Đối với các đơn vị phòng không sẵn sàng chiến đấu cao, bảo vệ vững chắc vùng trời của Tổ quốc là nhiệm vụ thường xuyên đặc biệt quan trọng. Nhận thức rõ điều đó, những năm qua, Sư đoàn Phòng không 363 đã thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp, nhằm nâng cao trình độ, khả năng sẵn sàng chiến đấu.

Bảo quản tên lửa tại trận địa của Trung đoàn 238, Sư đoàn Phòng không 363 (Nguồn: qdnd.vn)

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, Sư đoàn Phòng không 363 đã tham gia chiến đấu hàng trăm trận, bắn rơi 381 máy bay Mỹ (trong đó có 12 máy bay B52), tiêu diệt và bắt sống nhiều giặc lái. Đặc biệt, trong Chiến dịch Phòng không tháng 12-1972, Sư đoàn đã bắn rơi 17 máy bay các loại (có 5 máy bay B52). Ghi nhận những thành tích đặc biệt xuất sắc đó, ngày 20-10-1976, Sư đoàn được Nhà nước tuyên dương Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân.

Bước vào thời kỳ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, Sư đoàn được giao nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu (SSCĐ), quản lý, bảo vệ vùng trời từ Quảng Ninh đến Hà Tĩnh. Để hoàn thành nhiệm vụ, Sư đoàn đã tập trung nâng cao chất lượng tổng hợp và sức mạnh chiến đấu của đơn vị; trong đó, đặc biệt quan tâm thực hiện đồng bộ các giải pháp nâng cao chất lượng SSCĐ. 

Trước hết, Sư đoàn thường xuyên tăng cường giáo dục nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho cán bộ, chiến sĩ về nhiệm vụ SSCĐ, coi đó là nhiệm vụ chính trị hàng đầu trong thời bình. Sư đoàn tập trung giáo dục, quán triệt cho bộ đội về quan điểm, đường lối quân sự, quốc phòng của Đảng; yêu cầu, nhiệm vụ của Sư đoàn; tính chất, đặc điểm, âm mưu, thủ đoạn trong tác chiến đường không của địch, nhất là tác chiến đường không bằng vũ khí công nghệ cao. Công tác giáo dục cho bộ đội về truyền thống của Quân đội, của Quân chủng và Sư đoàn; về nghệ thuật quân sự Việt Nam, nhất là nghệ thuật tác chiến phòng không của Sư đoàn trong cuộc chiến tranh phá hoại của giặc Mỹ luôn được coi trọng. Qua đó, góp phần xây dựng cho cán bộ, chiến sĩ có bản lĩnh chính trị vững vàng, nêu cao tinh thần cảnh giác cách mạng, có niềm tin vào cách đánh và vũ khí, trang bị khí tài (VK,TBKT) được biên chế, có ý chí “dám đánh, quyết đánh và quyết thắng”, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao. Để thực hiện được nội dung, yêu cầu trên, cấp ủy, chỉ huy các cấp đã nêu cao trách nhiệm, phát huy vai trò của các tổ chức quần chúng và Hội đồng quân nhân; kết hợp giáo dục chính trị cơ bản theo định kỳ với giáo dục thường xuyên và giáo dục theo nhiệm vụ, nhất là ở cấp cơ sở; đồng thời, vận dụng nhiều hình thức, biện pháp để nâng cao chất lượng giáo dục về nhiệm vụ và ý thức SSCĐ cho bộ đội.  

Để nâng cao trình độ, khả năng SSCĐ của Sư đoàn, yếu tố có ý nghĩa quyết định là phải nâng cao chất lượng huấn luyện bộ đội. Trên cơ sở quán triệt sâu sắc Mệnh lệnh công tác quân sự, Mệnh lệnh huấn luyện của Tư lệnh Quân chủng, hằng năm Đảng ủy Sư đoàn và cấp ủy các cấp đều ra nghị quyết chuyên đề lãnh đạo công tác huấn luyện SSCĐ; thực hiện phân công cán bộ phụ trách từng mặt công tác huấn luyện theo chuyên ngành. Trước khi bước vào huấn luyện, Sư đoàn thực hiện tốt chế độ tập huấn, bồi dưỡng cho đội ngũ cán bộ các cấp. Các lớp tập huấn tập trung thống nhất cho cán bộ về nội dung, chương trình, phương pháp tổ chức huấn luyện; về xây dựng kế hoạch huấn luyện, công tác tham mưu tác chiến và phương pháp soạn thảo kế hoạch SSCĐ...; đồng thời, coi trọng bồi dưỡng những nội dung mới và khắc phục những vấn đề còn yếu.

Trong huấn luyện, Sư đoàn thực hiện đúng phương châm: "Cơ bản, thiết thực, vững chắc, an toàn, tiết kiệm", theo hướng: coi trọng huấn luyện đồng bộ, chuyên sâu, sát với nhiệm vụ SSCĐ và chiến đấu của từng đơn vị, phù hợp với đối tượng tác chiến và VK,TBKT hiện có. Trong đó, Sư đoàn xác định huấn luyện cán bộ là trung tâm, huấn luyện kíp chiến đấu là then chốt. Các đơn vị chú trọng kết hợp huấn luyện chiến thuật chuyên ngành với tăng cường luyện tập theo phương án SSCĐ, sát với các tình huống trong chiến tranh và điều kiện địch sử dụng vũ khí công nghệ cao; đẩy mạnh đổi mới phương pháp huấn luyện, trong đó tập trung rèn luyện cho bộ đội về khả năng cơ động tác chiến trong điều kiện thời tiết, khí hậu phức tạp. Do thời gian thực hiện nghĩa vụ quân sự của chiến sĩ ngắn, nên trong huấn luyện phân đội, Sư đoàn tập trung vào những nội dung trọng tâm, trọng điểm, tăng cường huấn luyện thực hành, đáp ứng yêu cầu SSCĐ của các đơn vị. Những năm gần đây, Sư đoàn chỉ đạo các đơn vị tăng cường huấn luyện đêm, huấn luyện cơ động nhanh, huấn luyện phát hiện và bám sát mục tiêu; đồng thời, có nhiều biện pháp hiệu quả nhằm khắc phục “bệnh” lười học, “bệnh” thành tích trong huấn luyện. Sư đoàn đã chỉ đạo các đơn vị tiến hành huấn luyện bổ sung một số chuyên ngành cho quân nhân chuyên nghiệp để có đủ lực lượng sẵn sàng thay thế chiến sĩ trong thời gian chuyển giao lực lượng. Công tác xây dựng chính quy trong huấn luyện được triển khai nghiêm túc, đồng bộ trên tất cả các mặt công tác từ chỉ đạo, quản lý, điều hành, tổ chức thực hiện cho đến bảo đảm cơ sở vật chất và sơ kết, tổng kết, đánh giá kết quả huấn luyện.

Trước yêu cầu đối phó thắng lợi với đối tượng tác chiến có VK,TBKT hiện đại, Sư đoàn chủ trương tăng cường huấn luyện các tình huống phòng tránh kết hợp với đánh trả địch tập kích đường không bằng vũ khí công nghệ cao; coi trọng truyền thụ cách đánh truyền thống của lực lượng phòng không trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước; nâng cao khả năng tác chiến độc lập và khả năng tác chiến hiệp đồng quân chủng, binh chủng. Hiện nay, hình thức hiệp đồng giữa Sư đoàn với các sư đoàn không quân, các đơn vị hải quân có nhiều đổi mới, nhất là trong công tác nghiên cứu địch, quản lý vùng trời và thực hiện nhiệm vụ thông báo, báo động.

