Trung tâm Quốc gia huấn luyện tìm kiếm cứu nạn (TKCN) đường không (Quân chủng Phòng không – Không quân) có nhiệm vụ đào tạo cán bộ, giáo viên huấn luyện dù - TKCN của Quân chủng; cán bộ, nhân viên chuyên ngành TKCN đường không của Quân đội và Ủy ban Quốc gia TKCN; huấn luyện nhảy dù thoát hiểm cho phi công, tổ bay của các đơn vị Không quân và lực lượng đổ bộ đường không của các quân chủng, binh chủng. Ngoài ra, đơn vị còn tham gia TKCN, huấn luyện nhảy dù thể thao và huấn luyện dù bay Pa-ra-mô-tô cho các đối tượng của Câu lạc bộ hàng không và Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch Hà Nội.

Huấn luyện gấp dù

Những năm qua, mặc dù gặp nhiều khó khăn về tổ chức biên chế, vật chất hậu cần, kỹ thuật và trang bị huấn luyện..., song được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của Thường vụ Đảng ủy Bộ Tham mưu; sự chỉ đạo, hướng dẫn, giúp đỡ của các cơ quan Quân chủng, các phòng, ban của Bộ Tham mưu, nhất là sự giúp đỡ của Văn phòng Ủy ban Quốc gia TKCN..., Trung tâm đã hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao; trong đó, nhiều nhiệm vụ hoàn thành xuất sắc, như: thả hàng cứu trợ, giúp nhân dân miền Trung khắc phục hậu quả của cơn bão Số 5 (năm 1999, 2007); tham gia TKCN tổ bay máy bay Vận tải Quân sự của Đoàn C18 bị tai nạn bay năm 2008; phục vụ cuộc Diễn tập nhảy dù mang trang bị, vũ khí chiến đấu, TKCN do Bộ Quốc phòng, Ủy ban Quốc gia TKCN và Cục Hàng không dân dụng tổ chức. Ngoài ra, Trung tâm còn thực hiện nhảy dù, bay biểu diễn Dù bay Pa-ra-mô-tô chào mừng kỷ niệm các sự kiện quan trọng của đất nước: Ngày thành lập Quân đội nhân dân, Ngày hội Quốc phòng toàn dân; Lễ khai mạc Đại hội thể thao châu Á trong nhà lần thứ 3 (AIG 3) năm 2009...; hoàn thành nhiều khóa huấn luyện cho các đối tượng theo yêu cầu của Quân chủng, Bộ Quốc phòng và Ủy ban Quốc gia TKCN... Có được kết quả trên, do nhiều nhân tố; trong đó, công tác huấn luyện có vai trò quan trọng.

Để công tác huấn luyện của Trung tâm có chất lượng cao, trước hết, Trung tâm phải chú trọng giáo dục nâng cao nhận thức cho đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên về công tác huấn luyện TKCN. Thực tiễn qua nhiều năm lãnh đạo, chỉ đạo, Đảng ủy, Ban Chỉ huy Trung tâm rút ra một bài học sâu sắc, là: chỉ khi nào cán bộ, giáo viên, nhân viên nhận thức đầy đủ về tầm quan trọng của nhiệm vụ được giao thì khi đó việc triển khai tổ chức thực hiện mới tạo được sự thống nhất về tư tưởng và hành động, đạt được chất lượng, hiệu quả mong muốn. Công tác huấn luyện TKCN cũng vậy. Hằng năm, Đảng ủy ra nghị quyết lãnh đạo nhiệm vụ huấn luyện đều xác định phải làm chuyển biến nhận thức của đội ngũ này, làm cơ sở để thực hiện nhiệm vụ huấn luyện. Đồng thời, chỉ đạo các ban, khoa coi trọng công tác giáo dục chính trị, tư tưởng nhằm nâng cao nhận thức toàn diện cho cán bộ, giáo viên, nhân viên về đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước, nghị quyết, chỉ thị của trên, nhất là các nghị quyết và kế hoạch của Trung tâm. Đảng ủy, Ban Chỉ huy Trung tâm thường xuyên trao đổi, bàn bạc đề ra nhiều nội dung, biện pháp sát hợp với tình hình nhằm nâng cao hiệu quả công tác giáo dục chính trị, huấn luyện chiến đấu; trong đó, chú trọng huấn luyện nâng cao nhận thức về TKCN trong tình hình mới. Bên cạnh đó, Trung tâm còn đẩy mạnh xây dựng môi trường văn hoá lành mạnh trong đơn vị; chủ động phát hiện ngăn ngừa, đấu tranh chống các biểu hiện nói, viết, làm trái với quan điểm đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, quy định của Quân đội, đơn vị. Đảng ủy, Ban Chỉ huy Trung tâm đã chỉ đạo các ban, khoa gắn việc giáo dục chính trị – tư tưởng với các phong trào thi đua, xây dựng điển hình tiên tiến, học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, tạo khí thế thi đua sôi nổi trong đơn vị. Nhờ đó, Trung tâm khắc phục được những biểu hiện nhận thức chưa đúng về ý nghĩa và tầm quan trọng của công tác TKCN.

