Bộ đội Biên phòng (BĐBP) tỉnh Sơn La có nhiệm vụ quản lý, bảo vệ 250 km tuyến biên giới quốc gia (BGQG), tiếp giáp với 2 tỉnh Hủa Phăn và Luông Pha Băng của nước Cộng hoà dân chủ nhân dân Lào. Những năm qua, với nỗ lực của Đảng bộ, chính quyền, quân và dân các dân tộc Sơn La, tình hình trên tuyến biên giới của Tỉnh cơ bản ổn định; chủ quyền, an ninh BGQG, trật tự, an toàn xã hội ở khu vực biên giới (KVBG) được giữ vững; quan hệ giữa Tỉnh và hai địa phương Bạn ngày càng được củng cố và phát triển. Tuy nhiên, KVBG của Tỉnh và phía ngoại biên còn tiềm ẩn nhiều nhân tố gây mất ổn định. Các thế lực thù địch vẫn tăng cường các hoạt động chống phá bằng các âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hoà bình”. Chúng tìm mọi cách tuyên truyền, lôi kéo, kích động đồng bào hai bên biên giới di, dịch cư tự do, tham gia hoạt động phỉ... nhằm thực hiện âm mưu thành lập cái gọi là “Vương quốc Mông tự trị”. Các loại tội phạm, tệ nạn xã hội, nhất là tội phạm buôn bán, vận chuyển các chất ma tuý qua biên giới có vũ trang tiếp tục diễn biến rất phức tạp.

Trước tình hình đó, cùng với việc triển khai đồng bộ các biện pháp công tác biên phòng, Đảng uỷ, Bộ Chỉ huy BĐBP Tỉnh đã coi trọng và tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt công tác đối ngoại biên phòng (ĐNBP). Nhờ đó, mối quan hệ đoàn kết hữu nghị giữa chính quyền và nhân dân hai bên biên giới không ngừng được nâng lên, tạo cơ sở để BĐBP Tỉnh và lực lượng bảo vệ biên giới (LLBVBG) của Bạn đẩy mạnh phối hợp công tác, cùng nhau bảo vệ và xây dựng tuyến biên giới hoà bình, hữu nghị, ổn định, phát triển.

Từ thực tiễn lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện công tác ĐNBP thời gian qua, BĐBP Tỉnh rút ra một số kinh nghiệm:

Một là, coi trọng nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cán bộ, chiến sĩ về công tác ĐNBP. Đây là vấn đề có ý nghĩa quan trọng hàng đầu, tạo cơ sở cho việc xây dựng quyết tâm, đề cao trách nhiệm trong lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện. Nhận thức được điều đó, BĐBP Tỉnh chỉ đạo các cơ quan, đơn vị đẩy mạnh việc quán triệt, giáo dục cho bộ đội về công tác ĐNBP; tập trung làm rõ vai trò, tầm quan trọng của công tác ĐNBP, nhất là khi nước ta hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng. Theo đó, Bộ Chỉ huy BĐBP Tỉnh đã chỉ đạo các đơn vị quán triệt kỹ các văn bản về công tác ĐNBP của các cấp, bộ, ngành có liên quan, trực tiếp là Nghị định số 89/2009/NĐ-CP của Thủ tướng Chính phủ; Quyết định số 05/2003/QĐ-BQP của Bộ Quốc phòng và Chỉ thị số 2570/CT-BTLBP của Tư lệnh BĐBP; đồng thời, làm rõ vai trò nòng cốt, chuyên trách của BĐBP trong thực hiện công tác này. Trong quá trình thực hiện, BĐBP Tỉnh đã vận dụng linh hoạt, đồng bộ nhiều hình thức, biện pháp giáo dục, tuyên truyền toàn diện, sâu rộng cho tất cả các đối tượng; trong đó, chú trọng đối tượng là cán bộ, chiến sĩ ở các đồn, trạm biên phòng, các cửa khẩu - những người hằng ngày, hằng giờ trực tiếp làm nhiệm vụ và thực hiện công tác đối ngoại trên KVBG. Đặc biệt, BĐBP Tỉnh coi trọng cụ thể hoá, gắn các nội dung quán triệt với thực tế tình hình biên giới; lấy kinh nghiệm (cả thành công và chưa thành công) trong hoạt động ĐNBP của đơn vị trong những năm qua để truyền thụ cho bộ đội. Mặt khác, Bộ Chỉ huy BĐBP Tỉnh chỉ đạo các đơn vị chú trọng phòng ngừa, chủ động phát hiện, đấu tranh với những nhận thức lệch lạc, biểu hiện giản đơn, có thể nảy sinh trong hoạt động đối ngoại.

