Viện Khoa học xã hội nhân văn quân sự Bộ quốc phòng là một viện nghiên cứu khoa học đa ngành, thành lập ngày 29-4-1999, có chức năng nghiên cứu, phát triển, ứng dụng kiến thức xã hội nhân văn vào lĩnh vực quân sự; nội dung, nhiệm vụ nghiên cứu của Viện rất nặng nề. Vì thế, ngay từ khi mới thành lập, Đảng bộ Viện đã tập trung lãnh đạo toàn diện các mặt công tác; trong đó, chú trọng nghiên cứu những vấn đề lý luận, thực tiễn về xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, xây dựng nền quốc phòng toàn dân, xây dựng Quân đội vững mạnh về chính trị, cung cấp cơ sở khoa học cho Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, Tổng cục Chính trị, tham mưu cho Đảng, Nhà nước hoạch định chủ trương, đường lối về nhiệm vụ quân sự - quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc.

Suốt 20 năm qua, Đảng bộ Viện đã lãnh đạo hoàn thành tốt và hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ do Thủ trưởng Bộ Quốc phòng và Tổng cục Chính trị giao; chủ trì triển khai nghiên cứu 179 đề tài khoa học các cấp; trong đó, có 04 đề tài cấp quốc gia, 14 đề tài cấp Bộ Quốc phòng, 14 công trình nghiên cứu cơ bản; hoàn thành 15 chuyên đề phục vụ nghiên cứu lý luận của Bộ Chính trị, Ban Bí thư và Hội đồng Lý luận Trung ương. Đồng thời, tổ chức biên soạn, xuất bản 156 đầu sách chuyên khảo, tham khảo và 50 đầu sách đấu tranh tư tưởng lý luận; nhiều đề tài khoa học và sách chuyên khảo của Viện có giá trị lý luận, thực tiễn cao. Cùng với đó, Viện đã công bố hơn 1.600 bài báo khoa học và tham gia có hiệu quả công tác giáo dục - đào tạo sau đại học; nghiên cứu đề xuất các chủ trương, nội dung, biện pháp giúp Ban Chỉ đạo 94 của Quân ủy Trung ương trong đấu tranh phòng, chống “diễn biến hòa bình”, “phi chính trị hóa”, “dân sự hóa” Quân đội, góp phần củng cố, giữ vững trận địa tư tưởng của Đảng trong Quân đội. Trong quá trình xây dựng, trưởng thành, phát triển, Viện luôn hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ được cấp trên giao. 20 năm liên tục Đảng bộ Viện đạt trong sạch, vững mạnh, luôn là đơn vị dẫn đầu trong phong trào Thi đua Quyết thắng của Học viện Chính trị, được Nhà nước và Bộ Quốc phòng trao tặng nhiều phần thưởng cao quý.

Có được kết quả trên là do nhiều nguyên nhân, trong đó vai trò lãnh đạo của Đảng bộ Viện có ý nghĩa quyết định. Qua thực tiễn lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ, có thể rút ra một số bài học kinh nghiệm, làm cơ sở để vận dụng nâng cao chất lượng lãnh đạo của Đảng bộ Viện trong thời gian tới.

Một là, thường xuyên quan tâm lãnh đạo việc quán triệt và tổ chức thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của Viện. Nhận thức rõ chức năng, nhiệm vụ là cơ sở để xây dựng sự đoàn kết, thống nhất về ý chí, hành động và phát huy cao độ ý thức tự giác, tinh thần trách nhiệm của cá nhân, tập thể trong tổ chức triển khai thực hiện nhiệm vụ. Vì thế, ngay sau khi thành lập, cấp ủy, chỉ huy Viện đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo tốt việc quán triệt, cụ thể hóa chức năng, nhiệm vụ của Viện để xây dựng chức năng, nhiệm vụ của từng ban nghiên cứu chuyên ngành. Đồng thời, dành nhiều thời gian, công sức nghiên cứu đề nghị cấp trên ban hành quyết định về tổ chức biên chế của Viện, từng bước kiện toàn tổ chức các ban nghiên cứu chuyên ngành bảo đảm cho Viện có đủ khả năng hoàn thành tốt chức năng, nhiệm vụ được giao.

Đảng ủy, chỉ huy Viện luôn chủ động lãnh đạo, chỉ đạo quán triệt, cụ thể hóa chức năng, nhiệm vụ để xây dựng chương trình, kế hoạch nghiên cứu khoa học của Viện và xác định phương hướng, nội dung nghiên cứu khoa học của các ban trong từng thời gian cụ thể. Để đảm bảo cho mọi hoạt động của Viện luôn bám sát chức năng, nhiệm vụ, ngày càng đi vào nền nếp, có chất lượng, Đảng ủy, chỉ huy Viện đã chú trọng lãnh đạo quán triệt cụ thể hóa các quy chế, quy định của cấp trên, xây dựng, ban hành hệ thống các quy chế lãnh đạo của Đảng ủy Viện, quy chế hoạt động của Ủy ban Kiểm tra Đảng ủy Viện, các quy định về hoạt động nghiên cứu khoa học, giáo dục - đào tạo, đấu tranh tư tưởng lý luận, duy trì nền nếp chính quy, chấp hành kỷ luật của Viện.

