Hải Phòng là thành phố cảng - trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa, quốc phòng, an ninh,… vùng Đông Bắc Tổ quốc; đồng thời, là bộ phận quan trọng của tam giác kinh tế Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh, đầu mối giao thông trọng yếu, cửa chính ra biển của các tỉnh phía Bắc, giao thương thuận lợi cả trong nước và quốc tế nên kinh tế phát triển khá toàn diện. Trong đó, công nghiệp phát triển mạnh mẽ với 37 khu, cụm công nghiệp, hơn 22 nghìn doanh nghiệp gồm nhiều quy mô, tính chất, loại hình khác nhau, thu hút trên 500 nghìn lao động, chuyên gia của nhiều địa phương trên cả nước và người nước ngoài đến làm việc, sinh sống. Đây là cơ sở, nền tảng để Thành phố đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội, tăng cường nguồn lực đầu tư cho quốc phòng, nhất là việc xây dựng lực lượng vũ trang, bảo vệ an toàn cơ quan, doanh nghiệp, địa bàn.

Nắm vững chủ trương xây dựng lực lượng dân quân tự vệ nói chung, xây dựng lực lượng tự vệ trong các doanh nghiệp nói riêng, những năm gần đây, Bộ Chỉ huy Quân sự chủ động tham mưu với Thành ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân Thành phố thực hiện đồng bộ các chủ trương, giải pháp xây dựng, nâng cao hiệu quả hoạt động của lực lượng tự vệ trong các doanh nghiệp, bước đầu đạt nhiều kết quả quan trọng. Công tác tham mưu xây dựng, ban hành và thực hiện các cơ chế, chính sách pháp luật hiện thực hóa chủ trương xây dựng lực lượng tự vệ trong các doanh nghiệp được chú trọng; việc tuyên truyền, giáo dục, bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh được đổi mới, vận dụng linh hoạt, hiệu quả. Cơ quan quân sự các cấp đã phát huy vai trò nòng cốt trong chỉ đạo, hướng dẫn, giúp đỡ các doanh nghiệp tháo gỡ khó khăn, kiện toàn tổ chức, biên chế¹; tổ chức giáo dục chính trị, huấn luyện quân sự, luyện tập các phương án, bảo vệ an toàn doanh nghiệp; phối hợp giữ gìn an ninh chính trị địa bàn, tạo môi trường, điều kiện thuận lợi hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ sản xuất, kinh doanh cũng như nhiệm vụ quốc phòng, an ninh.

Với cách làm đột phá, đổi mới, sáng tạo việc xây dựng lực lượng tự vệ trong các doanh nghiệp của Hải Phòng trở thành điểm sáng, nổi bật của công tác quốc phòng, quân sự địa phương, được Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu 3 đánh giá cao. Qua đó, Thành phố rút ra một số kinh nghiệm quý để tiếp tục vận dụng trong thời gian tới.

Trước hết, phát huy vai trò của Bộ Chỉ huy Quân sự trong tham mưu giúp Thành ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân Thành phố ban hành các văn bản lãnh đạo, chỉ đạo về xây dựng lực lượng tự vệ trong các doanh nghiệp. Đây là giải pháp quan trọng hàng đầu nhằm hiện thực hóa chủ trương xây dựng lực lượng vũ trang nói chung, lực lượng tự vệ trong các doanh nghiệp của Thành phố nói riêng đi đúng hướng và đạt hiệu quả thiết thực. Trên cơ sở quán triệt sâu sắc Luật Dân quân tự vệ năm 2019 và Nghị định số 72/2020/NĐ-CP, ngày 30/6/2020 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Dân quân tự vệ về tổ chức xây dựng lực lượng và chế độ, chính sách đối với dân quân tự vệ, Bộ Chỉ huy Quân sự Thành phố chủ động tham mưu cho Hội đồng nhân dân Thành phố ban hành nghị quyết phê duyệt Đề án số 410/ĐA-UBND, ngày 18/12/2020 của Ủy ban nhân dân Thành phố về Tổ chức lực lượng, huấn luyện, hoạt động và một số định mức chi cho dân quân tự vệ giai đoạn 2021 - 2025, tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho các doanh nghiệp tổ chức xây dựng, duy trì hoạt động lực lượng tự vệ. Trên cơ sở đó, ban hành các văn bản, kế hoạch, hướng dẫn xây dựng lực lượng tự vệ với chỉ tiêu, mục tiêu, lộ trình cụ thể, phù hợp với tính chất, loại hình, quy mô hoạt động, điều kiện sản xuất, kinh doanh, số lượng công nhân, đặc điểm địa bàn và Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư, Luật Quốc phòng; đồng thời, chỉ đạo cơ quan quân sự các quận, huyện phối hợp với các cơ quan chức năng, các doanh nghiệp triển khai thực hiện. Quá trình tổ chức thực hiện, chú trọng tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương biện pháp hỗ trợ doanh nghiệp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về nhận thức, điều kiện thành lập, quân số huấn luyện, phương pháp hoạt động, cơ sở vật chất, trang bị phương tiện, nguồn kinh phí chi trả và các điều kiện cần thiết khác, tạo cơ chế thuận lợi thúc đẩy việc xây dựng lực lượng tự vệ. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát kết quả xây dựng, duy trì hoạt động; làm tốt công tác sơ kết, tổng kết, khắc phục kịp thời khâu yếu, mặt yếu, chỗ thiếu, v.v.

