Lực lượng vũ trang thành phố Hải Phòng được xây dựng từ những ngày đầu Cách mạng Tháng Tám, tiền thân là các đội Xích vệ Nhà máy Xi măng, Sở Ca-rông, Cảng Hải Phòng và đơn vị tự vệ Hải Phòng - Kiến An cùng lực lượng du kích quân ở Chiến khu Trần Hưng Đạo, dưới sự lãnh đạo của Khu ủy - Chiến khu 3 và Thành ủy Hải Phòng. Trong suốt 70 năm qua, lực lượng vũ trang Hải Phòng từng bước phát triển, trưởng thành, đóng góp xứng đáng vào sự nghiệp giải phóng dân tộc trước đây và xây dựng, bảo vệ Tổ quốc hiện nay. Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, lực lượng vũ trang đã làm nòng cốt cho nhân dân Hải Phòng anh dũng chiến đấu, lập những chiến công đáng tự hào. Nổi bật là trận đánh Nhà hát Thành phố, vào 10 giờ 30 phút ngày 20-11-1946 (được Trung ương Đảng và Bộ Tổng Tư lệnh đánh giá là “sự kiện Hải Phòng”), những trận đánh đường 5, Sân bay Cát Bi, chia lửa với mặt trận Điện Biên Phủ (1954). Ghi nhận những chiến công mà quân, dân “thành phố đi trước, về sau”¹ đã giành được, Bác Hồ tặng danh hiệu: “Trung dũng - Quyết thắng”, và ngày 20-11 hằng năm trở thành ngày truyền thống của lực lượng vũ trang thành phố Hải Phòng. Trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, quân và dân Hải Phòng không chỉ dốc sức chi viện cho chiến trường miền Nam, mà còn trực tiếp chiến đấu, góp phần đánh bại cuộc chiến tranh phá hoại bằng đường không, phong tỏa đường biển của đế quốc Mỹ ở miền Bắc, cùng cả nước giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Bước vào thời kỳ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, nhất là trong công cuộc đổi mới, thực hiện chủ trương “Vươn ra biển làm giàu, đánh thắng” của Quân khu 3 và Thành phố, lực lượng vũ trang Hải Phòng nỗ lực phấn đấu, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao; trong đó đã xây dựng nhiều công trình quốc phòng và kinh tế - quốc phòng trọng điểm, có ý nghĩa lớn về kinh tế - xã hội và quốc phòng - an ninh, bảo vệ vững chắc chủ quyền biên giới cảng biển, biển đảo. Ghi nhận thành tích đó, ngày 06-11-1978, lực lượng vũ trang Thành phố Hải Phòng được Nhà nước phong tặng danh hiệu: “Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân”, nhiều tập thể, cá nhân được khen thưởng các danh hiệu cao quý khác².

Phát huy truyền thống, Đảng ủy, Bộ Chỉ huy Quân sự Thành phố xác định lãnh đạo, thực hiện đồng bộ nhiều chủ trương, biện pháp xây dựng lực lượng vũ trang Thành phố vững mạnh toàn diện; trong đó, tập trung làm tốt những nội dung sau:

Trước hết, xây dựng lực lượng vũ trang Thành phố vững mạnh về chính trị. Cấp ủy, chỉ huy các cấp tập trung lãnh đạo, chỉ đạo đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục cho cán bộ, chiến sĩ nâng cao nhận thức về chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, truyền thống, nhiệm vụ của đơn vị. Việc làm này được tiến hành thường xuyên gắn với quán triệt, giáo dục nhiệm vụ, các hoạt động học tập, tham quan, các hội thi, hội thao, các sự kiện chính trị, sinh hoạt văn hóa, lễ hội của địa phương,... tạo sự phong phú, hấp dẫn và có sức thuyết phục cao. Đồng thời, vạch trần âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hòa bình”, thúc đẩy “phi chính trị hóa” Quân đội của các thế lực thù địch để cán bộ, chiến sĩ đề cao tinh thần cảnh giác, chủ động phòng ngừa “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, chống suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, v.v. Nhờ đó, trước diễn biến phức tạp trên địa bàn, sự chống phá của các thế lực thù địch, tác động từ mặt trái kinh tế thị trường, cán bộ, chiến sĩ luôn có bản lĩnh chính trị vững vàng, tin tưởng tuyệt đối vào sự lãnh đạo của Đảng, sẵn sàng nhận và hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao.

