Là một tỉnh nằm ở khu vực Duyên hải Nam Trung Bộ, Quảng Nam có vị trí đặc biệt quan trọng về quốc phòng-an ninh (QP-AN); nhất là khi chiến tranh xảy ra, Tỉnh rất có thể là địa bàn trọng điểm địch tiến công đường không, đường biển, nhằm thực hiện chia cắt chiến lược giữa hai miền Nam- Bắc.

Vì thế, trong quá trình xây dựng nền quốc phòng toàn dân (QPTD), Quảng Nam luôn coi trọng công tác phòng không nhân dân (PKND). Trên cơ sở quán triệt sâu sắc quan điểm, đường lối bảo vệ Tổ quốc của Đảng, trực tiếp là các chỉ thị, nghị quyết về nhiệm vụ quốc phòng, quân sự (QP,QS) của Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu 5, Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân (HĐND), Ủy ban nhân dân (UBND) Tỉnh, cơ quan quân sự (CQQS) các cấp của Tỉnh đã chủ động tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương ban hành các văn bản lãnh đạo, chỉ đạo; đồng thời, tổ chức thực hiện công tác PKND của địa phương. Đến nay, Ban Chỉ đạo công tác PKND ở 3 cấp: Tỉnh, huyện (thành phố), xã (phường, thị trấn) đã được kiện toàn cả về tổ chức biên chế, quy chế công tác, hoạt động ngày càng nền nếp, hiệu quả. Hệ thống kế hoạch công tác PKND hằng năm và giai đoạn 2006-2010, tầm nhìn tới 2015 của Tỉnh được xây dựng phù hợp với mục tiêu, yêu cầu nhiệm vụ và thực tế của địa phương. Bám sát kế hoạch của Tỉnh, CQQS các cấp đã chủ động phối hợp với các sở, ban, ngành xây dựng đề án triển khai bố trí lực lượng dân quân tự vệ (DQTV) phòng không, DQTV cơ động, dân quân thường trực trên các hướng, khu vực trọng điểm, bảo đảm thế trận PKND rộng khắp, có trọng tâm, trọng điểm trên địa bàn; tổ chức tốt công tác huấn luyện, luyện tập các phương án cơ động, di chuyển, sơ tán các cơ quan thuộc khối Đảng, Nhà nước, Mặt trận, đoàn thể và nhân dân ra khu sơ tán khi có tình huống xảy ra; huấn luyện lực lượng phòng không theo chương trình, kế hoạch đã được phê duyệt. Mấy năm gần đây, kết quả kiểm tra huấn luyện của các đơn vị phòng không đều 100% đạt yêu cầu, trong đó có 75-80% khá, giỏi; 100% đơn vị kiểm tra khoa mục bắn kẹp nòng mục tiêu trên không đạt kết quả khá, giỏi. Vừa qua, trong diễn tập cơ chế có thực binh bắn đạn thật của Tỉnh, các đơn vị pháo, súng phòng không đều hoàn thành nhiệm vụ, đạt loại giỏi.

Trung đội súng máy phòng không 12,7 mm, tự vệ Công ty Điện lực Quảng Nam huấn luyện sẵn sàng chiến đấu (nguồn: TCT Điện lực Miền Trung)

Hiện nay và thời gian tới, nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trên địa bàn Quân khu nói chung, của Tỉnh nói riêng đặt ra những yêu cầu mới cao hơn. Kinh tế của Tỉnh sẽ tiếp tục đạt mức tăng trưởng cao, cơ cấu kinh tế phát triển mạnh theo hướng CNH,HĐH, tốc độ đô thị hóa diễn ra khẩn trương..., tạo những thuận lợi hết sức cơ bản; đồng thời, cũng đặt ra nhiều vấn đề cho công tác QP,QS nói chung, công tác PKND nói riêng. Để tiếp tục làm tốt công tác PKND trong tình hình mới, Tỉnh cần thực hiện đồng bộ các biện pháp, tập trung vào những nội dung chủ yếu sau:

