Kon Tum là tỉnh miền núi biên giới, thuộc địa bàn chiến lược Tây Nguyên. Tỉnh có 280,7 km đường biên tiếp giáp với 03 tỉnh phía Nam Lào (Attapư, Sê Kông, Chăm Pa Sắc) và tỉnh Rattanakiri của Cam-pu-chia. Những năm qua, dưới sự lãnh đạo của Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu 5, trực tiếp là Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân tỉnh Kon Tum, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh đã phối hợp chặt chẽ với các sở, ban, ngành, tham mưu cho cấp ủy, chính quyền lãnh đạo, chỉ đạo công tác quốc phòng, quân sự địa phương đạt kết quả tương đối toàn diện. Đặc biệt, năm 2017, tổ chức thành công cuộc diễn tập khu vực phòng thủ Tỉnh; qua đó, trực tiếp góp phần xây dựng nền quốc phòng toàn dân vững mạnh, xây dựng khu vực phòng thủ ngày càng vững chắc và đi vào chiều sâu, giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội, tạo môi trường thuận lợi để Tỉnh đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống của các tầng lớp nhân dân, nhất là đồng bào các dân tộc thiểu số vùng sâu, vùng xa, biên giới.

Ngay sau khi có Chỉ thị diễn tập khu vực phòng thủ tỉnh của Bộ Tư lệnh Quân khu, Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân Tỉnh đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo sát sao việc xây dựng kế hoạch, triển khai tổ chức thực hiện để đảm bảo cho cuộc diễn tập diễn ra đúng ý định của Quân khu. Với tinh thần tích cực, chủ động, trách nhiệm cao, các lực lượng tham gia diễn tập đã làm tốt công tác chuẩn bị các mặt, cuộc diễn tập đã bám sát phương châm “thiết thực, hiệu quả, bí mật, an toàn, tiết kiệm” và tổ chức chặt chẽ, khoa học, được Bộ Tư lệnh Quân khu đánh giá hoàn thành tốt nhiệm vụ. Thành công của cuộc diễn tập được phản ánh trên nhiều mặt, trong đó bao trùm là nâng cao nhận thức, ý thức, trách nhiệm của đội ngũ cán bộ chủ chốt các cấp, các ngành, cán bộ, đảng viên, lực lượng vũ trang và nhân dân trong việc quán triệt, triển khai, tổ chức thực hiện nhiệm vụ quốc phòng - an ninh ở địa phương theo tinh thần Nghị quyết 28-NQ/TW của Bộ Chính trị (khóa X) về “Tiếp tục xây dựng các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thành khu vực phòng thủ vững chắc”.

Có được thành công đó là kết quả tổng hợp của nhiều yếu tố, trong đó Tỉnh đã chủ động làm tốt công tác chuẩn bị diễn tập. Ngay từ đầu năm, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh đã chủ động phối hợp với các sở, ban, ngành tham mưu cho Ban Thường vụ Tỉnh ủy ban hành Chỉ thị diễn tập khu vực phòng thủ và thành lập Ban Chỉ đạo để chỉ đạo, điều hành các hoạt động trong suốt quá trình diễn tập. Căn cứ vào Chỉ thị của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Ban Chỉ đạo đã thành lập Ban Nội dung, Ban Bảo đảm, Tổ Thư ký, Khung cán bộ tham gia diễn tập; ban hành quy định hệ thống văn kiện, quy định công tác bảo vệ bí mật, bảo đảm an toàn trong diễn tập; xây dựng kế hoạch và phân công nhiệm vụ cụ thể cho các thành viên, xác định rõ lộ trình, tiến độ thời gian hoàn thành công tác chuẩn bị. Tiếp đó, Ủy ban nhân dân Tỉnh ban hành Kế hoạch về việc tổ chức diễn tập, Kế hoạch điều hành diễn tập, Quyết định về việc huy động lực lượng dự bị động viên, dân quân tự vệ,... tham gia diễn tập; Đảng ủy Quân sự Tỉnh ra nghị quyết chuyên đề lãnh đạo lực lượng vũ trang, thành lập Ban Tổ chức, các tiểu ban giúp việc Ban Tổ chức làm công tác chuẩn bị diễn tập.

Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh chuẩn bị các phương án diễn tập. (Ảnh: qdnd.vn)

Trên cơ sở ý định diễn tập của Quân khu, Tỉnh tổ chức các hội nghị quán triệt, giao nhiệm vụ cụ thể cho các lực lượng; tổ chức tuyên truyền, giáo dục cho mọi cán bộ, đảng viên và các lực lượng tham gia về mục đích, yêu cầu của cuộc diễn tập; từ đó, thống nhất nhận thức tư tưởng, xây dựng ý chí quyết tâm hoàn thành tốt nhiệm vụ. Bám sát sự chỉ đạo của Quân khu, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh phối hợp với các sở, ban, ngành tổ chức khảo sát, xây dựng ý định diễn tập; đồng thời, phối hợp với các cơ quan Quân khu tổ chức tập huấn cho đội ngũ cán bộ các sở, ban, ngành, đoàn thể, đảm bảo mọi lực lượng tham gia diễn tập đều nắm rõ chức trách, nhiệm vụ, có kiến thức cơ bản về quốc phòng, quân sự địa phương, vận dụng linh hoạt trong từng vai tập. Nét mới trong cuộc diễn tập lần này là, thay vì cơ quan quân sự thường phải chủ động "hỗ trợ" các sở, ban, ngành, đoàn thể trong việc chuẩn bị các nội dung, nhất là soạn thảo các văn kiện diễn tập như trước đây, lần này, cơ quan quân sự chỉ đóng vai trò “cầu nối”, trung tâm phối hợp, hiệp đồng, giúp thẩm định về thể thức văn bản, công tác tham mưu tác chiến, tạo điều kiện để các cơ quan chủ động chuẩn bị nội dung sát với chức năng, nhiệm vụ của từng ngành. Theo đó, các sở, ban, ngành, đoàn thể đã xây dựng kế hoạch, chủ động rà soát hệ thống văn kiện, kế hoạch của ngành mình để bổ sung, điều chỉnh phù hợp với đầu bài tập, sát với đặc điểm tình hình và điều kiện kinh tế - xã hội của Tỉnh. Sau hơn 06 tháng chuẩn bị, các cơ quan khối Đảng, chính quyền, mặt trận Tổ quốc, đoàn thể và lực lượng vũ trang đã xây dựng gần 860 văn kiện các loại, bảo đảm đúng quy cách tham mưu tác chiến, sát ý định huấn luyện và tình hình thực tế địa phương.

Trong điều kiện địa hình đồi núi, lại vào thời điểm mùa mưa, nội dung huấn luyện nhiều, yêu cầu vận động cường độ cao, lực lượng thực binh điều động trong thời gian ngắn, vừa huấn luyện, vừa xây dựng công sự trận địa, bố trí mục tiêu, đóng quân dã ngoại, nhưng tuyệt đại đa số cán bộ, chiến sĩ đều xác định tốt nhiệm vụ, có ý thức trách nhiệm cao, với tinh thần “vượt nắng, thắng mưa”, nỗ lực khắc phục khó khăn, hăng say luyện tập, hoàn thành tốt nhiệm vụ. Các lực lượng chuẩn bị thao trường đã huy động hơn 16.600 ngày công xây dựng khu vực trú quân dã ngoại, hệ thống công sự trận địa, hầm hào, thiết bị mục tiêu, đường cơ động,... tại các khu vực thực binh. Điểm nhấn trong giai đoạn này là, các đơn vị kết hợp vừa làm công tác tổ chức chuẩn bị diễn tập, vừa làm công tác vận động quần chúng, tổ chức thăm hỏi, tặng quà các hộ gia đình chính sách, gia đình có hoàn cảnh khó khăn và tổ chức Tết Trung thu cho các cháu thiếu niên, nhi đồng xã Đăk Rơ Nga huyện Đăk Tô, tạo không khí vui tươi, ấm áp tình nghĩa quân - dân.

