Trao bằng loại Giỏi cho học viên đào tạo cơ bản tốt nghiệp khóa 2012 - 2014

Học viện Chính trị (Bộ Quốc phòng) là trung tâm giáo dục và đào tạo (GD&ĐT), nghiên cứu khoa học (NCKH) xã hội và nhân văn của Quân đội và Quốc gia. Kể từ ngày thành lập (25-10-1951) đến nay, Học viện không ngừng mở rộng, phát triển, hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị. Từ đó, góp phần xứng đáng vào việc xây dựng đội ngũ cán bộ chính trị, đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học xã hội và nhân văn, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, xây dựng Quân đội vững mạnh về chính trị, giữ vững và tăng cường sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng đối với Quân đội.

Trong tình hình mới, nhiệm vụ GD&ĐT của Học viện Chính trị có sự phát triển; ngoài việc tiếp tục đào tạo chính ủy trung đoàn, giảng viên khoa học xã hội và nhân văn, nhiệm vụ đào tạo sau đại học đã có sự mở rộng cả phạm vi, đối tượng (bao gồm cả quân sự và dân sự). Trên cơ sở quán triệt các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng; bám sát tình hình, nhiệm vụ, thực tiễn của Quân đội, đất nước và chức năng, nhiệm vụ được giao, Học viện luôn chú trọng đẩy mạnh đổi mới toàn diện các mặt công tác; coi đây là vấn đề cơ bản, then chốt để nâng cao chất lượng GD&ĐT. Trong đó, việc đổi mới, hoàn thiện mục tiêu, mô hình, quy trình, chương trình, nội dung, phương pháp đào tạo được xác định là những khâu cơ bản, mang tính đột phá. Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ Học viện Chính trị lần thứ XIV đã xác định: “Tập trung lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng và thực hiện có hiệu quả Đề án đổi mới quy trình, chương trình đào tạo cán bộ chính trị các cấp trong Quân đội theo yêu cầu Nghị quyết 51 của Bộ Chính trị, Nghị quyết 513 và Nghị quyết 86 của Đảng ủy Quân sự Trung ương (nay là Quân ủy Trung ương); mô hình, mục tiêu đào tạo được đổi mới và từng bước được hoàn thiện, quy trình đào tạo ngày càng chính quy, thống nhất. Kết hợp chặt chẽ giữa mục tiêu, yêu cầu đào tạo theo mô hình cán bộ chủ trì về chính trị với nâng cao trình độ học vấn, bảo đảm học viên ra trường có đủ phẩm chất, năng lực hoàn thành tốt nhiệm vụ theo chức trách”. Quá trình đổi mới GD&ĐT ở Học viện diễn ra đảm bảo đúng quy trình, có sự lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ, thống nhất và quyết tâm cao của Đảng ủy, Ban Giám đốc (ĐU,BGĐ) Học viện và tất cả các tổ chức, lực lượng. Việc xác định mục tiêu, mô hình đào tạo đã bám sát các quan điểm của Đảng, Quân ủy Trung ương và tiêu chuẩn cán bộ chính trị quân đội trong thời kỳ mới. Chất lượng GD&ĐT của Học viện từng bước được nâng lên, đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu nhiệm vụ. Học viên tốt nghiệp ra trường có chất lượng tương đối toàn diện cả về phẩm chất chính trị, đạo đức cách mạng, có kiến thức và năng lực đảm nhiệm tốt chức vụ ban đầu, có triển vọng phát triển tốt. Những năm gần đây, việc đổi mới GD&ĐT của Học viện tiếp tục được đẩy mạnh theo hướng cơ bản, toàn diện, thiết thực và hiệu quả. Tất cả các khâu, các bước của quá trình GD&ĐT, như: mục tiêu, mô hình, quy trình, chương trình, nội dung, phương pháp được điều chỉnh theo tư duy mới về GD&ĐT, lấy con người - học viên - làm trung tâm, được chỉ đạo, tổ chức chặt chẽ và thực hiện có hiệu quả. Nhờ đó, chất lượng đào tạo của Học viện luôn được giữ vững và ngày càng phát triển, kết quả học tập của học viên luôn đạt trên 95% khá, giỏi (riêng năm học 2013 - 2014, tỷ lệ học viên ra trường đạt 99,6% khá và giỏi, 100% rèn luyện tốt), trở thành nhà trường có vị thế, uy tín trong hệ thống GD&ĐT của Quân đội và Quốc gia. Năm học 2013 - 2014, qua kiểm tra chất lượng GD&ĐT và xây dựng chính quy của Bộ Tổng Tham mưu, Học viện được đánh giá loại Giỏi.

