Đồng chí Nguyễn Văn Quang, Phó Bí thư Tỉnh uỷ, Chủ tịch UBND Tỉnh tặng hoa động viên thanh niên lên đường nhập ngũ (Ảnh: Báo Hòa Bình)

Tuyển chọn, gọi công dân nhập ngũ (sau đây gọi chung là tuyển quân) là một nhiệm vụ trọng tâm trong công tác quân sự, quốc phòng hằng năm của các địa phương. Nhận thức rõ ý nghĩa quan trọng của công tác tuyển quân đối với việc xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân, bảo vệ Tổ quốc, những năm qua, tỉnh Hòa Bình luôn quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện công tác này chặt chẽ, thống nhất và hoàn thành 100% chỉ tiêu tuyển quân do Quân khu 3 giao. Từ năm 2011 đến hết đợt 1 năm 2015, toàn Tỉnh có 6.950 công dân nhập ngũ, trong đó số công dân có sức khỏe loại 1 chiếm 48% và sức khỏe loại 2: 34%; có 60% tốt nghiệp trung học phổ thông và 40% tốt nghiệp trung học cơ sở (riêng năm 2014 có 0,3% trình độ cao đẳng, đại học và đợt 1 năm 2015 có 5,1% trình độ trung cấp, cao đẳng, đại học); có 15% là đảng viên và 26,6% đã học qua lớp bồi dưỡng đối tượng Đảng. Chất lượng công dân nhập ngũ của Tỉnh đã thể hiện rõ trong huấn luyện và thực hiện nhiệm vụ, được các đơn vị nhận quân đánh giá cao. 100% tân binh đều gương mẫu trong học tập, rèn luyện, không có đào bỏ ngũ hoặc vi phạm kỷ luật; nhiều đồng chí sau khi hoàn thành thời gian huấn luyện tân binh được các đơn vị chọn gửi đi đào tạo tiểu đội trưởng, khẩu đội trưởng. Sau khi hoàn thành nghĩa vụ quân sự (NVQS) trở về địa phương, đã có 234 đồng chí được bố trí đảm nhiệm chức danh tại cơ sở, như: Chỉ huy trưởng, Phó Chỉ huy trưởng Quân sự xã (phường, thị trấn), tiểu đội trưởng, trung đội trưởng dân quân cơ động, thôn đội trưởng, bí thư chi bộ thôn, xóm. Đồng thời, các địa phương cử 77 đồng chí đi đào tạo trung cấp, cao đẳng, đại học ngành quân sự cơ sở, 18 đồng chí đi đào tạo sĩ quan dự bị,... góp phần nâng cao chất lượng chính trị và tỷ lệ đảng viên trong lực lượng dự bị động viên, tạo nguồn cán bộ cho cơ sở.

