Sư đoàn 4 (Quân khu 9), là đơn vị khung thường trực, có nhiệm vụ phối hợp với các tỉnh: Kiên Giang, Hậu Giang, Sóc Trăng và thành phố Cần Thơ để thực hiện công tác động viên, nhất là tổ chức xây dựng lực lượng dự bị. Trong đó, Sư đoàn chịu trách nhiệm chính về tổ chức huấn luyện quân nhân dự bị được sắp xếp, biên chế vào các đơn vị trực thuộc, sẵn sàng động viên theo mệnh lệnh của cấp trên.

Nắm vững chủ trương chiến lược của Đảng, Nhà nước về xây dựng lực lượng dự bị động viên và nhiệm vụ cấp trên giao, những năm qua, Sư đoàn đã có nhiều biện pháp thiết thực, phù hợp, hiệu quả trong lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức huấn luyện quân nhân dự bị. Vì vậy, công tác huấn luyện của Sư đoàn có nhiều đổi mới, chất lượng nâng lên, được Quân khu đánh giá cao. Kết quả huấn luyện hằng năm, Sư đoàn luôn đạt khá vững chắc; đơn vị bảo đảm an toàn tuyệt đối. Đây là cơ sở quan trọng, trực tiếp góp phần nâng cao chất lượng quân nhân dự bị của Sư đoàn. Đến nay, quân nhân dự bị sắp xếp vào khung Sư đoàn đạt 98,73% so với biên chế; tỷ lệ đúng chuyên nghiệp quân sự đạt gần 89%; tỷ lệ đảng viên đạt trên 11%. Kiểm tra sẵn sàng động viên, sẵn sàng chiến đấu và huy động tập trung huấn luyện, diễn tập, lực lượng dự bị động viên của Sư đoàn luôn bảo đảm quân số trên 90%, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.

Từ thực tiễn thực hiện công tác huấn luyện lực lượng dự bị động viên, Sư đoàn rút ra một số kinh nghiệm chủ yếu sau:

Một là, thường xuyên giáo dục, quán triệt, nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho cán bộ, chiến sĩ khung A và quân nhân dự bị về nhiệm vụ huấn luyện. Thực tiễn cho thấy, huấn luyện lực lượng dự bị động viên có tính đặc thù, phức tạp hơn so với huấn luyện bộ đội thường trực. Nhận thức của một bộ phận cán bộ, chiến sĩ về xây dựng lực lượng dự bị động viên còn giản đơn, dễ nảy sinh tư tưởng, biểu hiện xem nhẹ, hạ thấp yêu cầu trong huấn luyện. Vì vậy, làm tốt công tác giáo dục, quán triệt, tạo sự thống nhất về nhận thức, hành động, xây dựng cho cán bộ, chiến sĩ động cơ, trách nhiệm đúng đắn trong thực hiện nhiệm vụ huấn luyện có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Nhận rõ điều đó, Sư đoàn đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục cho cán bộ, chiến sĩ và quân nhân dự bị về nhiệm vụ quan trọng này; trong đó, chú trọng đối tượng là chỉ huy cấp phân đội, cán bộ, chiến sĩ trực tiếp tham gia huấn luyện. Nội dung giáo dục, tuyên truyền được Sư đoàn tập trung vào làm rõ vị trí, ý nghĩa của công tác huấn luyện trong xây dựng lực lượng dự bị động viên; quán triệt các thị thị, hướng dẫn của cấp trên, nhiệm vụ, kế hoạch và mục tiêu, yêu cầu trong huấn luyện của Sư đoàn; nêu gương điển hình tiên tiến, cũng như phê phán, đấu tranh với biểu hiện giản đơn, hình thức, bệnh thành tích hoặc ngại khó, ngại khổ trong huấn luyện, v.v. Quá trình tiến hành, Sư đoàn vận dụng linh hoạt các hình thức, biện pháp giáo dục, phù hợp với từng đối tượng, địa bàn. Đặc biệt, Sư đoàn chủ động phối hợp với cơ quan quân sự các địa phương để tuyên truyền, giáo dục quân nhân dự bị ngay từ cơ sở, nhất là thông qua các đợt phúc tra, kiểm tra sẵn sàng động viên; chú trọng lựa chọn, bồi dưỡng các đồng chí quân nhân dự bị lớn tuổi, có uy tín với tập thể để cùng tham gia tuyên truyền. Mặt khác, Sư đoàn tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chỉ huy các cấp đối với công tác huấn luyện dự bị động viên; thường xuyên quan tâm làm tốt công tác sơ kết, tổng kết rút kinh nghiệm, biểu dương, khen thưởng, nhân điển hình tiên tiến; chỉ đạo các đơn vị lấy kết quả huấn luyện hằng năm làm tiêu chí đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ của cán bộ khung A, làm cơ sở để bổ nhiệm quân nhân dự bị, v.v. Với các biện pháp tổng hợp đó, cán bộ, chiến sĩ, quân nhân dự bị của Sư đoàn có nhận thức tốt về nhiệm vụ huấn luyện, nêu cao quyết tâm, trách nhiệm trong thực hiện.

