Thượng tá Nguyễn Đình Đức, Chính ủy Nhà máy Z199, kiểm tra kính ngắm PGOK-9 tại Phân xưởng Lắp ráp quang học (A6) của Xí nghiệp 23 (Ảnh: qdnd.vn).

Nhà máy Z199¹ thuộc Tổng cục Công nghiệp Quốc phòng, có 02 đơn vị thành viên là Xí nghiệp Quang điện 23 (Xí nghiệp 23) và Xí nghiệp Điện - Điện tử 91 (Xí nghiệp 91). Nhà máy có nhiệm vụ sản xuất các loại khí tài quang học phục vụ cho huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu của Quân đội và tham gia sản xuất, kinh doanh, góp phần phát triển kinh tế - xã hội. Thời gian qua, tuy gặp khó khăn do nhu cầu hàng quốc phòng giảm, sự cạnh tranh khốc liệt trong cơ chế kinh tế thị trường,... nhưng nhờ có chủ trương, giải pháp, điều hành đúng đắn, nhạy bén, sáng tạo nên Nhà máy có bước phát triển vững chắc; phát huy được vai trò tự chủ về tài chính, hoàn thành tốt nhiệm vụ quốc phòng, kinh tế. Những năm gần đây, sản xuất, kinh doanh luôn có sự tăng trưởng năm sau cao hơn năm trước. So sánh năm 2014 với 2010, doanh thu tăng 156,1%, thu nhập bình quân đầu người tăng 174,9% (những tháng đầu năm 2015, thu nhập bình quân đạt 7,8 triệu đồng/người/tháng). Các sản phẩm quốc phòng, như: khí tài quang học quan sát và ngắm bắn đêm do Nhà máy sản xuất có chất lượng cao, tương đương với hàng nhập ngoại, đáp ứng tốt yêu cầu huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu của quân đội. Sản phẩm kinh tế của Nhà máy đã khẳng định được thương hiệu trên thị trường, tạo niềm tin đối với người tiêu dùng. Tiêu biểu là, quạt “Điện cơ 91 - Bộ Quốc phòng” nhiều năm liền được bình chọn “Hàng Việt Nam chất lượng cao”, “Thương hiệu nổi tiếng quốc gia”, “Tốp 50 nhãn hiệu nổi tiếng Việt Nam”, “Sản phẩm công nghiệp chủ lực của thành phố Hà Nội”, v.v. Với những thành tích trên, Nhà máy đã được Nhà nước tặng Huân chương Lao động hạng Nhì, hạng Ba, cùng nhiều phần thưởng cao quý khác.

