Triển khai thực hiện Đề án “Phát huy vai trò của lực lượng Quân đội nhân dân tham gia công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, vận động nhân dân chấp hành pháp luật tại cơ sở giai đoạn 2021 - 2027” theo Quyết định số 1371/QĐ-TTg, ngày 30/7/2021 của Thủ tướng Chính phủ là trách nhiệm của các cơ quan, đơn vị và cán bộ, chiến sĩ toàn quân; trong đó, Thanh niên Quân đội, với lực lượng đông đảo, sức trẻ và khát vọng cống hiến là lực lượng nòng cốt, xung kích, đi đầu.

Thượng tôn pháp luật, sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật là trách nhiệm, nghĩa vụ và quyền lợi của mọi công dân. Trong chặng đường gần 80 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, Quân đội nhân dân Việt Nam luôn khẳng định là đội quân từ nhân dân mà ra, vì nhân dân mà chiến đấu; quan hệ mật thiết với nhân dân chính là truyền thống quý báu, nền tảng, cội nguồn sức mạnh của Quân đội ta. Tham gia phổ biến, giáo dục pháp luật, vận động nhân dân chấp hành pháp luật vừa là vinh dự, vừa là trách nhiệm của Quân đội nhân dân, góp phần nâng cao nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật cho nhân dân và cán bộ, chiến sĩ; tạo động lực, sức mạnh tổng hợp thực hiện thắng lợi các mục tiêu kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân; tăng cường tình cảm gắn bó quân dân, tô thắm hình ảnh, phẩm chất cao đẹp “Bộ đội Cụ Hồ” thời kỳ mới.

Thực hiện Kế hoạch số 3889/KH-BQP, ngày 01/10/2021 của Bộ Quốc phòng về việc thực hiện Đề án “Phát huy vai trò của lực lượng Quân đội nhân dân tham gia công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, vận động nhân dân chấp hành pháp luật tại cơ sở giai đoạn 2021 - 2027” (gọi tắt là Đề án), mà trước hết là giai đoạn 1 (2021 - 2024) và năm 2022; Hướng dẫn số 610/HD-BCĐ, ngày 03/3/2022 của Ban Chỉ đạo Bộ Quốc phòng về việc thực hiện Đề án trong Quân đội, Ban Thanh niên Quân đội đã chủ động tham mưu với Thủ trưởng Tổng cục Chính trị phê duyệt Kế hoạch số 426/KH-TN, ngày 13/4/2022 về tăng cường công tác phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên Quân đội và phát huy vai trò của Thanh niên Quân đội tham gia thực hiện Đề án năm 2022; ban hành Hướng dẫn số 460/HD-TN, ngày 26/4/2022 về việc thực hiện Đề án giai đoạn 2021 - 2027 trong Thanh niên Quân đội. Đồng thời, phối hợp với Vụ Pháp chế, Bộ Quốc phòng tập huấn, bồi dưỡng kỹ năng, nghiệp vụ thực hiện Đề án cho hơn 3.500 cán bộ đoàn, cán bộ đảm nhiệm công tác thanh niên toàn quân bằng hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến, v.v.