Từ những kết quả đạt được trong thời gian qua, bước đầu có thể rút ra một số kinh nghiệm trong đổi mới GD&ĐT của Học viện như sau:

Một là, đổi mới mạnh mẽ chương trình, nội dung, tạo điều kiện căn bản để đổi mới toàn bộ các khâu, các bước của quá trình GD&ĐT. Mục tiêu đổi mới GD&ĐT của Học viện nhằm đáp ứng nhu cầu học tập và khả năng phát triển toàn diện của học viên. Chương trình, nội dung đào tạo ở Học viện được đổi mới theo hướng: thứ nhất, chuẩn hóa, hiện đại hóa; thứ hai, gắn đào tạo theo chức danh với đào tạo theo trình độ học vấn; thứ ba, bảo đảm tính kế thừa, liên thông giữa các cấp học, bậc học và từng ngành đào tạo; thứ tư, gắn nhà trường với đơn vị, thao trường với chiến trường, đào tạo với sử dụng. Theo đó, kỹ năng tự học, tự nghiên cứu, năng lực chuyên môn, nghiệp vụ, ngoại ngữ, tin học, khả năng độc lập, sáng tạo và phát triển trong môi trường công tác sau khi ra trường của học viên được thể hiện rõ trong chương trình, nội dung. Tính cân đối giữa lý thuyết với thực hành được chú trọng theo hướng giảm thời gian lý thuyết, tăng thời lượng các hình thức tập bài, thực hành, thực tập; bảo đảm tỷ lệ hợp lý giữa kiến thức khoa học xã hội và nhân văn với khoa học quân sự. Trên cơ sở đó, các khoa, tổ bộ môn tiến hành rà soát, loại bỏ những nội dung đã lạc hậu, không cần thiết; chỉnh sửa những vấn đề chưa sát, chưa phù hợp; cập nhật, bổ sung những tri thức mới, hiện đại, phù hợp với từng đối tượng; khắc phục sự trùng lặp về chương trình, nội dung giữa các cấp học và bậc học, giữa các môn học trong một chương trình. Học viện đã xây dựng được các bộ chương trình khung, chương trình cụ thể cho từng đối tượng và đưa vào sử dụng; sau mỗi năm học, khóa học đều kịp thời rút kinh nghiệm, lấy ý kiến đóng góp, bổ sung. Đến nay, 100% chương trình đào tạo đã được xây dựng, chỉnh sửa, cập nhật nội dung¹. Chất lượng chương trình, nội dung đào tạo được nâng lên, góp phần nâng cao năng lực tư duy lý luận, kỹ năng xử lý các vấn đề thực tiễn đặt ra, đáp ứng trình độ học vấn và chức danh của học viên sau khi ra trường.

Hai là, đổi mới phương pháp là khâu then chốt, có ý nghĩa quyết định đến đổi mới, nâng cao chất lượng GD&ĐT. Qua thực tiễn tổ chức hoạt động GD&ĐT, ĐU,BGĐ Học viện cũng như từng cán bộ, giảng viên, học viên đã nhận thức đúng hơn tầm quan trọng của đổi mới phương pháp dạy học, coi đó là khâu then chốt, có ý nghĩa quyết định đến chất lượng và toàn bộ quá trình đổi mới GD&ĐT. Từ đó, đặt ra yêu cầu đổi mới phương pháp dạy học phải xuất phát từ đối tượng đào tạo, trang thiết bị giảng dạy,… đồng thời, gắn chặt với đổi mới chương trình, nội dung; mối quan hệ giữa thày và trò, giữa cách dạy và cách học. Quá trình triển khai thực hiện, cách thức “thày đọc, trò ghi”, truyền thụ kiến thức một chiều dần được khắc phục triệt để; chuyển mạnh sang sử dụng tổng hợp các phương pháp dạy học hiện đại, phương tiện kỹ thuật dạy học tiên tiến, kết hợp với phương pháp truyền thống, phát huy tính tích cực, chủ động, hoàn thiện nhân cách và phát triển năng lực sáng tạo cho học viên. Phương pháp học được đổi mới theo hướng "lấy tự học làm cốt"; vai trò tự học, tự nghiên cứu của học viên được đề cao; giảng viên đóng vai trò định hướng, nêu vấn đề, hợp tác, đối thoại để chỉ dẫn học viên lĩnh hội kiến thức, v.v. Chất lượng từng bài giảng, môn học từ đó được nâng lên, tạo sự chuyển biến thực sự trong kết quả học tập của học viên.

