Đoàn Nghi lễ Quân đội là đơn vị thuộc Bộ Tổng Tham mưu, có nhiệm vụ phục vụ nghi lễ cho Đảng, Nhà nước, Quân đội, các hoạt động kỷ niệm, sự kiện lớn của đất nước, dân tộc và sẵn sàng tham gia một số nhiệm vụ quan trọng khác. Đây là niềm vinh dự, tự hào và cũng là trách nhiệm chính trị của toàn thể cán bộ, chiến sĩ trong Đoàn. Để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, Đảng ủy, chỉ huy Đoàn đã đề ra nhiều chủ trương, biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo; trong đó, công tác huấn luyện được hết sức coi trọng, làm cơ sở để tạo sự chuyển biến toàn diện trên các mặt công tác. Nhờ đó, trong nhiều năm, Đoàn luôn hoàn thành tốt các nhiệm vụ, có nhiều nhiệm vụ hoàn thành suất sắc, điển hình nhất là phục vụ đón đoàn khách quốc tế, các sự kiện chính trị, lễ kỷ niệm lớn của đất nước. Với thành tích đó, Đoàn đã được Đảng, Nhà nước, Quân đội trao tặng nhiều phần thưởng cao quý¹, đặc biệt là danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân trong thời kỳ đổi mới; được nhân dân và các đoàn khách quốc tế đánh giá cao. Từ thực tiễn, Đoàn rút ra một số kinh nghiệm trong công tác huấn luyện.

1. Tập trung giáo dục nâng cao nhận thức, trách nhiệm về công tác huấn luyện nghiệp vụ cho cán bộ, chiến sĩ. Đặc điểm, tính chất, yêu cầu nhiệm vụ của Đoàn mang tính đặc thù, đòi hỏi phải có trình độ chuyên môn nghiệp vụ cao, hiệp đồng chặt chẽ, ý thức tổ chức kỷ luật, nền nếp, chính quy và tính nhân văn cao, không để xảy ra sai sót khi thực hiện nhiệm vụ. Vì vậy, Đảng ủy, chỉ huy Đoàn xác định giáo dục nâng cao nhận thức, trách nhiệm thực hiện nhiệm vụ cho cán bộ, chiến sĩ, nhất là lực lượng trực tiếp tham gia thực hiện nghi lễ là vấn đề quan trọng hàng đầu. Theo đó, hằng năm, trên cơ sở quán triệt, triển khai thực hiện nghiêm túc Đề án “Đổi mới công tác giáo dục chính trị tại đơn vị trong giai đoạn mới”, Đoàn đẩy mạnh công tác giáo dục chính trị tư tưởng cho các đối tượng. Trong đó, tập trung giáo dục cho bộ đội nhận thức sâu sắc về yêu cầu, nhiệm vụ của đơn vị, vị trí, vai trò của công tác huấn luyện đối với việc hoàn thành nhiệm vụ chính trị được giao; thấy rõ những thuận lợi, khó khăn trong huấn luyện, để từ đó, nâng cao quyết tâm, trách nhiệm, đồng thời khắc phục mọi biểu hiện ngại khó, ngại khổ, ngại rèn luyện trong công tác huấn luyện của cán bộ, nhạc công, chiến sĩ. Để nâng cao chất lượng giáo dục, Đoàn chỉ đạo các đơn vị kết hợp chặt chẽ giáo dục chung với giáo dục riêng, giáo dục theo chương trình cơ bản với giáo dục chuyên đề sát với đặc thù của đơn vị, trong đó coi trọng giáo dục truyền thống của Đơn vị trong 71 năm qua, nhằm khơi dậy niềm tin, lòng tự hào để động viên, khích lệ bộ đội tiếp tục phát huy trong điều kiện mới, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Cùng với tích cực đổi mới nội dung, hình thức và phương pháp giáo dục, Đoàn đẩy mạnh thực hiện phong trào Thi đua Quyết thắng, các đợt thi đua cao điểm gắn với thực hiện Chỉ thị 05 của Bộ Chính trị (khóa XII) về đẩy mạnh“Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”, tạo sự thống nhất cao về nhận thức và hành động của bộ đội. Đến nay, 100% cán bộ, chiến sĩ của Đoàn luôn yên tâm công tác, có bản lĩnh chính trị vững vàng, tâm lý tốt, sẵn sàng nhận và hoàn thành nhiệm vụ được giao.