Trên cơ sở đó, các cơ quan, đơn vị đã cụ thể hóa vào kế hoạch, hướng dẫn của cấp mình, kịp thời chỉ đạo, tạo điều kiện để tổ chức đoàn, cán bộ đoàn, đoàn viên, thanh niên phát huy vai trò xung kích, sáng tạo tham gia thực hiện Đề án. Cơ quan chính trị các quân khu và Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà Nội đã bổ sung nội dung thực hiện Đề án vào chương trình phối hợp hoạt động với các tỉnh đoàn, thành đoàn. Cơ quan chính trị các đơn vị trực thuộc Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng đã lựa chọn, chỉ đạo từ 01 đến 02 đoàn cơ sở làm điểm thực hiện Đề án; chỉ đạo 01 đoàn cơ sở phối hợp với tổ chức đoàn địa phương, đơn vị kết nghĩa tổ chức hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật cho nhân dân và cán bộ, chiến sĩ theo hình thức sân khấu hóa hoặc hình thức khác làm cơ sở rút kinh nghiệm. Nhiều cơ quan, đơn vị trong toàn quân đã tổ chức bồi dưỡng, tập huấn cho cán bộ đoàn, cán bộ đảm nhiệm công tác thanh niên và đoàn viên, thanh niên về kỹ năng, nghiệp vụ phổ biến, giáo dục pháp luật, vận động nhân dân chấp hành pháp luật tại cơ sở. Đến nay, 100% tổ chức đoàn và cán bộ, đoàn viên, thanh niên toàn quân đã được phổ biến, quán triệt Đề án và các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn, triển khai thực hiện của các cấp. Các tổ chức đoàn trong toàn quân đã phối hợp với tổ chức đoàn địa phương ký kết, triển khai chương trình phối hợp thực hiện Đề án. Quá trình thực hiện, tập trung đánh giá tình hình thực hiện công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, vận động nhân dân chấp hành pháp luật; ý thức chấp hành pháp luật, nhu cầu học tập, tìm hiểu pháp luật của từng nhóm đối tượng; nhất là học sinh, sinh viên, thanh thiếu niên, địa bàn trọng yếu, vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi để xác định nội dung, phương pháp, hình thức, mô hình phù hợp, hiệu quả. Chú trọng lựa chọn nội dung sát thực tiễn đơn vị và địa phương, như: các luật, pháp lệnh, văn bản mới ban hành; các văn bản, quy định liên quan trực tiếp đến thanh thiếu niên và nhân dân địa phương; các quy định về quân sự, quốc phòng, phòng, chống thiên tai, cứu hộ, cứu nạn, v.v. Để đạt hiệu quả, các tổ chức đoàn đã tích cực ứng dụng công nghệ thông tin, phát huy ưu điểm của internet, mạng xã hội, phối hợp, vận dụng nhiều hình thức linh hoạt, sáng tạo, như: tổ chức phổ biến tập trung trực tiếp; nói chuyện pháp luật; tư vấn, hướng dẫn tìm hiểu pháp luật; cung cấp thông tin, tài liệu pháp luật; thông qua phương tiện thông tin đại chúng, hệ thống thông tin nội bộ, bảng, biển, biểu ngữ, tranh cổ động; tủ sách, túi sách pháp luật, bản tin của cơ quan, đơn vị, khu dân cư; thi tìm hiểu pháp luật, diễn đàn, tọa đàm, sân khấu hóa, v.v.

Hội thi: “Tuổi trẻ với Pháp luật” do Đoàn Cơ sở Trung đoàn 82 (Quân khu 2) phối hợp với Huyện đoàn Điện Biên tổ chức

Để tạo điểm nhấn, Ban Thanh niên Quân đội phối hợp với Cục Chính trị Quân khu 2 và Tỉnh đoàn Điện Biên tổ chức Tọa đàm với chủ đề: “Thắm tình quân dân - Thượng tôn pháp luật”. Tại tọa đàm, có nhiều ý kiến tâm huyết của tướng lĩnh, nhà khoa học, lãnh đạo, chỉ huy các cơ quan, đơn vị, địa phương và cán bộ, đoàn viên, thanh niên đóng góp làm rõ cơ sở lý luận, thực tiễn của việc Quân đội tham gia phổ biến, giáo dục pháp luật, vận động nhân dân chấp hành pháp luật ở cơ sở. Đồng thời, đánh giá đúng thực trạng, đúc rút nhiều kinh nghiệm hay, cách làm sáng tạo, đề ra nhiều giải pháp hiệu quả trong thực hiện Đề án. Ban Thanh niên Quân đội phối hợp với Cục Chính trị Quân khu 2 chỉ đạo Đoàn cơ sở Trung đoàn 82 (Quân khu 2) phối hợp với Huyện đoàn Điện Biên tổ chức Hội thi “Tuổi trẻ với pháp luật”; phối hợp với Cục Chính trị Quân khu 9 chỉ đạo Đoàn cơ sở Trung đoàn Bộ binh 892 (Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh An Giang) phối hợp với Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh một số trường học trên địa bàn tổ chức Hội thi tuyên truyền viên trẻ với chủ đề “Tuổi trẻ với nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc” bằng hình thức sân khấu hóa để làm cơ sở rút kinh nghiệm trong toàn quân. Các hội thi đã nhận được sự quan tâm đặc biệt của cấp ủy, chính quyền, đoàn thể địa phương, sự tham gia đông đảo của các tầng lớp nhân dân, các thầy cô giáo, học sinh và cán bộ, đoàn viên, thanh niên trên địa bàn. Những thông điệp về pháp luật có ý nghĩa sâu sắc đã được truyền tải đến đồng bào và cán bộ, chiến sĩ, như: Luật Nghĩa vụ quân sự, Luật Hôn nhân và gia đình, Luật Trẻ em, Luật Phòng, chống ma túy, Luật Giao thông đường bộ,… góp phần nâng cao nhận thức, ý thức tự giác chấp hành pháp luật, nhất là chính sách, pháp luật của Nhà nước đối với nhiệm vụ xây dựng Quân đội, tăng cường quốc phòng, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới; đấu tranh với các hành vi vi phạm pháp luật và các hủ tục, tệ nạn xã hội đang tồn tại ở từng cơ quan, đơn vị và địa phương.

Thời gian tới, để tiếp tục phát huy vai trò xung kích, sáng tạo của cán bộ, đoàn viên, thanh niên Quân đội trong tham gia phổ biến, giáo dục pháp luật, vận động nhân dân chấp hành pháp luật tại cơ sở, các cơ quan, đơn vị và tổ chức đoàn các cấp cần tập trung thực hiện tốt một số giải pháp trọng tâm sau:

Một là, cấp ủy, chỉ huy, chính ủy, chính trị viên và cơ quan chính trị các cấp tiếp tục quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, hướng dẫn, định hướng và tạo điều kiện thuận lợi để tổ chức đoàn và cán bộ, đoàn viên, thanh niên phát huy vai trò xung kích, sáng tạo, thực hiện hiệu quả Đề án. Đây là giải pháp rất quan trọng, nhất là trong tình hình hiện nay; vì vậy, cấp ủy, chỉ huy, chính ủy, chính trị viên các cấp cần xác định những trọng tâm, trọng điểm và khâu yếu để tập trung lãnh đạo, chỉ đạo. Đồng thời, tiếp tục phát huy vai trò, trách nhiệm của các cấp, các ngành, các tổ chức và của mọi cá nhân trong cơ quan, đơn vị mình; trong đó, tổ chức đoàn và cán bộ, đoàn viên, thanh niên giữ vai trò nòng cốt, xung kích, vừa là chủ thể trực tiếp thực hiện, vừa là đối tượng thụ hưởng kết quả của Đề án.

Hai là, thường xuyên cụ thể hóa các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn thực hiện của cấp trên bằng những nội dung, giải pháp sát với thực tiễn cơ quan, đơn vị và địa phương để tổ chức thực hiện hiệu quả Đề án. Tiếp tục triển khai thực hiện các nhóm nhiệm vụ, giải pháp của Kế hoạch số 426/KH-TN, ngày 13/4/2022 và Hướng dẫn số 460/HD-TN, ngày 26/4/2022 của Ban Thanh niên Quân đội; phát huy phẩm chất, hình ảnh cao đẹp “Bộ đội Cụ Hồ” và kết quả đạt được trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, vận động nhân dân chấp hành pháp luật; triển khai đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp thực hiện Đề án. Đồng thời, lồng ghép, kết hợp chặt chẽ với các chương trình, đề án, kế hoạch, các phong trào thi đua, cuộc vận động của các cấp, ngành tại địa phương. Phấn đấu 100% tổ chức cơ sở đoàn xây dựng, triển khai hiệu quả chương trình hành động thực hiện Đề án; 100% cán bộ, đoàn viên, thanh niên được quán triệt, phổ biến các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn, kế hoạch, chương trình thực hiện; 100% cán bộ đoàn, cán bộ đảm nhiệm công tác thanh niên được tập huấn, bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng thực hiện; 100% tổ chức cơ sở đoàn củng cố, xây dựng, triển khai hiệu quả ít nhất 01 mô hình thực hiện Đề án ở địa bàn đơn vị đóng quân hoặc thực hiện nhiệm vụ.

Ba là, tăng cường phối hợp giữa các tổ chức trong đơn vị với cấp ủy, chính quyền, đoàn thể, nhân dân địa phương nơi đóng quân hoặc làm nhiệm vụ, nhất là với tổ chức đoàn địa phương, đơn vị kết nghĩa trong huy động nguồn lực, phương tiện thực hiện Đề án và lựa chọn nội dung, hình thức phổ biến, giáo dục pháp luật. Nội dung cần tập trung vào các luật, pháp lệnh, văn bản mới ban hành; các văn bản, quy định có liên quan trực tiếp đến thanh niên, thiếu niên và nhân dân địa phương; các văn bản về nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, phòng, chống dịch bệnh, thiên tai, cứu hộ, cứu nạn; vấn đề dư luận xã hội quan tâm hoặc cần định hướng; gương người tốt, việc tốt trong chấp hành pháp luật Nhà nước, kỷ luật Quân đội, quy định của đơn vị và địa phương, v.v. Quá trình phối hợp thực hiện, cần chú trọng địa bàn trọng yếu, vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi; hướng đến nhóm đối tượng học sinh, sinh viên, thanh niên, thiếu niên. Thường xuyên rút kinh nghiệm, kịp thời điều chỉnh bổ sung nội dung, giải pháp thực hiện, phát hiện, nhân rộng các mô hình hay, cách làm sáng tạo, hiệu quả để hoàn thành thắng lợi các mục tiêu của Đề án, nâng cao nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật cho nhân dân và cán bộ, chiến sĩ, góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, tăng cường quốc phòng và an ninh, xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc trong tình hình mới.

Đại tá TRẦN VIẾT NĂNG, Trưởng ban Thanh niên Quân đội