Ba là, nâng cao chất lượng bài giảng và đánh giá kết quả học tập là khâu "đột phá" trong đổi mới phương pháp và toàn bộ quá trình đổi mới GD&ĐT. Thời gian qua, ĐU,BGĐ Học viện, các khoa, các tổ bộ môn đã tập trung mọi nỗ lực để nâng cao chất lượng bài giảng - khâu cơ bản của quá trình dạy học, gắn với việc nâng cao trình độ, năng lực sư phạm của giảng viên. Trong đó, tính cơ bản, tính thực tiễn và tính hiện đại, cập nhật; nguyên lý lý luận liên hệ với thực tiễn của bài giảng được đội ngũ giảng viên quan tâm và thực hiện nghiêm túc. Việc chuẩn bị, thông qua, phê duyệt bài giảng được giảng viên, cán bộ bộ môn, khoa thực hiện chặt chẽ, thành nền nếp. Hình thức giảng theo chuyên đề, ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy được quy định cụ thể trong Quy chế GD&ĐT và ngày càng nâng cao tính thiết thực, hiệu quả. Các hoạt động, như: dự giảng, kiểm tra, thi giáo viên dạy giỏi được thực hiện có nền nếp, mang lại hiệu quả thực tế. Hoạt động sau giảng được quan tâm đổi mới cả về nội dung, hình thức và phương pháp, phát huy được tính tích cực, khả năng tư duy độc lập, sáng tạo của học viên. Nhờ thực hiện tốt yêu cầu và các hình thức, biện pháp nâng cao chất lượng bài giảng đã góp phần quan trọng tạo nên sự chuyển biến mạnh mẽ quá trình đào tạo thành quá trình tự đào tạo ở Học viện. Sự hứng thú trong học tập; tính tích cực, tự giác tự học, tự nghiên cứu của học viên được nâng cao.

Cùng với đó, việc đánh giá kết quả học tập của học viên được Học viện xác định là khâu "đột phá" trong đổi mới phương pháp dạy học. Các cơ quan chức năng của Học viện đã tích cực, chủ động, thực hiện nhiều hình thức, biện pháp đổi mới phương pháp đánh giá kết quả học tập. Theo đó, đã tiến hành bổ sung, chỉnh sửa, hoàn thiện Quy chế GD&ĐT; xây dựng, quản lý, sử dụng hệ thống ngân hàng câu hỏi ôn tập, đề thi; việc ôn tập, kiểm tra, thi: viết, vấn đáp, tự luận được thực hiện nghiêm túc. Công tác khảo thí ngày càng phát huy hiệu lực, hiệu quả, góp phần đánh giá một cách khách quan, chính xác kết quả dạy và học, hạn chế và khắc phục tình trạng “bày cỗ sẵn” cho học viên trong học tập, nhất là trong ôn tập, thi, kiểm tra.

Bốn là, đẩy mạnh hoạt động NCKH là nhân tố quan trọng thúc đẩy quá trình đổi mới GD&ĐT. Với quan điểm: đổi mới GD&ĐT không thể đạt kết quả tốt nếu như không gắn với NCKH, Học viện tập trung đẩy mạnh NCKH, đưa nhiệm vụ khoa học lên ngang tầm với nhiệm vụ GD&ĐT. Theo hướng này, Học viện chú trọng vào nghiên cứu cơ bản; kết hợp nghiên cứu cơ bản với nghiên cứu ứng dụng và tổng kết thực tiễn; gắn nghiên cứu với đấu tranh chống các quan điểm sai trái, thù địch. Các hình thức NCKH được triển khai toàn diện, như: nghiên cứu đề tài các cấp; chuyên đề khoa học; biên soạn giáo trình, tài liệu dạy học; hội thảo, tọa đàm khoa học; thông tin khoa học; sinh hoạt học thuật, v.v. Lực lượng tham gia NCKH được mở rộng, gắn với việc phát huy vai trò đầu tàu, nòng cốt của đội ngũ giảng viên, cán bộ nghiên cứu chất lượng cao, đội ngũ tiến sĩ, phó giáo sư, giáo sư. Từ đó, kết quả NCKH được ứng dụng vào giảng dạy; phục vụ sự lãnh đạo, chỉ đạo của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, Tổng cục Chính trị. Đồng thời, góp phần quan trọng bồi dưỡng đội ngũ, đặc biệt là về năng lực tư duy khoa học, phương pháp nghiên cứu, khả năng độc lập, sáng tạo của cả người dạy và người học, qua đó, thúc đẩy và nâng cao hiệu quả đổi mới GD&ĐT.

Những kết quả đạt được và một số kinh nghiệm trên đây sẽ là tiền đề vững chắc để Học viện Chính trị tiếp tục đổi mới căn bản, toàn diện GD&ĐT theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 8 (khóa XI), xứng đáng với bề dầy 63 năm xây dựng, trưởng thành và truyền thống vẻ vang: “Kiên định và phát triển, Đoàn kết và kỷ luật, Chủ động sáng tạo, Khắc phục khó khăn, hoàn thành nhiệm vụ”.

Thiếu tướng, PGS, TS. NGUYỄN ĐÌNH MINH, Giám đốc Học viện
____________________

1 - Trong 5 năm (2009 - 2014), Học viện đã xây dựng 23 chương trình khung đào tạo theo học vấn, 16 chương trình đào tạo thạc sĩ, tiến sĩ. Riêng trong năm học 2013 - 2014, điều chỉnh, bổ sung 39 bộ chương trình đào tạo.