Học viện Hậu cần là trung tâm đào tạo, nghiên cứu khoa học hậu cần - tài chính hàng đầu của Quân đội. Gần 70 năm qua, Học viện đã đào tạo hàng vạn cán bộ, nhân viên hậu cần các cấp cho toàn quân, hàng nghìn cán bộ hậu cần cho quân đội nước bạn Lào và Cam-pu-chia, góp phần quan trọng vào sự nghiệp cách mạng của Đảng. Những năm gần đây, trước yêu cầu nhiệm vụ xây dựng Quân đội, bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn mới và chủ trương đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục, đào tạo theo Nghị quyết 29-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI), Đảng ủy, Ban Giám đốc Học viện có nhiều chủ trương, giải pháp lãnh đạo, chỉ đạo nhằm “đổi mới toàn diện, tạo sự chuyển biến cơ bản, vững chắc về chất lượng, hiệu quả giáo dục, đào tạo và nghiên cứu khoa học…”¹. Trong đó, Học viện thực hiện đổi mới các khâu trong quá trình đào tạo, với phương châm “Dạy thực chất, học thực chất, đánh giá thực chất” - “3 thực chất”, xác định đây là mục tiêu, giải pháp quan trọng, quyết định sự phát triển của Học viện cả trước mắt và lâu dài.

Học viên đào tạo Sĩ quan Hậu cần cấp phân đội  Khóa 25 báo công trước Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh

Để thực hiện tốt phương châm đề ra, Học viện chú trọng tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo và đẩy mạnh công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho mọi đối tượng về việc dạy, học và đánh giá kết quả phải thực chất. Học viện tổ chức quán triệt sâu sắc các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng về công tác giáo dục, đào tạo. Trên cơ sở đó, Học viện ban hành nhiều nghị quyết chuyên đề lãnh đạo toàn diện công tác này, như: Xây dựng chiến lược phát triển giáo dục, đào tạo giai đoạn 2011 - 2020; Lãnh đạo nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo giai đoạn 2013 - 2020 và những năm tiếp theo; Lãnh đạo nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên, cán bộ quản lý giáo dục giai đoạn mới, v.v. Các nghị quyết đều tập trung hướng vào đột phá nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo với phương châm “3 thực chất”. Theo đó, cấp ủy, chỉ huy các cơ quan, khoa, đơn vị quản lý học viên quán triệt, cụ thể hóa thành các yêu cầu, nhiệm vụ, biện pháp,... phù hợp với chức năng, nhiệm vụ được giao; xác định đây là nhiệm vụ chính trị trọng tâm, nội dung thiết thực của mỗi tập thể, cá nhân trong thực hiện Chỉ thị 05-CT/TW của Bộ Chính trị (khóa XII) về học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Từ đó, tập trung ưu tiên lãnh đạo và kiên quyết tổ chức thực hiện. Đồng thời, đẩy mạnh công tác giáo dục, quán triệt để cán bộ, giảng viên, học viên, nhân viên, chiến sĩ thấy rõ vị trí, ý nghĩa của việc dạy, học, thi, kiểm tra, đánh giá kết quả học tập thực chất; chủ động ngăn ngừa, kiên quyết đấu tranh với các biểu hiện tiêu cực, chạy theo thành tích mà không chú ý đến chất lượng, thương mại hóa đào tạo. Với biện pháp đồng bộ, Học viện đã tạo được sự đồng thuận, thống nhất về nhận thức, xây dựng cho cán bộ, giảng viên, học viên, nhân viên động cơ đúng đắn, đề cao trách nhiệm trong quản lý, nghiên cứu, giảng dạy, học tập và bảo đảm. Qua đó, “dạy thực chất, học thực chất, đánh giá thực chất” không chỉ là phương châm, mà trở thành phong trào hành động sôi nổi, tự giác trong toàn Học viện, tạo động lực thúc đẩy quá trình giáo dục, đào tạo phát triển đúng hướng, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ.

