Cần Giờ là huyện ven biển, gồm 7 đơn vị hành chính cấp xã (01 xã đảo), được phân bố cùng với những khu rừng ngập mặn lâu đời, đan xen với hệ thống kênh rạch dày đặc, nên có vị trí quan trọng về quốc phòng, an ninh trên hướng biển của Thành phố Hồ Chí Minh. Hiện tại, toàn Huyện có 17 đơn vị dân quân tự vệ (4 trung đội dân quân biển), đạt 0,79% so với số dân. Nhận thức rõ vị trí, vai trò quan trọng của lực lượng dân quân tự vệ trong xây dựng nền quốc phòng toàn dân vững mạnh, những năm qua, cùng với cấp ủy, chính quyền địa phương, Đảng ủy, Ban Chỉ huy Quân sự Huyện thường xuyên quan tâm chăm lo xây dựng lực lượng dân quân tự vệ có tỷ lệ và cơ cấu hợp lý, phù hợp với địa bàn hoạt động. Trong đó, chú trọng giáo dục chính trị nâng cao nhận thức, định hướng tư tưởng, hướng dẫn hành động, bồi dưỡng, hình thành và phát triển những phẩm chất nhân cách, năng lực hoạt động thực tiễn; từng bước nâng cao chất lượng mọi mặt cho lực lượng này, góp phần giữ vững ổn định an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội, được cấp ủy, chính quyền địa phương và cấp trên đánh giá cao.

Duy trì nền nếp sinh hoạt Ngày Chính trị văn hóa tinh thần và Ngày Pháp luật.

Tuy vậy, hiện nay, trên địa bàn Thành phố và Huyện, các thế lực thù địch tiếp tục lợi dụng những khó khăn của đời sống xã hội; sự phức tạp trong cuộc phòng, chống tham nhũng, tiêu cực cùng những vấn đề về “dân tộc”, “tôn giáo”,… để công khai chống phá Đảng, Nhà nước ta; thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ. Trong khi đó, hậu phương, gia đình một số cán bộ, chiến sĩ dân quân tự vệ còn khó khăn, mặt bằng nhận thức không đồng đều; những tác động mặt trái nền kinh tế thị trường ảnh hưởng không nhỏ đến tư tưởng và kết quả hoàn thành nhiệm vụ. Khắc phục những khó khăn, thách thức đó, Đảng ủy, Ban Chỉ huy Quân sự Huyện đã triển khai đồng bộ, quyết liệt các biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo nâng cao chất lượng giáo dục chính trị cho lực lượng dân quân tự vệ; trên cơ sở đó, đúc rút một số kinh nghiệm quý để thống nhất triển khai thực hiện trên toàn địa bàn. Trước hết, Huyện chú trọng phát huy vai trò của cấp ủy, chỉ huy, nhất là cơ quan, cán bộ chính trị các cấp trong giáo dục chính trị cho dân quân tự vệ. Trên cơ sở quán triệt các nghị quyết, chỉ thị, hướng dẫn của cấp trên đối với công tác này, trọng tâm là Chỉ thị số 2423-CT/QUTW, ngày 09/11/2023 của Thường vụ Quân ủy Trung ương về đổi mới nâng cao hiệu quả công tác giáo dục chính trị trong giai đoạn mới; Đề án “Đổi mới công tác giáo dục chính trị tại đơn vị trong giai đoạn mới”, Đảng ủy Quân sự, Ban Chỉ huy Quân sự Huyện cụ thể hóa thành một nội dung quan trọng trong nghị quyết lãnh đạo, kế hoạch giáo dục chính trị cho lực lượng dân quân tự vệ. Chỉ đạo cấp ủy, chỉ huy các cấp đưa vào nghị quyết lãnh đạo và kế hoạch tổ chức thực hiện chặt chẽ, đề ra chỉ tiêu cụ thể, sát với đối tượng, đặc điểm nhiệm vụ, địa bàn. Chấp hành nghiêm quy định về chuẩn bị, thông qua và phê duyệt bài giảng chính trị, phân công trách nhiệm cụ thể, nhất là phát huy vai trò của cán bộ chính trị ở cơ sở trong tổ chức thực hiện. Bên cạnh đó, Huyện chỉ đạo chặt chẽ việc thực hiện quy chế, đảm bảo “3 thực chất”¹ trong kiểm tra², phúc tra kết quả giáo dục chính trị ở các cấp, chống mọi biểu hiện chạy theo thành tích. Nhờ đó, công tác giáo dục chính trị cho lực lượng dân quân tự vệ được triển khai thực hiện thành nền nếp, đi vào chiều sâu; có bước chuyển biến tiến bộ toàn diện với nhiều mô hình hay, cách làm sáng tạo, góp phần củng cố nâng cao bản lĩnh chính trị tư tưởng, đạo đức, lối sống và ý thức chấp hành pháp luật cho cán bộ, chiến sĩ dân quân tự vệ.