Hai là, coi trọng làm điểm, làm trước đối với doanh nghiệp cơ bản có đủ điều kiện, từng bước nhân rộng ra toàn địa bàn. Trên cơ sở chủ trương chung và hành lang pháp lý đầy đủ, đồng bộ, Bộ Chỉ huy Quân sự Thành phố phối hợp với Sở Kế hoạch và Đầu tư, Chi cục Thống kê và Ban Quản lý khu kinh tế Hải phòng chỉ đạo các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp khảo sát, đánh giá tình hình, đối chiếu điều kiện, tiêu chuẩn tổ chức thành lập lực lượng tự vệ trong các loại hình doanh nghiệp. Tập trung ưu tiên thực hiện trước đối với các doanh nghiệp có tổ chức đảng, các doanh nghiệp vùng trọng điểm, có số lượng công nhân lớn, từng bước nhân rộng ra các doanh nghiệp chưa có tổ chức đảng và các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài. Để nâng cao nhận thức, khắc phục tư tưởng băn khoăn, hiện tượng bàn lùi của một số đại diện doanh nghiệp trong việc thành lập lực lượng tự vệ, Thành phố kết hợp tổ chức bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh theo phân cấp với trao đổi, bồi dưỡng, làm việc trực tiếp với lãnh đạo, người đứng đầu các doanh nghiệp, làm cho họ nhận thức thấu đáo việc xây dựng lực lượng tự vệ trước hết là nhằm bảo vệ an ninh, an toàn, phục vụ chính lợi ích của doanh nghiệp; không những không ảnh hưởng đến kết quả hoạt động sản xuất, kinh doanh, mà còn tạo môi trường, điều kiện, tiền đề thuận lợi thúc đẩy doanh nghiệp phát triển. Đồng thời, có chính sách hỗ trợ ngân sách, kinh phí xây dựng, duy trì hoạt động lực lượng tự vệ bằng cách trừ ngay vào phần thuế phải nộp của từng doanh nghiệp.

Để khắc phục khó khăn về quân số khi thành lập tổ chức tự vệ, cơ quan quân sự các cấp nghiên cứu, hướng dẫn, chỉ đạo các doanh nghiệp sử dụng linh hoạt lực lượng ở khối bảo vệ, văn phòng, không lấy công nhân trong các dây chuyền sản xuất để không ảnh hưởng đến chỉ tiêu, năng suất lao động của doanh nghiệp. Đồng thời, hướng dẫn xây dựng quy chế, kế hoạch phối hợp hoạt động, đảm bảo kết hợp hài hòa giữa nghĩa vụ và quyền lợi của cán bộ, chiến sĩ tự vệ với nghĩa vụ và quyền lợi của người lao động, nhằm hoàn thành mục tiêu, nhiệm vụ “kép” là quân sự, quốc phòng và chỉ tiêu, kế hoạch sản xuất, kinh doanh; chủ động giải đáp các vướng mắc về thời gian, nội dung huấn luyện, cơ chế hoạt động, kinh phí đóng góp,… để các doanh nghiệp hiểu, ủng hộ và đồng thuận thực hiện.

Cùng với đó, Đảng ủy Quân sự Thành phố chú trọng tham mưu đẩy mạnh phát triển đảng viên trong lực lượng tự vệ các doanh nghiệp; chỉ đạo các quận, huyện xây dựng kế hoạch, xác định chỉ tiêu, nhiệm vụ phát triển đảng hằng năm; tập trung lựa chọn những chiến sĩ tự vệ là bộ đội xuất ngũ, thanh niên có phẩm chất đạo đức tốt, tư tưởng chính trị vững vàng, đảm bảo các tiêu chuẩn để bồi dưỡng, tạo nguồn phát triển Đảng. Nhờ đó, đến nay, Thành phố đã có hơn 04 nghìn đồng chí tự vệ trong các doanh nghiệp, với hơn 800 đảng viên, chiếm 20% lực lượng tự vệ, được biên chế thành 08 tiểu đoàn, 10 đại đội, 55 trung đội, 14 tiểu đội; các đảng viên phát huy tốt vai trò trong phát triển, mở rộng tổ chức và nâng cao hoạt động của lực lượng tự vệ các doanh nghiệp.

Hội nghị thành lập lực lượng tự vệ ở doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài

Ba là, duy trì, thực hiện nghiêm công tác huấn luyện song có sự vận dụng linh hoạt, hiệu quả. Công tác quân sự đối với lực lượng tự vệ là vấn đề thiết yếu, đặt ra yêu cầu cao; trong khi cạnh tranh trên thị trường, định mức chỉ tiêu kế hoạch, chất lượng sản phẩm, dịch vụ,... đòi hỏi các doanh nghiệp phải tập trung cao độ mọi nguồn lực cho việc sản xuất, kinh doanh. Thêm vào đó, cán bộ các ban chỉ huy quân sự - tự vệ và chiến sĩ tự vệ đều làm việc kiêm nhiệm, là lực lượng lao động nòng cốt trong các cơ quan, bộ phận của doanh nghiệp nên nảy sinh bất cập về thời gian, quân số tham gia huấn luyện. Để khắc phục mâu thuẫn đó, Bộ Chỉ huy Quân sự Thành phố chỉ đạo ban chỉ huy quân sự các quận, huyện phối hợp, thống nhất với các doanh nghiệp tổ chức tập huấn, huấn luyện theo phương châm “cơ bản, thiết thực, chất lượng”, bảo đảm đủ chương trình, khối lượng thời gian theo quy định nhưng linh hoạt về thời điểm để không ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất, kinh doanh. Nội dung huấn luyện toàn diện, song thiết thực; tập trung vào quan điểm, đường lối quân sự, quốc phòng của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc; âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch; phương pháp tuyên truyền, giải tán đám đông; kỹ năng sử dụng phương tiện, công cụ hỗ trợ bảo vệ doanh nghiệp, phòng, chống cháy nổ; kỹ năng phối hợp với các lực lượng xử lý các tình huống quốc phòng, an ninh trên địa bàn, v.v. Kết hợp huấn luyện với tăng cường kiểm tra, hướng dẫn xây dựng, thực hiện kế hoạch tuần tra, canh gác, phương án bảo vệ doanh nghiệp; nâng cao khả năng vận dụng kiến thức cơ bản về kỹ thuật, chiến thuật tự vệ vào quá trình thực hiện nhiệm vụ. Do vậy, kết quả kiểm tra huấn luyện lực lượng tự vệ trong các doanh nghiệp có 100% đạt yêu cầu (trên 50% khá, giỏi), bảo đảm an toàn tuyệt đối về người và vũ khí, trang bị kỹ thuật. Thông qua huấn luyện, duy trì nền nếp, tác phong làm việc của doanh nghiệp chuyển biến mạnh mẽ theo tác phong quân sự, góp phần tăng cường kỷ luật, kỷ cương, nâng cao khả năng cạnh tranh, phát triển của doanh nghiệp.

Bốn là, thường xuyên sơ kết, tổng kết, gắn với khen thưởng những tổ chức, cá nhân có thành tích trong tổ chức thực hiện. Việc sơ kết, tổng kết về công tác quốc phòng, quân sự nói chung và công tác xây dựng lực lượng tự vệ trong các doanh nghiệp nói riêng được thực hiện nghiêm túc, chặt chẽ, chất lượng, nhằm kịp thời rút ra bài học kinh nghiệm cả trong lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện trên các mặt công tác cả trong xây dựng và hoạt động của lực lượng tự vệ các doanh nghiệp. Trong đó, tập trung chỉ rõ hạn chế, khuyết điểm, nguyên nhân khách quan, chủ quan, trên cơ sở đó đề xuất chủ trương, giải pháp nâng cao chất lượng xây dựng lực lượng tự vệ giai đoạn tiếp theo. Đồng thời, làm rõ những khó khăn, vướng mắc, bất cập; thống nhất cơ chế phối hợp tháo gỡ khó khăn trong gặp gỡ, trao đổi, làm việc với các chủ doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài; công tác chi trả thù lao; việc trang bị, quản lý vũ khí, phương tiện, công cụ hỗ trợ, bảo đảm cơ sở vật chất phục vụ huấn luyện, hoạt động. Kịp thời động viên, khen thưởng kịp thời những tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp đạt thành tích cao trong xây dựng lực lượng tự vệ, góp phần hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ quốc phòng, quân sự, bảo vệ vững chắc địa bàn, tạo động lực thực hiện tốt nhiệm vụ.

Đại tá NGUYỄN MINH QUANG, Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Chỉ huy trưởng Bộ Chỉ huy Quân sự Thành phố
_______________

1 - Đến nay, Thành phố đã xây dựng được 08 ban chỉ huy quân sự - tự vệ các doanh nghiệp lớn, 325 cơ sở tự vệ các doanh nghiệp vừa và nhỏ, 11 đơn vị tự vệ trong các doanh nghiệp có vốn đầu từ nước ngoài, trong đó có 03 đơn vị trong doanh nghiệp có 100% vốn nước ngoài.