Hai là, chú trọng bồi dưỡng nâng cao năng lực, trình độ, phương pháp tổ chức huấn luyện cho đội ngũ cán bộ các cấp. Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy: “.., cán bộ là cái gốc của mọi công việc”, “Công việc thành công hoặc thất bại đều do cán bộ tốt hay kém”¹. Với nhiệm vụ huấn luyện dự bị động viên, do đối tượng quân nhân dự bị đa dạng, độ tuổi, sức khỏe, trình độ, nhận thức không đồng đều, thời gian tập trung huấn luyện ngắn, không thường xuyên,… ; do đó, vai trò của đội ngũ cán bộ, nhất là cán bộ cấp cơ sở càng trở nên quan trọng, tác động trực tiếp đến kết quả huấn luyện của đơn vị. Chính vì thế, Sư đoàn hết sức coi trọng xây dựng, kiện toàn đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cán bộ cơ quan tham mưu tác huấn, cán bộ trực tiếp huấn luyện ở đơn vị, bằng nhiều biện pháp thiết thực. Thời gian qua, Sư đoàn tập trung đột phá về huấn luyện, bồi dưỡng nâng cao năng lực, trình độ tổ chức huấn luyện cho đội ngũ cán bộ, xác định đây là khâu then chốt để đổi mới, nâng cao chất lượng huấn luyện. Theo đó, Sư đoàn duy trì nghiêm nền nếp tập huấn cán bộ theo phân cấp cho cả khung A và khung B trước mỗi đợt huấn luyện quân nhân dự bị. Để đảm bảo thiết thực, hiệu quả, Sư đoàn chỉ đạo thực hiện phương châm yếu khâu nào bồi dưỡng khâu ấy; lấy cấp trên bồi dưỡng cho cấp dưới, khung A bồi dưỡng cho khung B, cơ quan bồi dưỡng cho đơn vị; trong đó, chú trọng tập trung vào giải quyết những khâu yếu, mặt yếu của năm trước, thống nhất những nội dung khó và mới trong huấn luyện. Xuất phát từ yêu cầu huấn luyện và thực tế đội ngũ cán bộ, đối với khung A, Sư đoàn chú trọng bồi dưỡng, củng cố, nâng cao trình độ, năng lực tham mưu huấn luyện chiến đấu; phương pháp tổ chức, quản lý, điều hành huấn luyện; các kỹ năng thực hành, làm mẫu và phổ biến kinh nghiệm trong huấn luyện, quản lý quân nhân dự bị, v.v. Đối với khung B, Sư đoàn đẩy mạnh bồi dưỡng về yếu lĩnh, động tác kỹ thuật, chiến thuật; phương pháp huấn luyện, duy trì luyện tập cho phân đội; các kỹ năng về xử lý tình huống trong huấn luyện, diễn tập, v.v. Sau tập huấn, Sư đoàn và các đơn vị tiến hành kiểm tra đánh giá kết quả nghiêm túc đến từng tập thể, cá nhân. Vì vậy, công tác tập huấn, bồi dưỡng thực sự đem lại hiệu quả; chất lượng đội ngũ cán bộ được nâng lên. Hiện nay, 100% cán bộ khung A của Sư đoàn huấn luyện được theo phân cấp, có trên 80% huấn luyện khá, giỏi; cán bộ khung B có sự tiến bộ rõ rệt, 60% - 65% huấn luyện được theo phân cấp, trong đó 40% - 45% huấn luyện khá. Kết quả trên đây là nền tảng vững chắc để Sư đoàn thực hiện tốt nhiệm vụ huấn luyện, đáp ứng yêu cầu trước mắt và lâu dài.