Nhân tố quan trọng hàng đầu tạo nên kết quả trên là do cơ quan quân sự các cấp đã tham mưu cho cấp ủy, chính quyền nhiều chủ trương, giải pháp phù hợp với đặc điểm, tình hình của địa phương. Với vai trò là cơ quan thường trực Hội đồng NVQS Tỉnh, Bộ Chỉ huy Quân sự (CHQS) Tỉnh đã phối hợp chặt chẽ với các sở, ban, ngành có liên quan, tham mưu cho Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân Tỉnh tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo đối với công tác tuyển quân. Theo đó, Tỉnh đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo thực hiện công tác tuyển quân và tổ chức kiện toàn Hội đồng NVQS từ Tỉnh đến cơ sở, bảo đảm đủ số lượng, cơ cấu phù hợp với từng địa phương. Bộ CHQS Tỉnh đã biên soạn tài liệu “Quy trình tuyển chọn, gọi công dân nhập ngũ” và mở các lớp tập huấn, bồi dưỡng cho đội ngũ cán bộ, nhân viên làm công tác tuyển quân ở các cấp thống nhất về chủ trương, nội dung, quy trình tuyển quân: đăng ký nắm nguồn, sơ tuyển, khám sức khỏe, xét duyệt, hiệp đồng, phát lệnh gọi nhập ngũ, gặp mặt động viên, phát quân trang, tổ chức Lễ Giao nhận quân. Thực hiện Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, Tổng Tham mưu trưởng và Bộ Tư lệnh Quân khu 3 về việc tuyển quân, hằng năm, Bộ CHQS đã tham mưu cho Hội đồng NVQS Tỉnh tổ chức rút kinh nghiệm công tác tuyển quân năm trước và triển khai thực hiện nhiệm vụ tuyển quân năm tiếp theo. Đồng thời, phối hợp cùng các đơn vị nhận quân thống nhất chỉ tiêu tuyển quân gắn với xây dựng nguồn dự bị động viên (nhất là về chuyên môn kỹ thuật) và tạo nguồn cán bộ cơ sở sau này; từ đó, tham mưu cho Ủy ban nhân dân Tỉnh ra quyết định phân bổ chỉ tiêu tuyển quân cho các huyện, thành phố. Trên cơ sở chỉ tiêu do Tỉnh phân bổ, cơ quan quân sự các cấp đã làm tốt công tác tham mưu cho cấp uỷ, chính quyền địa phương triển khai thực hiện nghiêm nhiệm vụ tuyển quân, phối hợp chặt chẽ với các ban, ngành, đoàn thể làm tốt công tác tuyên truyền vận động các tầng lớp nhân dân, công dân sẵn sàng nhập ngũ thực hiện nghiêm Luật NVQS và hướng dẫn, giúp đỡ cơ sở tổ chức thực hiện tốt các bước của quy trình tuyển quân.

Hòa Bình là tỉnh miền núi (đồi núi chiếm 3/4 diện tích), giao thông khó khăn; 73% là người dân tộc thiểu số, trình độ dân trí không đồng đều, đời sống của đồng bào còn nhiều khó khăn, nhất là ở vùng sâu, vùng xa (80% dân số sống ở nông thôn); mật độ dân số thấp nên công tác tuyển quân có không ít khó khăn. Mặt khác, trước tác động mặt trái của kinh tế thị trường, nhiều công dân nhận thức chưa đầy đủ về Luật NVQS. Ý thức rõ điều đó, cơ quan quân sự các cấp phối hợp chặt chẽ với các ban, ngành, đoàn thể ở địa phương thực hiện tốt công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức trách nhiệm cho các tầng lớp nhân dân trong thực hiện Luật NVQS. Rút kinh nghiệm những năm trước, công tác tuyên truyền thường chỉ tập trung ở thời điểm nhất định, hình thức chưa phong phú, đa dạng, nên thời gian qua, Tỉnh đã chỉ đạo các địa phương tiến hành thường xuyên, kết hợp tổ chức các đợt tuyên truyền cao điểm trong mùa tuyển quân bằng nhiều hình thức phù hợp đặc điểm địa bàn. Nội dung, hình thức được tiến hành phong phú, sáng tạo. Trong đó, Tỉnh chú trọng phát huy hiệu quả của các phương tiện thông tin đại chúng, nhất là hệ thống đài truyền thanh 3 cấp; đồng thời, tích cực tổ chức các buổi tọa đàm, giao lưu giữa các thế hệ; lồng ghép tuyên truyền nội dung công tác tuyển quân trong hội nghị của các tổ chức, đoàn thể xã hội,... Nội dung tuyên truyền tập trung vào giới thiệu Luật NVQS, quyền và nghĩa vụ của công dân đối với nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc; khơi dậy niềm vinh dự, tự hào trong mỗi thanh niên đối với truyền thống quê hương, đất nước. Mặt khác, Tỉnh chỉ đạo xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm Luật NVQS, nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục, răn đe. Bằng các biện pháp đồng bộ đó, nhận thức, trách nhiệm của cấp ủy, chính quyền và nhân dân về công tác tuyển quân có bước chuyển biến quan trọng. Các địa phương phát huy được sức mạnh tổng hợp của các ban, ngành đoàn thể, đặc biệt là sự “vào cuộc” của các gia đình, dòng họ trong việc giáo dục, động viên con em thực hiện Luật NVQS.

Để chủ động, sẵn sàng hoàn thành tốt chỉ tiêu được giao, Hội đồng NVQS thường xuyên đăng ký nắm vững số lượng, chất lượng công dân trong độ tuổi sẵn sàng nhập ngũ. Hiện nay, cùng với số học sinh vào học tại các trường đại học, cao đẳng, trung học chuyên nghiệp, dạy nghề được tạm hoãn gọi nhập ngũ, nhiều thanh niên trong độ tuổi thực hiện NVQS thường đi làm ăn xa, một số đi lao động xuất khẩu,... đã tác động không ít đến chất lượng công tác tuyển quân hằng năm của Tỉnh. Vì vậy, Tỉnh chỉ đạo các địa phương chú trọng quản lý chắc số lượng, chất lượng nam công dân trong độ tuổi nhập ngũ theo luật định ngay tại cơ sở; làm tốt việc đăng ký nguồn thực hiện NVQS lần đầu với công dân đến tuổi 17 và đăng ký bổ sung độ tuổi sẵn sàng nhập ngũ (từ 18 đến 25). Trên cơ sở đó, các địa phương tiến hành sơ tuyển nguồn thanh niên sẵn sàng nhập ngũ, phân loại những trường hợp được miễn, tạm hoãn theo Luật NVQS. Quá trình triển khai thực hiện, Tỉnh coi trọng phát huy vai trò của cấp ủy, chính quyền cơ sở xã, phường, thị trấn bảo đảm dân chủ, công khai, công bằng. Hội đồng NVQS xã, phường, thị trấn tổ chức thông báo công khai ở tổ dân phố, thôn, bản danh sách đăng ký độ tuổi 17, danh sách đăng ký độ tuổi từ 18 - 25; danh sách tham gia khám tuyển NVQS, danh sách miễn gọi nhập ngũ, danh sách tạm hoãn, danh sách trúng tuyển và danh sách gọi nhập ngũ,... Để phân loại, đánh giá, kết luận chính xác, khách quan khi sơ tuyển, khám tuyển, Ban CHQS các huyện, thành phố đã phối hợp chặt chẽ với cơ quan Công an phân loại chất lượng chính trị; phối hợp với ngành giáo dục và đào tạo thẩm định trình độ văn hóa; phối hợp với ngành y tế thành lập Hội đồng Khám sức khoẻ của các huyện, thành phố. Quá trình khám được thực hiện theo đúng Thông tư liên tịch 36/2011/TTLT-BYT-BQP, ngày 17-10-2011 của liên Bộ Y tế - Bộ Quốc phòng. Việc tổ chức khám sức khỏe tiến hành đúng thời gian quy định, khách quan, trung thực, chất lượng; có kết hợp xét nghiệm HIV, ma túy cho 100% số thanh niên đủ sức khỏe nhập ngũ, v.v.

