Nam, làm nhiệm vụ quốc tế, giúp nhân dân Cam-pu-chia lật đổ chế độ độc tài Pôn-pốt - Iêng-Xari, chiến đấu bảo vệ biên giới phía Bắc và hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao. Trải qua 45 năm xây dựng, chiến đấu, trưởng thành, các thế hệ cán bộ, chiến sĩ Quân đoàn đã xây đắp nên truyền thống “Thần tốc - Táo bạo - Quyết thắng”; được Nhà nước, Quân đội trao tặng nhiều phần thưởng cao quý¹.

Những năm gần đây, trước yêu cầu cao của nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân đoàn đã có nhiều chủ trương, biện pháp xây dựng Quân đoàn vững mạnh toàn diện, không ngừng phát huy truyền thống trong điều kiện mới. Do vậy, kết quả các mặt công tác, nhất là công tác huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu của Quân đoàn có nhiều chuyển biến tích cực và ngày càng vững chắc; chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu được nâng cao; tình hình tư tưởng của cán bộ, chiến sĩ ổn định; nội bộ đoàn kết, thống nhất; bảo đảm an toàn, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ thường xuyên, đột xuất.

Có được kết quả trên là do Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân đoàn đã thường xuyên quán triệt, triển khai toàn diện các mặt công tác theo Chỉ thị 917/1999/CT-QP, ngày 22-6-1999 của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng về xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện; trước hết, tập trung xây dựng Quân đoàn vững mạnh về chính trị, làm nền tảng hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao. Để làm được điều đó, một mặt, Quân đoàn chỉ đạo cấp ủy, chỉ huy các cơ quan, đơn vị, nhà trường cụ thể hóa Đề án “Đổi mới công tác giáo dục chính trị tại đơn vị trong giai đoạn mới” thành những mục tiêu, yêu cầu, nội dung, biện pháp để triển khai thực hiện. Đồng thời, tích cực nghiên cứu, đổi mới mạnh mẽ, toàn diện cả nội dung, chương trình, phương pháp giáo dục; kết hợp chặt chẽ giữa giáo dục thường xuyên theo chương trình cơ bản với đẩy mạnh giáo dục truyền thống, định hướng tư tưởng thông qua hoạt động thực tiễn, như: tham quan, tọa đàm, sân khấu hóa,… làm cho mọi quân nhân nắm chắc đường lối, quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, kỷ luật Quân đội, nhiệm vụ đơn vị, âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch. Đặc biệt là cán bộ, chiến sĩ nhận thức đầy đủ tầm quan trọng, sự cần thiết phải xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện, từ đó nâng cao bản lĩnh chính trị, ý thức, trách nhiệm, tinh thần cảnh giác, quyết tâm vượt qua mọi khó khăn vươn lên hoàn thành nhiệm vụ.

Diễn tập năm 2018

Mặt khác, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân đoàn chỉ đạo các cơ quan, đơn vị triển khai nhiều biện pháp kiện toàn, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của cấp ủy, tổ chức đảng các cấp; tập trung khắc phục triệt để những khuyết điểm, hạn chế theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) về xây dựng, chỉnh đốn Đảng; gắn xây dựng tổ chức đảng vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức với xây dựng cơ quan, đơn vị vững mạnh toàn diện. Trong đó, coi trọng gắn xây dựng cấp ủy với xây dựng đội ngũ cán bộ chủ trì, xây dựng đội ngũ cán bộ với xây dựng đội ngũ đảng viên; ưu tiên bảo đảm số lượng, chất lượng cán bộ cho đơn vị đủ quân làm nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu và cấp phân đội. Bên cạnh đó, Quân đoàn chỉ đạo các đơn vị thực hiện nền nếp, hiệu quả chế độ công tác đảng, công tác chính trị và phong trào Thi đua Quyết thắng gắn với thực hiện Chỉ thị 05-CT/TW, ngày 15-5-2016 của Bộ Chính trị (khóa XII) và Chỉ thị 87-CT/QUTW, ngày 08-7-2016 của Thường vụ Quân ủy Trung ương; chú trọng phát huy, đề cao trách nhiệm “nêu gương” của đội ngũ cán bộ chủ trì ở mọi lúc, mọi nơi. Nhờ đó, hiện nay, hệ thống tổ chức đảng, chỉ huy, quần chúng các cấp của Quân đoàn được xây dựng vững mạnh về mọi mặt, dân chủ cơ sở được phát huy. Năm 2018, 100% tổ chức đảng hoàn thành tốt và xuất sắc nhiệm vụ, 92,7% đảng viên hoàn thành tốt và xuất sắc nhiệm vụ, không có tổ chức đảng, đảng viên yếu kém, đơn vị ổn định, an toàn.