Đặc biệt, công tác xây dựng Đảng trong cả lực lượng thường trực, lực lượng dân quân tự vệ, dự bị động viên thường xuyên được chú trọng; duy trì nghiêm nền nếp chế độ, nguyên tắc sinh hoạt Đảng. Đồng thời, được gắn với thực hiện Chỉ thị 03-CT/TW của Bộ Chính trị (khóa XI), Chỉ thị 05-CT/TW của Bộ Chính trị (khóa XII), Chỉ thị 87-CT/QUTW của Quân ủy Trung ương về “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”. Trong quá trình tiến hành, công tác xây dựng Đảng, Đảng ủy Quân sự Thành phố thường xuyên quan tâm nâng cao tỷ lệ và chất lượng đảng viên; 05 năm qua (2010 - 2015), kết nạp được 248 đảng viên ở lực lượng thường trực, 125 đảng viên trong dân quân tự vệ, dự bị động viên, đạt tỷ lệ 24,8% trong lực lượng. Đánh giá chất lượng cán bộ, đảng viên, tổ chức đảng hằng năm có trên 81,75% đảng viên hoàn thành xuất sắc và hoàn thành tốt nhiệm vụ (vượt 1,75% so với chỉ tiêu nghị quyết nhiệm kỳ), trên 67,78% tổ chức đảng đạt trong sạch, vững mạnh.

Trận địa pháo phòng không của lực lượng tự vệ trong diễn tập Khu vực phòng thủ thành phố Hải Phòng năm 2016. (Ảnh: baohaiphong.com.vn)

Nằm ở trung tâm vùng Duyên hải Bắc Bộ, (có 02 huyện đảo: Cát Hải và Bạch Long Vĩ), là đầu mối giao thông quan trọng với nhiều cửa sông, cảng biển giao lưu thuận lợi với các địa phương trong nước và quốc tế, Hải Phòng có vị trí trọng yếu cả về kinh tế, quốc phòng, an ninh, đối ngoại. Phát huy truyền thống “Trung dũng - Quyết thắng”, các cơ quan, đơn vị tập trung nâng cao chất lượng huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, xây dựng lực lượng vững mạnh. Căn cứ chức năng, nhiệm vụ, đặc điểm của từng lực lượng, hằng năm, trước và trong mỗi giai đoạn huấn luyện, Bộ Chỉ huy Quân sự Thành phố đều tổ chức tập huấn nhằm bồi dưỡng nâng cao trình độ cho đội ngũ cán bộ, nắm vững phương châm, phương hướng, các chỉ thị, mệnh lệnh của trên, làm cơ sở vận dụng sáng tạo vào huấn luyện sát với yêu cầu nhiệm vụ, địa bàn, đối tượng tác chiến. Cán bộ các cấp đề cao trách nhiệm, tích cực đổi mới phương pháp và công tác chuẩn bị giáo án, bài giảng, mô hình học cụ, thao trường, bãi tập phù hợp với trình độ, nhận thức của đối tượng, điều kiện ở từng cơ sở. Trong huấn luyện, coi trọng việc nâng cao trình độ làm chủ vũ khí, trang bị, nhận thức của bộ đội, dân quân tự vệ, dự bị động viên; thực hiện đúng, đủ nội dung, chương trình, kế hoạch, duy trì nghiêm các chế độ, nền nếp canh, trực, hội thi, hội thao, kiểm tra đánh giá kết quả. Nhờ đó, quân số tham gia huấn luyện hằng năm đạt cao; trong đó, lực lượng thường trực đạt trên 97,2% (riêng hạ sĩ quan - binh sĩ đạt 100%); dân quân tự vệ đạt trên 98,3%; dự bị động viên trên 96,7%. Kết quả kiểm tra các khoa mục đều đạt khá, giỏi. Công tác giáo dục, bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh cho các đối tượng đạt 100% kế hoạch đề ra.

Quán triệt các nghị quyết, nghị định về xây dựng khu vực phòng thủ, Bộ Chỉ huy Quân sự đã tham mưu cho Ủy ban nhân dân Thành phố đầu tư và triển khai đề án xây dựng thế trận quân sự phù hợp với đặc điểm địa hình, điều kiện địa phương. Đồng thời, chú trọng tổ chức diễn tập khu vực phòng thủ, chiến đấu trị an, phòng, chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn cấp huyện và cấp xã (phường) đạt giỏi, xuất sắc, an toàn tuyệt đối. Qua đó, năng lực lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành của cấp ủy, chính quyền, vai trò làm tham mưu của các ban, ngành, đoàn thể, tham gia giải quyết các vấn đề an ninh nông thôn, tình hình an ninh khu vực cảng biển, cửa khẩu biên giới biển; thực hiện hiệu quả Quy chế phối hợp giữa Công an, Quân sự, Biên phòng trong xử lý những vấn đề phức tạp ở cơ sở, phòng, chống tệ nạn xã hội, buôn lậu, truyền đạo trái pháp luật, v.v.

