Lạng Sơn là một trong những tỉnh miền núi, biên giới địa đầu Tổ quốc, nơi ghi dấu những chiến công hiển hách, với các địa danh đi vào lịch sử dân tộc, như: Ải Chi Lăng, Bắc Sơn, Đường số 4 rực lửa anh hùng,... trở thành dải đất thiêng liêng trong tâm thức của mỗi người dân đất Việt. Trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc cũng như trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, quân và dân các dân tộc Lạng Sơn đã cùng cả nước lập nhiều chiến công, bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ, biên cương của Tổ quốc.

Phát huy truyền thống quê hương cách mạng, nhận thức rõ vị trí, tầm quan trọng của công tác tuyển chọn, gọi công dân nhập ngũ (sau đây gọi chung là tuyển quân), những năm qua, Đảng ủy Quân sự, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh luôn phát huy vai trò nòng cốt, tích cực, chủ động tham mưu cho Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân Tỉnh lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai thực hiện nhiệm vụ này chặt chẽ, thống nhất, có nhiều đổi mới phù hợp với đặc thù địa bàn và đạt kết quả thiết thực. Từ năm 2017 đến nay, Tỉnh hoàn thành 100% chỉ tiêu tuyển quân được giao; trong đó, số công dân nhập ngũ có sức khỏe loại 1 và loại 2 chiếm 68,5%; 92,8% tốt nghiệp trung học phổ thông và trung học cơ sở; 100% chiến sĩ mới nhập ngũ đều tự giác, tích cực rèn luyện, không có trường hợp đào bỏ ngũ, vi phạm kỷ luật, được các đơn vị đánh giá cao.

Thanh niên tỉnh Lạng Sơn nô nức lên đường thực hiện nghĩa vụ quân sự

Đạt được kết quả đó là do nhiều nhân tố hợp thành, trong đó và trước hết là sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo thường xuyên, sâu sát của cấp ủy, chính quyền các cấp, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị trong thực hiện nhiệm vụ quan trọng này. Tuyển quân là nhiệm vụ quốc phòng, quân sự quan trọng của các địa phương, nhằm đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng Quân đội, tăng cường quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc. Vì vậy, vấn đề cốt lõi, quan trọng hàng đầu là phải tạo được sự đồng thuận, vào cuộc đồng bộ của các cấp, ngành, đoàn thể, của cả hệ thống chính trị và toàn dân. Với nhận thức đó, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh đã chỉ đạo cơ quan quân sự các cấp phối hợp chặt chẽ với các sở, ban, ngành, đoàn thể nắm chắc tình hình mọi mặt công tác tuyển quân tại địa phương; trên cơ sở đó, xây dựng phương án, tham mưu cho cấp ủy, chính quyền cùng cấp tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý nhà nước đối với nhiệm vụ tuyển quân. Hằng năm, 100% cấp ủy, chính quyền địa phương các cấp đều ra nghị quyết lãnh đạo, xây dựng kế hoạch thực hiện công tác tuyển quân sát điều kiện thực tế địa bàn; kiện toàn, nâng cao hiệu quả hoạt động của Hội đồng Nghĩa vụ quân sự; tổ chức quán triệt sâu, rộng nhiệm vụ tuyển quân đến từng chi bộ, thôn, bản, khối phố để thống nhất lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện. Mặt khác, để nâng cao trách nhiệm của cấp ủy, chính quyền các cấp, Tỉnh thống nhất lấy kết quả công tác tuyển quân là một trong các tiêu chí để đánh giá kết quả hoàn thành nhiệm vụ của các địa phương.

