Sư đoàn 341 thuộc Quân khu 4 là đơn vị có bề dày thành tích trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, chiến đấu bảo vệ biên giới Tây Nam của Tổ quốc và làm nhiệm vụ quốc tế tại Cam-pu-chia. Từ năm 1996, Sư đoàn chuyển thành đơn vị khung thường trực, có nhiệm vụ phối hợp với cấp ủy, chính quyền và Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Thanh Hoá xây dựng lực lượng dự bị động viên (DBĐV) và sẵn sàng thực hiện các nhiệm vụ đột xuất khi Quân khu giao. Trong đó, nhiệm vụ trọng tâm của Sư đoàn là tổ chức huấn luyện, diễn tập cho quân nhân dự bị (QNDB) đã được sắp xếp, biên chế vào các đơn vị thuộc Sư đoàn.

Sư đoàn 341 diễn tập chỉ huy cơ quan huy động lực lượng dự bị động viên.

Ý thức sâu sắc về nhiệm vụ được giao, Đảng ủy Sư đoàn đã có nghị quyết chuyên đề về “Nâng cao chất lượng, bảo đảm độ tin cậy của lực lượng DBĐV”; trọng tâm là nâng cao chất lượng huấn luyện, trình độ sẵn sàng chiến đấu cho lực lượng DBĐV. Trên cơ sở Nghị quyết trên, các đơn vị đã phát huy sức mạnh tổng hợp, triển khai toàn diện công tác xây dựng lực lượng DBĐV, tăng cường đổi mới công tác quản lý, điều hành huấn luyện, diễn tập. Hằng năm, Sư đoàn luôn phối hợp chặt chẽ với 05 huyện cung cấp nguồn nâng cao chất lượng công tác tạo nguồn, quản lý nguồn. Năm 2012, quân số tham gia kiểm tra sẵn sàng động viên (SSĐV), tập trung huấn luyện đạt 98,4%; trong đó, sĩ quan đạt 98,7%, hạ sĩ quan, chiến sĩ đạt 97,6%, tỷ lệ đúng và gần đúng chuyên nghiệp quân sự (CNQS) đạt 96,8%. Các đơn vị đã hoàn thành 100% chương trình, nội dung huấn luyện, kết quả kiểm tra 100% đạt yêu cầu, trong đó có 76,5% khá, giỏi.

Có được kết quả đó là nhờ Đảng ủy, chỉ huy Sư đoàn đã triển khai tích cực, đồng bộ các giải pháp mà trước hết là tập trung nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ. Có thể nói, xem đây là vấn đề mấu chốt quyết định chất lượng huấn luyện ở đơn vị. Trước thực trạng đội ngũ cán bộ khung của Sư đoàn thường xuyên thiếu so với biên chế; nhận thức về nhiệm vụ của một số đồng chí chưa thật đầy đủ, cá biệt còn biểu hiện tư tưởng mặc cảm, lo lắng về hướng phát triển của bản thân, trách nhiệm với nhiệm vụ chưa cao... Đảng ủy, chỉ huy Sư đoàn tập trung lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan, đơn vị tăng cường công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, quán triệt sâu sắc đường lối quân sự, quốc phòng của Đảng, cùng các chỉ thị, nghị quyết của cấp trên về xây dựng lực lượng DBĐV… Các chế độ học tập chính trị được duy trì chặt chẽ, nghiêm túc; vai trò của tổ chức đảng các cấp trong quản lý, rèn luyện cán bộ, đảng viên được phát huy; đặc biệt, sau 02 năm thực hiện Chỉ thị 03-CT/TW của Bộ chính trị về “Tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, gắn với việc triển khai thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khoá XI) về xây dựng Đảng đã góp phần nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm, xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp vững mạnh, trước hết là về chính trị tư tưởng, tạo nền tảng để nâng cao chất lượng công tác huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu.