Lãnh đạo Viện chụp ảnh lưu niệm với đảng viên mới

Hai là, tập trung lãnh đạo Viện thực hiện tốt phương châm “đi tắt, đón đầu”, vừa xây dựng, vừa triển khai thực hiện các nhiệm vụ, đảm bảo cho Viện phát triển nhanh, toàn diện và vững chắc. Là viện được thành lập sau so với các viện nghiên cứu khoa học của Quân đội và quốc gia, để phát triển nhanh và vững chắc, Đảng bộ Viện luôn tập trung lãnh đạo thực hiện tốt phương châm “đi tắt, đón đầu”, “vừa xây dựng, vừa triển khai thực hiện các nhiệm vụ” không thụ động chờ đợi, dựa dẫm vào cấp trên. Phương châm “đi tắt, đón đầu” thể hiện tinh thần tích cực, chủ động, sáng tạo, vượt qua khó khăn, thách thức trong quá trình thực hiện chức năng, nhiệm vụ và là thước đo đánh giá năng lực lãnh đạo của Đảng bộ Viện.

Những năm qua, Đảng bộ Viện luôn nhất quán chủ trương mở rộng quan hệ hợp tác với các trung tâm khoa học lớn trong và ngoài Quân đội để trao đổi, học tập, tiếp thu kinh nghiệm và tranh thủ sự giúp đỡ của các trung tâm khoa học lớn trong nghiên cứu khoa học, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, xây dựng Viện phát triển nhanh và vững chắc. Đồng thời, chủ động nghiên cứu, dự báo tình hình thế giới, khu vực, trong nước, nắm chắc tình hình nhiệm vụ, triển khai toàn diện, đồng bộ, có trọng tâm, trọng điểm trong hoạt động nghiên cứu khoa học; kết hợp chặt chẽ nghiên cứu cơ bản với nghiên cứu ứng dụng cung cấp luận cứ khoa học phục vụ sự lãnh đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, Tổng cục Chính trị.

Cùng với đó, Đảng bộ Viện đã lãnh đạo thực hiện có hiệu quả chủ trương “vừa xây dựng, vừa triển khai thực hiện nhiệm vụ”. Những ngày đầu thành lập, mặc dù chất lượng đội ngũ cán bộ của Viện chưa đồng đều, cơ sở vật chất, trang bị, phương tiện kỹ thuật phục vụ cho nghiên cứu khoa học còn nhiều khó khăn, thiếu thốn, nhưng Đảng bộ Viện đã lãnh đạo từng bước thực hiện có hiệu quả chủ trương “vừa xây dựng, vừa triển khai thực hiện nhiệm vụ”, vừa làm, vừa rút kinh nghiệm, thông qua thực hiện các hoạt động khoa học để bồi dưỡng nâng cao kiến thức, năng lực và bồi dưỡng kinh nghiệm cho đội ngũ cán bộ khoa học. Nhờ đó, đội ngũ cán bộ khoa học của Viện không ngừng trưởng thành, phát triển toàn diện cả về số lượng, chất lượng, cơ cấu. Đến nay, 100% cán bộ có trình độ đại học trở lên, trong đó có 01 giáo sư, 16 phó giáo sư, 07 tiến sĩ, 18 thạc sĩ. Cùng với việc đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ khoa học, Đảng bộ Viện còn quan tâm lãnh đạo từng bước tăng cường cơ sở vật chất, hiện đại hóa trang bị, phương tiện kỹ thuật, bảo đảm tốt nhất cho công tác nghiên cứu khoa học để Viện luôn hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao, tạo dựng vị thế, uy tín của Viện ngày càng được củng cố, nâng cao.

Ba là, lãnh đạo quán triệt, thực hiện nghiêm cơ chế lãnh đạo, chỉ đạo, chỉ huy, quản lý và chủ động giải quyết tốt các mối quan hệ công tác. Viện Khoa học xã hội nhân văn quân sự Bộ Quốc phòng do Tổng cục Chính trị chỉ đạo, Học viện Chính trị trực tiếp chỉ huy, quản lý. Cơ chế lãnh đạo, chỉ huy, quản lý đặc thù này đặt ra yêu cầu đối với Đảng bộ Viện phải luôn quán triệt, thực hiện nghiêm cơ chế lãnh đạo, chỉ huy, quản lý và giải quyết tốt các mối quan hệ công tác, nhất là sự quan tâm chỉ đạo của Thủ trưởng Bộ Quốc phòng, Tổng cục Chính trị, các cơ quan chức năng cấp trên, sự lãnh đạo, chỉ đạo trực tiếp của Đảng ủy, Ban Giám đốc và các cơ quan chức năng của Học viện Chính trị.

Những năm qua, Đảng bộ Viện thường xuyên lãnh đạo quán triệt nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cán bộ, đảng viên và thực hiện nghiêm cơ chế lãnh đạo, chỉ đạo, chỉ huy, quản lý của cấp trên đối với Viện. Đồng thời, quán triệt và thực hiện nghiêm sự lãnh đạo của Quân ủy Trung ương, chỉ đạo của Thủ trưởng Bộ Quốc phòng, Tổng cục Chính trị và sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng ủy, Ban Giám đốc Học viện Chính trị. Việc chấp hành nghiêm cơ chế lãnh đạo, chỉ đạo, chỉ huy, quản lý đối với Viện được thể hiện đầy đủ, nghiêm túc trong hoạt động nghiên cứu khoa học, xây dựng Đảng bộ Viện trong sạch, vững mạnh và xây dựng Viện vững mạnh toàn diện. Mọi kế hoạch nghiên cứu khoa học và công tác hằng năm của Viện đều báo cáo, xin ý kiến chỉ đạo của Thường vụ Đảng ủy, Giám đốc Học viện Chính trị trước khi trình Thủ trưởng Tổng cục Chính trị, Bộ Quốc phòng phê duyệt. Do quán triệt, thực hiện nghiêm cơ chế lãnh đạo, chỉ huy, quản lý và giải quyết tốt các mối quan hệ công tác, 20 năm qua, Đảng bộ Viện đã nhận được sự quan tâm chỉ đạo thường xuyên của Thủ trưởng Bộ Quốc phòng, Tổng cục Chính trị, sự lãnh đạo, chỉ đạo trực tiếp của Đảng ủy, Ban Giám đốc Học viện Chính trị; sự hướng dẫn, giúp đỡ có hiệu quả của các cơ quan chức năng Bộ Quốc phòng, Tổng cục Chính trị và Học viện Chính trị. Việc quán triệt, thực hiện nghiêm cơ chế lãnh đạo, chỉ đạo, chỉ huy, quản lý và chủ động giải quyết tốt các mối quan hệ công tác đã góp phần tháo gỡ được những khó khăn, vướng mắc trong lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ chính trị trung tâm, bảo đảm để Viện luôn hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.

Bốn là, kết hợp chặt chẽ xây dựng Đảng bộ trong sạch, vững mạnh với xây dựng Viện vững mạnh toàn diện. Nhận thức rõ vấn đề có tính quyết định để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác nghiên cứu khoa học của Viện là xây dựng Đảng bộ trong sạch, vững mạnh luôn gắn với xây dựng Viện vững mạnh toàn diện. Vì thế, Đảng bộ Viện đã coi trọng lãnh đạo đổi mới, nâng cao chất lượng công tác giáo dục, xây dựng bản lĩnh chính trị, ý chí trách nhiệm cho cán bộ, đảng viên và quần chúng trong chấp hành đường lối, quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, nghị quyết, chỉ thị, mệnh lệnh của cấp trên và của Đảng ủy, chỉ huy Viện. Theo đó, công tác xây dựng chi bộ, đảng bộ trong sạch, vững mạnh được gắn kết chặt chẽ với xây dựng tổ chức chỉ huy, các tổ chức quần chúng vững mạnh toàn diện; gắn xây dựng đội ngũ đảng viên với xây dựng đội ngũ cán bộ; kiện toàn cấp ủy gắn với bố trí cán bộ chủ trì các cấp, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của cấp ủy, tổ chức đảng; làm tốt công tác bảo vệ chính trị nội bộ, chủ động, tích cực đấu tranh phòng, chống suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, giữ gìn sự trong sạch chính trị nội bộ.

Cùng với đó, Viện luôn duy trì thực hiện nghiêm các quy định, chế độ nền nếp chính quy, tăng cường công tác quản lý, rèn luyện kỷ luật; thực hiện nghiêm chế độ trực chỉ huy, trực ban, trực nghiệp vụ, kế hoạch huấn luyện quân sự cho các đối tượng; đẩy mạnh cải cách hành chính quân sự và phương pháp, phong cách làm việc. Làm chuyển biến nhận thức, trách nhiệm của cán bộ, nhân viên trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ. Xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh, chấp hành nghiêm pháp luật Nhà nước, kỷ luật Quân đội, các chế độ, quy định của Học viện, đơn vị an toàn tuyệt đối, không có cán bộ, nhân viên vi phạm kỷ luật phải xử lý.

Trong thời gian tới, nhiệm vụ chính trị trung tâm của Viện tiếp tục phát triển, mở rộng, với yêu cầu cao, Đảng bộ Viện tiếp tục vận dụng sáng tạo những kinh nghiệm nêu trên phù hợp với đặc điểm, tình hình thực tiễn, lãnh đạo Viện hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ được giao.

Đại tá, PGS, TS. BÙI QUANG CƯỜNG, Bí thư Đảng ủy, Phó viện trưởng ​​​​​​​