Diễn tập khu vực phòng thủ là nội dung cao nhất, tổng hợp nhất và là thước đo đánh giá chất lượng, hiệu quả công tác quân sự, quốc phòng địa phương nói chung, trong xây dựng và hoạt động của khu vực phòng thủ tỉnh, thành phố nói riêng. Nhận thức rõ điều đó và căn cứ vào thực tiễn địa bàn, yêu cầu nhiệm vụ, những năm qua, Bộ Tư lệnh Thành phố Hồ Chí Minh đã chủ trì, phối hợp chặt chẽ với các sở, ban, ngành chủ động tham mưu cho Thành ủy, Ủy ban nhân dân Thành phố lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thực hiện các cuộc diễn tập khu vực phòng thủ ở nhiều quy mô, đạt kết quả cao. Đặc biệt, năm 2023, Bộ Tư lệnh Thành phố chỉ đạo 10 quận, huyện, 105 xã, phường, thị trấn và các đơn vị thuộc quyền phối hợp chặt chẽ với các lực lượng: Công an, Biên phòng,... hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ diễn tập khu vực phòng thủ, phòng thủ dân sự, đạt mục đích, yêu cầu đề ra, an toàn tuyệt đối.

Lực lượng thiết giáp và bộ binh tham gia diễn tập chiến thuật có bắn đạn thật

Thành công của cuộc diễn tập khu vực phòng thủ, phòng thủ dân sự là kết quả tổng hợp của nhiều yếu tố. Trong đó, trước hết là sự lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ, sát sao của cấp ủy, chính quyền các cấp; sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị, phát huy sức mạnh tổng hợp của các ban, ngành, đoàn thể, nhân dân trên địa bàn, vai trò nòng cốt của lực lượng vũ trang Thành phố trong công tác tham mưu và tổ chức thực hiện. Từ thực tiễn diễn tập, Bộ Tư lệnh Thành phố rút ra một số kinh nghiệm, đồng thời cũng là các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng diễn tập khu vực phòng thủ.

Trước hết, cần thấy rõ diễn tập khu vực phòng thủ, phòng thủ dân sự là nhiệm vụ quan trọng, diễn ra đan xen với các hoạt động kinh tế, xã hội, đòi hỏi cấp ủy, chính quyền cùng ban, ngành các cấp và lực lượng vũ trang phải đầu tư công sức, thời gian, kinh phí; tính toán để không ảnh hưởng tới các hoạt động khác. Do vậy, tư tưởng, nhận thức của các chủ thể tham gia diễn tập là yếu tố rất quan trọng; là cơ sở, tiền đề, quyết định chất lượng hoàn thành nhiệm vụ quan trọng này. Quán triệt Thông tri số 16-TT/TU, ngày 31/12/2022 của Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh về “Lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ quân sự, quốc phòng năm 2023”, ngay từ đầu năm, Bộ Tư lệnh Thành phố đã chỉ đạo cơ quan quân sự các quận, huyện, thành phố Thủ Đức tham mưu cho cấp ủy, chính quyền cùng cấp đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục, quán triệt sâu sắc nhiệm vụ diễn tập. Về nội dung, tập trung làm rõ mục đích, ý nghĩa, tầm quan trọng và yêu cầu của cuộc diễn tập theo tinh thần Nghị quyết số 28-NQ/TW, ngày 22/9/2008 của Bộ Chính trị về “Tiếp tục xây dựng các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thành khu vực phòng thủ vững chắc trong tình hình mới”; Luật Quốc phòng; Luật Dân quân tự vệ; Luật Lực lượng dự bị động viên; Nghị định số 21/2019/NĐ-CP, ngày 22/02/2019 của Chính phủ về khu vực phòng thủ. Về hình thức, phương pháp, Bộ Tư lệnh Thành phố phối hợp với các lực lượng tham mưu cho Thành ủy chỉ đạo cấp ủy các cấp tổ chức hội nghị quán triệt nhiệm vụ diễn tập; thông tin, tuyên truyền sâu rộng trong các cơ quan, đơn vị; chỉ đạo Ban Tuyên giáo, Sở Thông tin - Truyền thông, Đài Phát thanh - Truyền hình Thành phố và bản tin, đài truyền thanh các quận, huyện tổ chức tuyên truyền về hoạt động quân sự, quốc phòng và diễn tập khu vực phòng thủ, phòng thủ dân sự với nhiều tin, bài, phóng sự phong phú, đa dạng. Qua đó, nhận thức của cấp ủy các cấp, ngành, lực lượng, cán bộ, chiến sĩ và nhân dân đối với nhiệm vụ diễn tập được nâng cao, góp phần huy động cả hệ thống chính trị và toàn dân tham gia tích cực, chất lượng, hiệu quả từ khâu chuẩn bị đến thực hành diễn tập.

Đặc điểm của diễn tập khu vực phòng thủ, phòng thủ dân sự là hoạt động tổng hợp, có nhiều lực lượng, phương tiện, thành phần tham gia, với nhiều tình huống diễn ra mau lẹ, khẩn trương, phức tạp, v.v. Vì vậy, để cuộc diễn tập diễn ra đúng kế hoạch, yêu cầu phải chuẩn bị toàn diện, đầy đủ, chu đáo về mọi mặt. Quán triệt Mệnh lệnh huấn luyện của Tư lệnh Quân khu 7, Bộ Tư lệnh Thành phố tham mưu cho Thành ủy ban hành Thông tri, Ủy ban nhân dân Thành phố ban hành Chỉ thị, Kế hoạch và các quyết định về diễn tập khu vực phòng thủ. Trên cơ sở chỉ đạo của Thành ủy, Ủy ban nhân dân Thành phố và ý định diễn tập của Bộ Tư lệnh Thành phố, cơ quan quân sự các quận, huyện (Quận 10, 11, 12, Bình Thạnh, Phú Nhuận; huyện Hóc Môn, Bình Chánh, Cần Giờ) tham mưu cho cấp ủy, chính quyền cùng cấp ban hành các văn bản lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện nhiệm vụ diễn tập bảo đảm tập trung, thống nhất; chỉ đạo các cơ quan, ban, ngành xây dựng các văn kiện diễn tập và làm công tác chuẩn bị theo sự hướng dẫn của cơ quan quân sự, công an. Cơ quan quân sự các địa phương đã thực hiện đúng vai trò trung tâm phối hợp, hiệp đồng, hướng dẫn các ban, ngành soạn thảo văn kiện bảo đảm đúng quy cách công tác tham mưu tác chiến, phù hợp với chức năng, nhiệm vụ, khắc phục được tình trạng làm thay, làm giúp. Đặc biệt, công tác huy động lực lượng, phương tiện, cơ sở vật chất; việc chuẩn bị các khu vực diễn tập (căn cứ chiến đấu, căn cứ hậu phương, căn cứ hậu cần - kỹ thuật, khu vực thực binh,…) được nghiên cứu, tính toán kỹ lưỡng, đảm bảo phù hợp với điều kiện địa hình, cách đánh của lực lượng vũ trang và tiềm lực của địa phương.

Thường xuyên nâng cao trình độ, khả năng sẵn sàng chiến đấu cho bộ đội

Để công tác chuẩn bị được chu đáo, tiết kiệm thời gian, quá trình diễn tập diễn ra ăn khớp, nhịp nhàng, sát thực tiễn, Bộ Tư lệnh Thành phố tham mưu cho Ban Chỉ đạo tổ chức các lớp tập huấn, bồi dưỡng, nâng cao kiến thức, năng lực cho đội ngũ cán bộ các cấp, ngành tham gia các khung: đạo, diễn. Nội dung tập trung vào công tác tham mưu tác chiến, thứ tự các bước tiến hành chuyển lực lượng vũ trang vào các trạng thái sẵn sàng chiến đấu, chuyển địa phương vào các trạng thái quốc phòng; nội dung và phương pháp xây dựng văn kiện; hành động của lãnh đạo, chỉ huy các cấp; trình tự vận hành cơ chế và rèn luyện kỹ năng xử trí tình huống. Ngoài tập huấn tập trung, việc bồi dưỡng còn được thực hiện thông qua quá trình xây dựng văn kiện và tổ chức diễn tập thử (Ban Chỉ đạo, cơ quan giúp việc Ban Chỉ đạo và Tổ Đạo diễn Thành phố cùng tham gia, góp ý bổ sung, hoàn chỉnh nội dung và thống nhất phương pháp trước khi bước vào diễn tập chính thức). Lực lượng còn lại, các địa phương tổ chức bồi dưỡng theo từng vấn đề, giai đoạn, tình huống. Nhờ đó, chất lượng công tác chuẩn bị và thực hành diễn tập nói chung, thực hiện vận hành cơ chế của Ban Chỉ đạo khu vực phòng thủ, Ban Chỉ huy phòng, chống khủng bố, Hội đồng Cung cấp nói riêng được nâng lên rõ rệt.

Để đạt yêu cầu đã đề ra, Ban Chỉ đạo triển khai tổ chức tốt việc luyện tập vận hành cơ chế trong cả 03 giai đoạn: (1). Chuyển lực lượng vũ trang vào các trạng thái sẵn sàng chiến đấu, chuyển địa phương vào các trạng thái quốc phòng; (2). Tổ chức chuẩn bị tác chiến phòng thủ; (3). Thực hành tác chiến phòng thủ, phòng thủ dân sự. Quá trình luyện tập, khung đạo diễn theo dõi chặt chẽ hành động người tập, tìm ra những nội dung còn yếu, còn thiếu để khắc phục, bổ sung. Đối với đơn vị và người tập, nêu cao tinh thần trách nhiệm, phát huy tính sáng tạo, trao đổi thường xuyên với đạo diễn và phối hợp hoàn chỉnh nội dung, nhằm sát thực với chức năng, nhiệm vụ của ngành mình, địa phương mình. Chính vì vậy, vận hành cơ chế được diễn ra đúng ý định, các hội nghị của cấp ủy, chính quyền, Ban Chỉ đạo,… diễn ra theo đúng hướng dẫn, nguyên tắc. Cán bộ tham gia vận hành cơ chế thể hiện đúng vị trí, vai trò; nội dung báo cáo ngắn gọn, có trọng tâm và đề xuất các giải pháp phù hợp. Cơ quan quân sự, công an thể hiện tốt vai trò nòng cốt trong nhận định, đánh giá và tham mưu giúp cấp ủy, chính quyền lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành xử trí các tình huống linh hoạt, sáng tạo, sát thực tiễn. Để đảm bảo diễn tập được nhiều nội dung, có tính liên hoàn nhưng không vượt quá thời gian quy định và tạo ra được sức cuốn hút, lôi cuốn người tập, người tham quan, một số nội dung được luyện tập kỹ lưỡng, ghi hình để trình chiếu dẫn dắt tình huống và trình chiếu thay cho thực hành.