Cùng với làm tốt công tác chính trị tư tưởng, Đảng ủy, chỉ huy Sư đoàn chú trọng bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ các cấp, bảo đảm đủ năng lực quản lý, huấn luyện đơn vị theo phân cấp. Công tác tập huấn, bồi dưỡng cán bộ được Sư đoàn duy trì nghiêm túc đối với cả cán bộ khung A và khung B. Với cán bộ khung A, hằng năm, Sư đoàn tổ chức 02 đợt tập huấn cho cán bộ từ cấp đại đội đến cấp sư đoàn. Các trung đoàn tổ chức tập huấn cho cán bộ cấp tiểu đội và trung đội. Nội dung tập huấn bảo đảm toàn diện, nhưng tập trung vào các vấn đề mới, sát với đặc điểm, nhiệm vụ của đơn vị và những nội dung năm trước còn yếu. Trọng tâm là bồi dưỡng động tác mẫu, phương pháp tổ chức luyện tập thực hành cho cán bộ cấp phân đội. Sư đoàn còn chú trọng tập huấn, thống nhất nội dung, hình thức, phương pháp thực hành diễn tập động viên cho cán bộ chỉ huy và cơ quan cấp trung đoàn, sư đoàn. Đồng thời, các đơn vị duy trì nghiêm chế độ thông qua giáo án, bài giảng; thực hiện tốt việc cấp trên bồi dưỡng cấp dưới theo phân cấp. Với cán bộ khung B, Sư đoàn tập trung bồi dưỡng nâng cao trình độ kỹ thuật chiến đấu bộ binh, binh chủng; công tác chuẩn bị chiến đấu; phương pháp quản lý, tổ chức luyện tập thực hành... Đến nay, 100% cán bộ trong Sư đoàn huấn luyện được theo phân cấp; kiểm tra kết thúc huấn luyện năm 2012, có 88,6% cán bộ tiểu đoàn và trên 70% cán bộ trung đội, đại đội đạt khá, giỏi.

Hai là, chủ động thực hiện tốt công tác chuẩn bị huấn luyện. Với kinh nghiệm thực tiễn nhiều năm tổ chức huấn luyện quân nhân DBĐV, Sư đoàn luôn chủ động từ khâu xây dựng kế hoạch, chương trình huấn luyện, tập huấn cán bộ, soạn thảo và tổ chức thông qua giáo án, đến chuẩn bị cơ sở vật chất, thao trường, bãi tập. Đặc điểm huấn luyện DBĐV là quá trình ôn cũ, bổ sung kiến thức mới, huấn luyện nhiều đối tượng, như: cán bộ, chuyển loại CNQS, bộ binh, binh chủng, ngành..., thời gian huấn luyện ngắn, không giống nhau; trong khi đó, nhận thức và tuổi đời của quân nhân DBĐV cũng không đồng nhất... Vì thế, Sư đoàn đã chỉ đạo các cơ quan, đơn vị chủ động đề xuất nội dung, xây dựng kế hoạch huấn luyện sát với đặc điểm, nhiệm vụ của đơn vị và từng đối tượng, ưu tiên dành thời gian thích đáng cho các nội dung khó, nội dung còn yếu và huấn luyện thực hành. Cùng với bổ sung, kiện toàn cán bộ các khung huấn luyện, Sư đoàn chỉ đạo các đơn vị tích cực chuẩn bị cơ sở vật chất, thao trường, bãi tập, mô hình học cụ, giáo án, sổ sách đăng ký quản lý huấn luyện... bảo đảm đủ về số lượng, có chất lượng tốt, sát với yêu cầu thực tiễn. Sư đoàn khuyến khích cán bộ, chiến sĩ phát huy sáng kiến, cách làm sáng tạo để đạt hiệu quả thiết thực. Trong 5 năm qua, Sư đoàn đã soạn thảo hơn 2.000 bộ giáo án, bài giảng huấn luyện kỹ thuật, chiến thuật bộ binh, binh chủng, giáo dục chính trị, làm mới hơn 1.800 mô hình, học cụ các loại; đã có 36 sáng kiến, cải tiến kỹ thuật được ứng dụng vào thực tiễn huấn luyện đạt hiệu quả cao, như: mõ quay ánh sáng tạo giả trong tập chiến thuật của Trung đoàn 273; vỉ dập lửa đa năng, mìn phát sáng của Trung đoàn 266; bếp dầu hỏa hóa hơi, giá treo cuốn bản đồ của Trung đoàn 270, v.v.