Hai là, tập trung huấn luyện nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho cán bộ, giáo viên, nhân viên kỹ thuật dù - TKCN. Đây là lực lượng nòng cốt, quyết định đến mức độ hoàn thành nhiệm vụ của Trung tâm. Trước tiên, Trung tâm coi trọng việc huấn luyện nâng cao trình độ nắm, hiểu, chấp hành và xử trí đúng các tình huống tác chiến phòng không. Thực hiện nhiệm vụ này, Đảng ủy, Ban Chỉ huy thường xuyên tổ chức nghiên cứu, quán triệt các mệnh lệnh, chỉ lệnh tác chiến, nhất là chỉ lệnh về xử lý các tình huống tác chiến Phòng không; chú trọng thực hiện nghiêm chương trình, thời gian, nội dung, chỉ tiêu huấn luyện cho đội ngũ giáo viên, nhân viên kỹ thuật dù - TKCN. Ban Chỉ huy Trung tâm chỉ đạo chặt chẽ các ban, khoa quan tâm bồi dưỡng nâng cao trình độ cho cán bộ các cấp theo phương châm cấp trên bồi dưỡng cấp dưới, cán bộ cũ giúp cán bộ mới... Theo đó, cán bộ chỉ huy Trung tâm trực tiếp bồi dưỡng cán bộ ban, khoa; cán bộ ban, khoa bồi dưỡng giáo viên và nhân viên kỹ thuật thuộc bộ phận quản lý,... từng người tự xây dựng kế hoạch nghiên cứu, học tập những nội dung còn yếu, thiếu mà chỉ huy các cấp đã chỉ ra. Để nâng cao trình độ, kiến thức chuyên ngành cho cán bộ, Đảng ủy, Ban Chỉ huy Trung tâm đã đề xuất với Quân chủng, Văn phòng Ủy ban Quốc gia TKCN đưa cán bộ, giáo viên, nhân viên đi đào tạo chuyên ngành về TKCN ở trong và ngoài nước, như: Liên bang Nga, Mỹ, Ixraen và Trung Quốc; tích cực cử cán bộ tham gia các hội nghị, hội thảo khoa học về TKCN và TKCN đường không tổ chức ở cấp quốc gia và quốc tế. Không chỉ thế, Trung tâm còn gửi cán bộ đi đào tạo nâng cao trình độ ngoại ngữ, tin học và nghiệp vụ chuyên môn ở trong và ngoài nước, chú trọng ở các nước phát triển. Nhờ vậy, năng lực trình độ chuyên môn của đội ngũ cán bộ, giáo viên và nhân viên kỹ thuật ngày càng được nâng cao, nhất là năng lực tổ chức chỉ huy, điều hành huấn luyện và TKCN đường không; trong đó, một số đồng chí có khả năng trao đổi nghiệp vụ với các chuyên gia, đối tác bằng tiếng Anh, tiếng Nga tại các hội nghị, hội thảo về TKCN.