Để góp phần bảo đảm chất lượng huấn luyện, Sư đoàn tăng cường tổ chức hội thao, hội thi theo phân cấp. Trọng tâm là hội thao các thành phần cán bộ chủ trì các cấp, kíp chiến đấu các tiểu đoàn tên lửa, đại đội pháo phòng không, đài, trạm ra đa, các thành phần chuyên môn kỹ thuật. Nội dung hội thi, hội thao hướng vào việc nâng cao trình độ huấn luyện, SSCĐ của các đơn vị. Hằng năm, Sư đoàn đều tổ chức diễn tập chỉ huy tham mưu một bên hai cấp (có từ một đến hai đơn vị thực binh) cho các trung đoàn; qua đó, kịp thời rút kinh nghiệm và điều chỉnh, bổ sung vào phương án chiến đấu của các đơn vị. Công tác tổ chức luyện tập chuyển trạng thái SSCĐ, chuyển các phân đội từ trực ban dự bị lên trực ban chính thức luôn được tăng cường, giảm thời gian so với quy định của trên. Công tác huấn luyện xử lý các tình huống theo Chỉ lệnh số 60/CL-TM của Tổng Tham mưu trưởng được Sư đoàn tổ chức thực hiện nghiêm túc, hiệu quả.

Cùng với đó, Sư đoàn luôn coi trọng tổ chức quán triệt và triển khai thực hiện nghiêm túc các chỉ thị, mệnh lệnh của cấp trên về nhiệm vụ SSCĐ. Theo đó, Sư đoàn tập trung xây dựng, kiện toàn tổ chức lực lượng theo h­ướng “gọn, mạnh”, phù hợp với nhiệm vụ SSCĐ bảo vệ các mục tiêu yếu địa ven biển; ưu tiên quân số, VK,TBKT cho những cơ quan, đơn vị trọng điểm, như: sở chỉ huy, kíp chiến đấu, các đơn vị độc lập. Hệ thống văn kiện SSCĐ được xây dựng đúng, đủ và thường xuyên được bổ sung hoàn thiện, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ SSCĐ, phù hợp với tổ chức, biên chế và đặc điểm địa bàn tác chiến. Do địa bàn đóng quân rộng, Sư đoàn và các trung đoàn duy trì nghiêm túc nền nếp, chế độ kiểm tra cả thường xuyên và đột xuất. Mỗi tháng, Sư đoàn kiểm tra các phân đội trực SSCĐ từ 01 đến 02 lần; cấp trung đoàn kiểm tra hằng tuần; cấp phân đội thường xuyên thực hiện tốt công tác chuẩn bị chiến đấu. Nhờ đó, các đơn vị trong Sư đoàn đều thực hiện tốt 10 chế độ SSCĐ theo quy định của Quân chủng; bảo đảm trực chiến, canh giữ bầu trời 24/24 giờ, canh thu chặt chẽ các mạng không để sót, lọt, bất ngờ, lỡ thời cơ, hoang báo, quản lý tốt vùng trời được giao. Trên cơ sở Điều lệnh Quản lý bộ đội, Sư đoàn luôn chú trọng công tác quản lý quân nhân, duy trì nghiêm túc các chế độ trong ngày, trong tuần; tăng cường quản lý quân nhân trong ngày nghỉ, giờ nghỉ và quân nhân ra ngoài doanh trại để bảo đảm quân số cho nhiệm vụ SSCĐ. Mặt khác, các đơn vị trong sư đoàn còn tích cực phối hợp với gia đình, địa phương trong quản lý việc chấp hành kỷ luật, pháp luật của quân nhân.