Nhờ đó, cán bộ, chiến sĩ BĐBP Tỉnh luôn nhận thức rõ: công tác ĐNBP là bộ phận quan trọng trong hoạt động đối ngoại quốc phòng của Đảng, Nhà nước; là một trong những biện pháp công tác cơ bản để bảo vệ BGQG, bảo vệ Tổ quốc từ xa. Trên cơ sở đó, thấy được vai trò, trách nhiệm của mình, tích cực tham gia, thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ ĐNBP được phân công.

Hai là, vận dụng linh hoạt nội dung, hình thức, phương pháp ĐNBP phù hợp với đặc điểm tuyến biên giới của Tỉnh. BĐBP Tỉnh xác định phải tiến hành công tác ĐNBP đúng nguyên tắc, phương châm, đường lối đối ngoại của Đảng, Nhà nước, đúng thông lệ quốc tế. Đó là cơ sở quan trọng để bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ, lợi ích quốc gia, dân tộc; không để kẻ địch lợi dụng chống phá; góp phần tăng cường, phát triển mối quan hệ đoàn kết hữu nghị đặc biệt Việt Nam - Lào.

Thực hiện vấn đề này, BĐBP Tỉnh đã chú trọng tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp uỷ, người chỉ huy các cấp đối với công tác ĐNBP; đề cao công tác kế hoạch, duy trì nghiêm túc, chặt chẽ, đúng quy trình hoạt động ĐNBP ở tất cả các cấp. Hằng năm, Bộ Chỉ huy BĐBP Tỉnh chủ động bám sát sự chỉ đạo, hướng dẫn về nghiệp vụ công tác ĐNBP của cấp trên, nắm vững tình hình mọi mặt, nhất là yêu cầu nhiệm vụ quản lý, bảo vệ biên giới, thực tế tình hình nội, ngoại biên để xây dựng chương trình, kế hoạch công tác ĐNBP; đồng thời, chỉ đạo các đồn biên phòng xây dựng kế hoạch công tác ĐNBP, đảm bảo thống nhất về quan điểm, nguyên tắc, phù hợp về nội dung, biện pháp, làm cơ sở cho từng cấp cụ thể hoá, xây dựng kế hoạch chi tiết cho mỗi lần thực hiện hoạt động đối ngoại. Để đạt hiệu quả cao, Bộ Chỉ huy BĐBP Tỉnh chỉ đạo các cấp coi trọng xây dựng mối quan hệ đoàn kết, gắn bó với LLBVBG của Bạn; mở rộng quan hệ ĐNBP cả ở cấp tỉnh và cấp đồn; thực hiện đa dạng hình thức, phương pháp đối ngoại, như: gặp gỡ trao đổi, hội đàm (theo định kỳ, đột xuất); phối hợp tuần tra song phương; tổ chức giao lưu, thăm hỏi; gửi thư trao đổi, thông báo tình hình, chúc mừng nhân dịp những ngày lễ lớn của mỗi nước; thiết lập đường dây nóng giữa hai bên, v.v.

