Những năm qua, cùng với thực hiện nhiệm vụ trọng tâm phát triển kinh tế, Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân tỉnh Phú Yên luôn quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt nhiệm vụ quốc phòng, an ninh; trong đó, tập trung xây dựng lực lượng dân quân tự vệ vững mạnh, rộng khắp. Đặc biệt, sau khi có Luật Dân quân tự vệ, Tỉnh đã có nhiều chủ trương, biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng lực lượng quan trọng này và đạt kết quả khá toàn diện. Đến nay, toàn Tỉnh đã xây dựng 314 cơ sở dân quân tự vệ, trong đó dân quân 112 cơ sở xã, phường, 202 cơ sở tự vệ, 35 tiểu đội dân quân thường trực ở các xã, phường, thị trấn trọng điểm về quốc phòng và an ninh. Lực lượng dân quân tự vệ đã phát huy tốt vai trò nòng cốt trong thực hiện nhiệm vụ quân sự, quốc phòng và là lực lượng chính trị tin cậy bảo vệ cấp ủy, chính quyền cơ sở; tích cực tham gia giữ gìn an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội, phòng chống, giảm nhẹ thiên tai, tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn trên địa bàn.

Có được kết quả đó, trước hết là do cấp ủy, chính quyền các cấp thường xuyên quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng lực lượng dân quân tự vệ. Xây dựng lực lượng dân quân tự vệ vững mạnh, rộng khắp, có sức chiến đấu cao là nhiệm vụ quan trọng, liên quan đến nhiều cấp, nhiều ngành, đòi hỏi phải có sự lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ, tập trung, thống nhất của cấp ủy, chính quyền các cấp, phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và toàn dân. Với nhận thức đó, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh đã tích cực, chủ động tham mưu cho Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân Tỉnh xây dựng, ban hành nghị quyết lãnh đạo, kế hoạch, chương trình hành động, cùng các văn bản hướng dẫn, chỉ đạo thực hiện. Đồng thời, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức, trách nhiệm, tạo sự đồng thuận trong cấp ủy, chính quyền và nhân dân; trong đó, quy định rõ trách nhiệm của từng cấp, ngành và các bước triển khai thực hiện Luật Dân quân tự vệ, cả về tổ chức xây dựng và hoạt động của lực lượng này. Trong quá trình triển khai thực hiện, Tỉnh chỉ đạo cấp ủy, chính quyền, các ban, ngành, địa phương từ tỉnh đến cơ sở tuân thủ nghiêm quy trình xây dựng lực lượng dân quân tự vệ và thực hiện đúng phương châm “dân biết, dân bàn, dân cử, dân chăm lo”; đồng thời, thực hiện tốt công tác kiểm tra, giám sát để kịp thời phát hiện, chấn chỉnh, khắc phục những hạn chế, yếu kém. Bên cạnh đó, Tỉnh gắn xây dựng lực lượng dân quân tự vệ, xây dựng ban chỉ huy quân sự xã, phường, thị trấn với việc kiện toàn tổ chức, nâng cao chất lượng hoạt động của hệ thống chính trị ở cơ sở. Từ năm 2013 đến nay, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh đã phối hợp với cấp ủy, chính quyền các cấp, các địa phương tuyển chọn, cử 71 đồng chí đi đào tạo đại học, cao đẳng ngành quân sự cơ sở tại Trường Sĩ quan Lục quân 2 và Trường Quân sự Quân khu 5; mở 02 khóa đào tạo trung cấp chuyên nghiệp ngành quân sự cơ sở tại Trường Quân sự Tỉnh cho 122 đồng chí bằng nguồn ngân sách địa phương. Số cán bộ được đào tạo sau khi tốt nghiệp về công tác tại địa phương hầu hết được sắp xếp, bố trí đúng chuyên môn và phát huy tốt chức trách, nhiệm vụ được giao; nhiều đồng chí phát triển lên các cương vị lãnh đạo chủ chốt cấp huyện, xã.

Trước sự tác động của kinh tế thị trường, nhiều thanh niên trong độ tuổi nghĩa vụ dân quân tự vệ ở các địa phương thường xuyên đi làm xa, gây khó khăn trong việc quản lý, huấn luyện và sử dụng. Vì vậy, hằng năm, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh tham mưu để Ủy ban nhân dân Tỉnh chỉ đạo các ban, ngành, đoàn thể, cấp ủy, chính quyền địa phương rà soát, đánh giá đúng thực chất số lượng, chất lượng lực lượng dân quân tự vệ, thực hiện nghiêm túc chế độ đăng ký, quản lý công dân trong độ tuổi theo luật định. Để nâng cao chất lượng công tác quản lý nguồn dân quân tự vệ, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh xây dựng kế hoạch, tổ chức bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ, nhân viên trực tiếp làm công tác phúc tra, quản lý dân quân tự vệ; duy trì nghiêm chế độ đăng ký lần đầu, đăng ký bổ sung, đăng ký di chuyển, đăng ký vắng mặt dài hạn và đăng ký cho công dân từ nơi khác đến. Trong đó, ưu tiên các đối tượng là cán bộ, nhân viên thuộc các cơ quan, đơn vị sản xuất kinh doanh, dịch vụ, hành chính, sự nghiệp có chức danh ngành nghề chuyên môn, sinh viên tốt nghiệp các trường đại học, cao đẳng, dạy nghề đã qua chương trình huấn luyện quân sự để bổ sung nguồn cho lực lượng dân quân tự vệ trên địa bàn. Đồng thời, triển khai các cơ quan, đơn vị tích cực ứng dụng phần mềm hỗ trợ đăng ký, thống kê, quản lý lực lượng dân quân tự vệ; xây dựng kế hoạch huy động, huấn luyện, diễn tập, phương án mở rộng lực lượng dân quân tự vệ và các kế hoạch bảo đảm kèm theo khi có tình huống,... thống nhất ở cả 3 cấp.

Phú Yên có 04 huyện, thị xã, thành phố ven biển, với ngành nghề chủ yếu là đánh bắt, nuôi trồng hải sản. Hiện nay, Tỉnh có 5.297 tàu thuyền, trong đó có hơn 1.000 tàu công suất lớn đánh bắt xa bờ và 21.316 lao động trong độ tuổi nghĩa vụ dân quân tự vệ tham gia đánh bắt hải sản trên biển. Đây là lực lượng quan trọng thực hiện nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc. Để tổ chức, xây dựng và phát huy có hiệu quả lực lượng này, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh phối hợp chặt chẽ với Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tham mưu cho Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân Tỉnh chỉ đạo các địa phương thực hiện Đề án “Xây dựng đội tàu thuyền, phương tiện dân quân biển” của Bộ Quốc phòng; định hình rõ mô hình tổ chức, phương thức sản xuất, đánh bắt thủy, hải sản theo hướng khai thác, đánh bắt tập trung chặt chẽ cả ở 03 tuyến (tuyến bờ, tuyến lộng, tuyến khơi) và thực hiện tốt phân vùng quản lý khai thác thủy sản giữa các địa phương. Hiện nay, Tỉnh đã xây dựng được 02 trung đội và 27 tiểu đội dân quân biển ở 04 huyện, thị xã, thành phố ven biển. Tuy nhiên, việc tổ chức xây dựng lực lượng dân quân biển còn gặp nhiều khó khăn do quân số các đơn vị dân quân biển thường không ổn định về nhân sự, tổ chức, biên chế; hoạt động khai thác thủy sản có tính mùa vụ, chủ tàu thuyền, phương tiện thuê mướn lao động từ nhiều địa phương, dẫn tới tình trạng nhiều xã, phường, thị trấn ven biển, trên danh nghĩa có thành lập đơn vị dân quân biển, nhưng thực tế chưa gắn kết với chủ tàu thuyền, phương tiện, v.v. Để khắc phục hạn chế đó, thời gian tới, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh tiếp tục phối hợp với các ban, ngành và địa phương ven biển nghiên cứu xây dựng cơ chế chỉ đạo, quản lý, chỉ huy dân quân biển chặt chẽ, thống nhất. Trong đó, thường xuyên làm tốt công tác đăng ký nguồn lực lao động chính tham gia đánh bắt hải sản trên biển, đầu tư trang thiết bị, công cụ, phương tiện hỗ trợ trên tàu. Đồng thời, đổi mới công tác huấn luyện, diễn tập, nâng cao năng lực cho dân quân tự vệ biển, nhất là tàu đánh bắt xa bờ của ngư dân thường xuyên khai thác hải sản trên các vùng biển Trường Sa, Hoàng Sa,... thực hiện kết hợp phát triển kinh tế biển với khẳng định chủ quyền biển, đảo và làm nòng cốt cho ngư dân phối hợp với Cảnh sát biển và các lực lượng khác trên biển đấu tranh với lực lượng nước ngoài xâm phạm chủ quyền biển, đảo theo đúng quy định của pháp luật.