Trong thực binh xử trí tình huống, Ban Chỉ đạo diễn tập Thành phố chỉ đạo các địa phương vận dụng linh hoạt các nội dung theo Thông tư số 140/2020/TT-BQP, ngày 16/11/2020 của Bộ Quốc phòng hướng dẫn thực hiện một số điều của Nghị định số 02/2018/NĐ-CP, ngày 31/12/2018 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Quốc phòng về tình trạng khẩn cấp về quốc phòng, thiết quân luật, giới nghiêm bảo đảm đúng nguyên tắc, sát thực tế; thể hiện rõ nét sự phối hợp giữa đơn vị chủ lực với cấp ủy đảng, chính quyền và lực lượng vũ trang địa phương, như: giao, nhận và duy trì hoạt động kinh tế, xã hội; khôi phục an ninh trật tự trên địa bàn; triển khai bảo vệ mục tiêu đặc biệt quan trọng, đánh chiếm lại mục tiêu trong thi hành lệnh thiết quân luật, giới nghiêm; thực binh phối hợp tác chiến đánh địch tiến công vào khu vực phòng thủ. Các nội dung thực binh với quy mô, hình thức, yêu cầu cao hơn so với những năm trước đã giải quyết được vấn đề kết hợp huấn luyện, diễn tập tình huống trong thời chiến và xử trí tình huống trong thời bình, như: đánh địch tập kích hỏa lực đường không (giải quyết được nội dung diễn tập phòng tránh, đánh địch tiến công hỏa lực đường không trong thời chiến với diễn tập xử trí tình huống cứu nạn, cứu hộ khi có xảy ra cháy, nổ, sập đổ công trình trong thời bình); đánh địch đổ bộ đường biển gắn với hoạt động tìm kiếm, cứu hộ - cứu nạn trên biển. Thường xuyên quán triệt, kiểm tra tỉ mỉ vũ khí, trang bị, phương tiện và cơ sở vật chất, thực hiện tốt quan điểm “Chưa làm tốt công tác an toàn, chưa tiến hành diễn tập”. Đây chính là cơ sở để 100% đơn vị tham gia diễn tập sử dụng vũ khí, trang bị, phương tiện, đạn hơi, quả nổ, thuốc nổ bảo đảm an toàn tuyệt đối, được Quân khu, lãnh đạo Thành phố, các cấp, ngành, đánh giá cao.

Năm 2024, Thành phố là một trong những địa phương được trên giao tổ chức diễn tập khu vực phòng thủ trong cuộc diễn tập tác chiến chiến lược của Quân khu. Theo đó, Thành phố sẽ huy động các sở, ban ngành, đoàn thể; thành phố Thủ Đức; các quận: 7, Tân Bình, Gò Vấp; các huyện: Nhà Bè, Củ Chi và các đơn vị trực thuộc Bộ Tư lệnh, Công an, Biên phòng cùng tham gia. Để thực hiện tốt công tác chuẩn bị và tổ chức diễn tập, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Thành phố đã tham mưu cho Ban Chỉ đạo khu vực phòng thủ Thành phố tổ chức hội nghị đánh giá công tác xây dựng khu vực phòng thủ giai đoạn 2019 - 2023. Đồng thời, tổ chức tập huấn công tác xây dựng khu vực phòng thủ và nội dung, phương pháp xây dựng văn kiện tác chiến phòng thủ cho các sở, ban, ngành, địa phương. Hiện nay, đang tích cực làm tham mưu cho Thành ủy, Ủy ban nhân dân Thành phố ban hành các văn bản lãnh đạo, chỉ đạo cuộc diễn tập; tiếp tục đầu tư, xây dựng Sở Chỉ huy diễn tập với 72 hạng mục công trình trên thao trường huấn luyện; xây dựng kịch bản, nội dung diễn tập; chuẩn bị lực lượng, cơ sở vật chất, phương tiện. Đây là những tiền đề quan trọng nhằm hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ diễn tập khu vực phòng thủ Thành phố, góp phần xây dựng khu vực phòng thủ vững chắc, ngang tầm với vị trí chiến lược của Thành phố mang tên Bác Hồ kính yêu.

Trung tướng NGUYỄN VĂN NAM, Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Tư lệnh Bộ Tư lệnh Thành phố