Cùng với chú trọng xây dựng vững mạnh về chính trị, Quân đoàn đột phá vào điều chỉnh tổ chức biên chế; đổi mới, nâng cao chất lượng công tác huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu. Quán triệt, thực hiện Nghị quyết 606-NQ/QUTW, ngày 16-6-2018 của Quân ủy Trung ương về lãnh đạo triển khai Kết luận 16-KL/TW, ngày 07-7-2017 của Bộ Chính trị về tổ chức Quân đội nhân dân Việt Nam đến năm 2021, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân đoàn đã triển khai điều chỉnh tổ chức lực lượng bảo đảm “tinh, gọn, mạnh” đúng theo quy định của cấp trên. Trong quá trình thực hiện, Quân đoàn tổ chức chặt chẽ, thận trọng, lấy nâng cao sức mạnh chiến đấu của đơn vị làm mục tiêu cao nhất; kết hợp làm tốt công tác tư tưởng, chính sách để không ảnh hưởng đến kết quả thực hiện nhiệm vụ.

Trong công tác huấn luyện, Quân đoàn chỉ đạo các cơ quan, đơn vị, nhà trường quán triệt, triển khai thực hiện nghiêm Nghị quyết 765-NQ/QUTW, ngày 20-12-2012 của Quân ủy Trung ương, Nghị quyết 253-NQ/ĐU, ngày 13-6-2013 của Đảng ủy Quân đoàn về “Nâng cao chất lượng huấn luyện giai đoạn 2013 - 2020 và những năm tiếp theo”. Để bảo đảm kết quả huấn luyện đồng đều giữa các đơn vị, Quân đoàn tập trung đổi mới công tác xây dựng “Đơn vị huấn luyện điểm”. Thay vì trước đây chỉ xây dựng điểm 01 đơn vị thì hiện nay, Quân đoàn xây dựng điểm cả 03 loại hình đơn vị (bộ binh đủ quân, khung thường trực, binh chủng), nhằm đúc rút bài học kinh nghiệm, nâng cao chất lượng huấn luyện trong toàn Quân đoàn. Đồng thời, đột phá đổi mới công tác huấn luyện trên 04 nội dung², tổ chức huấn luyện chặt chẽ, đúng chương trình, kế hoạch, bảo đảm chất lượng cho các đối tượng. Trong quá trình huấn luyện, các đơn vị đã thực hiện tốt các quan điểm, nguyên tắc, mối kết hợp và chế độ, quy định của Điều lệ công tác tham mưu huấn luyện; chú trọng truyền thụ kinh nghiệm chiến đấu, truyền thống của đơn vị, làm cho bộ đội tin tưởng vào vũ khí, trang bị có trong biên chế, cách đánh sở trường của Quân đoàn và nghệ thuật quân sự Việt Nam. Trong đó, đẩy mạnh huấn luyện theo phương châm “cơ bản, thiết thực, vững chắc”, coi trọng huấn luyện chuyên sâu làm chủ vũ khí, khí tài mới cho các đơn vị binh chủng; huấn luyện kỹ thuật bắn súng các bài mới, huấn luyện ban đêm, huấn luyện theo nhiệm vụ, tình huống, đối kháng, huấn luyện chiến thuật dã ngoại kết hợp hành quân mang vác nặng qua các loại địa hình phức tạp,... nhằm tăng sức bền, nâng cao khả năng cơ động cho bộ đội.

Song song với huấn luyện, Quân đoàn tích cực nâng cao chất lượng sẵn sàng chiến đấu; xây dựng và thường xuyên rà soát, bổ sung, hoàn thiện hệ thống quyết tâm, kế hoạch, phương án tác chiến; duy trì nghiêm các kíp trực chỉ huy, trực ban, phân đội trực chiến; tổ chức tuần tra, canh gác bảo vệ an toàn cơ quan, đơn vị. Đặc biệt, Quân đoàn chú trọng nâng cao chất lượng luyện tập chuyển trạng thái sẵn sàng chiến đấu, diễn tập vòng tổng hợp có bắn đạn thật, phối hợp diễn tập khu vực phòng thủ, diễn tập: “Tác chiến chiến lược trên hướng chiến trường miền Bắc”(MB-17), “Chiến đấu hiệp đồng quân chủng, binh chủng” (DT- 17), “Chỉ huy - tham mưu một bên hai cấp trên bản đồ có một phần thực binh đối kháng thông tin liên lạc, tác chiến không gian mạng trên hướng chiến trường miền Bắc” (ĐK-18), bảo đảm an toàn, sát thực tế chiến đấu, được lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng đánh giá hoàn thành xuất sắc.

Công tác rèn luyện kỷ luật, xây dựng nền nếp chính quy, bảo đảm hậu cần, kỹ thuật được Quân đoàn thực hiện bằng nhiều biện pháp khoa học, phù hợp. Trong đó, tập trung cụ thể hóa nghị quyết chuyên đề của Quân đoàn về “Tăng cường chấp hành pháp luật, kỷ luật và bảo đảm đời sống bộ đội” thành các chỉ tiêu, yêu cầu, biện pháp phù hợp với từng đối tượng quản lý và tình hình nhiệm vụ, đặc điểm địa bàn; kết hợp chặt chẽ giữa nâng cao chất lượng thực hiện các chế độ, nền nếp trong ngày, tuần, kỷ luật Quân đội, pháp luật Nhà nước với đột phá xây dựng cơ quan, đơn vị chính quy, mẫu mực. Để làm được điều đó, Quân đoàn đã tổ chức 01 đại đội của sư đoàn đủ quân làm mẫu về hệ thống dây, giá, biển bảng, cảnh quan, khuôn viên đơn vị và sắp đặt nội vụ, vệ sinh để thống nhất thực hiện trong toàn Quân đoàn. Nhờ đó, những năm gần đây, 100% đầu mối trực thuộc Quân đoàn đều đạt tiêu chí “Đơn vị chính quy, mẫu mực, an toàn”.

Công tác hậu cần được Quân đoàn chú trọng triển khai toàn diện; có nhiều biện pháp đổi mới phương thức bảo đảm hậu cần và đổi mới cơ chế quản lý tài chính, bảo đảm đầy đủ, kịp thời cho các nhiệm vụ, nhất là nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu, huấn luyện, diễn tập. Đời sống của bộ đội không ngừng được cải thiện; tỷ lệ quân số khỏe của Quân đoàn luôn đạt trên 98,5%. Trong công tác kỹ thuật, Quân đoàn tăng cường quản lý, bảo quản, bảo dưỡng đồng bộ vũ khí, trang bị, phương tiện xe máy. Đồng thời, duy trì tốt nền nếp, chế độ công tác kỹ thuật ở các cấp; chú trọng đầu tư nâng cấp, bổ sung các hạng mục nhà xe, pháo và trang bị, thiết bị công nghệ các trạm, xưởng sửa chữa theo hướng chuyên môn hóa, nâng cao khả năng sửa chữa các trang bị mới, đáp ứng yêu cầu bảo đảm kỹ thuật cho các nhiệm vụ.

Với cách làm sáng tạo, quyết đoán và toàn diện, chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu của Quân đoàn 2 ngày càng được nâng cao, đáp ứng yêu cầu của đơn vị chủ lực, cơ động chiến lược, sẵn sàng hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước, Quân đội và nhân dân giao phó.

Thiếu tướng NGUYỄN HUY CẢNH, Tư lệnh Quân đoàn

___________

1 - Đến nay, Quân đoàn và 68 tập thể được tặng danh hiệu “Đơn vị Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân”, 41 cá nhân được phong tặng “Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân”, v.v.

2 - Cơ chế chỉ đạo, quản lý, điều hành; nội dung, chương trình; tổ chức, phương pháp; gắn huấn luyện - đào tạo với chiến đấu.