Công tác giáo dục chính trị có vai trò đặc biệt quan trọng trong hoạt động công tác đảng, công tác chính trị ở đơn vị; trực tiếp góp phần củng cố lập trường, quan điểm, hình thành và phát triển phẩm chất, nhân cách, ngăn ngừa sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống cho cán bộ, chiến sĩ, làm cho họ luôn yên tâm xây dựng đơn vị, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao. Nhận thức sâu sắc điều đó, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu 4 đã có nhiều chủ trương, biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nâng cao chất lượng công tác này, góp phần giữ vững trận địa tư tưởng của Đảng, xây dựng Quân khu vững mạnh về chính trị, làm cơ sở nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu của lực lượng vũ trang Quân khu.

Trước hết, cấp ủy, chỉ huy các cấp thường xuyên coi trọng lãnh đạo, chỉ đạo công tác giáo dục chính trị. Quán triệt nghiêm Chỉ thị số 124-CT/QUTW, ngày 31/3/2011 của Thường vụ Quân ủy Trung ương về “Tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo công tác giáo dục chính trị tại đơn vị trong giai đoạn mới”; Đề án “Đổi mới công tác giáo dục chính trị tại đơn vị trong giai đoạn mới” của Bộ Quốc phòng; Kế hoạch số 172/KH-BCĐĐN, ngày 25/01/2014 của Ban Chỉ đạo Đề án - Tổng cục Chính trị và Hướng dẫn số 2345/HD-TH, ngày 11/10/2013 của Cục Tuyên huấn về thực hiện Đề án, Đảng ủy Quân khu đã ban hành nghị quyết chuyên đề lãnh đạo về đổi mới công tác giáo dục chính trị và các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn kịp thời, phù hợp với thực tiễn, bảo đảm sự thống nhất trong thực hiện. Cấp ủy, chỉ huy, chính ủy, chính trị viên, cơ quan chính trị và cán bộ chính trị các cấp quán triệt sâu sắc vị trí, tầm quan trọng của Đề án đổi mới giáo dục chính trị; phát huy trách nhiệm trong lãnh đạo, chỉ đạo, xây dựng kế hoạch tổ chức thực hiện. Trong đó, xác định rõ nội dung, phương pháp, lộ trình, thời gian thực hiện. Quân khu lựa chọn và chỉ định đơn vị làm điểm trên từng nội dung của Đề án để rút kinh nghiệm rồi mới triển khai đồng loạt. Trong quá trình thực hiện, các cơ quan, đơn vị chấp hành nghiêm chế độ, nền nếp công tác giáo dục; khắc phục hiện tượng bớt xén nội dung, bỏ sót đối tượng, bảo đảm quân số tham gia học tập cao, ý thức học tập nghiêm túc; đồng thời, tăng cường kiểm tra, đánh giá kết quả giáo dục chính trị tại đơn vị. Nhờ đó, công tác giáo dục chính trị của Quân khu đã có sự đổi mới căn bản theo hướng thực chất và ngày càng hiệu quả.

Tích cực, chủ động đổi mới chương trình, nội dung, hình thức, phương pháp được Quân khu xác định là khâu then chốt để nâng cao chất lượng công tác giáo dục chính trị. Trên cơ sở hướng dẫn của Cục Chính trị Quân khu, các cơ quan, đơn vị nghiên cứu đổi mới nội dung biên soạn tài liệu, giáo trình, giáo án giáo dục chính trị cho các đối tượng, bảo đảm phong phú về nội dung, bám sát chương trình cơ bản của Tổng cục Chính trị và tình hình, nhiệm vụ của lực lượng vũ trang Quân khu. Nội dung trọng tâm là giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; nhiệm vụ của Quân đội, lực lượng vũ trang Quân khu, các cơ quan, đơn vị và địa phương. Cục Chính trị Quân khu chủ trì, phối hợp với các cơ quan chức năng biên soạn 34 tài liệu chuyên đề học tập để các cơ quan, đơn vị nghiên cứu giáo dục bổ trợ cho bộ đội, như: Một số tình huống tư tưởng trong chỉ huy, quản lý đơn vị và cách xử trí của cán bộ cơ sở; Lịch sử lực lượng vũ trang Quân khu 4; Lịch sử các kỳ đại hội của Đảng bộ Quân khu 4; phát hành phim tài liệu truyền thống, các ca khúc viết về Quân khu, v.v. Ngoài nội dung giáo dục thường xuyên theo Quy chế, Quân khu đã chú trọng đưa nội dung giáo dục pháp luật thành một phần cơ bản của chương trình giáo dục chính trị tại đơn vị cho tất cả các đối tượng; thực hiện nghiêm Ngày Pháp luật với 05 nội dung: thông tin chuyên đề, trò chơi pháp luật, tiểu phẩm, giải đáp pháp luật và xem phim tài liệu.

