Xây dựng chính quy (XDCQ) Quân đội là một chủ trương lớn của Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng, được cụ thể hóa trong Chỉ thị số 37/CT-ĐUQSTW, ngày 14-4-1993 của Thường vụ Đảng ủy Quân sự Trung ương (nay là Quân ủy Trung ương). Là Quân đoàn chủ lực, cơ động dự bị chiến lược của Bộ, những năm qua, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân đoàn 1 (Binh đoàn Quyết Thắng) luôn quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện toàn diện các nhiệm vụ; trong đó, XDCQ được xác định là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, nhằm đẩy mạnh xây dựng Quân đoàn theo hướng “Cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại”.

Nhiệm vụ XDCQ của Quân đoàn được thực hiện trên tất cả các mặt công tác: quân sự, chính trị, hậu cần, kỹ thuật với nhiều biện pháp đồng bộ, thiết thực. Trong nghị quyết lãnh đạo nhiệm kỳ và hằng năm của cấp ủy các cấp đều có nội dung lãnh đạo nhiệm vụ XDCQ sát với đặc điểm của từng cơ quan, đơn vị; trong đó, tập trung khắc phục những khâu yếu, mặt yếu, nhất là việc chấp hành kỷ luật, pháp luật, duy trì nền nếp, chế độ trong ngày, trong tuần. Trong công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, các đơn vị tập trung xây dựng cho cán bộ, chiến sĩ có nhận thức đúng đắn về nhiệm vụ XDCQ; về ý thức tự giác chấp hành pháp luật Nhà nước, kỷ luật Quân đội, chỉ thị, mệnh lệnh của người chỉ huy và các quy định của đơn vị. Qua đó, làm chuyển biến cơ bản từ nhận thức đến hành động của bộ đội, tạo sự thống nhất về chính trị, tư tưởng, thực hiện “Toàn Quân đoàn một ý chí”, quyết tâm hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.

Chiến sĩ Sư đoàn 312 chính quy, nghiêm túc trên bãi tập (Nguồn: qdnd.vn)

Tổ chức lực lượng của Quân đoàn được xây dựng theo h­ướng “gọn, mạnh”; bảo đảm chính quy, thống nhất, đúng quy định. Nhiệm vụ huấn luyện đ­ược đổi mới theo ph­ương châm “Cơ bản, thiết thực, vững chắc”; chương trình, nội dung, công tác chỉ đạo, điều hành, tổ chức phương pháp và công tác bảo đảm huấn luyện ngày càng nền nếp, chính quy, thống nhất, góp phần nâng cao trình độ và khả năng sẵn sàng chiến đấu của các đơn vị. Quân đoàn thường xuyên chỉ đạo, hướng dẫn các cơ quan, đơn vị thực hiện cải cách hành chính quân sự; trong đó, tập trung thống nhất về xây dựng, thực hiện kế hoạch, tích cực cải cách lề lối, tác phong làm việc và giải quyết các thủ tục hành chính nhanh, gọn, hiệu quả. Trong công tác quản lý kỷ luật, Quân đoàn kết hợp chặt chẽ giữa giáo dục với các biện pháp hành chính, ngăn chặn và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm kỷ luật, pháp luật; vì vậy, đã hạn chế và giảm tối đa các vụ vi phạm kỷ luật. Đặc biệt, từ năm 2009 đến tháng 7 năm 2012 toàn Quân đoàn không có chiến sĩ bỏ ngũ.

Nhiệm vụ XDCQ trong công tác hậu cần, kỹ thuật được Quân đoàn coi trọng và thực hiện nền nếp, thống nhất. Các cơ quan, đơn vị, nhà trường tập trung xây dựng doanh trại chính quy, xây dựng điểm các khu tăng gia tập trung, các mô hình “vườn, ao, chuồng”, tổ chức cho cán bộ chủ trì đi tham quan học tập lẫn nhau để nhân rộng các mô hình này. Đến nay, các đơn vị đều tự bảo đảm được thịt, cá, rau, củ quả... cho bữa ăn của bộ đội. Nhiệm vụ XDCQ trong công tác kỹ thuật của Quân đoàn thể hiện tập trung ở việc thực hiện nghiêm chế độ đăng ký, quản lý, cấp phát, sử dụng vũ khí, trang bị kỹ thuật ở từng cấp. Đặc biệt, các đơn vị đã xây dựng, củng cố hệ thống kho niêm cất một cách khoa học; có chống ẩm, chống bụi, bẩn và thuận tiện cho việc kiểm tra, bảo quản, bảo dưỡng, cấp phát khi có lệnh. Vì thế, chất lượng bảo đảm hệ số kỹ thuật (Kbđ) từ năm 2007 đến nay: xe máy bằng 0,98; vũ khí từ 0,98 đến 1; tăng thiết - giáp bằng 1,18.

Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác XDCQ của Quân đoàn còn bộc lộ một số hạn chế. Việc giáo dục về XDCQ ở một số cơ quan, đơn vị chưa được coi trọng thường xuyên, chưa làm chuyển biến rõ nét về nhận thức của quân nhân đối với nhiệm vụ này. Việc duy trì các chế độ, quản lý, tổ chức các hoạt động cho bộ đội trong ngày nghỉ chưa thật chặt chẽ, hiệu quả; một số quân nhân nói và làm chưa theo đúng điều lệnh. Một số cán bộ cấp phân đội chưa thực sự gương mẫu trong XDCQ; nắm tình hình đơn vị chưa chắc, chưa có biện pháp kiên quyết, kịp thời để khắc phục vi phạm của chiến sĩ. Duy trì quy trình công nghệ bảo dưỡng, sửa chữa vũ khí, trang bị kỹ thuật ở một số đơn vị có lúc chưa chặt chẽ...

Từ thực tiễn công tác XDCQ trong những năm qua, Quân đoàn rút ra một số bài học kinh nghiệm sau:  

Một là, cần tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chỉ huy các cấp đi đôi với đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục cho bộ đội về XDCQ. Đây là vấn đề quan trọng hàng đầu, có ý nghĩa quyết định đến chất lượng, hiệu quả XDCQ của Quân đoàn. Thực tế cho thấy: chỉ khi nào cấp ủy, chỉ huy và bộ đội nhận thức sâu sắc, thấy rõ trách nhiệm và tự giác chấp hành, thì khi ấy nhiệm vụ XDCQ mới đi vào thực chất, có tính bền vững và đạt hiệu quả cao. Vì thế, Quân đoàn chỉ đạo cấp ủy, chỉ huy các cấp thường xuyên quán triệt sâu sắc các chỉ thị, nghị quyết về XDCQ, làm cho mọi cán bộ, chiến sĩ nhận thức rõ: XDCQ là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt trong mọi hoạt động của đơn vị. Đồng thời, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo việc quán triệt, triển khai và tổ chức thực hiện tốt các chỉ thị, quy định và hướng dẫn của cấp trên về XDCQ ở từng cơ quan, đơn vị, nhà trường. Trong nghị quyết lãnh đạo của các cấp ủy, phải thể hiện được những nội dung lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ XDCQ. Căn cứ vào tình hình cụ thể hoặc khi cần thiết, cấp ủy ra nghị quyết chuyên đề lãnh đạo nhiệm vụ XDCQ; trong đó, xác định rõ nội dung, chỉ tiêu và các biện pháp thực hiện cụ thể. Đặc biệt là, gắn nhiệm vụ XDCQ với việc triển khai thực hiện tốt Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay”; tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh... Qua đó, góp phần xây dựng ý thức tự giác của mỗi người trong chấp hành pháp luật, kỷ luật và các quy định của Quân đoàn khi tham gia giao thông.

Bên cạnh đó, các đơn vị thường xuyên đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục chính trị, tư tưởng, giáo dục pháp luật cho bộ đội; trong đó, coi trọng biện pháp giáo dục thuyết phục là chính, chú trọng định hướng hành động, mục tiêu phấn đấu và biện pháp thực hiện. Để bảo đảm cho nhiệm vụ XDCQ được tiến hành đồng bộ, thống nhất, hiệu quả, Quân đoàn đã chỉ đạo cơ quan tham mưu làm trung tâm điều hành, lập kế hoạch, hướng dẫn nhiệm vụ XDCQ; trong đó, xác định rõ: chỉ huy đơn vị phải trực tiếp chủ trì việc chỉ đạo XDCQ trong đơn vị mình, đội ngũ cán bộ phải là những tấm gương mẫu mực về thực hiện nền nếp chính quy. Nhờ đó, đã phát huy sức mạnh tổng hợp của các cơ quan, đơn vị, nhà trường, của các tổ chức và mọi quân nhân trong thực hiện nhiệm vụ XDCQ.

Hai là, duy trì thực hiện nghiêm nền nếp chế độ trong ngày, trong tuần chính quy, thống nhất. Trên cơ sở điều lệnh, điều lệ đã quy định, các cơ quan, đơn vị, nhà trường căn cứ vào tình hình thực tế để xây dựng, bổ sung và ban hành hệ thống quy chế, quy định thống nhất; đồng thời, thực hiện quản lý chặt chẽ tình hình mọi mặt ở tất cả các cấp. Trong đó, chú trọng công tác quản lý quân nhân, duy trì thực hiện nghiêm túc 11 chế độ trong ngày, 3 chế độ trong tuần; các chế độ trực chỉ huy, trực ban, trực chiến, trực sẵn sàng chiến đấu. Qua thực tế công tác XDCQ ở Quân đoàn 1 cho thấy: việc quản lý bộ đội trong giờ nghỉ, ngày nghỉ là khâu khó nhất. Trong thời gian này, nếu ý thức tự giác của quân nhân không cao thì rất dễ vi phạm khuyết điểm. Do đó, việc duy trì thực hiện nghiêm chế độ trong ngày nghỉ, giờ nghỉ luôn được coi trọng; nhất là công tác quản lý quân nhân, quản lý, sử dụng mô tô, xe gắn máy, các quy định sử dụng rượu, bia... Các đơn vị thực hiện đa dạng hóa các hình thức hoạt động học tập, vui chơi, giải trí trong các giờ nghỉ, ngày nghỉ, thu hút đông đảo cán bộ, chiến sĩ tham gia, góp phần xây dựng môi trường văn hóa trong sạch, lành mạnh. Mặt khác, các đơn vị còn tích cực phối hợp với địa phương nơi đóng quân và gia đình để quản lý và xây dựng ý thức tự giác chấp hành kỷ luật, pháp luật của quân nhân; nhất là khi quân nhân về gia đình, hoạt động với địa phương và tham gia giao thông.

