Chợ Đồn là huyện nằm ở phía Tây của tỉnh Bắc Kạn, có diện tích tự nhiên gần 912 km²; địa hình có độ dốc cao, chia cắt phức tạp, hình thành các thung lũng hẹp; hệ thống sông suối khá dày đặc nhưng thủy chế thất thường, nhiều thác ghềnh, v.v. Tuy gặp nhiều khó khăn về địa lý, dân cư, nhưng với 05 xã nằm trong An toàn khu (CT229) và nhiều địa hình có giá trị quân sự, Huyện có ưu thế về quốc phòng và giữ vị trí quan trọng trong thế phòng thủ chung của Tỉnh. Nhận thức rõ điều đó, những năm qua, Huyện thường xuyên chăm lo xây dựng nền quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân, xây dựng khu vực phòng thủ ngày càng vững chắc. Đặc biệt, sau gần 03 năm thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ Huyện lần thứ XX, quốc phòng, an ninh của Huyện được củng cố, tăng cường, đi vào chiều sâu, vững chắc; việc phát triển kinh tế - xã hội gắn với quốc phòng, an ninh có chất lượng ngày càng cao; an sinh xã hội được bảo đảm; kinh tế phát triển khá và bền vững, có 50/63 chỉ tiêu đạt và vượt mức kế hoạch đề ra.

Đồng chí Hà Sỹ Huân đánh trống giao quân năm 2019

Để có kết quả đó, trước hết, Huyện tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý nhà nước về công tác quốc phòng, quân sự. Hằng năm, Ban Thường vụ Huyện ủy ban hành nghị quyết lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, quân sự; xác định nội dung cần tập trung, mục tiêu, chỉ tiêu và biện pháp thực hiện phù hợp với tình hình thực tế và có tính dự báo. Quá trình triển khai, Huyện thường xuyên rà soát quy hoạch xây dựng thế trận quân sự của khu vực phòng thủ làm cơ sở cho các cơ quan, ban, ngành điều chỉnh quy hoạch bố trí quốc phòng kết hợp với phát triển kinh tế - xã hội. Đẩy mạnh xây dựng và thực hiện các kế hoạch: phát triển lực lượng dân quân tự vệ; tiếp nhận lực lượng dự bị động viên,... và các đề án, chương trình hành động, nhất là đề án xây dựng khu vực phòng thủ. Đồng thời, kiện toàn Ban Chỉ đạo xây dựng khu vực phòng thủ, Hội đồng Giáo dục quốc phòng và an ninh, Hội đồng Nghĩa vụ quân sự,... bảo đảm đúng cơ cấu, thành phần và đủ năng lực tham mưu cho Huyện ủy, Ủy ban nhân dân Huyện hoàn thành tốt nhiệm vụ quốc phòng, quân sự. Thường xuyên kiểm tra, sơ kết, tổng kết rút kinh nghiệm, góp phần duy trì nền nếp hoạt động quốc phòng, quân sự và kịp thời lãnh đạo, chỉ đạo giải quyết các khâu yếu, mặt yếu phát sinh.

Quán triệt đường lối quân sự, quốc phòng của Đảng, để tăng cường bảo vệ và phát triển tiềm lực quốc phòng của địa phương, góp phần xây dựng Huyện thành khu vực phòng thủ liên hoàn, vững chắc, Huyện đẩy mạnh công tác bồi dưỡng, giáo dục, phổ biến kiến thức quốc phòng, an ninh cho các đối tượng và nhân dân. Trên cơ sở nắm chắc trình độ, tập quán, phân bổ của dân cư trong vùng, hằng năm, Huyện rà soát, cử cán bộ chủ chốt trong hệ thống chính trị tham gia chương trình bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh theo quy định. Đồng thời, từ năm 2015 đến nay, Huyện lựa chọn thời gian, địa điểm phù hợp để tổ chức bồi dưỡng cho hơn 1.200 cán bộ, đảng viên theo phân cấp. Qua đó, cán bộ các cấp đã nhận thức sâu sắc hơn về tầm quan trọng của việc kết hợp phát triển kinh tế - xã hội với tăng cường quốc phòng - an ninh; nâng cao trách nhiệm trong lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện và làm tốt công tác tuyên truyền, giáo dục cho các tầng lớp nhân dân về nhiệm vụ quốc phòng, quân sự địa phương, thực hiện tốt Luật Nghĩa vụ quân sự, Luật Dân quân tự vệ và Pháp lệnh về Lực lượng dự bị động viên, v.v. Cùng với đó, Huyện thường xuyên quan tâm xây dựng Đảng, chính quyền và tổ chức chính trị xã hội các cấp trong sạch, vững mạnh; nâng cao năng lực quản lý, điều hành và tổ chức thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, quân sự; quan tâm bồi dưỡng cán bộ, phát triển đảng viên, nhất là đối với khu vực nông thôn, vùng cao và trong lực lượng vũ trang,... góp phần xây dựng các chi bộ quân sự xã, nâng cao số lượng, chất lượng tổ chức đảng và đảng viên.

Huyện chú trọng xây dựng lực lượng vũ trang vững mạnh, làm nòng cốt xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân trên địa bàn. Trong điều kiện dân số ít, để có đủ khả năng phòng thủ trên địa bàn rộng, Huyện thực hiện nghiêm quy định tổ chức biên chế, nhất là đối với lực lượng thường trực; ưu tiên các phân đội làm nhiệm vụ trực sẵn sàng chiến đấu bảo đảm đủ khả năng hoàn thành nhiệm vụ. Hằng năm, Huyện lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện chặt chẽ, đúng luật, công khai, dân chủ, nâng cao chất lượng công tác tuyển sinh quân sự, tuyển chọn, gọi công dân nhập ngũ; rà soát, sắp xếp quân nhân dự bị vào đơn vị động viên phù hợp với chuyên nghiệp quân sự; duy trì lực lượng dân quân tự vệ vững mạnh, rộng khắp. Đến nay, so với biên chế, quân thường trực đạt 105%, sắp xếp quân nhân dự bị đạt 76,5%; lực lượng dân quân tự vệ đạt gần 3,4% dân số, trong đó, đảng viên đạt trên 26%, 100% xã có trung đội dân quân cơ động.

Cùng với xây dựng lực lượng, Huyện tập trung nâng cao chất lượng huấn luyện, diễn tập. Hằng năm, bên cạnh việc đưa cán bộ đi tập huấn, Ban Chỉ huy Quân sự Huyện chủ động xây dựng hệ thống văn kiện, kế hoạch, tiến trình biểu huấn luyện, phân công cán bộ chuẩn bị giáo án và tiến hành tập huấn cán bộ, huấn luyện cho lực lượng vũ trang, nhất là dân quân tự vệ, bảo đảm nội dung, thời gian, đạt chất lượng cao; tham gia huấn luyện chiến dịch và diễn tập chỉ huy, cơ quan một bên hai cấp; chỉ đạo 05 xã diễn tập chiến đấu phòng thủ bảo đảm an toàn tuyệt đối. Đặc biệt, năm 2016, Huyện đã tổ chức thành công diễn tập khu vực phòng thủ huyện và rút ra nhiều kinh nghiệm quý, từng bước nâng cao khả năng tổ chức chỉ huy, hiệp đồng tác chiến của lực lượng vũ trang. Đồng thời, thực hiện tốt quy chế phối hợp; thường xuyên nắm, dự báo đúng tình hình, nhất là về hoạt động của người nước ngoài và các tổ chức phi chính phủ tại địa phương, xuất nhập cảnh, khai thác tài nguyên, v.v. Qua đó, tham mưu cho cấp ủy, chính quyền xử lý kịp thời, có hiệu quả tình huống về quốc phòng - an ninh, thiên tai, cháy rừng; theo dõi, ngăn chặn tổ chức bất hợp pháp Dương Văn Mình lôi kéo đồng bào dân tộc thiểu số tham gia.

Chợ Đồn là huyện nghèo, tuy địa hình rộng nhưng diện tích đất sử dụng thấp, dân số ít, giao thông thủy, bộ khó khăn, một số nơi thường xảy ra lũ quét ảnh hưởng xấu đến đời sống nhân dân¹, v.v. Do đó, Huyện đặc biệt chú trọng phát triển kinh tế gắn với tăng cường quốc phòng, an ninh trên từng lĩnh vực cụ thể. Trên cơ sở Quy hoạch bố trí thế trận quân sự của khu vực phòng thủ và Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh giai đoạn 2016 - 2020, Huyện chú trọng phát triển giao thông, xây dựng kết cấu hạ tầng gắn với bảo tồn, củng cố các công trình, đất quốc phòng. Trong thực hiện, Huyện phân giới cắm mốc, cấp quyền sử dụng đất quân sự; quản lý chặt chẽ vùng vành đai các khu vực này và địa hình tự nhiên có giá trị chiến thuật để sẵn sàng thu hồi, mở rộng căn cứ. Nhằm quản lý tốt công trình quốc phòng và khu quân sự, Huyện chỉ đạo cơ quan quân sự chủ trì phối hợp với các cơ quan chức năng thẩm định các dự án trước khi cấp phép, nhất là các dự án có yếu tố nước ngoài hoặc nằm trên địa bàn CT229. Đồng thời, giải quyết triệt để tranh chấp, lấn chiếm khu quân sự, từng bước di rời, đền bù, giải tỏa vùng chồng lấn,... bảo đảm phát triển kinh tế không ảnh hưởng tới quốc phòng, an ninh. Đặc biệt, sau khi thực hiện chủ trương đóng cửa rừng của Chính phủ, nhân dân 05 xã thuộc vùng CT229 không được thu nguồn lợi từ rừng, sống nhờ nguồn trợ cấp của Nhà nước, Huyện tích cực phối hợp với Lữ đoàn 72 (Bộ Tư lệnh Công binh) tổ chức xác định mốc giới, chia tách đất quốc phòng và đất dân sinh, bảo đảm sản xuất, ổn định đời sống nhân dân nơi đây.

Trên cơ sở danh mục các công trình quốc phòng cần triển khai, Huyện huy động nguồn lực, sử dụng có hiệu quả các nguồn vốn để từng bước đầu tư xây dựng công trình quân sự, cơ sở hạ tầng nông thôn; mở rộng giao thông, hệ thống đê kè, đập, chống sạt lở,... cải thiện sinh hoạt của nhân dân, vừa phát triển kinh tế, vừa tạo sự liên hoàn cơ động trong thế trận phòng thủ. Những năm qua, Huyện đã hoàn thành xây dựng sở chỉ huy S5, khu sơ tán, trận địa phòng không, trường bắn, doanh trại Ban Chỉ huy Quân sự và cải tạo một số hang động. Hiện nay, 100% số xã có đường nhựa tới trung tâm, 11 xã đạt trên 10 tiêu chí và 02 xã đạt chuẩn nông thôn mới.

Để bảo đảm nâng cao đời sống nhân dân, Huyện tăng cường đầu tư khoa học, kỹ thuật vào sản xuất nông nghiệp, chuyển đổi từ trồng lúa, ngô sang trồng cây lâu năm chất lượng cao, như: chè shan tuyết, hồng không hạt, cam, quýt...; đẩy mạnh chăn nuôi đại gia súc theo hướng trang trại, gia trại; khuyến khích phát triển sản xuất lâm nghiệp, tăng quy mô trồng cây công nghiệp, chế biến gỗ gắn với phủ xanh đất trống, đồi trọc và bảo vệ rừng. Đặc biệt, Huyện còn cấp phép cho các tổ chức phi chính phủ triển khai một số dự án, như: “Thu hái bền vững nguồn tài nguyên dược liệu” và “Phụ nữ Chợ Đồn phát triển kinh tế hợp tác”. Những hoạt động đó, đã và đang mang lại lợi ích kinh tế cao, tạo việc làm tại chỗ và thu nhập ổn định hằng ngày cho nhân dân, góp phần ổn định cuộc sống, hạn chế di chuyển lao động khỏi địa phương, nhất là việc xuất cảnh đi lao động trái phép. Hiện nay, Huyện có 03 sản phẩm nông nghiệp được cấp chứng nhận VietGap; Tỉnh công nhận 06 sản phẩm đạt chuẩn OCOP 3 sao; độ che phủ rừng lên tới gần 80% diện tích tự nhiên, vừa mang lại lợi ích kinh tế, vừa có tác dụng chống lũ quét, bảo vệ môi trường khu vực đầu nguồn sông Cầu, sông Phó Đáy. Trong sản xuất công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, thương mại, Huyện nâng cao hiệu quả hoạt động của hợp tác xã, khuyến khích phát triển hộ kinh doanh, doanh nghiệp tư nhân, công ty cổ phần, nhất là các doanh nghiệp cơ khí, góp phần tạo việc làm, xóa đói giảm nghèo và sẵn sàng động viên quốc phòng. Thời gian qua, Huyện tập trung chấn chỉnh công tác quản lý, khai thác tài nguyên, khoáng sản; chống thất thu thuế và khai khoáng trái phép; hạn chế bán quặng thô, từng bước kêu gọi doanh nghiệp đầu tư nâng cao chất lượng sản xuất quặng tinh có giá trị kinh tế cao; thường xuyên kiểm tra an ninh, môi trường, bảo vệ địa hình trong khai thác. Nhờ đó, nguồn thu từ khai khoáng tăng cao, góp phần tăng thu ngân sách địa phương và đóng góp hơn 20% tổng thu ngân sách toàn Tỉnh.

Cùng với các nội dung trên, Huyện đẩy mạnh đầu tư hiện đại hóa hệ thống thông tin liên lạc; tập trung nguồn lực xây dựng mạng lưới y tế, nhất là tuyến xã và các chương trình quân dân y, ưu tiên đủ cán bộ, nhân viên ngành Y tế để kịp thời chăm sóc sức khỏe tại chỗ cho nhân dân. Hiện nay, Huyện đang nghiên cứu, đề xuất nhiều giải pháp để phát triển du lịch, nhằm khai thác 6 nhóm di tích cách mạng thuộc CT229; tạo liên kết phát triển kinh tế của các địa phương dọc theo sông Cầu và sông Phó Đáy. Tuy nhiên, việc khai thác di tích quốc gia, chứa bí mật nhà nước và phát triển kinh tế liên kết vùng rất cần sự đồng thuận từ Trung ương tới địa phương, cơ chế khai thác rõ ràng và nguồn vốn đầu tư lớn từ ngân sách nhà nước để vừa khai thác du lịch, phát triển kinh tế, vừa củng cố, nâng cấp công trình quân sự khu vực phòng thủ, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

HÀ SỸ HUÂN, Phó Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch Ủy ban nhân dân Huyện

_____________

1 - Diện tích đất: nông nghiệp gần 5,5%, lâm nghiệp trên 71%, chuyên dùng gần 5,4%. Dân số trên 50.000 người gồm 7 dân tộc với trên 70% người Tày. Địa hình núi cao từ 400m đến 1.000m, độ dốc từ 20⁰ đến 30⁰.