Học viện xác định dạy thực chất là dạy những gì người học cần, đơn vị cần, dạy để học viên đạt chuẩn kiến thức, năng lực theo chuyên ngành đào tạo, đáp ứng yêu cầu thực tiễn. Theo đó, Học viện chỉ đạo các bộ phận, lực lượng liên quan, nhất là Phòng Đào tạo, các khoa tích cực rà soát, điều chỉnh chương trình đào tạo theo hướng chuẩn đầu ra từng môn học gắn với từng chuyên ngành đào tạo. Thời gian qua, Học viện đã chỉ đạo các cơ quan chức năng, các khoa khảo sát, nắm chất lượng, trình độ, nhu cầu đào tạo từng chuyên ngành để xác định khối kiến thức tối thiểu học viên cần phải có nhằm đáp ứng chức trách, nhiệm vụ khi ra trường. Đồng thời, bám sát chương trình khung, quy định chuẩn đầu ra các chuyên ngành đào tạo và môn học của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Quốc phòng để xác định cụ thể các kiến thức, kỹ năng, thái độ, hành vi cần đạt được của học viên sau khi kết thúc mỗi môn học, học phần,... làm cơ sở điều chỉnh, bổ sung chương trình đào tạo cho các đối tượng. Trong quá trình triển khai, Học viện chú trọng phát huy dân chủ, trí tuệ của cán bộ, giảng viên, học viên; lấy ý kiến tham khảo của cơ quan hậu cần, tài chính các đơn vị trong toàn quân, các cục nghiệp vụ của Tổng cục Hậu cần, v.v. Đến nay, Học viện đã hoàn thành 05/06 chương trình chuyên ngành đào tạo sĩ quan hậu cần cấp phân đội trình độ đại học, được Bộ Quốc phòng đánh giá cao. Đây là tiền đề để Học viện tiếp tục phấn đấu hoàn thành xây dựng chương trình chuyên ngành còn lại trong năm 2019; triển khai xây dựng chương trình đào tạo cho các đối tượng khác trong năm học 2019 - 2020.

Giám đốc và Chính ủy Học viện gắn Huy hiệu Bác Hồ cho học viên tốt nghiệp giỏi năm 2018

Ý thức sâu sắc về vai trò của đội ngũ nhà giáo - chủ thể hoạt động dạy học, yếu tố quyết định việc “dạy thực chất”, Học viện có nhiều đổi mới trong xây dựng, nâng cao năng lực và chất lượng đội ngũ giảng viên, cán bộ nghiên cứu và quản lý giáo dục. Chủ động rà soát, xây dựng quy hoạch, kế hoạch phát triển đội ngũ nhà giáo bảo đảm đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, độ tuổi, chuyên ngành, chuẩn hóa về chất lượng theo tiêu chuẩn của Nhà nước, quy định của Bộ Quốc phòng. Những năm qua, Học viện đã kết hợp đa dạng hình thức đào tạo, bồi dưỡng, cả ngắn hạn, trung hạn, dài hạn, cả trong và ngoài Quân đội; có chính sách đãi ngộ phù hợp với đội ngũ nhà giáo, nhất là nhà giáo có chức danh khoa học, Nhà giáo Nhân dân, Nhà giáo Ưu tú và quan tâm đào tạo tài năng trẻ, thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao có đủ điều kiện vào làm việc. Đồng thời, quan tâm động viên, khuyến khích cán bộ, giảng viên tự học, tự nghiên cứu; tăng cường các lớp tập huấn; tổ chức đi thực tế đơn vị cả ngắn hạn và dài hạn². Đến nay, đội ngũ làm công tác đào tạo của Học viện đã đạt chuẩn theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo, với 100% giảng viên có trình độ đại học trở lên, trong đó có 81,2% sau đại học (18,3% tiến sĩ), đáp ứng tốt yêu cầu nhiệm vụ.

Để “dạy thực chất”, Học viện đẩy mạnh đổi mới phương pháp dạy học theo hướng “tích cực”, lấy người học làm trung tâm; coi đây là khâu đột phá để khắc phục tình trạng truyền đạt kiến thức thụ động, hình thức trong đổi mới giảng dạy. Đồng thời, chỉ đạo các cơ quan, khoa tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, mô phỏng, số hóa trong giảng dạy; thực hành nghề nghiệp và đẩy mạnh dạy học theo nhóm, v.v. Đặc biệt, Học viện có nhiều giải pháp nâng cao chất lượng huấn luyện thực hành. Nổi bật là nội dung diễn tập cuối khóa gắn với chức trách, hành quân đường dài (có vượt sông), xây dựng công trình hậu cần sát thực tiễn chiến đấu; đưa kết quả rèn luyện thể lực của học viên vào điều kiện xét tốt nghiệp, v.v. Ngoài chương trình huấn luyện chuẩn, Học viện còn tổ chức nhiều hoạt động huấn luyện tăng cường, bổ sung nội dung còn thiếu và yếu, như: dã ngoại ngày nghỉ; thực hành tại các trạm, xưởng, cơ sở sản xuất, cơ quan hậu cần, tài chính trong Học viện; huấn luyện thông qua Ngày Kỹ thuật hằng tuần, v.v.