Dân quân biển thành phố Tuy Hòa huấn luyện bắn máy bay tầm thấp. (Ảnh: baophuyen.com.vn)

Trong quá trình tổ chức xây dựng lực lượng, Tỉnh chú trọng nâng cao chất lượng huấn luyện, diễn tập, xác định đây là khâu đột phá nâng cao năng lực thực hiện nhiệm vụ của lực lượng dân quân tự vệ. Quán triệt, thực hiện Nghị quyết 843-NQ/ĐU, ngày 23-9-2013 của Đảng ủy Quân sự Tỉnh về nâng cao chất lượng huấn luyện giai đoạn 2013 - 2020 và những năm tiếp theo, công tác huấn luyện lực lượng dân quân tự vệ được các địa phương tiến hành toàn diện, có trọng tâm, trọng điểm; nội dung huấn luyện sát với yêu cầu, tổ chức biên chế, trang bị, nhiệm vụ của từng lực lượng (dân quân cơ động, dân quân tự vệ tại chỗ và dân quân tự vệ binh chủng), thực tế địa bàn và quy định của Luật Dân quân tự vệ. Để đạt kết quả cao, Tỉnh chú trọng làm tốt công tác chuẩn bị, nhất là củng cố hệ thống thao trường, bãi tập, mô hình, học cụ, tập huấn, bồi dưỡng cán bộ huấn luyện dân quân tự vệ. Mặc dù còn nhiều khó khăn, song, từ năm 2013 đến nay, Tỉnh đã quy hoạch 345ha đất, đầu tư hơn 23 tỷ đồng xây dựng 05 thao trường huấn luyện, trường bắn tại xã Hòa Kiến - thành phố Tuy Hòa, Đồng Xuân, Sông Cầu, Đông Hòa và Trường Quân sự Tỉnh, phục vụ cho huấn luyện, diễn tập của lực lượng vũ trang địa phương. Trong quá trình huấn luyện, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh chỉ đạo các cơ quan, đơn vị đẩy mạnh đổi mới công tác huấn luyện theo hướng kết hợp chặt chẽ giữa huấn luyện quân sự với giáo dục chính trị, pháp luật, công tác vận động quần chúng. Trong đó chú trọng huấn luyện cho cán bộ, chiến sĩ dân quân tự vệ nắm vững kỹ thuật chiến đấu bộ binh, thành thạo các phương án chiến đấu tại chỗ và nâng cao khả năng phối hợp với các lực lượng trong tuần tra, kiểm soát xử lý tình huống A2, giữ gìn an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội địa bàn. Đáng chú ý là, thời gian qua, Tỉnh đã chỉ đạo cơ quan quân sự các cấp bổ sung, hoàn thiện hệ thống văn kiện tác chiến của dân quân tự vệ theo đúng Điều lệ công tác tham mưu tác chiến dân quân tự vệ; tăng cường tổ chức cho lực lượng dân quân tự vệ tham gia diễn tập khu vực phòng thủ, diễn tập tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn và phối hợp với lực lượng Công an, Bộ đội Biên phòng, Cảnh sát biển tổ chức tuần tra, kiểm soát, nắm tình hình địa bàn, tiến hành công tác vận động quần chúng và luyện tập các phương án phòng, chống cháy nổ, cháy rừng, tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn, v.v. Qua đó, nâng cao chất lượng tổng hợp, năng lực thực hiện nhiệm vụ của cán bộ, chiến sĩ dân quân tự vệ, được cấp ủy, chính quyền và nhân dân đánh giá cao.

Cùng với các nội dung, biện pháp trên, Tỉnh quan tâm chăm lo bảo đảm tốt chế độ chính sách đối với lực lượng dân quân tự vệ. Căn cứ Luật Dân quân tự vệ, Đề án tổ chức, huấn luyện, hoạt động, chế độ chính sách đối với lực lượng dân quân tự vệ, cơ quan quân sự các cấp đã phối hợp với các ngành chức năng lập dự toán, tiếp nhận, quản lý, sử dụng có hiệu quả nguồn ngân sách được cấp; chi trả đầy đủ phụ cấp trách nhiệm cho cán bộ dân quân tự vệ theo quy định; có chính sách hỗ trợ tiền ăn, phụ cấp đi đường và bảo đảm tốt các chế độ, chính sách đối với những trường hợp ốm đau, tai nạn,... trong thời gian tham gia huấn luyện, hoạt động của dân quân tự vệ theo đúng quy định của Luật Dân quân tự vệ,... góp phần xây dựng lực lượng dân quân tự vệ ngày càng vững mạnh, rộng khắp. Đồng thời, đầu tư mua sắm, bảo đảm trang phục, phương tiện, công cụ hỗ trợ thực hiện nhiệm vụ. Hầu hết cán bộ, chiến sĩ dân quân tự vệ yên tâm công tác, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.

Kết quả và kinh nghiệm trên là cơ sở để tỉnh Phú Yên tiếp tục xây dựng lực lượng dân quân tự vệ vững mạnh, rộng khắp, có chất lượng tổng hợp, khả năng sẵn sàng chiến đấu cao, góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ quân sự, quốc phòng địa phương.

Đại tá PHẠM VĂN HỔ, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Chỉ huy trưởng Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh