Cơ sở vật chất kỹ thuật là yếu tố đặc biệt quan trọng, trực tiếp góp phần nâng cao chất lượng đào tạo và nghiên cứu khoa học. Đây vừa là cơ sở, vừa là điều kiện để Học viện Kỹ thuật quân sự trở thành trung tâm đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, nghiên cứu khoa học kỹ thuật hàng đầu của Quân đội và quốc gia. Để đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới và tận dụng cơ hội, vượt qua thách thức từ cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, Học viện Kỹ thuật quân sự đã xây dựng và triển khai thực hiện Đề án Quy hoạch phát triển Học viện đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 với mục tiêu: đến năm 2030, xây dựng Học viện trở thành trường đại học nghiên cứu trong tốp đầu về khoa học, kỹ thuật và công nghệ của đất nước; cơ bản hội nhập với hệ thống các trường đại học trong khu vực và từng bước hội nhập với các trường đại học trên thế giới; đào tạo đa ngành, đa lĩnh vực với chất lượng và trình độ cao phù hợp khung trình độ quốc gia, quốc tế; phục vụ sự nghiệp xây dựng Quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại và sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Nắm vững phương hướng, mục tiêu đó, những năm qua, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng ủy, Ban Giám đốc Học viện, Phòng Kỹ thuật đã triển khai quyết liệt, đồng bộ các giải pháp xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật, tạo nền tảng để nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo, nghiên cứu khoa học,... từng bước hoàn thiện các tiêu chí trường đại học nghiên cứu.

Đại tướng Phan Văn Giang tham quan sản phẩm súng bắn hai môi trường  và đạn bắn dưới nước do Học viện Kỹ thuật Quân sự chế tạo

Trước hết, tập trung rà soát, hoàn thiện quy hoạch đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất để đáp ứng yêu cầu thực tiễn theo hướng có trọng điểm và dài hạn cho lĩnh vực ưu tiên. Với tinh thần chủ động, sáng tạo và trên cơ sở mục tiêu đã xác định, Phòng Kỹ thuật đã tích cực nghiên cứu, chủ động đề xuất với Học viện các phương án xây dựng quy hoạch tổng thể, kế hoạch nâng cấp, phát triển các cơ sở kỹ thuật theo hướng đồng bộ, toàn diện nhưng có trọng tâm, trọng điểm. Trong đó, đối với vũ khí, trang bị kỹ thuật nhóm 1, Phòng tham mưu cho Học viện tập trung nguồn lực đầu tư, nâng cấp trang thiết bị hiện đại, trang bị điển hình của chuyên ngành liên quan đến các quân chủng, binh chủng, lực lượng tiến thẳng lên hiện đại. Với các cơ sở chế thử, thực hành và bảo đảm kỹ thuật, Phòng đề xuất Học viện quy hoạch, đầu tư, nâng cấp gắn với chương trình, mục tiêu công tác kỹ thuật; ưu tiên đầu tư cho các chuyên ngành đào tạo mới; trang thiết bị trạm, xưởng hiện đại để chế tạo robot, vật liệu mới, in 3D; các thiết bị, phần mềm nghiên cứu về: điện toán đám mây, trí tuệ nhân tạo, an toàn thông tin, cơ điện tử, vật lý kỹ thuật, công nghệ nano, v.v. Đối với phòng học chuyên dùng, chuyên ngành, chú trọng đầu tư mô hình mô phỏng bán tự nhiên về vũ khí, trang bị hiện đại; phần mềm mô phỏng, hệ thống thiết bị nghe nhìn, kết nối thông minh,... nhằm xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu lớn các bài thực hành bán tự nhiên, thực tại ảo có thể dùng chung trên mạng nội bộ. Với phòng thí nghiệm, ưu tiên đầu tư các trang thiết bị phục vụ những nhóm ngành có thế mạnh để thúc đẩy các công trình, sản phẩm nghiên cứu mang thương hiệu Học viện và có giá trị quốc tế, như: trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, robot, vật liệu mới, v.v. Bên cạnh đó, để tạo bước đột phá trong công tác nghiên cứu khoa học, cũng như thu hút các nhà khoa học giỏi ở các cơ sở đào tạo trong và ngoài nước tham gia giảng dạy, nghiên cứu khoa học tại Học viện, Phòng đã chủ động nghiên cứu, đề xuất và được Học viện chấp thuận việc ưu tiên xây dựng một số phòng thí nghiệm trọng điểm có hệ thống trang thiết bị hiện đại, đồng bộ, cập nhật trình độ các trường đại học tiên tiến trong khu vực và quốc tế, nhằm tạo ra dịch vụ chất lượng cao về đào tạo, nghiên cứu khoa học và triển khai công nghệ.

Cùng với đó, Phòng Kỹ thuật thực hiện tốt chức năng tham mưu trong xây dựng và triển khai các kế hoạch, dự án phát triển cơ sở vật chất theo đúng lộ trình đã xác định trong Đề án Quy hoạch phát triển Học viện. Theo đó, Phòng đã chủ động phối hợp với các cơ quan, đơn vị tổ chức rà soát, tổng hợp nhu cầu đầu tư xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật; trên cơ sở đó, nghiên cứu, tham mưu giúp Học viện xây dựng kế hoạch đầu tư trung hạn (2021 - 2025) và các dự án đầu tư xây dựng cơ sở vật chất theo hướng hiện đại, đồng bộ, phù hợp với mục tiêu đào tạo, xu hướng phát triển khoa học và công nghệ. Quá trình triển khai thực hiện, Phòng tích cực phối hợp với các cơ quan, đơn vị làm tốt công tác chuẩn bị, từ việc tham quan, khảo sát đến lựa chọn công nghệ, trang thiết bị; từ đó, xác định cụ thể về danh mục, số lượng, chủng loại, xuất xứ, tính năng kỹ thuật, chiến thuật của trang bị kỹ thuật cần mua sắm. Đồng thời, chuẩn bị lực lượng để tiếp nhận công nghệ, trang thiết bị; xây dựng kế hoạch đào tạo chuyển giao công nghệ, hướng dẫn sử dụng trang thiết bị,... nhằm nâng cao hiệu quả đầu tư.

Để đảm bảo về chất lượng trang bị kỹ thuật đầu tư, Phòng tham mưu giúp Học viện thành lập Tổ giám sát chất lượng trang thiết bị mua sắm, Tổ giám sát chất lượng công trình xây dựng cơ bản để tổ chức nghiệm thu đúng quy trình (nghiệm thu kỹ thuật, giám định chất lượng, giám định và kiểm tra an ninh, nghiệm thu tổng thể,...), qua đó tăng cường kiểm soát chất lượng, tiêu chuẩn trang thiết bị được đầu tư, đảm bảo sau nghiệm thu có thể đưa vào khai thác, sử dụng phục vụ tốt cho nhiệm vụ đào tạo, nghiên cứu khoa học của Học viện. Từ năm 2016 đến nay, với sự tham mưu và tích cực triển khai thực hiện nhiệm vụ của Phòng và các cơ quan có liên quan đã giúp Học viện xây dựng và triển khai thực hiện 91 dự án; trong đó, đã hoàn thành đúng tiến độ, bảo đảm chất lượng 75 dự án và đang triển khai 16 dự án, gồm: 04 dự án đầu tư chiều sâu công nghệ, 28 dự án đầu tư xây dựng cơ bản và 59 nhiệm vụ đầu tư nâng cấp cơ sở kỹ thuật. Đáng chú ý, thời gian vừa qua, Phòng đã chủ động nghiên cứu, đề xuất Học viện báo cáo và được Bộ Quốc phòng phê duyệt mở mới 03 dự án: Đầu tư phòng trang bị Sonar thủy âm; đào tạo nguồn nhân lực tác chiến không gian mạng; xây dựng phòng thí nghiệm động lực học vũ khí và công nghệ quang học phục vụ công nghiệp quốc phòng, Trung tâm nghiên cứu và ứng dụng nano. Thông qua thực hiện các kế hoạch, dự án đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, các cơ sở kỹ thuật, nhất là các phòng thí nghiệm của Học viện đã được bổ sung nhiều trang thiết bị hiện đại, góp phần tích cực nâng cao tiềm lực khoa học công nghệ, tạo điều kiện thuận lợi để các đơn vị hoàn thành nhiều đề tài cấp Nhà nước, cấp Bộ. Đây là tiền đề quan trọng để Học viện phấn đấu đạt các tiêu chí trường đại học nghiên cứu, cũng như tham gia thực hiện hiệu quả nhiệm vụ sản xuất chế thử và chuyển giao công nghệ cho vũ khí công nghệ cao của Quân đội.

Những năm gần đây, thực hiện chủ trương xây dựng Quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại; ưu tiên hiện đại hóa một số quân chủng, binh chủng, lực lượng. Theo đó, hệ thống vũ khí, trang bị kỹ thuật của Quân đội từng bước được cải tiến, hiện đại hóa; vì vậy, hệ thống cơ sở vật chất phục vụ công tác đào tạo, nhất là trong huấn luyện thực hành của Học viện chưa theo kịp thực tiễn đơn vị. Trước thực tế đó, để thực hiện tốt phương châm: “Chất lượng đào tạo của nhà trường là khả năng sẵn sàng chiến đấu của đơn vị”, Học viện đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu khoa học định hướng sản phẩm nhằm bổ sung các trang thiết bị phục vụ công tác đào tạo, huấn luyện thực hành. Thực hiện nội dung này, Phòng Kỹ thuật đã chủ động tham mưu cho Học viện xây dựng, ký kết chương trình phối hợp với các tổng cục, quân chủng, binh chủng về phối hợp triển khai công tác kỹ thuật và nghiên cứu khoa học; tạo điều kiện thuận lợi để các nhóm nghiên cứu mạnh, nhà khoa học đi nghiên cứu thực tế vũ khí, trang bị kỹ thuật tại các đơn vị, từ đó xây dựng và triển khai các đề tài nghiên cứu, chế tạo các trang thiết bị mô phỏng tương đương. Để thực hiện hiệu quả các đề tài, Phòng tham mưu cho Học viện các phương án tập trung nguồn lực cả về tài chính và nhân lực; hỗ trợ trang thiết bị sản xuất, chế thử cho các nhóm nghiên cứu, nhà khoa học triển khai thực hiện. Bên cạnh đó, cùng với đẩy mạnh phong trào phát huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật theo định hướng xây dựng phần mềm, thiết bị, hệ thống mô phỏng phục vụ quản lý, đào tạo, huấn luyện thực hành, Phòng còn tham mưu giúp Học viện chỉ đạo các khoa, bộ môn định hướng các đề tài, luận văn, luận án của học viên gắn với xây dựng, phát triển các sản phẩm phục vụ công tác đào tạo, huấn luyện thực hành trong Học viện nói riêng, trong Quân đội nói chung. Bằng các giải pháp thiết thực, hiệu quả, từ năm 2020 đến nay, Học viện đã thiết kế, chế tạo thành công 04 mô hình bán tự nhiên (Đài điều khiển tên lửa S300-PMU1, xe tăng T55, xe máy công binh, khí tài Tác chiến điện tử) và 01 phòng học mô phỏng pháo tàu hải quân AK230 cùng nhiều phần mềm, trang thiết bị khác.

Cùng với tham mưu tăng cường đầu tư cơ sở vật chất kỹ thuật, Phòng còn chủ động tham mưu giúp Học viện trong xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật công nghệ thông tin và thông tin phục vụ đào tạo, nghiên cứu khoa học và quản lý điều hành. Phát huy vai trò cơ quan chủ trì, trung tâm phối hợp hiệp đồng triển khai thực hiện công tác kỹ thuật, thời gian qua, Phòng Kỹ thuật đã chủ động phối hợp với Phòng Giáo dục - đào tạo và các cơ quan, đơn vị triển khai xây dựng các phần mềm quản lý đào tạo, phần mềm quản lý hoạt động khoa học, phần mềm chống sao chép luận văn, luận án; đưa vào vận hành Cổng thông tin điện tử của Học viện; phối hợp với Tập đoàn Công nghệ - Viễn thông quân đội (Viettel) để triển khai các dự án: “Nhận diện khuôn mặt phục vụ công tác quản lý đào tạo”, “hệ thống giao ban trực tuyến đến các cơ quan, đơn vị”, v.v. Triển khai nâng cấp, mở rộng và tăng cường dung lượng đường truyền, lắp đặt thêm nút mạng cho hệ thống mạng nội bộ; tăng độ phủ sóng hệ thống wifi, nâng cấp và vận hành thông suốt hệ thống camera an ninh, camera giảng đường, điểm danh bằng vân tay,... góp phần tích cực trong việc thay đổi lề lối, phương thức làm việc, học tập, nâng cao chất lượng đào tạo, nghiên cứu khoa học và quản lý điều hành của Học viện.

Phát huy kết quả, kinh nghiệm đạt được, thời gian tới, Phòng Kỹ thuật tiếp tục rà soát, nắm chắc thực trạng hệ thống cơ sở vật chất kỹ thuật; đồng thời, chủ động nghiên cứu, nắm bắt xu hướng phát triển các trang thiết bị phục vụ công tác giáo dục, đào tạo, nghiên cứu khoa học trong nước và thế giới, cũng như nhu cầu huấn luyện tại các đơn vị trong toàn quân, từ đó tham mưu giúp Học viện xây dựng, triển khai các dự án nâng cấp, hiện đại hóa cơ sở vật chất phù hợp với tình hình thực tiễn. Chỉ đạo các cơ quan, đơn vị, nhất là các cơ sở kỹ thuật duy trì và thực hiện nghiêm nền nếp, chế độ công tác kỹ thuật; đẩy mạnh thực hiện Cuộc vận động 50, phát huy vai trò, trách nhiệm của cán bộ, giảng viên, học viên trong khai thác, sử dụng vũ khí, trang bị kỹ thuật tốt, bền, an toàn và thực hiện tiết kiệm, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo, nghiên cứu khoa học của Học viện.

Đại tá NGUYỄN VĂN CÔNG, Trưởng phòng Kỹ thuật