Một là, tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức cho cán bộ, đảng viên, lực lượng vũ trang (LLVT) và nhân dân về mục tiêu, yêu cầu nhiệm vụ PKND trên địa bàn. Theo đó, các cấp, các ngành cần tập trung quán triệt quan điểm, đường lối QP,QS của Đảng, nhất là Nghị quyết Trung ương 8 (Khóa IX) về Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới; Nghị định số 65/2002/NĐ-CP của Chính phủ về công tác PKND; Thông tư số 118 của Bộ Quốc phòng và các chỉ thị, hướng dẫn của Quân khu, Tỉnh ủy, HĐND, UBND Tỉnh đối với công tác PKND của Tỉnh... Qua đó, làm cho cán bộ, đảng viên, LLVT và nhân dân nhận thức rõ vị trí, vai trò của công tác PKND trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; nghĩa vụ, trách nhiệm của cấp ủy, chính quyền các cấp, của cả hệ thống chính trị và toàn dân, mà LLVT là nòng cốt trong công tác này. CQQS các cấp phải chủ động tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương; đồng thời, phối hợp chặt chẽ với Hội đồng giáo dục QP-AN các cấp làm tốt công tác giáo dục QP-AN cho toàn dân, trong đó chú trọng tuyên truyền giáo dục, nâng cao nhận thức về âm mưu, thủ đoạn tiến công đường không bằng các loại vũ khí công nghệ cao của địch; cách thức phòng tránh, đối phó có hiệu quả của ta, để hạn chế thấp nhất thiệt hại về người, tài sản và đánh thắng tiến công đường không của địch... Công tác giáo dục, tuyên truyền cần được đổi mới hơn nữa về hình thức, nội dung, phương pháp, biện pháp cho phù hợp với từng đối tượng, tập trung xây dựng niềm tin cho LLVT địa phương và nhân dân về phương thức, nghệ thuật tác chiến PKND trong chiến tranh nhân dân bảo vệ Tổ quốc.

Hai là, chú trọng hoàn thiện các văn kiện, kế hoạch tác chiến, tổ chức bố trí lực lượng, phương tiện, xây dựng thế trận PKND vững chắc trong thế trận chung của KVPT. Nếu tiến hành chiến tranh xâm lược nước ta, kẻ địch rất có thể sẽ mở đầu bằng tiến công đường không quy mô, cường độ lớn và bằng các phương tiện công nghệ cao, hòng đánh hủy diệt ta trong thời gian ngắn. Do vậy, trong xây dựng kế hoạch, phương án tác chiến, tổ chức, bố trí lực lượng, huấn luyện, luyện tập, Tỉnh chú trọng thực hiện tốt phương châm kết hợp "phòng tránh và đánh trả": Phòng tránh tốt để bảo tồn lực lượng, phương tiện, đủ sức đánh bại mưu đồ "đánh nhanh, thắng nhanh" của địch; đồng thời, đánh trả có hiệu quả sẽ là biện pháp tích cực để giảm bớt thiệt hại của ta và nâng cao khả năng tiêu hao, tiêu diệt, làm thất bại mưu đồ xâm lược của địch. Đến nay, phối hợp với cơ quan chuyên môn của Quân khu, các ban, ngành, đoàn thể địa phương, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh đã xây dựng và được cấp trên thông qua kế hoạch tác chiến PKND trên địa bàn. Theo kế hoạch, Tỉnh đã tổ chức xây dựng và bố trí lực lượng PKND và chuyên trách, nhất là trên các hướng, địa bàn, mục tiêu trọng điểm, đảm bảo thế trận đối không rộng khắp, có chiều sâu và tập trung trọng điểm, bảo vệ vững chắc vùng trời trên địa bàn. Cùng với đó, Tỉnh tăng cường đầu tư xây dựng các công trình phòng không trong KVPT; ưu tiên xây dựng hệ thống đường cơ động, hệ thống hầm, hào phòng tránh, trú ẩn, các trận địa pháo phòng không, súng máy phòng không, đài quan sát; lắp đặt hệ thống thông tin liên lạc, các đài thông báo, báo động PKND ở các khu vực trung tâm của Tỉnh và trung tâm thành phố Hội An, Tam Kỳ, 16 huyện, đảm bảo công tác báo động PKND không bị động, bất ngờ. Từ tính chất đa dạng về địa hình (khoảng 72% diện tích là đồi núi và 125 km bờ biển), sự thay đổi trên thực tế của địa phương trong quá trình xây dựng, phát triển, CQQS các cấp đã chủ động tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương; đồng thời, phối hợp với các cơ quan, các lực lượng bộ đội đóng quân trên địa bàn tổ chức rà soát, kịp thời điều chỉnh, bổ sung các kế hoạch, phương án tác chiến, tận dụng các hang động, điểm cao có giá trị quân sự, bố trí lực lượng, phương tiện tác chiến phòng không trên các hướng, địa bàn chủ yếu, tạo dựng thế trận PKND vững chắc, vừa có khả năng tác chiến tại chỗ, bảo vệ mục tiêu, vừa có thế hỗ trợ, hiệp đồng giữa các lực lượng phòng không để đánh không quân địch từ nhiều hướng.

Ba là, chú trọng nâng cao chất lượng công tác huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu của các lực lượng chuyên trách, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ công tác PKND của Tỉnh trong mọi tình huống. Đây là nội dung quan trọng có tính quyết định đến chất lượng, hiệu quả công tác QP,QS địa phương nói chung, công tác PKND của Tỉnh nói riêng. Để làm tốt, CQQS Tỉnh chú trọng tổ chức quán triệt và thực hiện nghiêm túc các mệnh lệnh, chỉ thị huấn luyện PKND của Tư lệnh Quân khu và cơ quan chuyên môn, của Ban Chỉ đạo công tác PKND của Tỉnh. Các đơn vị bám chắc phương châm huấn luyện "cơ bản, thiết thực, vững chắc", xây dựng chương trình, kế hoạch, đổi mới hình thức, phương pháp huấn luyện phù hợp với mục tiêu, yêu cầu nhiệm vụ, tình hình địa bàn, đối tượng huấn luyện. Trong huấn luyện lực lượng phòng không thường trực, phòng không kiêm nhiệm, các đơn vị bảo đảm huấn luyện đủ nội dung, chương trình theo kế hoạch; chú trọng huấn luyện nâng cao trình độ chỉ huy tác chiến, tác chiến hiệp đồng với lực lượng tên lửa phòng không, không quân cho đội ngũ cán bộ, chỉ huy; nâng cao trình độ kỹ thuật, chiến thuật, khả năng thao tác thuần thục, làm chủ vũ khí trang bị của cá nhân, phân đội; nâng cao khả năng tận dụng địa hình, địa vật, kỹ thuật ngụy trang, nghi binh lừa địch, trình độ cơ động, hiệp đồng bắn máy bay bay thấp, tên lửa hành trình và các mục tiêu trên không khác cho các đơn vị. Đối với lực lượng phòng không kiêm nhiệm, chú ý huấn luyện chiến đấu bằng các loại vũ khí được trang bị, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu và xử trí các tình huống trên không nếu xảy ra. Trong huấn luyện DQTV phòng không, chú ý nắm chắc nội dung, chương trình cơ bản của Bộ Tổng tham mưu đã ban hành, đảm bảo thời gian huấn luyện từ 7 đến 10 ngày/năm; luyện tập các phương án tổ chức cơ động, di chuyển các cơ quan thuộc khối Đảng, Nhà nước, Mặt trận, đoàn thể và nhân dân ra khu sơ tán, các biện pháp khắc phục hậu quả chiến tranh, phòng thủ địa phương. Đối với lực lượng phòng không  dự bị động viên, chú trọng huấn luyện chuyển binh chủng và huấn luyện phân đội theo hình thức xoay vòng từng phân đội hỏa lực và huấn luyện giáp vòng cho các đơn vị thuộc Trung đoàn của Tỉnh và Tiểu đoàn bộ binh dự bị động viên của huyện, thành phố. Sau mỗi kỳ huấn luyện, các đơn vị  đều tổ chức kiểm tra đánh giá kết quả, đúc rút các bài học kinh nghiệm, kịp thời khắc phục những thiếu sót, nhược điểm, phát huy ưu điểm để tiếp tục nâng cao chất lượng huấn luyện; thực hiện nghiêm túc chế độ quy định về sẵn sàng chiến đấu của đơn vị. 

Cùng với đó, thực hiện chỉ đạo của Bộ Tư lệnh Quân khu và Tỉnh ủy, HĐND, UBND Tỉnh về diễn tập KVPT, Quảng Nam đã tổ chức diễn tập cơ chế chuyển hoạt động của địa phương từ thời bình sang thời chiến, diễn tập KVPT cấp huyện, thành phố, diễn tập chiến đấu-trị an cho các xã, phường, thị trấn...; nhất là diễn tập cơ chế có thực binh bắn đạn thật, xử lý các tình huống tập kích đường không, sơ tán, phòng tránh và khắc phục hậu quả...; qua đó, nâng cao năng lực lãnh đạo, điều hành của cấp ủy, chính quyền, vai trò tham mưu và phối hợp tổ chức thực hiện nhiệm vụ PKND của CQQS với các ban, ngành, Mặt trận, đoàn thể và toàn dân trên địa bàn.

Thực hiện tốt các giải pháp trên, quân và dân Quảng Nam nhất định sẽ hoàn thành tốt công tác PKND, góp phần bảo vệ vững chắc vùng trời, vùng biển, biên giới của Tổ quốc trong mọi tình huống.

Đại tá NGÔ QUÝ ĐỨC

Chỉ huy trưởng BCHQS Tỉnh