Ba là, đẩy mạnh đổi mới nội dung, chương trình, tổ chức và phương pháp huấn luyện, diễn tập DBĐV. Để mỗi cá nhân, phân đội DBĐV có trình độ kỹ thuật, chiến thuật tốt, tiếp cận với trình độ của bộ đội thường trực, Sư đoàn đã chú trọng nâng cao chất lượng huấn luyện với mục tiêu sau 2 đến 3 tháng huy động, huấn luyện bổ sung, tiểu đoàn DBĐV có thể bước vào chiến đấu và hoàn thành nhiệm vụ được giao. Trong quá trình huấn luyện, các đơn vị luôn kết hợp chặt chẽ giữa huấn luyện quân sự với giáo dục chính trị; bám sát phương châm “cơ bản, thiết thực, hiệu quả”, huấn luyện cơ bản về kỹ thuật chiến đấu bộ binh, binh chủng, làm cơ sở huấn luyện thuần thục chiến thuật cấp trung đội và đại đội, nâng cao khả năng cơ động, sát với địa bàn, phương án chiến đấu. Về tổ chức, phương pháp huấn luyện, Sư đoàn chỉ đạo các đơn vị tổ chức huấn luyện theo nhóm đối tượng để giảm thời gian lên lớp lý thuyết, tăng thời gian huấn luyện thực hành; thực hiện một giáo viên lên lớp chung, cán bộ khung B tổ chức luyện tập và quản lý phân đội DBĐV, cán bộ khung A theo dõi, giúp đỡ, điều hành chung. Các đơn vị phân công cán bộ có trình độ giỏi kèm cặp, giúp đỡ người có trình độ hạn chế, nhất là số mới được huấn luyện chuyển loại CNQS; đồng thời, động viên, khuyến khích cán bộ, chiến sĩ tích cực ôn luyện, thực hành ngoài giờ. Mặt khác, Sư đoàn chỉ đạo tăng cường kiểm tra đánh giá kết quả, rút kinh nghiệm sau mỗi khoa mục, buổi huấn luyện, nhằm kịp thời đánh giá trình độ, mức độ hoàn thành nhiệm vụ của từng cá nhân, đơn vị, đồng thời khắc phục những hạn chế, tồn tại.

Trong huấn luyện, diễn tập động viên, Sư đoàn đổi mới theo hướng gắn diễn tập chỉ huy - cơ quan với diễn tập kiểm tra SSĐV, thực hành tiếp nhận DBĐV qua trạm, khôi phục biên chế thời chiến cấp trung đoàn bộ binh và tham gia diễn tập khu vực phòng thủ tỉnh, huyện. Trên cơ sở kế hoạch diễn tập đã xác định, các cơ quan của Sư đoàn đã hiệp đồng chặt chẽ với địa phương làm tốt công tác chuẩn bị, từ bồi dưỡng cán bộ, thâm nhập, phúc tra nguồn DBĐV, điều chỉnh, bổ sung quân số, đến soạn thảo văn kiện, kế hoạch và điều hành diễn tập... Năm 2012, Sư đoàn tham gia Diễn tập BMT-12, diễn tập hiệp đồng quân chủng, binh chủng, có một phần thực binh, bắn đạn thật do Bộ chỉ đạo (01 tiểu đoàn DBĐV cùng với Sư đoàn 324 và các đơn vị xe tăng, pháo binh, phòng không...), kết quả đạt khá, Sư đoàn được tặng Bằng khen.

