Yên Bái là tỉnh miền núi, địa hình hiểm trở, chủ yếu là đồi, núi cao, độ dốc lớn, bị chia cắt bởi sông Hồng, sông Lô, sông Chảy; khí hậu, thời tiết khắc nghiệt, thường xuyên xảy ra thiên tai, sự cố, nhất là lũ ống, lũ quét, sạt lở đất; công tác ứng phó, khắc phục hậu quả gặp nhiều khó khăn. Những năm gần đây, sự cố thiên tai trên địa bàn Tỉnh có chiều hướng gia tăng, diễn biến phức tạp, khó lường, nhiều vụ gây thiệt hại nghiêm trọng về người, tài sản, ảnh hưởng lớn đến phát triển kinh tế - xã hội, đời sống của nhân dân và hoạt động quân sự, quốc phòng. Tính riêng năm 2018, trên địa bàn Tỉnh đã xảy ra 15 vụ lũ lụt, sạt lở đất; 05 vụ cháy rừng,... làm chết 21 người, mất tích 01 người, bị thương 25 người; làm sập đổ, cuốn trôi, tốc mái trên 4.700 ngôi nhà, 550 công trình thủy lợi, 18 điểm trường, 06 nhà văn hóa và 01 trạm y tế; sạt lở hàng chục nghìn mét khối đất đá, làm hư hỏng hàng trăm ki-lô-mét đường giao thông, gần 4.800 ha lúa, hoa màu, cây công nghiệp,… thiệt hại ước tính trên 1.000 tỷ đồng. Mới đây, vào tháng 6-2019, do ảnh hưởng hoàn lưu cơn bão số 2, mưa lớn đã diễn ra trên diện rộng, gây ngập úng, sạt lở đất tại các huyện Mù Cang Chải, Trạm Tấu, Văn Chấn, gây nhiều thiệt hại về người, tài sản.

Nhận thức rõ nguy cơ, tác hại của sự cố, thiên tai và ý thức sâu sắc chức năng, nhiệm vụ được giao, những năm qua, lực lượng vũ trang Tỉnh tích cực tham gia ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai, tìm kiếm cứu nạn bằng nhiều biện pháp quyết liệt, đồng bộ, phát huy tốt vai trò lực lượng xung kích, tin cậy của cấp ủy, chính quyền và đồng bào các dân tộc trên địa bàn.

Huấn luyện tìm kiếm cứu nạn trên sông

Thực hiện điều đó, trước hết, Đảng ủy Quân sự, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh tập trung lãnh đạo, chỉ đạo làm tốt công tác tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức, ý thức chủ động cho cán bộ, chiến sĩ về nhiệm vụ ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai, tìm kiếm cứu nạn. Hằng năm, nhất là trước mỗi mùa mưa bão, cấp ủy, chỉ huy các cơ quan, đơn vị, địa phương tổ chức quán triệt đầy đủ, nghiêm túc các chỉ thị, nghị quyết, hướng dẫn của trên về công tác phòng, chống, giảm nhẹ thiên tai; phòng, chống lụt bão, cháy rừng; tìm kiếm, cứu nạn đến toàn thể cán bộ, chiến sĩ; trọng tâm là Chỉ thị 03/CT-TTg, ngày 03-02-2016 của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường công tác phòng, chống thiên tai và tìm kiếm, cứu nạn giai đoạn 2016 - 2020; Nghị quyết 689-NQ/QUTW của Quân ủy Trung ương và Nghị quyết 02-NQ/ĐU của Đảng ủy Quân khu về “Phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, sự cố - cứu hộ, cứu nạn đến năm 2020 và những năm tiếp theo”. Với vai trò là Cơ quan Thường trực Ban Chỉ đạo tìm kiếm, cứu nạn Tỉnh, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh chủ động phối hợp với các sở, ban, ngành xây dựng các chuyên trang, chuyên mục trên trên hệ thống thông tin đại chúng các cấp; đồng thời, tổ chức tốt hoạt động tuyên truyền, giáo dục trong các đợt huấn luyện, diễn tập ứng phó sự cố, thiên tai, tìm kiếm, cứu nạn của đơn vị, địa phương, v.v. Qua đó, làm cho mọi người hiểu rõ, nắm vững quan điểm, nguyên tắc, phương châm, yêu cầu cấp thiết đặt ra trong phòng, chống thiên tai, tìm kiếm, cứu nạn, cùng những thuận lợi, khó khăn trong thực hiện nhiệm vụ quan trọng này - “nhiệm vụ chiến đấu trong thời bình”, xây dựng cho bộ đội có ý thức chủ động trong phòng, chống, quyết tâm cao, không sợ khó khăn, gian khổ trong thực hiện nhiệm vụ.