Giáo dục truyền thống ở Trung đoàn 19, Sư đoàn 968

Cùng với đổi mới chương trình, nội dung, các đơn vị của Quân khu đã vận dụng linh hoạt, sáng tạo các hình thức tổ chức và phương pháp giáo dục chính trị. Trong đó, chú trọng kết hợp chặt chẽ phương pháp giảng dạy truyền thống với hiện đại, trang bị kiến thức với trao đổi kinh nghiệm thực tiễn; sử dụng máy trình chiếu, mô hình trực quan, xem băng, đĩa hình, phim tài liệu bổ trợ theo chủ đề các bài học,... tạo sự cuốn hút trong học tập, giúp bộ đội nắm chắc kiến thức, hiểu sâu nội dung, liên hệ, vận dụng sát với chức trách, nhiệm vụ được giao. Các hình thức sinh hoạt chính trị, tư tưởng, Ngày Chính trị và văn hóa tinh thần, Ngày Pháp luật hằng tháng thường xuyên được đổi mới về nội dung, biện pháp, cách làm. Hướng trọng tâm vào việc lãnh đạo, chỉ huy lắng nghe, tiếp thu và giải quyết mọi vướng mắc của cán bộ, chiến sĩ ngay từ cơ sở, tạo bầu không khí thật sự dân chủ, cởi mở, thẳng thắn, đoàn kết trong đơn vị. Nhờ đó, góp phần củng cố, giữ gìn mối đoàn kết nội bộ và đoàn kết quân dân, tạo sự đồng thuận, thống nhất cao trong thực hiện nhiệm vụ. Trong thực hiện, các cơ quan, đơn vị đã kết hợp chặt chẽ, hiệu quả giữa công tác giáo dục chính trị với các phong trào thi đua, các cuộc vận động; thường xuyên tuyên truyền trên hệ thống truyền thanh nội bộ và các phương tiện thông tin đại chúng. Đồng thời, phát huy hiệu quả vai trò, chức năng của các thiết chế văn hóa trong giáo dục chính trị cho bộ đội.

Tổ chức chặt chẽ, nghiêm túc việc tập huấn, bồi dưỡng, nâng cao chất lượng cán bộ tiến hành công tác giáo dục chính trị ở các cấp. Nội dung tập huấn tập trung vào những điểm cốt lõi các chỉ thị, hướng dẫn của trên; những vấn đề mới, mặt còn hạn chế, nội dung chưa thống nhất nhằm củng cố, bổ sung, nâng cao kiến thức, trình độ chuyên môn cho cán bộ làm công tác giáo dục chính trị. Đồng thời, thống nhất phương pháp thông qua giáo án; giải pháp khắc phục hạn chế, khuyết điểm về chất lượng chuẩn bị bài giảng; phương pháp duy trì thảo luận của giáo viên và nắm, quản lý tình hình tư tưởng bộ đội của đội ngũ cán bộ các cấp; phương pháp nhận diện hoạt động chống phá của thế lực thù địch và tổ chức đấu tranh chống quan điểm sai trái, thù địch trên không gian mạng, v.v. Quân khu chỉ đạo tổ chức làm điểm các hình thức giáo dục chính trị phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của từng đơn vị; qua đó, rút kinh nghiệm, phổ biến, nhân rộng cách làm hiệu quả, gắn với khắc phục khâu yếu, mặt yếu. Để nâng cao trình độ, phương pháp, kỹ năng cho đội ngũ cán bộ giảng dạy chính trị các cấp, Quân khu tổ chức Hội thi cán bộ giảng dạy chính trị theo đúng quy chế. Thông qua đó, giúp lãnh đạo, chỉ huy nắm thực trạng chất lượng cán bộ giảng dạy chính trị để xây dựng kế hoạch tổ chức, bồi dưỡng, cử đi đào tạo nhằm nâng cao trình độ kiến thức về mọi mặt, khả năng sư phạm, kỹ năng sử dụng công nghệ thông tin, v.v. Hiện nay, Quân khu có 100% cán bộ giảng dạy chính trị ở cơ sở biết thiết kế giáo án điện tử và giảng dạy chính trị có kết hợp với phương tiện trình chiếu. Mặc dù tình hình đại dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, nhưng năm 2020 Quân khu đã tổ chức 90 lớp tập huấn cho 1.430 lượt cán bộ chính trị từ cấp trung đoàn, ban chỉ huy quân sự huyện trở lên; 100% cán bộ chính trị ở đơn vị thực hiện tốt nhiệm vụ giáo dục chính trị theo phân cấp, trong đó, có 85% khá, giỏi.

