Kiên Giang¹ là tỉnh biên giới, ven biển, nằm ở phía Tây Nam Tổ quốc, với những thuận lợi về điều kiện địa lý, tự nhiên cùng nhiều tiềm năng, lợi thế trong phát triển kinh tế - xã hội, nhất là kinh tế biển; đồng thời, cũng là địa bàn có vị trí quan trọng về quốc phòng, an ninh và đối ngoại của Quân khu 9 và khu vực phía Nam. Nhận thức rõ vấn đề trên, những năm qua, lực lượng vũ trang Tỉnh luôn chủ động phối hợp với các lực lượng và phát huy vai trò nòng cốt trong tăng cường quốc phòng, bảo vệ địa phương, bảo vệ Tổ quốc trong mọi tình huống. Trong đó, xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân, xây dựng khu vực phòng thủ ngày càng vững chắc luôn được Tỉnh chú trọng, huy động sự vào cuộc của các cấp, ngành, lực lượng và toàn dân, lấy lực lượng vũ trang làm nòng cốt, góp phần giữ vững ổn định chính trị, trật tự, an toàn xã hội, tạo điều kiện thuận lợi để địa phương phát triển nhanh, bền vững.

Những năm gần đây, để xây dựng nền quốc phòng toàn dân trên địa bàn ngày càng đi vào chiều sâu, thiết thực, hiệu quả, tạo nền tảng thực hiện thắng lợi nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh đã chủ động tham mưu cho Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân Tỉnh nâng cao hiệu quả lãnh đạo, quản lý nhà nước về quốc phòng. Hằng năm, cơ quan quân sự các cấp tham mưu cho cấp ủy, chính quyền ban hành nghị quyết, chỉ thị thực hiện nhiệm vụ quân sự, quốc phòng với mục tiêu, chủ trương, bước đi cụ thể trong xây dựng lực lượng, thế trận và tiềm lực quốc phòng, quân sự; kết hợp phát triển kinh tế - xã hội với tăng cường quốc phòng, an ninh. Chủ động phối hợp với các lực lượng: Biên phòng, Công an trong nghiên cứu, đánh giá, dự báo tình hình để Tỉnh ban hành văn bản quy phạm pháp luật thuộc thẩm quyền, tạo cơ sở pháp lý để các địa phương, đơn vị tổ chức thực hiện, nhất là trong hoạch định chủ trương, đối sách xử lý các vấn đề về quốc phòng, an ninh, bảo vệ địa bàn, chủ quyền an ninh trên biển, không để bị động, bất ngờ. Đồng thời, tham mưu củng cố, kiện toàn, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của các ban chỉ đạo, hội đồng về quốc phòng, an ninh, xây dựng khu vực phòng thủ, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới. Tăng cường hướng dẫn, chỉ đạo tổ chức thực hiện công tác quân sự, quốc phòng thông qua quán triệt văn bản và tổ chức các hội nghị: tập huấn, bồi dưỡng chuyên đề; sơ kết, tổng kết đánh giá kết quả theo từng nội dung, giai đoạn,… ở các cấp, ngành và lực lượng vũ trang. Qua đó, giúp đội ngũ cán bộ, đảng viên các cấp nắm chắc nội dung, giải pháp về cơ chế lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành; nâng cao năng lực quản lý nhà nước về công tác này cho cấp ủy, chính quyền các cấp, người đứng đầu cơ quan, đơn vị.

Với sự tham mưu của Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh, Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân Tỉnh đẩy mạnh công tác giáo dục quốc phòng và an ninh cho toàn dân. Theo đó, Hội đồng Giáo dục quốc phòng và an ninh các cấp thường xuyên được kiện toàn, hoạt động ngày càng hiệu quả. Trong quá trình thực hiện, cấp ủy, chỉ huy các cấp đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức về nhiệm vụ quốc phòng, an ninh, bảo vệ Tổ quốc. Tăng cường phối hợp với Đài Phát thanh và Truyền hình, Báo Kiên Giang xây dựng chuyên mục Quốc phòng toàn dân; phối hợp với các cơ quan báo chí trong nước đưa nhiều tin, bài phản ánh kịp thời các hoạt động quân sự, quốc phòng cũng như đấu tranh chống quan điểm sai trái, thù địch. Đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên thường xuyên tiếp cận cơ sở, tổ chức các hoạt động tuyên truyền về đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Thực hiện công tác bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh, Tỉnh đã gửi 18 cán bộ thuộc đối tượng 1, đối tượng 2 tham dự các lớp bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh do trên tổ chức; đồng thời, chủ động mở các lớp bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh cho 3.200 cán bộ thuộc đối tượng 3, 4. Riêng chức sắc, chức việc các tôn giáo, Bộ Chỉ huy Quân sự tham mưu cho Tỉnh mở 02 lớp, với 212 người tham gia. Cơ quan quân sự các cấp đã phối hợp với các trường cao đẳng, dạy nghề, trung học phổ thông trên địa bàn triển khai và hoàn thành môn học giáo dục quốc phòng và an ninh cho gần 43 nghìn học sinh, sinh viên trong năm học 2021 - 2022, tạo chuyển biến mạnh về ý thức, trách nhiệm của các cấp, ngành, lực lượng và toàn dân, nhất là thế hệ trẻ đối với sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc.