Ba là, tăng cường XDCQ trong huấn luyện, duy trì nền nếp hội thi, hội thao. Thực hiện nghiêm túc chỉ lệnh huấn luyện chiến đấu, giáo dục chính trị hằng năm của cấp trên, thời gian qua, Quân đoàn đặc biệt chú trọng nâng cao tính chính quy trong tổ chức diễn tập chiến đấu ở tất cả các cấp, nhất là duy trì tính thống nhất, thời gian, kỷ luật thao trường, hiệp đồng chiến đấu; đặc biệt là luôn coi trọng kết hợp chặt chẽ giữa huấn luyện với rèn luyện kỷ luật cho bộ đội.

Để nâng cao chất lượng XDCQ, duy trì điều lệnh, chấp hành kỷ luật lên một bước mới và thực hiện “Năm Điều lệnh - 2012”, ngày 24-02-2012, Tư lệnh Quân đoàn đã ra Chỉ thị số 76/CT-BTL về “Tổ chức Hội thi cơ quan, đơn vị chính quy, điều lệnh, kỷ luật năm 2012”. Ngay sau khi có Chỉ thị, các cơ quan, đơn vị, nhà trường vừa tổ chức quán triệt cho bộ đội, vừa tổ chức học tập, ôn luyện các nội dung về Điều lệnh đội ngũ (tập thể và cá nhân) và tiến hành củng cố, bổ sung hệ thống biển, bảng, dây, giá, tem, nhãn thống nhất theo quy định; đồng thời, tổ chức sắp đặt các trang, thiết bị, đồ dùng sinh hoạt nơi làm việc chính quy, thống nhất và duy trì thực hiện nghiêm các chế độ quy định. Cuộc thi được chấm điểm theo hai đợt trong năm 2012. Kết quả chấm điểm lần thứ nhất (6-2012): 100% bộ đội tham gia đều đạt yêu cầu trở lên, trong đó có 82,5% khá, giỏi (giỏi 15%). Về tập thể, khối cơ quan: nhất - Cục Chính trị, nhì - Bộ Tham mưu, ba - Cục Kỹ thuật; khối sư đoàn: nhất - Sư đoàn 308, nhì - Sư đoàn 312, ba - Sư đoàn 390; khối trường quân sự và các trung, lữ đoàn: nhất - Trung đoàn 141, Sư đoàn 312, nhì - Trung đoàn 102, Sư đoàn 308, ba - Lữ đoàn 241... Thực tế cho thấy, Hội thi đã có tác dụng quan trọng trong việc làm mẫu, là cơ sở cho việc duy trì thực hiện ở các đơn vị.

Bốn là, quan tâm đầu tư củng cố, xây dựng doanh trại; xem đó là cơ sở bảo đảm cho XDCQ. Được sự quan tâm của trên, cùng với sự nỗ lực phấn đấu của Quân đoàn và các cơ quan, đơn vị, nhà trường, những năm qua, hệ thống doanh trại trong Quân đoàn đã được đầu tư xây dựng cơ bản, khang trang, sạch, đẹp, thống nhất. Trong đó, Quân đoàn đã chỉ đạo thực hiện tốt việc xây dựng điểm doanh trại chính quy và nhân rộng các mô hình này; đồng thời, quan tâm đầu tư, củng cố và làm mới hệ thống biển, bảng, các trang thiết bị làm việc... bảo đảm đúng quy định, thống nhất trong toàn Quân đoàn. Đây là cơ sở quan trọng cho việc thực hiện chính quy cả trong học tập, rèn luyện, sinh hoạt của bộ đội. Tiêu biểu là các cơ quan của Quân đoàn, Trung đoàn 165, Sư đoàn 312; Trung đoàn 102 và các cơ quan của Sư đoàn 308...

Phát huy những kết quả đạt được và kinh nghiệm trong XDCQ, thời gian tới, Quân đoàn 1 tiếp tục chỉ đạo các cơ quan, đơn vị, nhà trường có những chủ trương, biện pháp tập trung khắc phục những hạn chế, khuyết điểm, tạo bước chuyển biến toàn diện, vững chắc hơn về XDCQ. Qua đó, góp phần xây dựng các cơ quan, đơn vị, nhà trường vững mạnh toàn diện, xứng đáng với truyền thống vẻ vang của Binh đoàn Quyết Thắng - Đơn vị Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân.

Đại tá NGUYỄN TÂN CƯƠNG

Ủy viên dự khuyết BCHTƯ Đảng, Tư lệnh Quân đoàn