2. Chủ động làm tốt công tác bảo đảm huấn luyện. Ngoài những điểm chung như các đơn vị trong toàn quân, công tác huấn huyện của Đoàn còn có điểm riêng mang tính đặc thù, như cường độ luyện tập cao, thời gian ngắn, huấn luyện theo nhiệm vụ và để thực hiện nhiệm vụ nghi lễ nên không phân giai đoạn như các đơn vị huấn luyện chiến đấu. Vì vậy, công tác chuẩn bị huấn luyện được Đoàn hết sức coi trọng cả về tổ chức, về con người, kế hoạch, nội dung và cơ sở vật chất bảo đảm. Theo đó, ngay từ khâu tuyển chọn đầu vào được thực hiện hết sức chặt chẽ, bảo đảm tiêu chí, gồm những người có lý lịch tốt, có sức khỏe, ngoại hình cân đối, chiều cao từ 1,80m trở lên. Đối với đội quân nhạc, phải là người có năng khiếu về âm nhạc, tâm huyết, gắn bó nghề nghiệp, có tinh thần tự nguyện, trách nhiệm cao trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ. Các tiêu chí đó được Đoàn chú trọng và nâng cao theo sự phát triển của nhiệm vụ. Bên cạnh đó, Đoàn chủ động bố trí, sắp xếp tổ chức, biên chế của các lực lượng, bộ phận cho phù hợp với khả năng của mỗi người và nhiệm vụ nghi lễ theo quy trình từ thấp đến cao, từ đơn giản đến phức tạp. Trong đó, việc lựa chọn đội trưởng đội danh dự, nhạc trưởng phải là những người có tố chất, bản lĩnh, tâm lý vững vàng, trình độ chuyên môn vững, có kinh nghiệm trong thực tiễn và được kiểm tra, kiểm duyệt một cách chặt chẽ theo những quy trình nghiêm ngặt. Công tác chuẩn bị về xây dựng kế hoạch huấn luyện, chuẩn bị giáo án, bài giảng, biên soạn, chuyển thể, phối khí sáng tác, dàn dựng các tác phẩm âm nhạc được bảo đảm chu đáo, sát với từng nhiệm vụ, cả thường xuyên, đột xuất theo yêu cầu của đơn vị tổ chức. Riêng đối với ngành chuyên môn âm nhạc, Đoàn chuẩn bị công phu, chặt chẽ, bảo đảm tính chính xác, chuẩn mực cao; nhất là trong phối khí, sáng tác, chuyển thể các tác phẩm âm nhạc (đặc biệt là quốc thiều các nước),… được tiến hành khoa học, chi tiết, phù hợp với yêu cầu của nhiệm vụ. Trong 05 năm qua, Đoàn đã dàn dựng 45 tác phẩm nước ngoài, 147 tác phẩm trong nước; chỉnh lý, biên soạn giáo khoa, Etude 4.332 bài; dàn dựng 06 màn xếp hình biểu diễn nghệ thuật giữa bộ đội quân nhạc và danh dự; sáng tác 28 tác phẩm mới; phối khí, chuyển soạn 29 quốc thiều các nước và 113 tác phẩm khác, sẵn sàng đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ.

Trong hoạt động nghi lễ, cùng với chuẩn bị về con người, Đoàn chú trọng bảo đảm về quân trang nghi lễ, vũ khí, trang bị. Đối với việc bảo đảm quân trang nghi lễ, phải vừa đúng theo số đo của từng người, có số lượng dự phòng, song điều quan trọng là phải bảo đảm khắc phục kịp thời sự cố khi gặp thời tiết xấu. Để xử lý tốt tình huống này, bảo đảm tốt sức khỏe cho bộ đội để không ảnh hưởng tới việc hoàn thành nhiệm vụ, Đoàn chủ động dự kiến nhiều phương án thay trang phục (trong khi làm nhiệm vụ), cả ban ngày, ban đêm và được đưa vào chương trình huấn luyện, luyện tập. Vì thế, trong các đợt thực hiện nhiệm vụ, ngoài bộ phận trực tiếp, Đoàn còn chỉ đạo, tổ chức bộ phận giặt là có thể đảm nhiệm cùng một lúc hàng trăm bộ quân trang để phục vụ cho các hoạt động của bộ đội. Với vũ khí, trang bị, để bảo đảm an toàn tuyệt đối trong nghi lễ chính thức, cán bộ các cấp của Đoàn luôn chủ động kiểm tra, tổ chức bảo quản chặt chẽ trước và sau khi huấn luyện cũng như thực hiện nhiệm vụ nghi lễ, đảm bảo cho đơn vị an toàn tuyệt đối về người và trang bị.

3. Tổ chức huấn luyện đồng bộ, chuyên sâu, có trọng tâm, trọng điểm. Những năm qua, các cấp ủy, tổ chức đảng đã quán triệt, thực hiện nghiêm túc Nghị quyết 765-NQ/QUTW của Quân ủy Trung ương về nâng cao chất lượng huấn luyện giai đoạn 2013 - 2020 và những năm tiếp theo. Trong đó, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo huấn luyện theo phương châm: “cơ bản, thiết thực, vững chắc”; coi trọng huấn luyện đồng bộ, chuyên sâu, sát với nhiệm vụ, đối tượng, lấy thực hành là chính. Xuất phát từ đặc điểm, nhiệm vụ chính trị, Đoàn đặt ra yêu cầu trong công tác huấn luyện: “Nghiêm trang, trọng thị khi đón khách; tận tình, chu đáo trong lễ tang”, lấy kết quả hoàn thành nhiệm vụ phục vụ nghi lễ để đánh giá kết quả tổ chức huấn luyện của đơn vị. Để đạt được yêu cầu đó, Đoàn tập trung huấn luyện toàn diện, đồng bộ các nội dung, nhưng trọng điểm về đối tượng huấn luyện là bộ đội danh dự và quân nhạc. Với bộ đội danh dự, huấn luyện nắm chắc các nội dung, hình thức trong phục vụ nghi lễ, tang lễ, trong đó trọng tâm là huấn luyện chuyên sâu về nghiệp vụ, điều lệnh đội ngũ nghi lễ, thể hiện tính chuyên nghiệp cao gắn với huấn luyện Điều lệnh Quản lý bộ đội, Điều lệnh Đội ngũ. Về nội dung thực hành, trên cơ sở tổ chức tập chậm, tiến tới tập nhanh và tập tổng hợp, Đoàn đã chia ra huấn luyện phân đoạn, tiến tới hợp luyện toàn bộ các nội dung, các bộ phận để thống nhất tất cả các động tác, sự phối hợp, hiệp đồng giữa các lực lượng cũng như từng người, tạo sự thống nhất, hoàn chỉnh, chính xác cho từng nhiệm vụ nghi lễ. Trong huấn luyện chuyên môn âm nhạc, Đoàn tập trung dàn dựng, luyện tập các tác phẩm âm nhạc, động tác chỉ huy dàn nhạc trong phục vụ nghi lễ cho nhạc trưởng, huấn luyện quốc thiều các nước, các bài hành khúc, hành tiến có tấu nhạc và xếp hình biểu diễn nghệ thuật giữa bộ đội danh dự và bộ đội quân nhạc. Để thực hiện tốt nhiệm vụ này, cùng với tổ chức cử cán bộ đi bồi dưỡng nghiệp vụ tại các học viện, nhà trường trong và ngoài Quân đội, Đoàn chú trọng công tác bồi dưỡng tại chỗ, sử dụng những đồng chí có trình độ chuyên môn cao, nhiều kinh nghiệm thực tiễn trong nghề để bồi dưỡng những đồng chí mới, kinh nghiệm ít, nhằm nâng cao trình độ trong toàn đơn vị. Đồng thời, thường xuyên chỉ đạo các bộ phận coi trọng nâng cao khả năng phối hợp, hiệp đồng giữa đội danh dự và nhạc công, bảo đảm ăn khớp, nhịp nhàng mọi hành động, động tác từ đầu đến khi hoàn thành nhiệm vụ. Nhờ đó, trong thực hiện nghi lễ chính thức, tất cả các lực lượng tham gia đều chủ động phối hợp chặt chẽ, tạo sự thống nhất, đều, đẹp, chuẩn mực, nghiêm trang.

Để đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ cả trước mắt và lâu dài, Đoàn kết hợp chặt chẽ giữa huấn luyện các nội dung theo nghi lễ với việc rèn luyện thể lực cho bộ đội. Theo đó, cùng với việc duy trì thực hiện nghiêm các chế độ trong ngày, tuần, Đoàn chú trọng huấn luyện về võ thuật, xà, tạ, bóng đá, bóng bàn, cầu lông,… để nâng cao thể lực, sức khỏe dẻo dai cho bộ đội. Phong trào thể dục, thể thao của Đoàn luôn sôi nổi, hoạt động có nền nếp; cán bộ, chiến sĩ tự giác rèn luyện sức khỏe để đáp ứng yêu cầu khắt khe khi thực hành nghi lễ (nghiêm trang, ít mồ hôi,…). Với các biện pháp sát thực trên, trong 05 năm qua, công tác huấn luyện của Đoàn luôn đạt kết quả tốt. Năm 2015, qua kiểm tra, 100% nội dung đều đạt yêu cầu, trong đó có 91,18% khá và giỏi, có 2/3 dàn nhạc đạt giỏi.

Kết quả và những kinh nghiệm trên là cơ sở, động lực để Đoàn Nghi lễ Quân đội tiếp tục phấn đấu vươn lên, nâng cao hơn nữa chất lượng huấn luyện để xây dựng Đoàn luôn có đội ngũ cán bộ chắc về nghiệp vụ chuyên môn, hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao, xứng đáng với danh hiệu đơn vị Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân và sự tin tưởng của Đảng, Nhà nước, Quân đội và nhân dân cũng như niềm tin của bạn bè quốc tế.

Đại tá LÊ QUANG BẮC, Đoàn trưởng

_________________ 

1 - Năm 2015, Đoàn đã được Chủ tịch nước tặng Huân chương Độc lập hạng Nhì; Bộ trưởng Bộ Quốc phòng tặng 02 Bằng khen, vì đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ phục vụ Lễ kỷ niệm 70 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam và Lễ kỷ niệm 40 năm Ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.