Giáo dục chính trị là hình thức cơ bản của công tác tư tưởng, văn hóa, có vai trò đặc biệt quan trọng trong hoạt động công tác đảng, công tác chính trị tại đơn vị; là khâu căn bản có ý nghĩa quyết định đến việc xây dựng bản lĩnh chính trị, củng cố lập trường, quan điểm, hình thành và phát triển phẩm chất, nhân cách, nâng cao phẩm chất đạo đức, ý thức chấp hành kỷ luật, pháp luật cho bộ đội. Nhận thức sâu sắc điều đó, những năm qua, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu 9 luôn thực hiện nhiều chủ trương, biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo nâng cao chất lượng công tác này, góp phần xây dựng Quân khu vững mạnh về chính trị, làm cơ sở nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu. Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu xác định đây là nội dung cơ bản, mặt công tác then chốt có ý nghĩa quyết định đến việc củng cố trận địa tư tưởng của lực lượng vũ trang Quân khu.

Quán triệt và thực hiện nghiêm túc Đề án “Đổi mới công tác giáo dục chính trị tại đơn vị trong giai đoạn mới” của Bộ Quốc phòng, Đảng ủy Quân khu đã ban hành nghị quyết chuyên đề lãnh đạo về đổi mới công tác giáo dục chính trị; ban hành các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn kịp thời, phù hợp với thực tiễn, bảo đảm sự thống nhất trong nhận thức và hành động của lực lượng vũ trang Quân khu. Cấp ủy, chính ủy, chính trị viên, chỉ huy, cơ quan chính trị và cán bộ chính trị các cấp quán triệt sâu sắc vị trí, tầm quan trọng của việc thực hiện Đề án; phát huy trách nhiệm trong lãnh đạo, chỉ đạo, xây dựng kế hoạch tổ chức thực hiện. Quân khu yêu cầu các đơn vị xác định rõ nội dung, phương pháp, lộ trình, thời gian thực hiện và chỉ định các đơn vị làm điểm trên từng nội dung của Đề án để rút kinh nghiệm rồi mới thực hiện đồng loạt. Theo đó, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Tiền Giang làm điểm việc đổi mới biên soạn tài liệu do đơn vị tự xác định; Lữ đoàn Công binh 25 làm điểm ứng dụng phương tiện công nghệ thông tin vào giảng dạy; Lữ đoàn Pháo binh 6 làm điểm thực hiện Ngày Chính trị và văn hóa tinh thần; Lữ đoàn Thông tin 29 làm điểm thông báo chính trị - thời sự; Sư đoàn 8 làm điểm về đổi mới hình thức kiểm tra, đánh giá kết quả giáo dục chính trị, v.v. Bên cạnh đó, Quân khu chỉ đạo các đơn vị xây dựng kế hoạch, lựa chọn những nội dung trong 6 hình thức giáo dục theo Quy chế 916/QC-CT của Tổng cục Chính trị tổ chức làm điểm để rút kinh nghiệm trong cơ quan, đơn vị mình. Trong quá trình thực hiện, cấp ủy, chỉ huy các cấp thường xuyên tiến hành công tác kiểm tra, hướng dẫn, sơ kết, tổng kết, làm rõ ưu điểm, khuyết điểm và những vướng mắc, bất cập, kịp thời rút kinh nghiệm, đảm bảo cho việc thực hiện đúng tiến độ, thời gian quy định, đạt mục đích, yêu cầu đề ra.

Giờ học tập chính trị ở Tiểu đoàn 3, Lữ đoàn Thông tin 29

Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu tập trung lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan, đơn vị chủ động đổi mới chương trình, nội dung, hình thức, phương pháp tiến hành giáo dục chính trị. Trên cơ sở hướng dẫn của Cục Chính trị Quân khu, các cơ quan, đơn vị nghiên cứu đổi mới nội dung biên soạn tài liệu, giáo trình, giáo án giáo dục chính trị cho các đối tượng phong phú về nội dung, bám sát chương trình cơ bản của Tổng cục Chính trị và tình hình, nhiệm vụ của lực lượng vũ trang Quân khu; gắn nội dung giáo dục cơ bản theo quy định với nội dung giáo dục do đơn vị tự xác định, bảo đảm khối lượng kiến thức đáp ứng yêu cầu nâng cao nhận thức, bản lĩnh chính trị cho cán bộ, chiến sĩ. Trên tinh thần đó, các cơ quan, đơn vị tổ chức tốt việc bồi dưỡng nâng cao trình độ kiến thức về mọi mặt, khả năng sư phạm, kỹ năng sử dụng công nghệ thông tin cho đội ngũ cán bộ làm công tác giáo dục chính trị; coi trọng bồi dưỡng tại chỗ, cấp trên bồi dưỡng cấp dưới, bồi dưỡng qua hội thi, hội thao, bình giảng; tăng cường tập huấn, v.v. Đến nay, có 80% cán bộ giảng dạy chính trị ở cơ sở đã biết thiết kế giáo án điện tử và giảng dạy chính trị có kết hợp phương tiện trình chiếu. Đội ngũ cán bộ chủ trì tăng cường công tác kiểm tra, dự giờ, phát hiện những bất cập, hạn chế để khắc phục. Trong 5 năm qua, Quân khu đã tổ chức 235 lớp tập huấn cho gần 4.000 lượt cán bộ chính trị từ cấp trung đoàn, ban chỉ huy quân sự huyện trở lên; hiện nay, 100% cán bộ chính trị của đơn vị thực hiện tốt nhiệm vụ huấn luyện chính trị theo phân cấp; trong đó, có 80% khá, giỏi.