Ba là, tích cực đổi mới phương pháp huấn luyện, phù hợp với đối tượng, đặc điểm địa bàn. Đây là vấn đề có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao chất lượng huấn luyện, nội dung Sư đoàn cụ thể hóa thực hiện Nghị quyết 765-NQ/QUTW của Quân ủy Trung ương. Để quân nhân dự bị đạt trình độ tiếp cận với trình độ của bộ đội thường trực, có khả năng chiến đấu độc lập cấp phân đội, hoàn thành tốt nhiệm vụ khi được động viên, Sư đoàn chỉ đạo cơ quan, đơn vị rà soát lại toàn bộ nội dung, chương trình huấn luyện của các đối tượng; trên cơ sở đó, điều chỉnh, bổ sung, đảm bảo sát thực tế chiến đấu, nhiệm vụ của đơn vị, đặc thù địa bàn sông nước. Đồng thời, tích cực nghiên cứu đổi mới hình thức tổ chức, phương pháp huấn luyện, nhằm đạt mục tiêu đã đề ra. Do thời gian huấn luyện ngắn, trình độ, nhận thức của quân nhân dự bị không đồng đều, nên Sư đoàn chỉ đạo các đơn vị bám sát phương châm “Cơ bản, thiết thực, hiệu quả” gắn với yêu cầu “Nhanh, mạnh, chính xác” trong từng khoa mục huấn luyện. Theo đó, các đơn vị tập trung làm chắc, gọn từng nội dung huấn luyện; chú trọng huấn luyện đồng bộ, chuyên sâu; thực hiện quy trình huấn luyện từ thấp đến cao, từ đơn giản đến phức tạp; kết hợp chặt chẽ huấn luyện lý thuyết với thực hành, lấy thực hành là chính; tổ chức cho bộ đội ôn kỹ, chia nhỏ tập nhiều, xoay vòng, đổi tập hợp lý, để nắm vững nội dung, thuần thục động tác kỹ thuật, chiến thuật cá nhân và phân đội, v.v. Đặc biệt, Sư đoàn chủ động phân loại đối tượng, thực hiện kết hợp huấn luyện tập trung với huấn luyện theo nhóm đối tượng theo từng khoa mục; coi trọng khuyến khích bộ đội ôn luyện thêm ngoài giờ, thực hiện người có trình độ khá, giỏi kèm cặp, giúp đỡ người còn yếu, nhất là số quân nhân mới chuyển loại chuyên nghiệp quân sự. Cùng với đó, để thực hiện có hiệu quả việc đổi mới nội dung, phương pháp huấn luyện, Sư đoàn chỉ đạo các cấp tăng cường công tác kiểm tra, rút kinh nghiệm, phát huy dân chủ trong huấn luyện, v.v. Qua đó, kịp thời khắc phục những hạn chế và phổ biến, nhân rộng những cách làm hay, sáng tạo, hiệu quả. Mặt khác, Sư đoàn tích cực tổ chức hoạt động ngoại khóa bổ trợ huấn luyện; đẩy mạnh hội thao, hội thi và các phong trào thi đua, khích lệ, cổ vũ, động viên cán bộ, chiến sĩ khắc phục khó khăn, phấn đấu đạt kết quả cao nhất trong huấn luyện, v.v. Nhờ vậy, kết quả huấn luyện của Sư đoàn không ngừng được nâng lên. Hằng năm, 100% nội dung huấn luyện đạt yêu cầu; trong đó, có trên 70% khá, giỏi. Năm 2015, Quân khu tổ chức bắn đối chứng giữa 01 đại đội dự bị động viên của Sư đoàn (đối tượng là quân nhân hoàn thành nghĩa vụ quân sự, xuất ngũ về địa phương năm 2006 còn đủ điều kiện giữ lại trong biên chế) với 01 đại đội vừa kết thúc 03 tháng huấn luyện tân binh, 01 tháng huấn luyện bổ sung của Sư đoàn 330 và 01 đại đội chiến sĩ năm thứ hai của Sư đoàn 8. Kết quả đơn vị dự bị động viên của Sư đoàn đạt loại khá.