Huấn luyện cứu người dưới nước

Ba là, chủ động xây dựng chương trình, kế hoạch huấn luyện. Hằng năm Trung tâm tiếp nhận và huấn luyện nhiều đối tượng; mỗi đối tượng có chương trình, thời gian và yêu cầu huấn luyện khác nhau. Do vậy, ngay từ đầu năm, Đảng ủy, Ban Chỉ huy Trung tâm đã lãnh đạo, chỉ đạo ban, khoa bám sát kế hoạch, hướng dẫn của trên, yêu cầu đào tạo của các đơn vị... để chủ động xây dựng chương trình, kế hoạch huấn luyện cụ thể cho từng khóa, sát với đối tượng. Trong quá trình xây dựng chương trình, kế hoạch, Trung tâm đã căn cứ vào nhiệm vụ của đơn vị, thống nhất giữa các ban, khoa bảo đảm phòng, máy và bãi tập... Các chương trình, kế hoạch huấn luyện của từng khóa được các cấp thông qua và phê chuẩn theo quy định. Khi có chương trình, kế hoạch, Trung tâm chỉ đạo các ban, khoa chuẩn bị giáo án, thông qua bài giảng, tổ chức thực hiện theo đúng kế hoạch, giáo án đã phê chuẩn. Trong quá trình huấn luyện, khi phát hiện được những nội dung chưa hợp lý, Trung tâm kịp thời điều chỉnh chương trình, kế hoạch cho phù hợp, bảo đảm chất lượng. Trung tâm còn chỉ đạo Khoa giáo viên duy trì nghiêm nền nếp chế độ giao ban, đăng ký, thống kê, rút kinh nghiệm huấn luyện. Đó là những cơ sở để Trung tâm tiếp tục hoàn chỉnh chương trình, kế hoạch huấn luyện cho các khóa, đối tượng tiếp theo. Nhờ đó, các khóa, lớp đều có chương trình, kế hoạch huấn luyện sát hợp, khoa học.

Bốn là, đổi mới nội dung, phương pháp huấn luyện sát hợp với từng đối tượng. Do khí tài dù, phương tiện trang bị cho Trung tâm là các loại thế hệ cũ, qua nhiều năm sử dụng phần nhiều đã xuống cấp, lạc hậu, thiếu đồng bộ; khí tài, trang bị TKCN tương đối hiện đại nhưng mới đưa vào sử dụng; trong khi đó, yêu cầu, nhiệm vụ, cường độ huấn luyện ngày càng cao, tính chất nguy hiểm và nhất là số lớp, đối tượng huấn luyện mỗi năm một tăng nên đòi hỏi cán bộ, giáo viên phải thường xuyên nghiên cứu đổi mới nội dung phù hợp với từng đối tượng. Trong quá trình huấn luyện phải bảo đảm đúng quy trình từ thấp đến cao, từ dễ đến khó, từ giản đơn đến phức tạp, với yêu cầu nắm vững nội dung lý thuyết, thuần thục động tác thực hành, từ giới thiệu chung về TKCN đường không, làm quen với môi trường trên không tại bãi tập, máy tập; thực hành các động tác đeo, mang dù, ra cửa, chuẩn bị nhảy ra khỏi máy bay... đến hoàn thiện một bài thực hành. Tựu chung, tất cả các động tác, giai đoạn huấn luyện đều phải bảo đảm an toàn tuyệt đối cho người và khí tài. Để nâng cao chất lượng huấn luyện, Trung tâm chỉ đạo quyết liệt khoa giáo viên phải nghiên cứu đổi mới phương pháp dạy từ truyền thống “đọc chép” sang phương pháp dạy học tích cực, lấy người học làm trung tâm, giới thiệu chủ đề, tài liệu để học viên tự nghiên cứu, tư duy bài học; giáo viên soạn giáo án điện tử, áp dụng công nghệ thông tin vào giảng bài bằng hình thức trình chiếu. Nội dung bài giảng ngắn gọn, súc tích. Quá trình giảng bài giáo viên kết hợp giới thiệu những đoạn phim, ảnh về các hoạt động dù - TKCN, nhằm cung cấp nhiều thông tin đến người học. Trước khi vào huấn luyện thực hành, học viên được xem kỹ các động tác trên phim. Các bài tập thực hành do giáo viên Trung tâm thực hiện đã được thiết kế hoàn chỉnh thành những đoạn phim và được in lưu trên băng, đĩa. Phương pháp này đã giúp học viên quan sát, theo dõi được dễ dàng và nhiều hơn; thậm chí trong giờ nghỉ, ôn tập, học viên có thể xem, nghiên cứu động tác.

Năm là, nâng cao chất lượng bảo đảm công tác huấn luyện. Xuất phát từ đặc điểm nhiệm vụ của Trung tâm mang tính đặc thù, khó khăn, nguy hiểm; cường độ huấn luyện cao, năng lượng tiêu tốn nhiều nên Đảng ủy, Ban Chỉ huy Trung tâm đã coi trọng công tác lãnh đạo, chỉ đạo việc bảo đảm hậu cần, kỹ thuật cho nhiệm vụ huấn luyện TKCN đường không. Trước hết, phải bảo đảm cho giáo viên, học viên có bản lĩnh chính trị vững vàng, sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ với tinh thần trách nhiệm cao. Đồng thời, bảo đảm tốt đời sống vật chất, tinh thần theo đúng tiêu chuẩn, chế độ chăm sóc sức khỏe, bồi dưỡng của quân chủng, binh chủng; nhất là chế độ nghỉ sau mỗi buổi tập, luyện tập trong môi trường khắc nghiệt. Cùng với đó, chú trọng công tác bảo đảm hệ số kỹ thuật cho máy tập, bãi tập, các trang bị, thiết bị mang theo; trong đó, chú trọng công tác bảo đảm kỹ thuật cho máy mở dù, kiểm tra, bảo dưỡng các trang bị, thiết bị huấn luyện và bảo hiểm phục vụ học viên dã ngoại, leo núi, lên, xuống nhà cao tầng, dò tìm người trong đống đổ nát... Nhờ đó, Trung tâm luôn thực hiện đúng chương trình, kế hoạch và bảo đảm an toàn tuyệt đối trong huấn luyện.

Trong thời gian qua, do sự chỉ đạo quyết liệt của Đảng ủy, Ban Chỉ huy và sự cố gắng vươn lên của cán bộ, nhân viên và chiến sĩ, Trung tâm đã tổ chức huấn luyện được nhiều khóa: Sĩ quan chỉ huy Dù, nhân viên Kỹ thuật Dù - TKCN đường không, nhân viên TKCN đường không cho Ủy ban Quốc gia TKCN. Kết quả huấn luyện: 100% đạt yêu cầu; trong đó có trên 80% khá và giỏi. Riêng cán bộ, giáo viên và nhân viên kỹ thuật dù - TKCN của Trung tâm qua các lần kiểm tra, hội thi, hội thao đều đạt khá, giỏi. Qua các lần diễn tập TKCN do Quân chủng, Ủy ban Quốc gia TKCN tổ chức, đơn vị đều hoàn thành tốt nhiệm vụ; nhiều nội dung, như: câu vớt người bị nạn từ mặt nước lên máy bay trực thăng, nhảy dù mang trang bị, vũ khí chiến đấu, TKCN với các lực lượng đặc biệt của Bộ đội Đặc công, Cục Hàng không dân dụng Việt Nam, dã ngoại, leo núi, lên, xuống nhà cao tầng bằng các thiết bị thô sơ, chuyên dụng đạt xuất sắc.

Hiện nay, trước yêu cầu mới của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, Trung tâm Quốc gia huấn luyện TKCN đường không vừa huấn luyện TKCN đường không, vừa sẵn sàng chiến đấu – TKCN đường không nhằm giảm thiểu thiệt hại về người, tài sản do thiên tai, thảm họa môi trường và quá trình hội nhập, phát triển kinh tế quốc tế. Đồng thời, đang tích cực đề nghị: kiện toàn tổ chức biên chế theo yêu cầu nhiệm vụ; chủ động tạo nguồn kế cận ở các cấp; nhanh chóng củng cố và hoàn thiện các công trình ngoài trời phục vụ cho huấn luyện, mua sắm thêm trang bị khí tài đồng bộ, bảo đảm có dự phòng để thay thế. Cùng với đó, đẩy mạnh hợp tác quốc tế, nhất là với các nước trong khu vực và các nước có trình độ tiên tiến về khắc phục sự cố, thảm họa, TKCN nói chung, TKCN đường không nói riêng nhằm cung cấp thông tin, trao đổi kinh nghiệm, công nghệ và hợp tác đào tạo để nâng cao chất lượng huấn luyện và năng lực TKCN đường không; đồng thời, tích cực chuẩn bị mọi mặt cho việc tham gia vào lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc về TKCN nhân đạo.

Đại tá, ThS. TRẦN QUANG HOÀNG

Chỉ huy trưởng