Học thực chất là quá trình đòi hỏi phát huy cao độ tính chủ động, tự giác của người học theo mục đích: tích lũy kiến thức, kinh nghiệm để làm việc; đạt chuẩn kiến thức, năng lực, nhất là kỹ năng thực tiễn theo chuyên ngành đào tạo, đủ khả năng đảm nhiệm chức trách, nhiệm vụ sau khi ra trường. Với ý nghĩa đó, Học viện chú trọng đổi mới phương pháp học của học viên theo hướng kết hợp tiếp thu kiến thức trên lớp với tự học, tự nghiên cứu; tăng cường trao đổi, thảo luận và thực hành tập bài theo thực tiễn chuyên ngành đào tạo, làm cho học viên có khả năng tự học ngày càng cao, biến quá trình đào tạo thành tự đào tạo. Qua đó, phát triển năng lực tư duy, khả năng vận dụng lý luận vào thực tiễn chức trách, nhiệm vụ công tác. Để đạt hiệu quả cao, Học viện chú trọng các yếu tố bảo đảm; trong đó, đảm bảo vật chất phục vụ giáo dục, đào tạo được quan tâm hàng đầu. Theo đó, Học viện tập trung đầu tư nâng cấp, chuẩn hóa hệ thống giáo trình, tài liệu, nhất là bài tập phù hợp với tình hình mới và thực tiễn phát triển từng chuyên ngành; đầu tư nâng cấp trang thiết bị dạy học theo chuẩn chung của Nhà nước, Quân đội và đặc thù đào tạo hậu cần, tài chính quân sự. Đầu tư theo hướng hiện đại và khai thác có hiệu quả các phòng học chuyên dùng, bãi tập chuyên ngành, các phần mềm chuyên dùng trong huấn luyện. Đối với các phòng học tin học, ngoại ngữ, Học viện nâng cấp và cài đặt các phần mềm hỗ trợ tự học, tạo điều kiện cho cán bộ, giảng viên, học viên có thể học thêm vào các giờ nghỉ, ngày nghỉ; trong đó, chú trọng đầu tư phòng học chuyên dùng ở các đơn vị quản lý học viên. Đồng thời, tiến hành số hóa các văn bản, tài liệu huấn luyện, dữ liệu lịch sử, nhất là các chiến lệ, tổng kết chiến tranh,... đáp ứng nhu cầu tra cứu, nghiên cứu của các đối tượng, góp phần quan trọng thúc đẩy chất lượng dạy - học của Học viện.

Để đánh giá thực chất - khách quan, trung thực, đúng trình độ, năng lực của người học, Học viện tăng cường công tác quản lý, kiểm tra, giám sát quá trình đào tạo, từ quy trình, chương trình, nội dung đến chất lượng giảng dạy, tình hình khai thác, sử dụng thiết bị dạy học, v.v. Đồng thời, đẩy mạnh đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp thi, kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học viên; trọng tâm là nâng cao chất lượng đề thi, kiểm tra; thực hiện đa dạng các hình thức thi, kiểm tra đánh giá kết quả, phù hợp với từng môn học, đối tượng đào tạo. Quá trình triển khai, Học viện yêu cầu các cơ quan, khoa giáo viên tổ chức chặt chẽ khâu ra đề thi, xây dựng ngân hàng đề thi, đảm bảo có tính phân loại cao, đánh giá thực chất chất lượng học viên theo hướng nâng cao năng lực thực hành, vận dụng lý luận vào thực tiễn, sử dụng kiến thức tổng hợp. Ban Khảo thí và Đảm bảo chất lượng giáo dục, đào tạo duy trì nghiêm việc lựa chọn đề thi, giám sát coi thi, chấm thi tập trung (sử dụng phần mềm máy tính làm phách, vào điểm); tăng cường chấm thanh tra, phúc tra, v.v. Cùng với đó, Học viện đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin; lắp đặt hệ thống camera, kết nối các phòng học, phòng thi (ở Khu vực 1) đến Trung tâm chỉ huy, điều hành huấn luyện, cơ quan có liên quan để giám sát, quản lý quá trình coi, chấm thi; từng bước triển khai, tiến tới đẩy mạnh việc thi trắc nghiệm trên hệ thống máy tính.

Chủ trương “Dạy thực chất, học thực chất, đánh giá thực chất” của Học viện Hậu cần đã quán triệt, thực hiện tốt quan điểm phát triển giáo dục và đào tạo phải gắn với nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc của Đảng. Những kết quả đạt được mới là bước đầu, nhưng là tiền đề quan trọng để Học viện tiếp tục đổi mới, hoàn thiện, không ngừng nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo, đáp ứng yêu cầu xây dựng Quân đội trong tình hình mới.

Thiếu tướng, GS, TS. PHẠM ĐỨC DŨNG, Giám đốc Học viện

____________

1 - Chiến lược phát triển giáo dục và đào tạo trong Quân đội giai đoạn 2011 - 2020 của Bộ Quốc phòng.

2 - Năm 2019, số lượng cán bộ đi thực tế tăng 92,3% so với năm 2018.