Cùng với đó, Huyện tích cực đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp giáo dục chính trị cho lực lượng dân quân tự vệ, tạo chuyển biến tích cực, nâng cao chất lượng dạy và học. Bám sát các văn bản, tài liệu của cấp trên, đặc điểm đối tượng, địa bàn, Huyện tiến hành biên soạn bài giảng, xác định rõ chương trình, hình thức, phương pháp giáo dục, vận dụng phù hợp thực tiễn cơ quan, đơn vị, địa phương. Về nội dung, chương trình: trên cơ sở quy định về nội dung, chương trình cùng các chuyên đề giáo dục chính trị đối với dân quân tự vệ của Bộ³, Quân khu 7 và Bộ Tư lệnh Thành phố, Huyện xây dựng các chuyên đề theo từng giai đoạn, từng năm gắn với thực hiện Cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ”; phong trào thi đua Quyết thắng, thi đua “3 nhất”; Chỉ thị số 855-CT/QUTW, ngày 12/8/2019 của Thường vụ Quân ủy Trung ương; các chuyên đề bổ trợ, chuyên đề pháp luật hằng năm. Đồng thời, yêu cầu đội ngũ giáo viên cập nhật truyền thống lịch sử, văn hóa, cách mạng của quê hương Cần Giờ; các gương anh hùng, liệt sĩ trong đấu tranh cách mạng; những điển hình tiên tiến trong phát triển kinh tế - xã hội để khơi dậy ý chí quyết tâm cho dân quân tự vệ. Do địa bàn rộng nên Huyện thực hiện phân cấp trong tổ chức giáo dục chính trị; lựa chọn thời gian phù hợp, thường vào 2 ngày nghỉ cuối tuần để dân quân tự vệ sắp xếp công việc, tham gia đầy đủ, đúng thành phần. Đội ngũ giáo viên vận dụng đa dạng, phong phú hình thức và phương pháp giáo dục chính trị, như: tổ chức học tập chính trị tập trung; nghiên cứu các chuyên đề; sinh hoạt chính trị, tư tưởng; thông báo chính trị, thời sự; đọc báo, nghe đài, xem truyền hình; cập nhật các bản tin; học tập qua mạng máy tính nội bộ, v.v. Chú trọng sử dụng phương pháp giáo dục tổng hợp, kết hợp chặt chẽ thuyết trình, giảng giải để chuyển tải những nội dung, hình ảnh trực quan sinh động và lồng ghép các hoạt động bổ trợ, như: video clip, phim tài liệu theo chủ đề bài học để minh họa, thu hút sự chú ý của người học. Đối với các chuyên đề, cán bộ giảng bài áp dụng linh hoạt nhiều hình thức, phương tiện như đặt vấn đề, nêu câu hỏi dưới dạng trắc nghiệm hoặc phân tích, tự luận để cán bộ, chiến sĩ tranh luận, trao đổi, cán bộ giảng bài tổng hợp, kết luận thành nội dung học tập, ghi chép, định hướng hoạt động.

Nghiên cứu, tìm hiểu những lời Bác dạy đối với lực lượng dân quân tự vệ.

Cùng với đó, Huyện gắn kết chặt chẽ công tác giáo dục chính trị với thực hiện mô hình “Chi bộ 5 tốt, đảng viên 5 tốt”, “Cán bộ, đảng viên dìu dắt quần chúng và cấp dưới”, “5 chủ động trong công tác tư tưởng”, “Xây dựng lực lượng dân quân mẫu mực, tiêu biểu, trách nhiệm”, “Dân quân nắm hộ dân”. Chủ động đấu tranh với các quan điểm sai trái, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng; ngăn chặn đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống; nắm chắc tình hình, kịp thời thông tin, tuyên truyền định hướng tư tưởng cho cán bộ, chiến sĩ dân quân tự vệ và nhân dân trước những vấn đề mới, phức tạp, nhạy cảm. Các đơn vị, địa phương thường xuyên củng cố, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của các thiết chế văn hóa, hoạt động văn hóa nghệ thuật,… đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục truyền thống cách mạng, giáo dục trực quan thông qua các hoạt động tham quan bảo tàng, khu di tích, hoạt động về nguồn, giao lưu kết nghĩa, đáp ứng nhu cầu đời sống chính trị văn hóa tinh thần của cán bộ, chiến sĩ dân quân tự vệ. Qua đó, nâng cao chất lượng giáo dục chính trị, giúp cho cán bộ, chiến sĩ thấm nhuần và phát huy phẩm chất cao đẹp “Bộ đội Cụ Hồ”, truyền thống tốt đẹp của lực lượng dân quân tự vệ.