Bên cạnh đó, Tỉnh luôn thực hiện tốt chính sách hậu phương Quân đội, chính sách xã hội, đẩy mạnh phong trào "Đền ơn, đáp nghĩa", động viên thanh niên yên tâm thực hiện NVQS. Theo đó, cơ quan quân sự các cấp thường xuyên quan tâm thăm hỏi tặng quà cho các gia đình thương binh, liệt sĩ, gia đình có công với cách mạng, gia đình quân nhân đang phục vụ tại vùng biên giới, hải đảo, nhất là trong các dịp lễ, Tết; tích cực tạo nguồn xây dựng nhà “Nghĩa tình đồng đội”; mua thẻ bảo hiểm y tế cho thân nhân quân nhân đang phục vụ trong Quân đội đúng quy định; kịp thời giúp đỡ các gia đình có con em đang tại ngũ gặp hoàn cảnh khó khăn, v.v. Trung tâm Dạy nghề và giới thiệu việc làm của Bộ CHQS Tỉnh tích cực tư vấn, hướng nghiệp, đào tạo nghề và giới thiệu việc làm cho quân nhân hoàn thành NVQS. Khi trở về địa phương, họ đã được các cơ quan, ban, ngành tổ chức đón tiếp nhiệt tình, chu đáo; đồng thời, ưu tiên tuyển chọn để bồi dưỡng tạo nguồn cán bộ. Bằng cách làm đó, nhận thức về nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc của các tầng lớp nhân dân được nâng lên rõ rệt, nhiều thanh niên đã viết đơn tình nguyện nhập ngũ.

Phát triển đảng trong thanh niên nhập ngũ là một nội dung quan trọng nâng cao chất lượng chính trị nguồn tuyển quân, vừa là sự chuẩn bị tốt nhất cho nguồn cán bộ cơ sở ở địa phương sau này. Nhận thức rõ điều đó, Đảng ủy Quân sự Tỉnh đã phối hợp với Ban xây dựng Đảng, Tỉnh đoàn, Sở Giáo dục và Đào tạo tham mưu cho Thường vụ Tỉnh ủy ban hành Chỉ thị 35-CT/TU về "Đẩy mạnh công tác phát triển Đảng từ đoàn viên, đoàn viên ưu tú trong học sinh, sinh viên các trường, đoàn viên, thanh niên đi làm nghĩa vụ trong lực lượng vũ trang" và tích cực chỉ đạo các địa phương triển khai thực hiện. Tỉnh phấn đấu trong nhiệm kỳ 2010 - 2015 phát triển đảng viên trong thanh niên nhập ngũ hằng năm phải đạt tỷ lệ trên 10%. Theo đó, hằng năm, Đảng ủy Quân sự Tỉnh đều xác định rõ chủ trương, giải pháp phát triển đảng viên trong thanh niên nhập ngũ, coi đây là nhiệm vụ chính trị để tạo nguồn cán bộ cho cơ sở, nhất là ở địa bàn vùng sâu, vùng xa, vùng thôn, bản “trắng” đảng viên và tạo nguồn, tăng tỷ lệ đảng viên cho lực lượng dự bị động viên. Đồng thời, chỉ đạo các huyện, thành phố phối hợp chặt chẽ với các ban, ngành, đoàn thể, Trung tâm bồi dưỡng chính trị, các nhà trường, cơ quan chức năng, Đảng ủy các xã, phường, thị trấn,... trong việc phát triển, bồi dưỡng nguồn; thực hiện quy trình kết nạp Đảng đảm bảo chặt chẽ, đúng thủ tục, nguyên tắc. Vì vậy, từ năm 2010 đến nay, toàn Tỉnh đã mở được 78 lớp bồi dưỡng nhận thức về Đảng cho 2.850 quần chúng ưu tú, trong đó có gần 50% là thanh niên đi làm NVQS (hơn 80% là thanh niên người dân tộc thiểu số). Trong thực tế, các đồng chí này đã phát huy được tính tiền phong gương mẫu, hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao.

Kết quả và kinh nghiệm trên là cơ sở quan trọng để tỉnh Hòa Bình tiếp tục thực hiện tốt công tác tuyển chọn, gọi công dân nhập ngũ, hoàn thành nhiệm vụ quân sự, quốc phòng địa phương, xây dựng Tỉnh ngày càng phát triển về kinh tế - xã hội, vững về quốc phòng - an ninh.

Đại tá HÀ TẤT ĐẠT, Phó Chỉ huy trưởng, Tham mưu trưởng Bộ CHQS Tỉnh