Thời gian qua, BĐBP Tỉnh đã chủ động tham mưu cho các cấp chính quyền Tỉnh và phối hợp với LLBVBG, Trạm số 02, 03 của Lào thiết lập và duy trì chế độ Giao ban biên giới, đưa hoạt động này trở thành nền nếp, theo đúng phân cấp thẩm quyền; phối hợp với LLBVBG của Bạn thực hiện tốt việc tuần tra song phương, khảo sát, thực hiện Dự án tăng dày, tôn tạo mốc quốc giới, thực hiện các kế hoạch, chuyên án đấu tranh phòng, chống tội phạm qua biên giới… Riêng 6 tháng đầu năm 2012, BĐBP Tỉnh đã phối hợp với Bạn tổ chức giao ban biên giới cấp tỉnh được 3 lần; giao ban với Trạm số 02, 03 và chính quyền Bạn 15 lần; tổ chức 5 lượt tổ tuần tra song phương; khảo sát song phương 15 vị trí mốc giới; phối hợp với Bạn xử lý 6 vụ/ 08 đối tượng xuất nhập cảnh trái phép; trao trả người qua biên giới 02 vụ/ 12 đối tượng. Nhân dịp Tết cổ truyền của các bộ tộc Lào, BĐBP Tỉnh cũng tổ chức 3 đoàn sang thăm hỏi, tặng quà lực lượng vũ trang Bạn với giá trị gần 170 triệu đồng. Nhờ có sự thống nhất cao về quan điểm, nội dung, phương pháp tiến hành, các hoạt động đó đã tạo cơ sở giúp BĐBP Tỉnh cùng LLBVBG của Bạn phối hợp xử lý kịp thời, có hiệu quả các vấn đề nảy sinh ngay trên biên giới.

Ba là, kết hợp chặt chẽ công tác ĐNBP với ngoại giao nhân dân; gắn hoạt động ĐNBP với các biện pháp nghiệp vụ biên phòng khác, nhằm tạo thế hỗ trợ, nâng cao hiệu quả công tác ĐNBP. Một mặt, BĐBP Tỉnh tham mưu cho cấp uỷ, chính quyền ở KVBG đẩy mạnh hoạt động ngoại giao với tổ chức đảng, chính quyền, nhân dân Bạn bằng nhiều hình thức, đặc biệt là hoạt động kết nghĩa giữa các thôn (bản) dọc tuyến biên giới; thông qua đó, tăng cường mối quan hệ gắn bó, đoàn kết hữu nghị giữa hai bên. Mặt khác, BĐBP Tỉnh tích cực triển khai thực hiện các hoạt động ngoại giao nhân dân, chủ động gắn kết nội dung ĐNBP với ngoại giao nhân dân. Quán triệt và thực hiện Chỉ thị số 04-CT/TW, ngày 06-7-2011 của Bộ Chính trị (khoá XI) về “Tiếp tục đổi mới và nâng cao hiệu quả công tác đối ngoại nhân dân trong tình hình mới”, trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ, Bộ Chỉ huy BĐBP Tỉnh đã chỉ đạo các đơn vị tập trung đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động quần chúng, làm cho nhân dân ở KVBG, nhất là nhân dân Bạn hiểu rõ về chủ quyền lãnh thổ, đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ và rộng mở của Đảng, Nhà nước ta... Thời gian qua, cùng với coi trọng làm tốt công tác kiểm tra, kiểm soát, tạo điều kiện thuận lợi cho nhân dân hai bên biên giới buôn bán, làm ăn, thăm thân, BĐBP Tỉnh đã phối hợp với chính quyền, đoàn thể các xã biên giới tổ chức hàng trăm buổi nói chuyện, tuyên truyền vận động nhân dân; gặp gỡ, trao đổi các vị trưởng bản, trưởng dòng họ, nhằm tranh thủ mối quan hệ dân tộc, thân tộc của đồng bào hai bên biên giới, thông qua đó để tuyên truyền làm cho nhân dân ý thức rõ vấn đề quốc gia, quốc giới, chấp hành nghiêm Hiệp định về Quy chế biên giới giữa hai nước. Bên cạnh đó, BĐBP Tỉnh còn đẩy mạnh nhiều hoạt động giúp Bạn, như: khám chữa bệnh cho nhân dân, giúp Bạn xây dựng địa bàn, xoá đói giảm nghèo... Từ đầu năm 2012 đến nay, BĐBP Tỉnh đã tiến hành khám bệnh và cấp phát thuốc miễn phí (trị giá hơn 15 triệu đồng) cho 673 lượt người dân Lào. Thông qua các hoạt động trên, BĐBP Sơn La đã để lại những ấn tượng tốt đẹp trong lòng nhân dân ở KVBG, đó là cơ sở quan trọng để BĐBP Tỉnh nâng cao hiệu quả quản lý, bảo vệ chủ quyền BGQG.

Bốn là, chú trọng làm tốt công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ, năng lực cho cán bộ, chiến sĩ, đáp ứng yêu cầu công tác ĐNBP. ĐNBP là công tác đặc biệt, có tính tổng hợp cao, quan hệ mật thiết với chính sách đối ngoại của Đảng và Nhà nước. Các vụ việc, tình huống xảy ra trên KVBG thường đa dạng về hình thức, phức tạp về tính chất, nội dung, liên quan trực tiếp đến quan hệ quốc gia, dân tộc. Bởi vậy, cán bộ, chiến sĩ khi làm công tác ĐNBP phải có bản lĩnh chính trị vững vàng, trình độ, năng lực toàn diện, có khả năng xử lý các tình huống linh hoạt, mềm dẻo, đúng nguyên tắc. Để đáp ứng yêu cầu đó, Đảng uỷ, Bộ Chỉ huy BĐBP Tỉnh đã có nhiều chủ trương, biện pháp tích cực, đồng bộ, đẩy mạnh công tác đào tạo, bồi dưỡng, nhằm nâng cao trình độ, năng lực thực hiện hoạt động ĐNBP cho các đối tượng, nhất là đội ngũ cán bộ chuyên trách làm công tác ĐNBP, các tổ, đội trinh sát, vận động quần chúng và cán bộ, chiến sĩ ở các cửa khẩu, đồn, trạm biên phòng. Những năm qua, BĐBP Tỉnh đã thực hiện đa dạng các hình thức đào tạo, bồi dưỡng; kết hợp huấn luyện, bồi dưỡng tại chỗ với lựa chọn, cử cán bộ đi đào tạo chuyên sâu tại các cơ sở đào tạo của Bộ Tư lệnh BĐBP. Đặc biệt, BĐBP Tỉnh chỉ đạo các đơn vị tăng cường luân phiên cử cán bộ, nhân viên tham gia các hoạt động đối ngoại, nhằm thông qua thực tiễn giúp họ tích luỹ kinh nghiệm, nâng cao năng lực, trình độ; đồng thời; duy trì thực hiện tốt nền nếp công tác huấn luyện, bồi dưỡng hằng năm về công tác ĐNBP. Với phương châm “cơ bản, thiết thực, hiệu quả”, bên cạnh việc tổ chức cho bộ đội học tập nắm vững các quan điểm, phương châm, nguyên tắc tiến hành công tác ĐNBP, các văn bản pháp lý về biên giới mà hai nước đã ký kết,… BĐBP Tỉnh đã chú trọng tập trung bồi dưỡng nâng cao nghiệp vụ ĐNBP, kiến thức lễ tân ngoại giao, nhất là trình độ sử dụng tiếng Lào cho cán bộ, chiến sĩ. Nhờ những nỗ lực đó, đến nay, cán bộ, chiễn sĩ BĐBP Tỉnh đã có sự phát triển về mọi mặt, số người biết tiếng Lào đạt tỷ lệ khá cao, đảm bảo đủ khả năng để tự tin, chủ động trong các hoạt động đối ngoại.

Những kinh nghiệm chủ yếu trên đang được BĐBP tỉnh Sơn La tiếp tục phát huy, nhằm nâng cao hơn nữa hiệu quả công tác ĐNBP trong thời gian tới.

Đại tá, TS. TRẦN ĐỨC UẨN

Chỉ huy trưởng Bộ Chỉ huy BĐBP Tỉnh