Xây dựng tiềm lực, lực lượng, thế trận khu vực phòng thủ, kết hợp chặt chẽ giữa phát triển kinh tế - xã hội với tăng cường quốc phòng, an ninh là nội dung cốt lõi được lực lượng vũ trang Tỉnh tập trung tham mưu, phát huy vai trò nòng cốt, cùng các cấp, ngành thực hiện hiệu quả. Cơ quan quân sự các cấp đã tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương điều chỉnh, quy hoạch dân cư, xây dựng nông thôn mới, các khu kinh tế, khu công nghiệp, khu kinh tế - quốc phòng trên hướng biên giới, biển, đảo, bảo đảm thống nhất, đồng bộ với xây dựng thế trận quân sự trong khu vực phòng thủ. Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh phối hợp với các sở, ban, ngành tham gia khảo sát, thẩm định và giám sát các công trình cấp thiết, mang tính lưỡng dụng góp phần phát triển kinh tế - xã hội gắn với bảo đảm quốc phòng, an ninh và khả năng phòng thủ của Tỉnh, như: hạ tầng các công trình quốc phòng của khu vực phòng thủ; xây dựng hệ thống cảng cá, khu dịch vụ hậu cần nghề cá, hệ thống kho xăng dầu góp phần phát triển kinh tế - xã hội gắn với đảm bảo quốc phòng, an ninh và khả năng phòng thủ của Tỉnh, như: Sân bay Quốc tế Phú Quốc, Sân bay Rạch Giá; Cống ngăn mặn Cái Lớn, Cái Bé; đường hành lang ven biển, đường tuần tra biên giới,... đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, sẵn sàng phục vụ nhu cầu quốc phòng khi có tình huống.

Quá trình triển khai, các công trình quân sự quan trọng, phục vụ trực tiếp và thường xuyên cho hoạt động của khu vực phòng thủ được xây dựng trước, như: thao trường huấn luyện, trụ sở cơ quan quân sự cấp xã, khu căn cứ chiến đấu, căn cứ hậu phương, căn cứ hậu cần - kỹ thuật; các điểm tựa, cụm điểm tựa, chốt dân quân, sở chỉ huy, đường cơ động ven biển, đảo; đường giao thông nông thôn, đường tuần tra biên giới, đường giao thông quanh các đảo có dân sinh sống (thành phố Phú Quốc, huyện Kiên Hải), v.v. Tập trung hoàn thiện công trình bến cập tàu, phà đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ quốc phòng, an ninh gắn với phát triển kinh tế - xã hội; xây dựng các công trình chiến đấu, các cột mốc khống chế pháo binh, khống chế quân dụng trên địa bàn. Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh còn tham gia thẩm định 172 dự án, đề án đầu tư, xây dựng phát triển kinh tế - xã hội có liên quan đến thế trận quân sự và quốc phòng, an ninh. Bên cạnh đó, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh đã xây dựng kế hoạch, quy chế phối hợp, hiệp đồng bảo vệ an ninh và chủ quyền trên biển với Bộ Tư lệnh Vùng 5 Hải quân và Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 4. Đồng thời, xây dựng, điều chỉnh, củng cố hệ thống văn kiện: tác chiến phòng thủ, sẵn sàng chiến đấu, huy động và tiếp nhận lực lượng dự bị động viên; phòng, chống cháy nổ; phòng, chống bão lụt, cứu nạn, cứu hộ giảm nhẹ thiên tai, v.v.

Thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, an ninh, những năm gần đây, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh đã tham mưu cho Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân Tỉnh phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, tập trung xây dựng lực lượng quân sự đủ khả năng hoàn thành nhiệm vụ làm nòng cốt trong công tác quân sự, quốc phòng ở địa phương. Các cơ quan, đơn vị tiến hành kiện toàn tổ chức biên chế, phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của từng lực lượng theo hướng “tinh, gọn, mạnh”; song, ưu tiên bảo đảm quân số cho các đơn vị làm nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu, trên tuyến biên giới biển, địa bàn trọng điểm về quốc phòng, an ninh. Tập trung xây dựng lực lượng thường trực theo hướng “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại”; đẩy mạnh đổi mới nội dung, chương trình và phương pháp huấn luyện, bổ sung những nội dung mới, phù hợp với đặc thù của tỉnh biên giới biển, đồng bằng sông nước; chú trọng nâng cao chất lượng diễn tập khu vực phòng thủ cấp tỉnh, huyện, diễn tập chiến đấu phòng thủ cấp xã, phường, thị trấn và diễn tập phòng, chống thiên tai, cứu hộ, cứu nạn, v.v. Vừa qua, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh tham mưu cho Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân Tỉnh tổ chức thành công cuộc diễn tập khu vực phòng thủ Tỉnh với nhiều nội dung mới, được Bộ Tư lệnh Quân khu 9 đánh giá cao. Qua đó, góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo của cấp ủy, chỉ đạo, điều hành của chính quyền và vai trò tham mưu của các ban, ngành đoàn thể trong xử lý các tình huống về quốc phòng, an ninh và trình độ sẵn sàng chiến đấu của lực lượng vũ trang địa phương.

Đối với lực lượng dân quân tự vệ, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh đã triển khai thực hiện có hiệu quả Đề án 2930/ĐA-UBND, ngày 23/12/2020 của Ủy ban nhân dân Tỉnh về tổ chức xây dựng lực lượng, huấn luyện và hoạt động của dân quân tự vệ giai đoạn 2021 - 2025; tham mưu cho Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân Tỉnh lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng và đưa Hải đội dân quân thường trực vào hoạt động, bước đầu đạt được một số kết quả quan trọng. Đến nay, lực lượng dân quân tự vệ toàn Tỉnh đạt 1,21% so với dân số; đảng viên chiếm 26,26%; cán bộ Ban chỉ huy Quân sự cấp xã qua đào tạo ngành quân sự cơ sở được nâng lên (Chỉ huy trưởng đạt 97,22%; Phó Chỉ huy trưởng đạt 85,38%); 100% chi bộ quân sự cấp xã có cấp ủy; các chi bộ quân sự phát huy tốt hiệu quả tham mưu, lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ quân sự, quốc phòng ở cơ sở. Đối với lực lượng dự bị động viên, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh chỉ đạo các cơ quan, đơn vị, địa phương thực hiện tốt công tác phúc tra, rà soát, nắm chắc tình hình biến động của quân nhân dự bị để quản lý và tổ chức huấn luyện; giữ vững ổn định nguồn động viên trước mắt, lâu dài. Hiện nay, theo chỉ tiêu được giao, Tỉnh đã phối hợp với các đơn vị nhận nguồn sắp xếp các đơn vị dự bị động viên đạt 97,03%; đúng và gần đúng chuyên nghiệp quân sự đạt 93,25% (trong đó đúng chuyên nghiệp quân sự đạt 79,09%); đảng viên chiếm 15,02%, bảo đảm sẵn sàng động viên, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong mọi tình huống, được Bộ Quốc phòng, Quân khu đánh giá cao.

Cùng với đó, lực lượng vũ trang Tỉnh đẩy mạnh thực hiện chính sách dân tộc, tôn giáo; góp phần giải quyết tốt nhiều vấn đề xã hội, nhất là các chế độ, chính sách còn tồn đọng sau chiến tranh, đảm bảo đúng quan điểm, chế độ và đối tượng; triển khai có hiệu quả Đề án đối ngoại quốc phòng. Phối hợp chặt chẽ với các đơn vị đứng chân trên địa bàn tham mưu, giúp đỡ chính quyền các xã vùng sâu, vùng biên giới, xây dựng hệ thống chính trị cơ sở vững mạnh, giúp nhân dân phát triển sản xuất, “giảm nghèo bền vững”, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn, xây dựng “thế trận lòng dân” vững chắc.

Đại tá NGUYỄN VĂN NGÀNH, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Chỉ huy trưởng Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh
_________________

1 - Với 49,677 km đường biên giới bộ; 200 km đường bờ biển; vùng biển rộng khoảng 63.290 km²; vùng nước lịch sử chung với Campuchia rộng khoảng 16.000 km². Tỉnh có 05 quần đảo, hơn 143 đảo lớn nhỏ; trong đó, 43 đảo có dân sinh sống; có 15 huyện, thành phố (01 huyện đảo, 01 thành phố đảo, 07 huyện, thành phố ven biển) và 144 xã, phường, thị trấn.