Để có được kết quả đó, Đảng ủy, Ban Giám đốc Nhà máy đã triển khai nhiều giải pháp đồng bộ. Tại thời điểm năm 1999, khi Nhà máy Z191 hợp nhất với Nhà máy Z123 thành Nhà máy Z199, thì Xí nghiệp 23 đang trong tình trạng sản xuất hàng quốc phòng chiếm tỷ trọng thấp, sản phẩm kinh tế không có khả năng cạnh tranh,… dẫn tới nợ đọng lớn, người lao động thiếu việc làm. Trước tình hình đó, lãnh đạo, chỉ huy các cấp đã quán triệt sâu sắc và vận dụng linh hoạt quan điểm của Đảng về kết hợp chặt chẽ giữa quốc phòng với kinh tế, kinh tế với quốc phòng. Từ thực tế điều kiện, hoàn cảnh khác nhau của 2 cơ sở sản xuất, Đảng ủy đã tập trung lãnh đạo việc điều phối kế hoạch sản xuất, tạo việc làm từ sản xuất quạt điện cho Xí nghiệp 23. Nhờ vậy, các hoạt động của Nhà máy từng bước được ổn định, đời sống của cán bộ, công nhân viên được cải thiện, Xí nghiệp 23 cũng bớt khó khăn về tài chính, sản xuất bắt đầu có lãi. Cũng từ đây, Đảng ủy, Ban Giám đốc Nhà máy xác định: tiếp tục gắn kết hơn nữa giữa sản xuất kinh tế với quốc phòng, lấy sản xuất kinh tế để hỗ trợ cho sản xuất quốc phòng, đặc biệt là trong thực hiện các dự án quốc phòng. Những năm qua, Xí nghiệp 91 đã nhiều lần cử cán bộ kỹ thuật biệt phái tham gia Dự án I và Dự án “Kính nhìn đêm”; đồng thời, tổ chức sản xuất hàng chục trang thiết bị có yêu cầu cao về công nghệ cho các dự án. Ngược lại, những năm chỉ tiêu hàng quốc phòng giao muộn, Nhà máy lại điều chuyển công nhân từ Xí nghiệp 23 sang hỗ trợ cho Xí nghiệp 91 sản xuất hàng kinh tế. Cùng với đó, Nhà máy chỉ đạo nâng cao hiệu quả khai thác các trang thiết bị trong dự án quốc phòng để tăng năng lực sản xuất bán thành phẩm, tạo sự tự chủ trong kinh doanh. Sự kết hợp giữa kinh tế với quốc phòng còn thể hiện ở chỗ, Nhà máy linh hoạt chỉ đạo Xí nghiệp 91 bám sát nhu cầu của bộ đội để sản xuất các mặt hàng bảo đảm đời sống, sinh hoạt, cung cấp cho ngành Hậu cần Quân đội: quạt điện, chậu nhựa, cốc uống nước và một số trang cụ khác.

Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ quốc phòng - kinh tế, Đảng ủy Nhà máy luôn chú trọng giáo dục nâng cao ý thức chính trị, đạo đức nghề nghiệp cho cán bộ, công nhân viên. Đây vừa là giải pháp, vừa là yêu cầu quan trọng để Nhà máy phát triển bền vững trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Do yêu cầu tổ chức biên chế, hiện nay 62% công nhân viên của Nhà máy là lao động hợp đồng. Đây là những người lao động có trình độ tay nghề tốt, nhưng về nhận thức chính trị, ý thức kỷ luật của một bộ phận chưa tương xứng với yêu cầu của một doanh nghiệp quân đội. Bên cạnh đó, 2 xí nghiệp của Nhà máy tương đối độc lập trong sản xuất kinh doanh, thu nhập của người lao động có sự chênh lệch, nên không tránh khỏi sự so sánh của người lao động giữa 2 xí nghiệp và giữa người làm hợp đồng với người trong biên chế, v.v. Từ đó, Nhà máy coi trọng nâng cao nhận thức về quan điểm, đường lối của Đảng, giáo dục pháp luật gắn với quản lý và định hướng tư tưởng cho người lao động. Trong đó, tập trung giáo dục cho mọi người hiểu rõ nhiệm vụ chính trị trung tâm của Nhà máy: “sản xuất hàng quốc phòng là trọng tâm, hàng kinh tế là quan trọng” để tạo sự đồng thuận cao trong ưu tiên thực hiện nhiệm vụ. Ngoài chương trình giáo dục chính trị theo quy định, các cấp luôn chú trọng lồng ghép giáo dục đạo đức nghề nghiệp thông qua các cuộc họp, hội nghị sơ kết, tổng kết. Nội dung hướng vào việc nâng cao ý thức tự giác trong việc chấp hành nội quy lao động, quy trình, quy phạm, an toàn kỹ thuật; tinh thần tiết kiệm vật tư, nhiên liệu, kiên quyết chống tham nhũng, lãng phí; xây dựng tác phong làm việc, quan hệ ứng xử trong nội bộ Nhà máy, xí nghiệp, thái độ giao tiếp văn minh, lịch sự với khách hàng, nhân dân và nâng cao chất lượng phục vụ, v.v. Hưởng ứng Cuộc vận động: “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ”, Đảng ủy Nhà máy chú trọng lãnh đạo, chỉ đạo các cấp tăng cường giáo dục truyền thống thông qua những tấm gương trong lao động, sản xuất của các thế hệ thợ quân giới trong kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ để cán bộ, công nhân viên học tập, noi theo. Đặc biệt, Nhà máy có nhiều biện pháp đưa việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh đi vào chiều sâu, bảo đảm thực chất, hiệu quả, trở thành hoạt động thường xuyên trong đơn vị. Đến nay, 100% tập thể và cán bộ, công nhân viên đăng ký phấn đấu “làm theo” tấm gương của Bác bằng những hành động cụ thể gắn với nhiệm vụ chuyên môn. Nhờ làm tốt công tác giáo dục chính trị, xây dựng đạo đức nghề nghiệp cho người lao động, những năm qua chất lượng, hiệu quả thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, kinh tế được nâng lên; sản phẩm do Nhà máy sản xuất luôn được người tiêu dùng trong nước đánh giá cao và đã xuất khẩu sang một số nước châu Mỹ La-tinh, Đông Nam Á, v.v.