Công tác bảo đảm phục vụ diễn tập được Tỉnh chỉ đạo chuẩn bị chu đáo, hoàn thành theo đúng kế hoạch. Ngoài việc bảo đảm đầy đủ trang thiết bị tại sở chỉ huy, sa bàn, hội trường, các phòng họp, khu vực dành cho khách tham quan, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh còn chủ động phối hợp với Công an Tỉnh và các ngành liên quan tổ chức xây dựng khu vực thực binh thiết quân luật, chống biểu tình, tập trung đông người, với hệ thống thông tin liên lạc thông suốt, âm thanh theo đúng quy định. Công tác bảo vệ an ninh, bảo mật tài liệu diễn tập được thực hiện nghiêm túc, đúng quy định của Quân khu.

Trong thực hành diễn tập, khung diễn tập của Tỉnh đã thực hiện đầy đủ các nội dung chuyển trạng thái sẵn sàng chiến đấu, chuyển địa phương vào các trạng thái quốc phòng, tổ chức chuẩn bị và thực hành tác chiến phòng thủ và được vận hành đồng bộ theo Nghị quyết 28-NQ/TW của Bộ Chính trị, bám sát tình huống tập, vận dụng chặt chẽ giữa lý luận với thực tiễn. Hội nghị Tỉnh ủy, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đảm bảo đúng quy trình, quy định, giải quyết tốt các tình huống đặt ra; các hội nghị, cuộc họp, chỉ thị,... được thực hiện đúng trình tự, phát huy được dân chủ trong thảo luận; các vai tập đã thể hiện tốt vai trò làm tham mưu, đề xuất các giải pháp phù hợp với các tình huống tập và sát với thực tế địa phương. Các sở, ban, ngành đã chủ động tham mưu cho Tỉnh ủy, Ban Thường vụ Tỉnh ủy lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện nhiệm vụ theo đúng chức năng, nhiệm vụ; chủ động soát xét, điều chỉnh, bổ sung và báo cáo kế hoạch của ngành theo đúng kế hoạch điều hành của Ban Chỉ đạo. Bộ Chỉ huy Quân sự, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng, Công an Tỉnh thể hiện tốt vai trò nòng cốt, phối hợp chặt chẽ với các cơ quan liên quan tham mưu giúp Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân Tỉnh lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành giải quyết hợp lý các vấn đề đặt ra; nhận định, đánh giá, dự báo tình hình và đề xuất biện pháp có trọng tâm, đúng chức năng, nhiệm vụ và phù hợp với diễn biến tình hình ở từng giai đoạn; chỉ huy, điều hành các cơ quan, đơn vị thuộc quyền thực hiện đầy đủ thứ tự hành động, nội dung công việc trong từng giai đoạn, từng trạng thái sẵn sàng chiến đấu.

Đối với phần thực binh thiết quân luật, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh đã chủ động xây dựng phương án và tình huống giả định trung đoàn bộ binh của Tỉnh triển khai thi hành thiết quân luật trên địa bàn thành phố Kon Tum; tổ chức huấn luyện, luyện tập và điều hành thực binh đúng trình tự, thể hiện rõ hành động của các lực lượng theo chức năng, nhiệm vụ ở từng thời điểm, sát thực tế địa phương. Trong nội dung thực binh, Công an Tỉnh đã chủ động xây dựng phương án và tình huống giả định, từ ngăn chặn không để đám đông kéo về trung tâm Thành phố, đến bắt giữ các đối tượng, giải thoát con tin, triển khai lực lượng, phương tiện cứu hộ, cứu nạn, chữa cháy. Cán bộ, chiến sĩ lực lượng công an đã thể hiện rõ bản lĩnh và điều hành đúng trình tự, hành động của các lực lượng thể hiện đúng chức năng, nghiệp vụ của ngành.