Nhằm đảm bảo chất lượng nội dung giáo dục, Cục Chính trị Quân khu chủ trì, phối hợp với các cơ quan chức năng biên soạn 10 tài liệu chuyên đề để giảng dạy (có chuyên đề đã được Cục Tuyên huấn lựa chọn để phổ biến trong toàn quân) để các cơ quan, đơn vị nghiên cứu giáo dục bổ trợ cho bộ đội, như: Một số tình huống tư tưởng trong chỉ huy, quản lý đơn vị và cách xử lý của cán bộ cơ sở; lực lượng vũ trang Quân khu 9 những năm tháng trên đất Chùa Tháp; Lịch sử các kỳ đại hội của Đảng bộ Quân khu; Lịch sử phát triển vùng đất Tây Nam Bộ Việt Nam; phát hành phim tài liệu truyền thống, các ca khúc viết về Quân khu, v.v. Ngoài nội dung giáo dục thường xuyên theo Quy chế, Quân khu đã chú trọng đưa nội dung giáo dục pháp luật thành một phần cơ bản của chương trình giáo dục chính trị tại đơn vị cho tất cả các đối tượng; tổ chức thực hiện nghiêm túc Ngày Pháp luật với 5 nội dung: thông tin chuyên đề, trò chơi pháp luật, tiểu phẩm, giải đáp pháp luật và xem phim tài liệu.

Các cơ quan, đơn vị đã kết hợp chặt chẽ phương pháp giảng dạy truyền thống với sử dụng phương tiện công nghệ thông tin, giữa truyền thụ kiến thức với trao đổi kinh nghiệm thực tiễn, giữa tổ chức giáo dục tập trung với tự học. Đồng thời, vận dụng linh hoạt, đa dạng hình thức giáo dục theo hướng mở, phù hợp với đặc điểm, nhiệm vụ, sát với tâm lý, trình độ nhận thức của cán bộ, chiến sĩ. Trong đó, chú trọng các hình thức, như: nghiên cứu chuyên đề, thông báo thời sự, sinh hoạt chính trị - tư tưởng, đọc báo, nghe đài, tuyên truyền trên hệ thống truyền thanh nội bộ, diễn đàn, đối thoại trực tiếp, Ngày Chính trị và văn hóa tinh thần, v.v. Thông qua các hoạt động tham quan, giao lưu kết nghĩa, làm công tác dân vận, hành quân về nguồn và tổ chức thực hiện các phong trào thi đua, các cuộc vận động lớn của Đảng, Nhà nước, Quân đội, nhất là việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh để nâng cao nhận thức, kiến thức, lối sống có văn hóa, xây dựng nhân cách, ý chí quyết tâm, động viên cán bộ, chiến sĩ hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ.