Để có được sự phát triển như hiện nay, một giải pháp cũng là bài học quan trọng là Đảng ủy, Ban Giám đốc Nhà máy đã lựa chọn chính xác và đầu tư có chiều sâu cho mặt hàng chiến lược. Việc xác định “quạt điện” là mặt hàng kinh tế chiến lược thể hiện sự sáng suốt, táo bạo của lãnh đạo, chỉ huy. Bởi lẽ, diễn biến của thị trường lúc đó rất phức tạp; có khoảng 40 loại quạt điện lưu hành trên thị trường miền Bắc; trong đó, nhiều loại có kiểu dáng, nhãn mác tương tự như quạt điện do Nhà máy sản xuất. Song, khi Đảng ủy đã có chủ trương, cán bộ, công nhân viên Nhà máy đồng lòng chấp nhận bước vào cuộc cạnh tranh khốc liệt của cơ chế thị trường; tích cực nghiên cứu nâng cao chất lượng sản phẩm, đổi mới mẫu mã để sản phẩm có nhiều kiểu dáng đẹp, hợp thị hiếu người sử dụng ở cả thành thị và nông thôn, v.v. Ngay trong năm đầu tiên tham gia triển lãm, quạt điện mang thương hiệu “Điện cơ 91- Bộ Quốc phòng” được người tiêu dùng bình chọn “Hàng Việt Nam chất lượng cao”, khẳng định hướng đi đúng của Nhà máy. Thành công của việc ứng dụng các sáng kiến cải tiến và đầu tư đổi mới mẫu mã quạt điện đã thực sự giúp cho Nhà máy khẳng định thương hiệu. Đó cũng là cơ sở để Nhà máy tích cực đầu tư mua sắm thiết bị, dây chuyền công nghệ hiện đại và đẩy mạnh phong trào phát huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật, nhằm tạo ra năng suất, chất lượng sản phẩm cao hơn. Hiện nay, Xí nghiệp 91 đã nghiên cứu, thiết kế và chế tạo thành công “Quạt điện trần xoay” có công năng phù hợp với đặc thù doanh trại quân đội, được nhiều đơn vị đã sử dụng đánh giá cao về chất lượng, mẫu mã sản phẩm. Bên cạnh đó, Nhà máy tiếp tục nghiên cứu, sản xuất, đưa ra thị trường các loại “Quạt đảo trần điều khiển từ xa”, “Quạt đứng điều khiển từ xa chất lượng cao”, “Quạt tản 300A kiểu mới” với kiểu dáng đẹp, chất lượng tốt, giá cả cạnh tranh. Đặc biệt, sau khi vượt qua khó khăn, Xí nghiệp 23 tích cực đầu tư nghiên cứu thiết kế, chế thử một số khí tài gắn với trang bị của Quân đội, nhất là các loại kính nhìn đêm NV/S-9MS, PKMS, kính nhìn đêm cho súng bộ binh, xe tăng, v.v. Xí nghiệp là đồng tác giả cụm công trình “Nghiên cứu, thiết kế, chế tạo vũ khí bộ binh” được Chủ tịch nước tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh năm 2012.