Xuất phát từ thực tiễn phần lớn đội ngũ cán bộ giảng dạy chính trị cho dân quân tự vệ đều là kiêm nhiệm, cùng lúc phải thực hiện nhiều nhiệm vụ đan xen, Đảng ủy Quân sự, Ban Chỉ huy Quân sự Huyện chú trọng bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội ngũ quan trọng này. Thường xuyên rà soát, lựa chọn những đồng chí có phẩm chất, năng lực đảm nhiệm các tổ giáo viên, báo cáo viên; đồng thời, quan tâm đến công tác tập huấn, bồi dưỡng nâng cao chất lượng của đội ngũ cán bộ giảng dạy chính trị; chủ động nắm kế hoạch, tạo điều kiện cho cán bộ tham gia các lớp tập huấn, bồi dưỡng báo cáo viên, cán bộ giảng dạy chính trị do Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Thành phố và Huyện ủy, Ủy ban nhân dân Huyện tổ chức. Hằng năm, cán bộ giảng dạy được tham dự từ 01 đến 02 lớp bồi dưỡng, tập huấn, tập trung vào thống nhất quy cách soạn thảo giáo án, bài giảng; tổ chức và phương pháp giảng dạy chính trị phù hợp với từng nội dung, chuyên đề. Đối với các chuyên đề, Huyện chú trọng bồi dưỡng biên soạn theo phương pháp hỏi - đáp, tổ chức thục luyện, thông qua giảng thử và phê duyệt đúng quy định. Đồng thời, bồi dưỡng cho đội ngũ giáo viên về phương pháp nêu vấn đề, phân tích, lập luận, trình bày bài nói, phương pháp vận động, thuyết phục quần chúng và khả năng đối thoại với người học, biết vận dụng tâm lý học, phương pháp sư phạm vào công tác giảng dạy. Với những biện pháp tích cực đó, đến nay, Huyện có 19 tổ cán bộ giảng dạy chính trị với 38 người, đáp ứng nhu cầu công tác giáo dục chính trị tại cơ quan, đơn vị.

Trước yêu cầu công tác giáo dục chính trị cho lực lượng dân quân tự vệ đòi hỏi ngày càng cao, trong khi ngân sách bảo đảm, cơ sở vật chất còn khó khăn, nhiều trang thiết bị xuống cấp, Huyện làm tốt công tác đầu tư bảo đảm và quản lý, sử dụng trang bị, phương tiện giáo dục chính trị. Huyện đã tiếp nhận, sử dụng kinh phí, vật tư giáo dục chính trị trên cấp đúng mục đích, đạt hiệu quả cao; sử dụng kết hợp với nguồn kinh phí của địa phương để đầu tư mua sắm trang bị, đồ dùng giảng dạy, củng cố sổ sách, bài giảng để nâng cao chất lượng giáo dục chính trị cho lực lượng dân quân tự vệ. Đồ dùng học tập phục vụ giáo dục được trang bị, cấp phát đầy đủ đến từng cán bộ, chiến sĩ; các chế độ tiêu chuẩn báo chí, trang thiết bị nghe, nhìn được bảo đảm cơ bản đầy đủ theo quy định. Ngoài ra, hằng năm, Huyện tổ chức biên soạn, in ấn, cấp phát tài liệu, tranh, ảnh, băng rôn, khẩu hiệu, pano, áp phích phục vụ giáo dục trực quan; trang bị các loại đĩa phim tư liệu phục vụ cho hoạt động bổ trợ trong công tác giáo dục chính trị tại cơ quan, đơn vị. Cùng với đó, các trang thiết bị phục vụ sinh hoạt và các hình thức giáo dục chính trị ở các cơ quan, đơn vị được trang bị đầy đủ⁴, kết hợp phương pháp trình chiếu Power point,… góp phần xây dựng lực lượng dân quân tự vệ vững mạnh về chính trị, làm cơ sở nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu, bảo vệ vững chắc địa phương trong mọi tình huống.

Thượng tá TRỊNH XUÂN TÁM, Chính trị viên Ban Chỉ huy Quân sự Huyện
____________________       

1 - Dạy thực chất, học thực chất, kết quả thực chất.

2 - Hình thức: vấn đáp, trắc nghiệm, viết, viết thu hoạch, chuyên đề.

3 - 09 bài giáo dục chính trị (2012 - 2016), 12 bài (2017 - 2021) và 15 bài (2022 đến nay) do Cục Tuyên huấn/Tổng cục Chính trị biên soạn.

4 - Hiện tại, có tổng số 23 máy chiếu.