Cùng với đó, các đơn vị tích cực đổi mới nâng cao chất lượng sinh hoạt đối thoại, trao đổi trực tiếp với bộ đội để thông báo tình hình, định hướng những vấn đề dễ tác động tiêu cực đến nhận thức, tư tưởng của bộ đội. Đồng thời, lắng nghe, tiếp thu và giải quyết tâm tư, nguyện vọng chính đáng của cán bộ, chiến sĩ, góp phần giữ vững, tăng cường đoàn kết, thống nhất nội bộ, ngăn chặn biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, nâng cao ý thức chấp hành kỷ luật Quân đội, pháp luật Nhà nước. Việc giáo dục, quản lý tư tưởng được thực hiện theo hướng kết hợp giáo dục cơ bản với giáo dục thường xuyên, giáo dục chung với giáo dục riêng theo đối tượng, hoàn cảnh; kết hợp giữa đơn vị, chính quyền, đoàn thể địa phương và gia đình để giáo dục bộ đội. Kết thúc các đợt huấn luyện chiến sĩ mới, hoàn thành nhiệm vụ năm, nhân dịp Tết Nguyên Đán,... các đơn vị đều có Thư báo công, Thư chúc mừng năm mới gửi về gia đình quân nhân. Nhiều đơn vị đã đẩy mạnh phát huy trí tuệ, sáng tạo các mô hình kết hợp vừa học tập, vừa vui chơi giải trí, như: “Tháp pháo kỳ diệu”, “Vòng quay trí tuệ”, “Sân chơi chiến sĩ”, “Câu lạc bộ quân nhân”,… làm cho người học hưng phấn, dễ hiểu, dễ nhớ nội dung học tập. Việc kiểm tra nhận thức chính trị đã được đổi mới, các đơn vị chú trọng kết hợp nhiều hình thức, như: Viết thu hoạch, kiểm tra viết, vấn đáp, trắc nghiệm. Từng nội dung đều có liên hệ vận dụng vào thực tiễn từng cơ quan, đơn vị, chức trách, nhiệm vụ của từng cá nhân, thực hành xử lý các tình huống và đề xuất giải pháp để giải quyết những vấn đề đặt ra.

Với cách làm như vậy, nhiều năm qua, công tác giáo dục chính trị tại đơn vị của lực lượng vũ trang Quân khu tiếp tục được triển khai thực hiện đồng bộ, đi vào nền nếp và có chiều sâu. Tư duy, phương pháp giáo dục chính trị đã được đổi mới một cách căn bản theo hướng tích cực ở các cấp; đội ngũ cán bộ chính trị tự tin hơn, trình độ năng lực tiến bộ hơn; đội ngũ cán bộ quân sự và cán bộ chuyên môn kỹ thuật có trách nhiệm hơn, tích cực chủ động cùng tham gia công tác giáo dục chính trị ở đơn vị. Thông qua đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp, tạo môi trường giáo dục sâu rộng, phong phú, phát huy tính tích cực, chủ động của bộ đội trong lĩnh hội kiến thức, rèn luyện và từng bước hoàn thiện phẩm chất, nhân cách quân nhân cách mạng, biến quá trình giáo dục thành quá trình tự giáo dục. Kết quả nhận thức chính trị của cán bộ, chiến sĩ năm sau cao hơn năm trước; kiểm tra 100% các nội dung giáo dục đều đạt yêu cầu, trong đó tỷ lệ khá, giỏi luôn ở mức trên 78%; chất lượng huấn luyện, trình độ và khả năng sẵn sàng chiến đấu của Quân khu không ngừng được nâng lên; nhiều đơn vị đạt “Đơn vị huấn luyện Giỏi”, như: Sư đoàn 330, Sư đoàn 8, Lữ đoàn Thông tin 29, Bộ Chỉ huy Quân sự các tỉnh: Sóc Trăng, Kiên Giang, v.v. Kết quả quan trọng nhất của công tác giáo dục chính trị là đã trực tiếp góp phần nâng cao nhận thức về tình hình nhiệm vụ; xây dựng ý chí quyết tâm, củng cố niềm tin của cán bộ, chiến sĩ trong lực lượng vũ trang Quân khu đối với Đảng, Nhà nước và chế độ. Đặc biệt, trước những nhiệm vụ đột xuất và khó khăn, phức tạp, như: sẵn sàng chiến đấu; cứu hộ, cứu nạn, khắc phục hậu quả thiên tai, diễn tập khu vực phòng thủ, chiến đấu trị an, thực binh có bắn đạn thật,… cán bộ, chiến sĩ Quân khu luôn tỏ rõ bản lĩnh chính trị, tinh thần trách nhiệm cao, không ngại khó, ngại khổ, hoàn thành chức trách, nhiệm vụ được giao. “Sức đề kháng” của cán bộ, chiến sĩ trước những tác động tiêu cực của đời sống và sự chống phá của các thế lực thù địch không ngừng được nâng cao; chủ động nhận diện và đấu tranh có hiệu quả với quan điểm sai trái, thù địch, nhất là trên không gian mạng.

Hiệu quả từ công tác giáo dục chính trị đã góp phần nâng cao phẩm chất, đạo đức, lối sống, nhân cách của người quân nhân cách mạng; củng cố niềm tin, sự trung thành tuyệt đối của cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang Quân khu 9 với Đảng, Tổ quốc và nhân dân. Đó là nền tảng vững chắc để xây dựng Quân khu vững mạnh về chính trị, tư tưởng, làm cơ sở nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng Quân đội, củng cố quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Thiếu tướng ĐOÀN THANH XUÂN, Phó Chính ủy Quân khu