Tổ chức sản xuất hợp lý, biên chế tinh gọn, theo hướng giảm gián tiếp, ưu tiên các bộ phận chủ chốt là giải pháp tốt nhất để nâng cao hiệu quả sản xuất. Vấn đề này được Đảng ủy Nhà máy thường xuyên quan tâm thực hiện. Để giảm biên chế nhưng vẫn bảo đảm hiệu lực lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức sản xuất, Nhà máy lấy địa bàn của Xí nghiệp 91 làm trụ sở và chỉ giữ lại các phân xưởng của Xí nghiệp này. Đối với Xí nghiệp 23, do cách xa trụ sở Nhà máy, nên vẫn duy trì đầy đủ các bộ phận phòng, ban, phân xưởng như khi chưa hợp nhất và phân công Phó Giám đốc Nhà máy kiêm Giám đốc Xí nghiệp 23. Căn cứ yêu cầu nhiệm vụ của từng thời kỳ, Nhà máy linh hoạt điều chỉnh tổ chức biên chế hoặc thành lập mới một số bộ phận cho phù hợp tình hình và phát huy tối đa năng lực của cá nhân, tập thể. Đồng thời, tăng cường công tác huấn luyện, tập huấn bổ sung kiến thức, tay nghề cho thợ theo yêu cầu của sản phẩm hoặc trang thiết bị mới; thường xuyên bố trí công nhân có tay nghề cao kèm cặp hướng dẫn, uốn nắn từng thao tác cơ bản cho thợ mới vào nghề. Trong điều kiện kinh doanh và sản xuất hàng quốc phòng, kinh tế đều phát triển, Đảng ủy Nhà máy chỉ đạo Xí nghiệp 23 thành lập Phân xưởng A7, biên chế lại bộ phận Lắp ráp Cơ - Quang; tổ chức ra 03 tổ lắp ráp để sản xuất sản phẩm PAB-2M, v.v. Đồng thời, đề nghị với Tổng cục Công nghiệp Quốc phòng cho thành lập Phòng Nghiên cứu phát triển để đẩy mạnh nghiên cứu phát triển sản phẩm mới, nâng cao hiệu quả quản lý công tác nghiên cứu khoa học - công nghệ, phát triển thị trường, v.v. Nhờ đó, sản xuất, kinh doanh của Nhà máy không ngừng phát triển và nâng cao hiệu quả.

Nhận thức rõ tầm quan trọng của nguồn nhân lực, Nhà máy luôn chú trọng tuyển chọn lực lượng lao động chất lượng cao, quan tâm thực hiện tốt công tác bảo đảm đời sống vật chất, tinh thần cho cán bộ, công nhân viên. Hiện nay, Nhà máy bảo đảm được cho cán bộ, công nhân viên ăn giữa ca; thường xuyên duy trì chế độ chăm sóc sức khỏe, tiêu chuẩn an dưỡng, tham quan, nghỉ mát cho cán bộ, công nhân viên; vì vậy, quân số khỏe luôn đạt trên 97% (bộ phận trực tiếp sản xuất đạt trên 96%). Các tổ chức quần chúng phối hợp thực hiện tốt các hoạt động nâng cao đời sống vật chất, tinh thần và cải thiện môi trường, điều kiện làm việc cho người lao động; triển khai làm nhà “Nghĩa tình đồng đội”, “Đại đoàn kết” cho những trường hợp đặc biệt khó khăn. Cả hai trường mầm non của Nhà máy đều bảo đảm chất lượng nuôi dạy trẻ, được Bộ Giáo dục - Đào tạo công nhận đạt trường chuẩn quốc gia. Công tác dân vận, tăng cường mối quan hệ đoàn kết gắn bó với nhân dân nơi đóng quân được Nhà máy thực hiện tốt, thiết thực góp phần xây dựng địa bàn an toàn, lành mạnh.

Thượng tá NGUYỄN ĐÌNH ĐỨC, Chính ủy Nhà máy
_____________

1 - Tên giao dịch là Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên Quang điện - Điện tử.