Trong thực binh bắn đạn thật, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh phối hợp với Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng và huy động lực lượng bộ đội thường trực, dự bị động viên, dân quân của các huyện: Ngọc Hồi, Đăk Glei, Đăk Tô theo đúng ý định; tổ chức khảo sát, xây dựng, bố trí thao trường mô phỏng theo phương án bắn ở địa hình rừng núi. Trong thực hành bắn đạn thật, hành động của chỉ huy dứt khoát, hiệp đồng giữa các lực lượng trong khu vực phòng thủ chặt chẽ, kịp thời, động tác kỹ chiến thuật của các phân đội bộ binh, hỏa lực khá tốt, tiêu diệt mục tiêu ngay từ loạt đạn đầu, bảo đảm an toàn tuyệt đối. Kết quả bắn đạn thật được Quân khu đánh giá khá về chiến thuật, giỏi về kỹ thuật.

Mặc dù còn một số hạn chế, song có thể khẳng định, cuộc diễn tập khu vực phòng thủ tỉnh Kon Tum năm 2017 đã thành công tốt đẹp. Từ thực tiễn quá trình tổ chức và thực hành diễn tập, Tỉnh rút ra một số kinh nghiệm sau:

1. Thực hiện tốt công tác tuyên truyền, giáo dục, quán triệt sâu sắc nhiệm vụ diễn tập đến các cấp ủy, chính quyền, ban, ngành, đoàn thể và lực lượng tham gia diễn tập. Luôn bám sát chủ trương, nghị quyết của Đảng trong thực hiện nhiệm vụ xây dựng và hoạt động của khu vực phòng thủ, xem đây là một trong những nội dung trọng yếu, thường xuyên của cấp ủy, chính quyền và cả hệ thống chính trị; tạo sự thống nhất trong nhận thức và hành động của cán bộ, đảng viên, các tầng lớp nhân dân về xây dựng khu vực phòng thủ.

2. Chuẩn bị chu đáo mọi mặt cả con người và vật chất cho diễn tập. Chú trọng kiện toàn tổ chức, biên chế, huấn luyện bổ sung, quán triệt và giao nhiệm vụ, phân công trách nhiệm cụ thể cho từng bộ phận trong tham gia diễn tập; xây dựng kế hoạch, xác định rõ lộ trình, tiến độ thời gian để hoàn thành các công việc chuẩn bị. Hướng dẫn cụ thể về xây dựng và trang bị cho lực lượng phòng thủ dân sự, nhất là đối với lực lượng khắc phục sự cố hoá chất xảy ra trên địa bàn trong thời bình cũng như thời chiến; đồng thời, chỉ đạo nghiên cứu phòng chống chiến tranh tâm lý, chiến tranh mạng của địch chống phá trên lĩnh vực tư tưởng, tâm lý, hòng làm suy giảm lòng tin của nhân dân với Đảng, với chế độ, cũng như việc lợi dụng và sử dụng các trang mạng xã hội để kích động, lôi kéo một bộ phận nhân dân tụ tập, gây rối gây ảnh hưởng đến an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội.

3. Phát huy vai trò nòng cốt của Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh, Công an Tỉnh, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng Tỉnh trong tham mưu, phối hợp, tổ chức triển khai thực hiện nhiệm vụ diễn tập, xử trí tình huống. Tổ chức thực hiện cuộc diễn tập phải bảo đảm tính toàn diện, tập trung đầu tư có trọng tâm, trọng điểm, nhất là đảm bảo đúng ý định diễn tập, sát hợp với thực tế diễn biến tình hình.

4. Sau diễn tập, kịp thời rút kinh nghiệm, tìm ra nguyên nhân mạnh, yếu và đề xuất những giải pháp trong lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thực hiện. Tiếp tục nghiên cứu thống nhất về cơ chế, mối quan hệ giữa Ban Chỉ huy thống nhất và Sở Chỉ huy tình trạng khẩn cấp về quốc phòng trong xử lý các tình huống về quốc phòng, an ninh.

Đại tá TRƯƠNG QUANG NHẠN, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Chỉ huy trưởng Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh