Những năm qua, Đảng bộ Quân sự tỉnh Nghệ An luôn quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện tốt công tác dân quân tự vệ, góp phần nâng cao chất lượng tổng hợp, trình độ, khả năng sẵn sàng chiến đấu của lực lượng vũ trang địa phương, tăng cường quốc phòng - an ninh trên địa bàn.

Nằm ở Bắc miền Trung, tỉnh Nghệ An là địa bàn có vị trí chiến lược về kinh tế - xã hội và quốc phòng - an ninh đối với Quân khu 4 và cả nước. Nhận thức rõ điều đó, Đảng ủy, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh tích cực, chủ động tham mưu cho cấp ủy, chính quyền các cấp tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý tập trung, thống nhất đối với lực lượng dân quân tự vệ bằng những chủ trương giải pháp phù hợp, nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu của lực lượng quan trọng này, nhằm thực hiện tốt công tác quốc phòng, quân sự địa phương. Nhờ đó, lượng lực lượng dân quân tự vệ phát triển “vững mạnh, rộng khắp”, có số lượng và chất lượng đảm bảo, đáp ứng tốt yêu cầu nhiệm vụ. Đến nay, toàn Tỉnh có 994 cơ sở dân quân tự vệ (480 cơ sở dân quân, 514 cơ sở tự vệ), được tổ chức theo quy mô từ tổ, tiểu đội, trung đội, đại đội, với quân số đạt 1,4% dân số; trong đó, đảng viên đạt 28,1%, đoàn viên đạt 55,5%. Lực lượng dân quân tự vệ thực sự là lực lượng nòng cốt trong thực hiện nhiệm vụ quốc phòng - an ninh và tham gia xây dựng cơ sở chính trị vững mạnh, địa bàn an toàn và xung kích trong lao động sản xuất, phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai; tích cực đấu tranh phòng, chống tội phạm, làm thất bại âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hoà bình”, thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”.

Dân quân tự vệ xã Diễn Ngọc (Diễn Châu) tuần tra bảo vệ cảng Lạch Vạn. (Ảnh: baonghean.vn)

Để có kết quả trên, Đảng bộ Quân sự Tỉnh luôn chú trọng lãnh đạo, chỉ đạo cơ quan quân sự các cấp tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương những giải pháp “đúng, trúng, kịp thời” thực hiện hiệu quả chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước, nghị quyết, chỉ thị của Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu 4, của Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân Tỉnh về công tác dân quân tự vệ. Nổi bật là, quán triệt và thực hiện Kết luận 41-KL/TW của Ban Bí thư Trung ương Đảng (khóa X) và Luật Dân quân tự vệ, Đảng ủy Quân sự Tỉnh đã chủ trì nghiên cứu, tổ chức tổng kết 12 năm thực hiện Pháp lệnh Dân quân tự vệ, 06 năm thực hiện Chỉ thị 16-CT/TW của Ban Bí thư Trung ương Đảng (khóa IX). Trên cơ sở đó, giúp Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân Tỉnh xây dựng, ban hành, tổ chức thực hiện Đề án “Tăng cường xây dựng lực lượng dân quân tự vệ đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ quốc phòng - an ninh trong tình bình mới, giai đoạn 2013 - 2017”. Trong đó, nội dung chủ yếu là đề ra những giải pháp nhằm tổ chức thực hiện chặt chẽ nguyên tắc, cơ chế lãnh đạo, sự quản lý của cấp ủy, chính quyền các cấp, đảm bảo: “Dân quân tự vệ đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, sự thống lĩnh của Chủ tịch Nước, sự quản lý điều hành của Chính phủ mà trực tiếp là sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy đảng, chính quyền địa phương các cấp; sự chỉ huy thống nhất của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng và sự chỉ huy trực tiếp của chỉ huy trưởng cơ quan quân sự địa phương”¹.

Theo đó, hằng tháng, quý, năm, các cấp ủy, tổ chức đảng đã đưa vào nghị quyết nội dung công tác dân quân tự vệ (những nơi cần thiết ban hành nghị quyết chuyên đề) và xây dựng chương trình, kế hoạch thực hiện phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của cơ quan, đơn vị, đảm bảo lực lượng dân quân tự vệ đặt dưới sự lãnh đạo tập trung, thống nhất của cấp ủy, sự quản lý, điều hành thống nhất của chính quyền, sự chỉ đạo, chỉ huy trực tiếp của chỉ huy trưởng cơ quan quân sự. Đồng thời, thực hiện nghiêm quy định: bí thư đảng ủy trực tiếp làm chính trị viên ban chỉ huy quân sự xã (phường, thị trấn); gắn công tác xây dựng tổ chức đảng trong dân quân tự vệ với đổi mới, nâng cao chất lượng hệ thống chính trị ở cơ sở, xây dựng cơ sở vững mạnh toàn diện; làm tốt việc phát triển đảng viên mới. Bên cạnh việc duy trì nghiêm các chế độ, nguyên tắc học tập, sinh hoạt đảng, cấp ủy các cấp đã gắn thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) về xây dựng Đảng với Chỉ thị 03-CT/TW của Bộ Chính trị về “Tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ chí Minh” bằng những chuẩn mực, tiêu chí cụ thể, phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của cơ quan, đơn vị.

Các cấp tập trung xây dựng lực lượng dân quân cơ động xã, huyện; dân quân tại chỗ, đảm bảo phù hợp với nhiệm vụ, đặc điểm địa bàn, cơ cấu thành phần binh chủng: phòng không, pháo binh, trinh sát,… xây dựng dân quân thường trực, tự vệ trong các doanh nghiệp và dân quân, tự vệ biển được coi trọng và thực hiện theo phương châm: xây dựng đến đâu, củng cố vững chắc đến đó, tổ chức hoạt động nền nếp, hiệu quả. Ở vùng biên giới, biển, đặc thù, được phép duy trì lực lượng dân quân thường trực, Đảng ủy Quân sự Tỉnh phối hợp với Ban Tổ chức Tỉnh ủy tham mưu với Tỉnh ủy chỉ đạo thành lập tổ chức đảng theo đúng quy định của Điều lệ Đảng và hướng dẫn của trên, đặt dưới sự lãnh đạo trực tiếp của đảng ủy xã (phường, thị trấn); khi có yêu cầu phải tập trung lực lượng dân quân tự vệ hoạt động thì căn cứ vào tình hình thực tiễn, có thể thành lập chi bộ lâm thời và giải thể khi kết thúc nhiệm vụ. Đối với doanh nghiệp tư nhân, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, khi thành lập tổ chức tự vệ, phải tuân thủ chặt chẽ chỉ thị, hướng dẫn, sự chỉ đạo của trên, trực tiếp là của Bộ Quốc phòng, Quân khu, nhằm đảm bảo nguyên tắc Đảng lãnh đạo lực lượng vũ trang. Đối với những doanh nghiệp chưa có tổ chức đảng, thì chú trọng xây dựng, phát triển lực lượng cốt cán để tiến tới đủ điều kiện thành lập tổ chức lực lượng tự vệ. Điểm nổi bật là năm 2016, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh đã chỉ đạo tổ chức xây dựng và đưa vào hoạt động 03 tiểu đội tự vệ ở các doanh nghiệp 100% vốn đầu tư nước ngoài, tạo cơ sở cho việc từng bước nhân rộng trên địa bàn. Đến nay, ở các xã (phường, thị trấn) ven biển, biên giới, trọng điểm quốc phòng - an ninh, trung tâm kinh tế - xã hội đều có chi bộ quân sự, trung đội dân quân cơ động có tổ đảng, tiểu đội dân quân thường trực có đảng viên.

Đảng ủy Quân sự Tỉnh xác định xây dựng đội ngũ cán bộ dân quân tự vệ có bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức, trình độ, năng lực toàn diện là vấn đề “then chốt của then chốt”, có ý nghĩa quyết định đến chất lượng tổng hợp của lực lượng này. Vì vậy, đã chỉ đạo cơ quan quân sự tham mưu với cấp ủy, chính quyền cùng cấp thực hiện tốt “Đề án đào tạo cán bộ quân sự ban chỉ huy quân sự cấp xã trình độ chuyên nghiệp, cao đẳng, đại học ngành quân sự giai đoạn 2011 - 2015”; chăm lo xây dựng đội ngũ cán bộ dân quân tự vệ có số lượng và cơ cấu hợp lý, chất lượng ngày càng cao, nhất là ở những địa bàn trọng điểm, vùng biên giới, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, trong các doanh nghiệp liên doanh, các tổ chức kinh tế tư nhân. Theo đó, các cấp ủy đã chủ động gắn việc quy hoạch cán bộ dân quân tự vệ với xây dựng đội ngũ cán bộ trong hệ thống chính trị cơ sở, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới, vùng đồng bào dân tộc thiểu số; tích cực tạo nguồn theo hướng: duy trì đội ngũ hiện có; lựa chọn thanh niên ưu tú để đào tạo, bồi dưỡng; phát huy vai trò sĩ quan Quân đội chuyển ngành, phục viên để bố trí vào các chức danh tại cơ sở, v.v. Bên cạnh việc luân phiên đưa cán bộ đi dự các lớp đào tạo, bồi dưỡng do trên tổ chức, các cấp đã hết sức coi trọng việc bồi dưỡng theo phân cấp, bồi dưỡng tại chỗ thông qua hoạt động thực tiễn và tổ chức hội thao, hội thi, v.v. Trong bồi dưỡng, rèn luyện cán bộ dân quân tự vệ, các cấp đã chú ý bồi dưỡng toàn diện về phẩm chất chính trị, đạo đức cách mạng, kiến thức quân sự, quốc phòng, năng lực tổ chức, quản lý, chỉ huy và công tác vận động quần chúng, đáp ứng kịp thời, thiết thực yêu cầu của thực tiễn, nhất là về phòng, chống “diễn biến hòa bình”, xây dựng cơ sở chính trị - xã hội, giải quyết những phức tạp nảy sinh trong nội bộ nhân dân. Đến nay, đội ngũ cán bộ dân quân tự vệ của Tỉnh đảm bảo 100% là đảng viên, riêng chỉ huy trưởng ban chỉ huy quân sự cấp xã đều tham gia cấp ủy, là thành viên ủy ban nhân dân, đại biểu hội động nhân dân; 100% đạt trình độ trung cấp chuyên nghiệp ngành quân sự cơ sở, trong đó có gần 50% đạt trình độ cao đẳng, đại học.

Việc huấn luyện, tổ chức hoạt động đối với lực lượng dân quân tự vệ được lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện chặt chẽ, hiệu quả. Hằng năm, cơ quan quân sự các cấp đã tổ chức huấn luyện cho 100% cơ sở dân quân tự vệ, với quân số tham gia từ 88% - 99%. Do làm tốt các khâu, các bước huấn luyện và bám sát phương châm “cơ bản, thiết thực, hiệu quả, sát thực tế địa bàn”, thực hiện có trọng tâm, trọng điểm, tập trung huấn luyện về kỹ thuật, chiến thuật, nhất là đối với lực lượng dân quân tự vệ nòng cốt, cơ động, thường trực, dân quân biển,… nên kết quả huấn luyện 100% đạt yêu cầu, trong đó có 75% đạt khá, giỏi. Sau huấn luyện, tổ chức các hoạt động, như: hội thi, hội thao và phối hợp với các lực lượng trên địa bàn tham gia diễn tập chiến đấu phòng thủ cấp xã, diễn tập tác chiến khu vực phòng thủ cấp huyện, tỉnh; diễn tập phòng, chống thiên tai, cháy rừng, cứu hộ, cứu nạn,… theo các văn kiện, kế hoạch đã đề ra. Vì vậy, trình độ chỉ huy, khả năng phối hợp, sẵn sàng chiến đấu của lực lượng dân quân tự vệ trong Tỉnh ngày càng được nâng cao.

Đảng ủy Quân sự Tỉnh coi trong lãnh đạo, chỉ đạo phát huy trách nhiệm của các ban, ngành, đoàn thể địa phương trong xây dựng lực lượng dân quân tự vệ. Đây là một nhân tố quan trọng để tạo sức mạnh tổng hợp trong xây dựng lực lượng dân quân tự vệ. Trên cơ sở quán triệt, thực hiện nghị quyết lãnh đạo của cấp uỷ, sự chỉ đạo của chính quyền, các ban, ngành, đoàn thể phối hợp chặt chẽ với cơ quan quân sự cùng cấp để thực hiện. Trong đó, coi trọng phát huy vai trò giám sát của hội đồng nhân dân về công tác điều hành, quản lý của chính quyền, sự chỉ huy trực tiếp của chỉ huy trưởng cơ quan quân sự trong tổ chức xây dựng lực lượng, thực hành huấn luyện và hoạt động của dân quân tự vệ, cũng như vai trò của các ban, ngành, đoàn thể trong động viên nhân dân tham gia xây dựng lực lượng này vững mạnh. Cơ quan quân sự luôn bám sát, nắm vững tình hình, chủ động đề xuất với cấp ủy, chính quyền chủ trương, giải pháp lãnh đạo cũng như trực tiếp chỉ đạo, hướng dẫn và tổ chức phối hợp thống nhất hoạt động để thực hiện nghị quyết của cấp ủy, kế hoạch của chính quyền về xây dựng lực lượng dân quân tự vệ. Vì vậy, hoạt động của lực lượng dân quân tự vệ đảm bảo có nền nếp, hiệu quả.

Việc lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt công tác chính sách đối với lực lượng dân quân tự vệ được cấp ủy, chính quyền các cấp thường xuyên quan tâm. Đây là nguồn động viên, thúc đẩy lực lượng dân quân tự vệ phấn đấu rèn luyện, hoàn thành tốt chức trách, nhiệm vụ, tuyệt đối tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước và cấp ủy, chính quyền các cấp. Do đó, đảng ủy quân sự các cấp đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nghiêm túc, đầy đủ chế độ, chính sách theo quy định của Luật Dân quân tự vệ; thường xuyên kiểm tra đôn đốc và kiên quyết chống mọi hiện tượng tiêu cực trong tổ chức thực hiện. Hằng năm, chính quyền các cấp trích thêm ngân sách địa phương để bảo đảm cho hoạt động của lực lượng dân quân tự vệ; đồng thời, tích cực vận động nhân dân cùng các tổ chức kinh tế, xã hội tự giác giúp đỡ cả về vật chất, tinh thần đối với dân quân tự vệ và gia đình có người tham gia dân quân tự vệ đang tập trung làm nhiệm vụ bằng cách hỗ trợ vốn, vật tư, kỹ thuật, nhất là khi tập trung làm nhiệm vụ trong điều kiện mùa vụ, đang thực hiện hợp đồng sản xuất, kinh doanh, v.v. Qua đó, góp phần giảm bớt khó khăn cho gia đình, tạo điều kiện thuận lợi để dân quân tự vệ yên tâm công tác, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.

Đại tá LƯƠNG HỒNG PHONG, Phó Bí thư Đảng bộ Quân sự, Chính ủy Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh
___________     

1 - Luật Dân quân tự vệ - Điều 6, Nxb Lao động - xã hội, H. 2010, tr. 9.