Công tác xây dựng lực lượng đảm bảo đúng quy định của trên, kịp thời điều chỉnh tổ chức biên chế, quân số, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới. Công tác tuyển chọn và gọi công dân nhập ngũ được thực hiện đúng luật, bảo đảm công bằng, dân chủ, công khai; chú trọng vùng đặc biệt khó khăn, vùng hải đảo để tạo nguồn cán bộ cho cơ sở theo Thông tư 167 của Bộ Quốc phòng về “Đào tạo giới thiệu việc làm cho bộ đội xuất ngũ về địa phương”. Đặc biệt, Bộ Chỉ huy Quân sự Thành phố đã tham mưu cho Hội đồng nhân dân Thành phố ban hành Nghị quyết 22 về “Tổ chức xây dựng lực lượng dân quân tự vệ thành phố Hải Phòng giai đoạn 2011 - 2015 định hướng đến năm 2020”. Bám sát phương châm “Vững mạnh, rộng khắp”, có số lượng hợp lý, chất lượng cao, đến nay Thành phố đã xây dựng được 530 cơ sở dân quân, tự vệ, (trong đó có 10 ban chỉ huy quân sự tự vệ) với trên 32.000 người, đạt tỷ lệ 1,79% dân số; các đơn vị dân quân cơ động, dân quân, tự vệ biển và thường trực đều hoạt động nền nếp, hiệu quả, nhất là 10 đơn vị tự vệ trong điều kiện các doanh nghiệp chuyển đổi mô hình quản lý, sản xuất kinh doanh. Lực lượng dự bị động viên được biên chế, sắp xếp theo phương châm: “Gần, gọn địa bàn, quân đâu cán đó”, thường xuyên làm tốt công tác kiện toàn, bổ sung, đăng ký, quản lý chặt chẽ đúng chức danh, chất lượng chuyên nghiệp quân sự đạt trên 80%.

Nhiệm vụ xây dựng chính quy, rèn luyện kỷ luật được các cơ quan, đơn vị duy trì nghiêm. Công tác kiểm tra, quản lý bộ đội được thực hiện theo phân cấp, kết hợp chặt chẽ giữa giáo dục, thuyết phục với biện pháp hành chính, nâng cao ý thức chấp hành kỷ luật Quân đội, pháp luật Nhà nước, các quy định của đơn vị; nhất là trong các đợt tập trung huấn luyện, hoạt động của lực lượng dân quân tự vệ, dự bị động viên, không để xảy ra sai phạm kỷ luật phải xử lý. Với chủ trương “Làm giàu, đánh thắng”, thông qua phong trào “Ngành Hậu cần Quân đội làm theo lời Bác Hồ dạy”, “Bếp nuôi quân giỏi, quản lý quân nhu tốt”, “Quân y 5 tốt”, Cuộc vận động “Quản lý, khai thác vũ khí, trang bị kỹ thuật tốt, bền, an toàn, tiết kiệm và An toàn giao thông”,... lực lượng vũ trang Thành phố đã thực hiện tốt công tác hậu cần, kỹ thuật, góp phần nâng cao đời sống, bảo đảm sức khỏe cho bộ đội, xây dựng cơ quan, doanh trại ngày càng chính quy, khang trang. Hệ thống kho vũ khí, trang bị được củng cố, xây dựng vững chắc. Vũ khí, trang bị của lực lượng dân quân tự vệ được quản lý tập trung, sắp xếp gọn, riêng biệt từng chủng loại, đúng quy định; thường xuyên làm tốt công tác bảo quản, bảo dưỡng, bảo đảm hệ số kỹ thuật luôn đạt từ 0,98% - 1% phục vụ tốt cho huấn luyện và sẵn sàng chiến đấu.

Trên cơ sở phát huy kết quả đạt được và khắc phục những hạn chế, trong thời gian tới lực lượng vũ trang Hải Phòng nêu cao tinh thần tự lực, tự cường, đoàn kết, chủ động, sáng tạo, thực hiện thắng lợi nghị quyết đại hội Đảng các cấp, hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao, góp phần cùng Đảng bộ, chính quyền và nhân dân xây dựng thành phố Hải Phòng văn minh, hiện đại, phát triển kinh tế nhanh, bền vững; thực sự là pháo đài bất khả xâm phạm về quốc phòng - an ninh.

Đại tá NGUYỄN VĂN ĐIỆP, Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Chỉ huy trưởng Bộ Chỉ huy Quân sự Thành phố
____________

1 - Sau ngày 21-7-1954, Hội nghị Giơ-ne-vơ về Đông Dương được ký kết, hòa bình được lập lại, nhưng quân và dân Hải Phòng lại tiếp tục đấu tranh suốt 300 ngày đêm nữa, làm phá sản âm mưu cướp phá, ép dân di cư vào Nam, chống địch thủ tiêu tù binh chính trị, cướp phá máy móc,… đến khi tên lính Pháp cuối cùng rời khỏi đất Cảng (tại bến Nghiêng, thị xã Đồ Sơn).

2 - Huân chương Sao vàng (ngày 07-3-1985); 02 Huân chương Hồ Chí Minh (ngày 17-8-1985 và 24-8-2005); 93 đơn vị và 34 cá nhân được tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, v.v.