Bốn là, đẩy mạnh công tác rèn luyện kỷ luật, xây dựng nền nếp chính quy. Mặc dù là đơn vị huấn luyện quân nhân DBĐV nhưng Sư đoàn luôn xác định phải kết hợp chặt chẽ giữa công tác huấn luyện với xây dựng nền nếp chính quy; duy trì nghiêm các chế độ học tập, sinh hoạt ngày, tuần; thực hiện làm việc theo kế hoạch, cán bộ làm gương cho chiến sĩ, cấp trên làm gương cho cấp dưới, cơ quan làm gương cho đơn vị... Sau mỗi đợt huấn luyện, các đơn vị có nhận xét, đánh giá kết quả huấn luyện, rèn luyện của từng QNDB, làm cơ sở để xét thăng quân hàm, bổ nhiệm và chi trả các chế độ... Nhờ đó, chất lượng xây dựng chính quy ở Sư đoàn được nâng cao, bảo đảm an toàn tuyệt đối trong huấn luyện, diễn tập, không có vụ việc vi phạm kỷ luật nghiêm trọng.

Năm là, chủ động phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền, trực tiếp là cơ quan quân sự các địa phương giao nguồn, thực hiện tốt việc tạo nguồn, sắp xếp và quản lý lực lượng DBĐV. Trước thực trạng nguồn bổ sung DBĐV ngày càng giảm, tỷ lệ quân nhân DBĐV đúng CNQS chưa cao, Đảng ủy, chỉ huy Sư đoàn đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan, đơn vị chủ động phối hợp với địa phương thực hiện tốt công tác xây dựng nguồn. Hằng năm, căn cứ chỉ tiêu huấn luyện DBĐV trên giao, Sư đoàn chỉ đạo các cơ quan, đơn vị tích cực đổi mới từ khâu xây dựng kế hoạch đến công tác quản lý, phúc tra nguồn DBĐV. Kế hoạch kiểm tra, huấn luyện DBĐV được Sư đoàn phối hợp với tỉnh Thanh Hóa xây dựng sớm từ đầu năm, chú trọng xác định thời gian huấn luyện phù hợp với đặc điểm sản xuất, thời vụ, thời tiết trên địa bàn (thường vào tháng 6 và tháng 7), đúng đối tượng, đúng biên chế và đúng độ tuổi; hiệp đồng chặt chẽ với cơ quan quân sự cấp huyện làm tốt công tác chuẩn bị mọi mặt, thông báo sớm cho các cơ sở về thời gian, đối tượng phúc tra, kiểm tra SSĐV và tập trung huấn luyện. Những năm gần đây, Sư đoàn phối hợp chặt chẽ với địa phương thực hiện, sắp xếp nguồn DBĐV theo hướng “gần, gọn địa bàn”, ưu tiên đúng CNQS. Ngoài 2 đợt kiểm tra, phúc tra DBĐV theo quy định của Pháp lệnh về lực lượng DBĐV, Sư đoàn còn chỉ đạo các cơ quan, đơn vị tổ chức lực lượng thâm nhập cơ sở trước khi tiến hành huấn luyện 30 ngày, cùng với địa phương giao nguồn rà soát, đối chiếu lại danh sách, số lượng, chất lượng QNDB, làm rõ các trường hợp vắng mặt, số chuyên ngành còn thiếu, kịp thời điều chỉnh, bổ sung, bù đổi quân nhân DBĐV từ số quân nhân hoàn thành nghĩa vụ quân sự trở về địa phương, xác định số lượng QNDB phải huấn luyện chuyển CNQS... Chính vì vậy, quân số tham gia kiểm tra SSĐV, tập trung huấn luyện và tỉ lệ đúng CNQS trong Sư đoàn ngày càng tăng.

Cùng với những việc làm thiết thực kể trên, Sư đoàn còn thường xuyên phối hợp chặt chẽ với địa phương làm tốt công tác tuyên truyền, giáo dục, phổ biến các văn bản pháp luật, nhất là các văn bản mới sửa đổi, bổ sung về công tác DBĐV; giải quyết tốt các chế độ, chính sách cho lực lượng DBĐV theo luật định... Nhờ tiến hành đồng bộ các biện pháp chất lượng nguồn DBĐV của Sư đoàn ngày càng tăng, góp phần nâng cao chất lượng huấn luyện, bảo đảm độ tin cậy cho lực lượng DBĐV, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được giao.

Đại tá PHẠM HỒNG THÁI
Sư đoàn trưởng