Bốn là, quan tâm làm tốt công tác bảo đảm huấn luyện. Đây là yếu tố tác động trực tiếp đến chất lượng huấn luyện, luôn được Sư đoàn chú trọng thực hiện bằng nhiều biện pháp thiết thực. Những năm gần đây, được sự quan tâm của Quân khu và các địa phương, công tác bảo đảm cho huấn luyện của Sư đoàn có sự đổi mới. Sư đoàn đã phối hợp với cơ quan cấp trên tiến hành quy hoạch, triển khai thực hiện Dự án xây dựng doanh trại giai đoạn 2012 - 2015, tạo sự thay đổi toàn diện về cảnh quan, môi trường, doanh trại đảm bảo chính quy, xanh, sạch, đẹp. Cùng với đó, để đáp ứng yêu cầu cao của nhiệm vụ huấn luyện dự bị động viên, Sư đoàn đã nêu cao tinh thần tự lực tự cường, chủ động phát huy nội lực, tích cực nâng cấp hệ thống thao trường, bãi tập, đồng bộ vũ khí, trang bị và đẩy mạnh phong trào phát huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật, củng cố, làm mới hàng trăm mô hình, học cụ,... thiết thực phục vụ huấn luyện. Mặt khác, Sư đoàn quan tâm làm tốt công tác bảo đảm hậu cần, chăm lo chu đáo về sức khỏe, đời sống và bảo đảm đầy đủ, kịp thời các chế độ cho quân nhân dự bị trong thời gian tập trung huấn luyện theo quy định. Qua đó, góp phần củng cố tư tưởng, làm cho cán bộ, chiến sĩ phấn khởi, yên tâm tham gia huấn luyện, sẵn sàng vượt qua khó khăn, vất vả, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.

Góp phần vào kết quả huấn luyện dự bị động viên của Sư đoàn những năm qua còn phải kể đến việc Sư đoàn luôn làm tốt công tác quản lý, rèn luyện kỷ luật; duy trì có hiệu quả việc phối hợp với địa phương, gia đình trong động viên, giáo dục quân nhân dự bị và đặc biệt là tham mưu cho Quân khu gắn công tác tuyển quân với công tác xây dựng lực lượng động viên.

Với nhận thức đúng đắn, quyết tâm cao và những kinh nghiệm quý báu, Sư đoàn 4 tiếp tục phấn đấu hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, xây dựng lực lượng dự bị động viên hùng hậu, chất lượng cao, góp phần xây dựng lực lượng vũ trang Quân khu vững mạnh.

Đại tá NGUYỄN VĂN ĐỨC, Sư đoàn trưởng
____________           

1 - Hồ Chí Minh - Toàn tập, Tập 5, Nxb CTQG, H. 2011, tr. 309; 313.