Thực tế công tác ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai những năm gần đây cho thấy, mặc dù đã được cảnh báo trước, song trong một số sự cố, thiên tai, tuy tính chất, mức độ ảnh hưởng ban đầu không lớn, nhưng do khâu tổ chức, hiệp đồng xử lý không tốt, nên việc khắc phục phải kéo dài, gây hậu quả nghiêm trọng. Nhận rõ điều đó, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh chủ động phối hợp với các sở, ban, ngành nghiên cứu, tham mưu cho Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân Tỉnh xây dựng quy hoạch, kế hoạch, dự án phát triển cơ sở hạ tầng, kinh tế - xã hội gắn với phòng, chống thiên tai, nhất là quy hoạch bố trí lại dân cư, di rời dân ra khỏi các khu vực có nguy cơ cao về lũ ống, lũ quét, sạt lở đất, v.v. Đồng thời, ban hành các chỉ thị, hướng dẫn, chỉ đạo các cơ quan, đơn vị xây dựng kế hoạch phòng, chống giảm nhẹ thiên tai, cháy rừng, tìm kiếm, cứu nạn,… phù hợp chức năng, nhiệm vụ và thực tế địa bàn. Với phương châm “Chủ động phòng, chống, ứng phó kịp thời, khắc phục khẩn trương, hiệu quả, trong đó lấy phòng là chính”, cơ quan quân sự các cấp chủ động tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương nâng cao hiệu quả lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành công tác phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, tìm kiếm, cứu nạn; rà soát, điều chỉnh, bổ sung kế hoạch, phương án, chuẩn bị lực lượng, vật chất, phương tiện ở từng địa phương, cơ sở¹, nhất là các địa bàn xung yếu, vùng sâu, vùng xa theo phương châm “4 tại chỗ”.

Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh chỉ đạo các cơ quan, đơn vị thường xuyên củng cố, kiện toàn, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Ban Chỉ huy phòng, chống thiên tai, tìm kiếm, cứu nạn các cấp; duy trì nghiêm chế độ ứng trực, nhất là trong giai đoạn cao điểm của mùa mưa bão, hanh khô; tăng cường bám địa bàn, phối hợp với cấp ủy, chính quyền, ban, ngành địa phương nắm, dự báo tình hình, kiểm tra đê, kè, hồ, đập, sông, suối trọng điểm và các khu vực xung yếu, tiềm ẩn nguy cơ cao về lũ ống, lũ quét, sạt lở đất, cháy rừng, v.v. Khi có tình huống xảy ra, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh chỉ đạo các cơ quan, đơn vị, địa phương tăng cường thông tin liên lạc, bảo đảm thông suốt trong mọi tình huống; kịp thời tổ chức sở chỉ huy phía trước ở các trọng điểm để phối hợp với cấp ủy, chính quyền địa phương và các đơn vị quân đội, công an đứng chân trên địa bàn triển khai lực lượng, phương tiện giúp nhân dân khắc phục hậu quả.

Để nâng cao năng lực, hiệu quả ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh chỉ đạo các cơ quan, đơn vị đẩy mạnh đổi mới nội dung, chương trình, phương pháp huấn luyện, nâng cao kỹ năng thực hành cho các lực lượng, nhất là lực lượng kiêm nhiệm²; tăng cường tổ chức luyện tập, diễn tập theo kế hoạch, phương án đã được phê duyệt. Năm 2018, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh phối hợp với các cơ quan chức năng tham mưu giúp Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân Tỉnh lãnh đạo, chỉ đạo thành phố Yên Bái và 05 xã tổ chức diễn tập ứng phó thiên tai, bão lụt, tìm kiếm, cứu nạn, với hơn 1.600 người tham gia. Qua đó, thiết thực nâng cao khả năng vận hành cơ chế lãnh đạo, chỉ huy, điều hành, phối hợp giữa cấp ủy, chính quyền địa phương với các lực lượng trên địa bàn trong xử lý tình huống thiên tai, tìm kiếm, cứu nạn, nhất là địa bàn trọng điểm, khó khăn.

Giúp dân khắc phục đường giao thông bị sạt lở sau lũ

Với sự lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát, phối hợp, hiệp đồng chặt chẽ và tinh thần tất cả “vì nhân dân phục vụ”, lực lượng vũ trang Tỉnh luôn đi đầu, có mặt sớm nhất, kịp thời nhất ở nơi xảy ra thiên tai, sự cố, thể hiện rõ vai trò là lực lượng xung kích, nòng cốt, chỗ dựa tin cậy của chính quyền và nhân dân trong ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai, cứu hộ, cứu nạn. Năm 2018 và 6 tháng đầu năm 2019, lực lượng vũ trang Tỉnh đã huy động hơn 450 lượt cán bộ, chiến sĩ, 1.900 lượt dân quân, 100 quân nhân dự bị, với hơn 15.000 ngày công và hàng trăm lượt phương tiện tham gia ứng cứu, khắc phục hậu quả lũ lụt, sạt lở đất, cháy rừng; cứu vớt gần 50 người bị lũ cuốn trôi, vùi lấp; di chuyển hơn 450 hộ gia đình ra khỏi vùng nguy hiểm; thu dọn hơn 2.100 nhà dân, 25 điểm trường và các công trình công cộng, trên 200km đường giao thông bị bùn, đất vùi lấp. Cùng với đó, lực lượng vũ trang Tỉnh đã quyên góp, ủng hộ hàng trăm triệu đồng, cùng lương thực, thực phẩm, thuốc men, quần áo, giúp đồng bào sớm ổn định cuộc sống. Hình ảnh cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang Tỉnh không ngại khó khăn, nguy hiểm, ngày đêm dầm mình trong mưa, nước lũ, bảo vệ tài sản Nhà nước, tính mạng, tài sản của nhân dân đã để lại ấn tượng không thể phai mờ trong lòng đồng bào các dân tộc tỉnh Yên Bái, tô thắm thêm truyền thống, bản chất tốt đẹp “Bộ đội Cụ Hồ”. Ghi nhận những thành tích đó, Ban Chỉ huy Quân sự huyện Mù Cang Chải và Thượng tá Vừ A Câu đã vinh dự được Bộ Quốc phòng tặng Bằng khen; Ban Chỉ huy Quân sự các xã: Mồ Dề, Khao Mang, La Pán Tẩn (huyện Mù Cang Chải) và Đại đội 27, Phòng Tham mưu, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh được Bộ Tư lệnh Quân khu và Ủy ban nhân dân Tỉnh tặng Bằng khen, v.v.

Phát huy kết quả, kinh nghiệm đạt được, thời gian tới, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh phối hợp chặt chẽ với các sở, ban, ngành tham mưu giúp Ủy ban nhân dân, Ủy ban phòng, chống thiên tai, tìm kiếm, cứu nạn Tỉnh tiếp tục hoàn thiện cơ chế lãnh đạo, điều hành, huy động nguồn lực, trao đổi thông tin, quy chế phối hợp và chuẩn bị chu đáo về mọi mặt cho nhiệm vụ phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai. 

Tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chỉ huy các cấp trong công tác ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai; tập trung xây dựng lực lượng tại chỗ, nhất là lực lượng dân quân tự vệ, dự bị động viên ở các địa bàn xung yếu, vùng sâu, vùng xa; xây dựng, hoàn thiện kế hoạch, phương án, chuẩn bị vật chất, phương tiện sát đặc điểm địa bàn và tổ chức luyện tập, diễn tập, ứng trực nghiêm túc, sẵn sàng triển khai lực lượng, phương tiện, xử lý kịp thời, hiệu quả các tình huống thiên tai, bão, lũ, góp phần phát triển kinh tế - xã hội, củng cố quốc phòng, an ninh trên địa bàn, xứng đáng với sự tin tưởng của cấp ủy, chính quyền và nhân dân. Cùng với đó, Tỉnh tích cực huy động các nguồn lực để mua sắm bổ sung phương tiện tìm kiếm, cứu nạn, nâng cao năng lực, hiệu quả ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai trên địa bàn.

Đại tá LÊ VĂN TRUNG, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Chỉ huy trưởng Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh
__________

1 - Tổ chức lực lượng ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai, tìm kiếm, cứu nạn ở cấp tỉnh: 01 trung đội; cấp huyện: 01 tiểu đội và cấp xã 01 tiểu đội dân quân. Năm 2018, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh tiếp nhận, cấp phát cho các huyện: 50 nhà bạt, 03 tấn lương khô, 05 máy phát điện, 05 máy bơm, 2.200 phao tròn và 1.150 áo phao.

2 - Năm 2018, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh tổ chức 01 lớp tập huấn nâng cao kỹ năng lái tàu, xuống tìm kiếm, cứu nạn cho 30 đồng chí; huấn luyện chuyên môn, kỹ năng tìm kiếm, cứu nạn cho hơn 1.500 lượt cán bộ, chiến sĩ làm nhiệm vụ kiêm nhiệm.