Kết hợp chặt chẽ giữa công tác giáo dục chính trị với công tác tư tưởng và công tác tổ chức. Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu chỉ đạo các đơn vị quán triệt, thực hiện nghiêm Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) về xây dựng, chỉnh đốn Đảng, Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị (khóa XII) về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, Chỉ thị số 855-CT/QUTW, ngày 12/8/2019 của Thường vụ Quân ủy Trung ương về đẩy mạnh thực hiện Cuộc vận động Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh “Bộ đội Cụ Hồ” thời kỳ mới,… với những tiêu chí cụ thể. Thường vụ Đảng ủy Quân khu yêu cầu đội ngũ cán bộ các cấp phải gương mẫu, đi đầu về nhận thức, bản lĩnh chính trị, tư tưởng, phẩm chất đạo đức, phương pháp, tác phong công tác, thực hiện tốt chức trách, nhiệm vụ được giao. Đồng thời, duy trì nghiêm nền nếp công tác thi đua, khen thưởng, xây dựng điểm, rút kinh nghiệm, nhân rộng điển hình tiên tiến; tăng cường công tác kiểm tra thi đua đối với các cơ quan, đơn vị, qua đó phát hiện, tháo gỡ vướng mắc, tập trung giải quyết khâu yếu, mặt yếu, rút kinh nghiệm và định hướng tư tưởng cho bộ đội. Chỉ đạo các đơn vị liên hệ chặt chẽ với gia đình, địa phương, tìm hiểu, nắm vững tâm tư, nguyện vọng của từng quân nhân để có biện pháp giáo dục phù hợp, tạo sự gắn kết chặt chẽ giữa cán bộ với chiến sĩ và gia đình chiến sĩ, cũng như giữa đơn vị với cấp ủy, chính quyền địa phương.

Bằng những giải pháp, phương pháp tiến hành trên, chất lượng công tác giáo dục chính trị của Quân khu thời gian qua không ngừng được nâng lên. Tư duy, phương pháp giáo dục chính trị của đội ngũ cán bộ đã được đổi mới một cách căn bản theo hướng tích cực ở các cấp; đội ngũ cán bộ chính trị tự tin hơn, trình độ năng lực tiến bộ hơn; đội ngũ cán bộ quân sự và cán bộ chuyên môn kỹ thuật có trách nhiệm hơn, tích cực chủ động cùng tham gia công tác giáo dục chính trị ở đơn vị. Thông qua đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp, tạo môi trường giáo dục sâu rộng, phong phú, phát huy tính tích cực, chủ động của bộ đội trong lĩnh hội kiến thức, rèn luyện và từng bước hoàn thiện phẩm chất, nhân cách quân nhân cách mạng, biến quá trình giáo dục thành quá trình tự giáo dục. Kết quả kiểm tra nhận thức chính trị của cán bộ, chiến sĩ năm sau cao hơn năm trước; kiểm tra 100% các nội dung giáo dục đều đạt yêu cầu, trong đó tỷ lệ khá, giỏi luôn ở mức trên 80%; chất lượng huấn luyện, trình độ và khả năng sẵn sàng chiến đấu của Quân khu không ngừng được nâng lên; nhiều đơn vị đạt “Đơn vị huấn luyện Giỏi”, như: Sư đoàn 324, Sư đoàn 968, Lữ đoàn 414, Lữ đoàn 283, Bộ Chỉ huy Quân sự các tỉnh: Nghệ An, Quảng Trị, v.v. Đặc biệt, trước những nhiệm vụ đột xuất, khó khăn, phức tạp, như: sẵn sàng chiến đấu; cứu hộ, cứu nạn, khắc phục hậu quả thiên tai,… cán bộ, chiến sĩ Quân khu luôn tỏ rõ bản lĩnh chính trị, tinh thần trách nhiệm cao, không ngại gian khổ, luôn sẵn sàng nhận và hoàn thành chức trách, nhiệm vụ được giao. Trước những tác động tiêu cực của đời sống xã hội và sự chống phá của các thế lực thù địch thì “sức đề kháng” của cán bộ, chiến sĩ không ngừng được nâng lên; chủ động nhận diện và đấu tranh có hiệu quả với quan điểm sai trái, thù địch nhất là trên không gian mạng, góp phần bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trong tình hình mới.

Hiệu quả từ công tác giáo dục chính trị đã góp phần nâng cao phẩm chất, đạo đức, lối sống, nhân cách của người quân nhân cách mạng; củng cố niềm tin, sự trung thành tuyệt đối của cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang Quân khu 4 với Đảng, Tổ quốc và Nhân dân. Đó là nền tảng vững chắc để xây dựng lực lượng vũ trang Quân khu vững mạnh về chính trị, tư tưởng, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao.

Đại tá, PGS, TS. LƯƠNG THANH HÂN, Phó Chủ nhiệm Chính trị Quân khu