Để hoàn thành nhiệm vụ SSCĐ và chiến đấu thắng lợi trong mọi tình huống, Sư đoàn phối hợp chặt chẽ với các lực lượng trên địa bàn xây dựng thế trận phòng thủ trên không vững chắc. Trong đó, chú trọng bố trí nhiều loại VK,TBKT xen kẽ; xây dựng hệ thống trận địa phù hợp; đồng thời, phối hợp với Quân khu 3, Quân khu 4 và Vùng 1 Hải quân tổ chức nghiên cứu, triển khai hệ thống trận địa ở các địa hình thuận lợi, bảo đảm yếu tố bí mật, bất ngờ. Công tác nghiên cứu nắm địch được tổ chức chặt chẽ từ nhiều nguồn, nhiều hướng, trên cơ sở nắm chắc tình hình quốc tế, khu vực và trong nước. Hệ thống trinh sát, cảnh giới được bố trí liên hoàn, bảo đảm hiệp đồng thu tin, phát hiện địch từ xa, nắm chắc địch trên không, trên biển, mặt đất, là cơ sở để chỉ huy các cấp kịp thời xử lý các tình huống địch xâm phạm chủ quyền vùng trời Tổ quốc. Sư đoàn đã tổ chức đoàn khảo sát phát thử tình báo vọng quan sát mắt từ các tuyến đảo về sở chỉ huy các đơn vị để nâng cao khả năng quản lý vùng trời ở độ cao thấp, hướng biển.

Bên cạnh đó, Sư đoàn còn phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền địa phương nơi đóng quân nắm chắc tình hình mọi mặt có liên quan, xây dựng phương án hiệp đồng chiến đấu tại chỗ và kế hoạch bảo vệ trận địa, vũ khí, khí tài, nhà kho, trạm... Đồng thời, chủ động phòng, chống chiến lược "Diễn biến hoà bình” của các thế lực thù địch, giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội trên khu vực đóng quân; sẵn sàng tham gia phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, tìm kiếm, cứu nạn...

Là đơn vị được trang bị nhiều VK,TBKT nên công tác bảo đảm kỹ thuật phục vụ cho nhiệm vụ SSCĐ có vị trí rất quan trọng. Trong tiến trình hiện đại hóa Quân chủng theo chủ trương của Bộ Quốc phòng, Sư đoàn được ưu tiên đầu tư VK,TBKT thế hệ mới, bên cạnh đó còn không ít VK,TBKT đã qua sử dụng nhiều năm. Để bảo đảm hệ số kỹ thuật của VK,TBKT, Sư đoàn đã thực hiện tốt chế độ quản lý, bảo quản, bảo dưỡng, sửa chữa; phát huy tinh thần tự lực tự cường, khắc phục khó khăn, nâng cao chất lượng công tác bảo đảm kỹ thuật. Trong đó, Sư đoàn tập trung tổ chức sửa chữa, nâng cấp đồng bộ VK,TBKT, cả tên lửa, ra đa và pháo phòng không. Đặc biệt, công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, nhân viên chuyên môn kỹ thuật có trình độ cao, chuyên sâu luôn được Sư đoàn quan tâm. Bên cạnh việc khai thác, sử dụng, tiếp thu công nghệ từ các chuyên gia, các đơn vị còn chủ động phối hợp với các cơ quan chuyên ngành, các học viện, nhà trường tổ chức tập huấn, bồi dưỡng, học ngoại ngữ... để nâng cao trình độ khai thác, sử dụng VK,TBKT mới cho đội ngũ cán bộ, nhân viên chuyên môn kỹ thuật. Nổi bật là, Cuộc vận động "Quản lý, khai thác vũ khí, trang bị kỹ thuật tốt, bền, an toàn, tiết kiệm và An toàn giao thông" được các cơ quan, đơn vị thực hiện có nền nếp, đi vào chiều sâu, hiệu quả ngày càng cao.

Nhờ thực hiện đồng bộ các giải pháp trên, năm 2011, có 80% đơn vị trong Sư đoàn đạt danh hiệu huấn luyện giỏi, tham gia hội thao Quân chủng Phòng không – Không quân đạt thành tích cao. Các đơn vị trực SSCĐ đều hoàn thành tốt nhiệm vụ, đủ tiêu chuẩn đơn vị trực ban khá. Đây là cơ sở quan trọng để Sư đoàn tiếp tục nâng cao chất lượng SSCĐ, hoàn thành tốt nhiệm vụ trong mọi tình huống.

Đại tá LÊ HỒNG SƠN

Sư đoàn trưởng