Thực tiễn cho thấy, trong công tác tuyển quân, việc tạo sự đồng thuận, thống nhất nhận thức, trách nhiệm của toàn dân là đặc biệt quan trọng, và càng quan trọng hơn đối với Lạng Sơn - một tỉnh miền núi, biên giới, với gần 85% dân số là người dân tộc thiểu số, trình độ dân trí không đồng đều; địa bàn rộng, giao thông đi lại khó khăn,… ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng công tác tuyển quân của Tỉnh. Nhận thức rõ đặc điểm đó, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh đã tham mưu đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức, trách nhiệm công dân trong thực hiện Luật Nghĩa vụ quân sự. Quán triệt, thực hiện Đề án “Tăng cường phổ biến, giáo dục pháp luật cho cán bộ, nhân dân vùng biên giới, hải đảo giai đoạn 2017 - 2021”; Đề án “Phát huy vai trò của lực lượng Quân đội nhân dân tham gia công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, vận động nhân dân chấp hành pháp luật tại cơ sở giai đoạn 2021 - 2027”, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh đã tích cực tham mưu cho Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy Ban nhân dân Tỉnh các chủ trương, giải pháp huy động sự vào cuộc của các cấp, các ngành từ Tỉnh đến cơ sở cùng tham gia thực hiện. Trong đó, chú trọng vận dụng đa dạng hình thức tuyên truyền qua phương tiện thông tin đại chúng; lồng ghép vào sinh hoạt của các cơ quan, tổ chức, đoàn thể, hội nghị các hộ gia đình ở các khu dân cư, tổ dân phố; trao đổi, tọa đàm, tờ rơi, v.v. Đặc biệt, ở những địa bàn vùng núi cao, dân cư thưa thớt, phương tiện thông tin đại chúng hoạt động hiệu quả thấp, các địa phương vận dụng phương pháp tuyên truyền qua phương tiện truyền thanh di động đến từng nhà dân. Từ năm 2017 đến nay, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh đã tổ chức và phối hợp tuyên truyền được hơn 19.000 buổi với gần 900.000 lượt người tham gia; cấp phát 78 cuốn sổ tay phổ biến, giáo dục pháp luật và hơn 30.000 tờ rơi tuyên truyền về Luật Nghĩa vụ quân sự. Cùng với đó, Tỉnh phát huy hiệu quả tuyên truyền của các lực lượng, như: Bộ đội Biên phòng, nhất là các đồn biên phòng đóng quân ở các thôn, bản, cửa khẩu; các tổ, đội báo cáo viên, tuyên truyền viên; cán bộ địa phương là người dân tộc thiểu số và người có uy tín trong cộng đồng dân cư, các già làng, trưởng bản,… thông qua các hoạt động thiết thực, như: tham gia giúp dân phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo, cứu hộ cứu nạn, giúp nhân dân khắc phục hậu quả thiên tai, v.v. Qua đó, truyền tải tới nhân dân, nhất là công dân nam trong độ tuổi nhập ngũ các nội dung cơ bản của Luật Nghĩa vụ quân sự, quyền và nghĩa vụ của công dân đối với nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc; các chế độ chính sách mà gia đình quân nhân và quân nhân được hưởng khi tại ngũ, xuất ngũ, cũng như quy định xử lý các trường hợp vi phạm Luật Nghĩa vụ quân sự, v.v. Bằng cách làm thiết thực, phù hợp, nên nhận thức, ý thức, trách nhiệm của cấp ủy, chính quyền và nhân dân trên địa bàn Tỉnh về thực hiện Luật Nghĩa vụ quân sự, nhiệm vụ tuyển quân có chuyển biến rõ nét. Số lượng công dân tình nguyện nhập ngũ không ngừng tăng lên. Năm 2021, Tỉnh có 211 công dân, năm 2022 có 214 công dân viết đơn tình nguyện nhập ngũ.

Cùng với làm tốt công tác tuyên truyền, giáo dục, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh chú trọng tham mưu, chỉ đạo, hướng dẫn các địa phương làm tốt công tác đăng ký, quản lý nguồn công dân nhập ngũ, nhất là đăng ký lần đầu. Công dân trong độ tuổi nhập ngũ thường đi lao động xa, đi học không cắt khẩu; học xong không trở về địa phương, không chuyển đăng ký nghĩa vụ quân sự,... gây khó khăn cho công tác tuyển quân. Khắc phục vấn đề này, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh đã chỉ đạo cơ quan quân sự các cấp tham mưu cho cấp ủy, chính quyền và phối hợp với các ngành: Công an, Tư pháp, Y tế làm tốt việc đăng ký nghĩa vụ quân sự lần đầu để quản lý chặt nguồn công dân sẵn sàng nhập ngũ; thành lập tổ phúc tra liên ngành gồm cán bộ quân sự, công an, tư pháp, cựu chiến binh,… tổ chức phúc tra việc đăng ký, quản lý nguồn; xử lý nghiêm các trường hợp chống, trốn nghĩa vụ quân sự, tạo sự công bằng trong thực hiện nghĩa vụ bảo vệ Tổ quốc. Đặc biệt, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh còn phối hợp với Bộ đội Biên phòng quản lý chặt chẽ việc đi lao động xa qua các cửa khẩu của công dân nam trong độ tuổi nhập ngũ. Đồng thời, thông báo công khai danh sách công dân trong diện gọi nhập ngũ, công dân tạm hoãn, miễn gọi nhập ngũ và giao trách nhiệm cho thôn, tổ dân phố, thành viên Hội đồng Nghĩa vụ quân sự tiếp tục làm tốt công tác nắm, quản lý nguồn.

Để nâng cao chất lượng tuyển quân, bảo đảm “tuyển người nào, chắc người đó”, Tỉnh tích cực huy động các nguồn lực, đầu tư trang thiết bị hiện đại, nâng cao chất lượng công tác sơ tuyển, khám tuyển, bảo đảm khách quan, dân chủ, minh bạch, đúng quy trình. Theo đó, cùng với xét duyệt, thẩm định kỹ các tiêu chuẩn về phẩm chất chính trị, đạo đức, trình độ văn hóa,... Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh đã phối hợp chặt chẽ với Sở Y tế chỉ đạo, hướng dẫn các địa phương kiện toàn Hội đồng Khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự của các huyện, thành phố; tập huấn bồi dưỡng chuyên môn, hướng dẫn về quy trình kiểm tra sức khỏe, yêu cầu đặc thù sức khỏe công dân đối với từng loại hình đơn vị; tăng cường bác sĩ, trang bị y tế cho địa phương để thực hiện khám chuyên sâu, bảo đảm khách quan trong đánh giá, không để công dân không đủ điều kiện về sức khỏe nhập ngũ làm ảnh hưởng đến kết quả công tác tuyển quân của Tỉnh. Quá trình thực hiện, Tỉnh chỉ đạo tổ chức “khám chéo” giữa các địa phương để công tác kiểm tra được chặt chẽ, nghiêm túc, đảm bảo chính xác, khách quan; phát hiện kịp thời những trường hợp dùng các biện pháp gian dối để trốn tránh nghĩa vụ; kiên quyết không để tình trạng thanh niên nhập ngũ khi về đơn vị bị loại vì lý do sức khỏe. Đồng thời, quản lý chặt thanh niên đã trúng tuyển sau khi khám sức khỏe nhằm tránh hành vi cố tình vi phạm tiêu chuẩn sức khỏe và phát lệnh gọi công dân nhập ngũ; chỉ đạo cơ quan quân sự hiệp đồng với các đơn vị nhận quân để chốt quân số, làm cơ sở chuẩn bị cho lễ giao, nhận quân, tổ chức bàn giao quân nhanh gọn, đúng quy định.

Cùng với thực hiện tốt các giải pháp trên, Tỉnh đặc biệt coi trọng công tác chính sách hậu phương Quân đội, chính sách xã hội, đẩy mạnh phong trào “Đền ơn, đáp nghĩa”, động viên thanh niên yên tâm thực hiện nghĩa vụ quân sự. Hằng năm, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh tham mưu giúp Ủy ban nhân dân Tỉnh chỉ đạo các cấp, các ngành, các tổ chức, đoàn thể huy động, bố trí kinh phí, tổ chức thăm hỏi, tặng sổ tiết kiệm cho thanh niên nhập ngũ. Cơ quan quân sự các cấp thường xuyên quan tâm thăm hỏi, tặng quà cho các gia đình thương binh, liệt sĩ, gia đình có công với cách mạng, gia đình có quân nhân đang phục vụ tại vùng biên giới, hải đảo dịp lễ, Tết; tích cực tạo nguồn xây nhà “Nghĩa tình đồng đội”; mua thẻ bảo hiểm y tế cho thân nhân của quân nhân đang phục vụ trong Quân đội, v.v. Bên cạnh đó, Tỉnh chú trọng chỉ đạo Trung tâm Dạy nghề và giới thiệu việc làm tích cực tư vấn, hướng nghiệp, đào tạo nghề và giới thiệu việc làm cho quân nhân hoàn thành nghĩa vụ quân sự; đồng thời, ưu tiên tuyển chọn, bồi dưỡng, tạo nguồn cán bộ của địa phương, cơ sở. Trong 05 năm (2017 - 2022), toàn Tỉnh có 79 quân nhân hoàn thành nhiệm vụ phục vụ tại ngũ trở về tham gia công tác tại địa phương, với các chức danh, như: chỉ huy trưởng, phó chỉ huy trưởng quân sự xã, phường, thị trấn; thôn đội trưởng, bí thư chi bộ thôn, góp phần quan trọng nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ nói chung, năng lực thực hiện nhiệm vụ quân sự, quốc phòng ở địa phương, cơ sở nói riêng.

Phát huy kết quả đạt được và kinh nghiệm đã có, thời gian tới, tỉnh Lạng Sơn quyết tâm thực hiện tốt hơn nữa công tác tuyển chọn, gọi công dân nhập ngũ, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng Quân đội, tăng cường quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Thượng tá MAI XUÂN PHONG, Phó Chỉ huy trưởng, kiêm Tham mưu trưởng, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh