Quảng Ninh là một trọng điểm về kinh tế và quốc phòng - an ninh vùng Đông Bắc của Tổ quốc, có tuyến biên giới đất liền và biên giới biển tiếp giáp với Trung Quốc dài hơn 300 km; có vùng biển rộng khoảng 6.000 km2 với hơn 2.000 đảo, được ví như hình ảnh của “Việt Nam thu nhỏ”. Điều kiện địa lý tự nhiên đó tạo thuận lợi cơ bản để Tỉnh hội nhập, phát triển toàn diện, nhưng cũng đặt ra nhiều vấn đề đối với công tác biên phòng. Thực tế là, những năm gần đây, tình hình an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội khu vực biên giới, vùng biển của Tỉnh diễn biến phức tạp, nhất là việc vi phạm Hiệp định về Quy chế quản lý biên giới; hoạt động tình báo, gián điệp; các loại tội phạm qua biên giới, đặc biệt là tội phạm về ma túy, buôn lậu, gian lận thương mại, xuất nhập cảnh trái phép, v.v. Trên biển, tình trạng tàu thuyền nước ngoài xâm phạm chủ quyền lãnh hải; ngư dân tranh chấp ngư trường, sử dụng chất nổ, kích điện đánh bắt hải sản và buôn lậu,… có chiều hướng gia tăng.

Trước thực tế đó, bám sát chức năng, nhiệm vụ được giao, Đảng ủy, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng Tỉnh đã quán triệt nghiêm túc các nghị quyết, chỉ thị của cấp trên, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo triển khai đồng bộ, toàn diện các biện pháp công tác biên phòng. Trong đó, trước hết, tập trung vào nắm chắc tình hình khu vực biên giới, tăng cường công tác sẵn sàng chiến đấu, nâng cao chất lượng nắm, dự báo tình hình nội, ngoại biên, tham mưu, đề xuất với Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân Tỉnh và Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng các chủ trương, biện pháp quản lý, bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia, xây dựng khu vực biên giới vững mạnh toàn diện. Song song với đó, Bộ đội Biên phòng Tỉnh phát huy vai trò nòng cốt, chủ động phối hợp với các ban, ngành tham mưu cho Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân Tỉnh xây dựng và triển khai thực hiện nhiều nghị quyết, chỉ thị liên quan đến biên giới, phù hợp đặc điểm địa bàn, như: Chỉ thị 04/2009/CT-UBND về việc tăng cường công tác quản lý, bảo vệ biên giới sau phân giới cắm mốc; Chỉ thị 06/2013/CT-UBND về việc tăng cường quản lý, bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới trên biển; Chỉ thị 19/2010/CT-UBND về việc nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác đối ngoại biên phòng trong tình hình mới, v.v.

Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng Tỉnh chỉ đạo các đơn vị phối hợp chặt chẽ với các ngành, lực lượng và nhân dân khu vực biên giới triển khai kế hoạch tuần tra, kiểm soát, xử lý kịp thời những vấn đề nảy sinh, không để bị động, bất ngờ. Những năm qua, Bộ đội Biên phòng Tỉnh đã bắt, xử lý hàng nghìn vụ buôn bán, vận chuyển ma túy, buôn lậu, gian lận thương mại; phát hiện và xử lý kịp thời các hoạt động vi phạm Hiệp định về Quy chế quản lý biên giới theo chức năng, thẩm quyền, góp phần quan trọng vào giữ vững chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia, trật tự, an toàn xã hội trên tuyến biên giới của Tỉnh. Năm 2017, Bộ đội Biên phòng Tỉnh đã bắt giữ, xua đuổi 17 vụ với 85 tàu của ngư dân nước ngoài vi phạm chủ quyền, khai thác thủy sản trái phép; đấu tranh, ngăn chặn 05 vụ vi phạm Hiệp định về Quy chế quản lý biên giới, bảo vệ nguyên trạng đường biên, mốc quốc giới, chủ quyền lãnh thổ. Đồng thời, đã phát hiện, bắt giữ 446 vụ, với 715 đối tượng, 468 phương tiện; thu giữ 12.538 gam ma túy tổng hợp, 42,65 kg pháo và thuốc nổ, 5.031 lít dầu đi-ê-zen, 1.900 bao thuốc ESSE, cùng nhiều hàng hóa và tang vật khác. Tổng số tiền xử lý vi phạm hành chính và giá trị hàng hóa hơn 6 tỷ đồng.

Do nhu cầu giao thương, hội nhập quốc tế, lưu lượng người, hàng hóa, phương tiện xuất, nhập cảnh, xuất, nhập khẩu trên địa bàn Quảng Ninh ngày càng tăng, nhất là khách du lịch. Chỉ tính riêng cửa khẩu Móng Cái, mỗi ngày có trên 10.000 người qua lại biên giới. Để làm tốt công tác kiểm tra, kiểm soát, đồng thời tạo điều kiện thuận tiện, thông thoáng cho các hoạt động này, cùng với đẩy mạnh hoạt động nghiệp vụ trên toàn tuyến biên giới, Bộ đội Biên phòng Tỉnh đã triển khai đồng bộ các biện pháp nâng cao chất lượng công tác quản lý cửa khẩu. Theo đó, Bộ Chỉ huy Biên phòng Tỉnh tích cực đổi mới, hiện đại hóa trang thiết bị phục vụ kiểm tra, kiểm soát, tập trung kiện toàn tổ chức, xây dựng đội ngũ cán bộ, nhân viên tại các cửa khẩu, cảng biển có chất lượng cao và đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, “một cửa, một lần dừng”, v.v. Nhờ đó, chất lượng công tác quản lý cửa khẩu của Bộ đội Biên phòng Tỉnh được nâng lên rõ rệt. Năm 2017, Bộ đội Biên phòng Tỉnh đã làm thủ tục cho hơn 5,2 triệu lượt người và trên 15 nghìn lượt phương tiện xuất, nhập cảnh, tăng hơn 01 triệu lượt người và gần 4,2 nghìn lượt phương tiện so với năm 2016.

Đoàn công tác do Đại tá Đặng Toàn Quân làm Trưởng đoàn kiểm tra hệ thống đường biên, cột mốc trên địa bàn huyện Bình Liêu. (Ảnh: quangninh.gov.vn)

Để tạo nền tảng bảo vệ vững chắc chủ quyền, an ninh biên giới, Bộ đội Biên phòng Tỉnh chú trọng tham mưu, giúp cấp ủy, chính quyền địa phương xây dựng cơ sở chính trị, phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân ở khu vực biên giới, xây dựng nền biên phòng toàn dân gắn với xây dựng nền quốc phòng toàn dân, nền an ninh nhân dân vững mạnh, phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và toàn dân trong thực hiện công tác biên phòng. Từ năm 2013 đến nay, Tỉnh đã tăng cường 24 cán bộ biên phòng về làm chủ tịch, phó bí thư đảng ủy xã, phường biên giới, có 05 đồng chí được bầu vào cấp ủy cấp huyện, góp phần tăng cường sức lãnh đạo của cấp ủy, chính quyền địa phương nơi biên giới. Cùng với đó, Bộ đội Biên phòng Tỉnh tham mưu với Tỉnh uỷ, Ủy ban nhân dân Tỉnh tích cực triển khai các dự án đưa dân ra sinh sống ở đảo Trần, đưa dân trở lại thôn, bản cũ, di dân ra định cư thành các thôn, bản mới ở khu vực biên giới trọng điểm thuộc 02 huyện biên giới (Bình Liêu, Hải Hà) và thành phố Móng Cái; dự án kè bảo vệ chân mốc, bờ sông biên giới; xây dựng trạm quan sát trên đảo Trà Vĩ,… nhằm thực hiện tốt mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội gắn với xây dựng thế trận biên phòng toàn dân vững chắc. Các cơ quan, đơn vị Biên phòng Tỉnh tích cực bám, nắm địa bàn, thường xuyên làm tốt công tác vận động quần chúng, đưa văn hóa, y tế về thôn bản; tham mưu cho địa phương đổi mới, nâng cao tính thiết thực, hiệu quả của “Ngày Biên phòng toàn dân”, phong trào quần chúng tham gia tự quản, bảo vệ đường biên, cột mốc, bảo vệ biển, đảo, nhất là xây dựng và duy trì hoạt động của mô hình tổ, hộ dân tham gia quản lý, bảo vệ cột mốc, đường biên; tổ an ninh trật tự thôn, bản, khu; tổ tàu, thuyền đoàn kết đánh bắt hải sản; vận động nhân dân cam kết thực hiện “3 biết”, “4 không”¹. Đáng chú ý là, thời gian qua, đồn Biên phòng Pò Hèn (thành phố Móng Cái) đã sáng tạo trong việc phối hợp với lực lượng quản lý biên giới của Trung Quốc luân phiên tổ chức tuyên truyền, phổ biến 03 văn kiện pháp lý về biên giới cho hàng nghìn lượt người ở hai bên biên giới. Bộ đội Biên phòng Tỉnh thường xuyên làm tốt việc thẩm định, tham mưu cho Ủy ban nhân dân Tỉnh trong việc phê duyệt các dự án đầu tư tại khu vực biên giới; phối hợp với các sở, ban, ngành ký kết và triển khai thực hiện có hiệu quả các chương trình, kế hoạch phối hợp hoạt động giúp nhân dân khu vực biên giới phát triển kinh tế, xoá đói giảm nghèo, xây dựng thôn, bản văn hóa. Bộ đội Biên phòng Tỉnh còn phát huy hiệu quả hoạt động của các trạm xá quân - dân y trong việc chăm sóc sức khoẻ nhân dân; thực hiện tốt các phong trào, cuộc vận động, như: “Mái ấm cho người nghèo nơi biên giới, hải đảo”, “Bộ đội Biên phòng chung tay xây dựng nông thôn mới”, “Nâng bước em tới trường”², góp phần quan trọng vào xây dựng “thế trận biên phòng toàn dân”, tăng cường mối đoàn kết, gắn bó máu thịt giữa Bộ đội Biên phòng với nhân dân khu vực biên giới.

Cùng với đó, Bộ đội Biên phòng Tỉnh chủ động phối hợp với Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh, Vùng 1 Hải quân, Vùng Cảnh sát biển 1,… thực hiện tốt công tác trao đổi, cung cấp thông tin, phối hợp, hiệp đồng tuần tra, kiểm soát, đấu tranh phòng chống tội phạm; luyện tập, diễn tập khu vực phòng thủ, phòng, chống cháy nổ, cháy rừng, chống cướp biển và tìm kiếm cứu nạn trên biển, v.v. Phối hợp với Công an Tỉnh tổ chức thực hiện tốt Nghị định 77/2010/NĐ-CP của Chính phủ trong quản lý địa bàn, phòng chống và truy quét tội phạm, giữ vững an ninh biên giới, trật tự, an toàn xã hội; phối hợp với Bộ đội Biên phòng Trung Quốc tổ chức tốt các hoạt động hội đàm, giao lưu, tổ chức tuần tra chung, cứu hộ, cứu nạn trên biển. Năm 2017, Bộ đội Biên phòng Quảng Ninh đã tổ chức hơn 40 cuộc gặp gỡ, trao đổi tình hình, tiến hành hàng chục cuộc tuần tra chung với lực lượng quản lý, bảo vệ biên giới của Trung Quốc. Đến nay, 07 đồn Biên phòng của Tỉnh đã ký kết nghĩa với các đồn, trạm biên phòng thành phố Phòng Thành Cảng (Trung Quốc).

Bằng các biện pháp tích cực, đồng bộ, Bộ đội Biên phòng Tỉnh đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ quản lý, bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia, góp phần quan trọng khai thác, phát huy tiềm năng, thế mạnh vùng biên giới, cảng biển, ven biển, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội. Năm 2017, Bộ đội Biên phòng Tỉnh được Thủ tướng Chính phủ tặng thưởng Cờ thi đua.

Phát huy kết quả, kinh nghiệm đã đạt được, thời gian tới, Bộ đội Biên phòng tỉnh Quảng Ninh tiếp tục đẩy mạnh xây dựng cơ quan, đồn, trạm biên phòng vững mạnh toàn diện, thường xuyên nêu cao cảnh giác, nắm chắc tình hình nội biên, ngoại biên, làm nòng cốt phối hợp chặt chẽ với các lực lượng có liên quan quản lý, bảo vệ vững chắc chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia, góp phần xây dựng biên giới Việt - Trung hòa bình, hữu nghị, hợp tác, phát triển.

Đại tá ĐẶNG TOÀN QUÂN, Chỉ huy trưởng Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng Tỉnh

________________

1 - “3 biết”: biết đường biên, cột mốc; biết hiệp định, quy chế biên giới; biết chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước về giải quyết các vấn đề trên biên giới. “4 không”: không vượt biên giới trái phép; không nghe lời kẻ xấu; không chứa chấp người trái phép và không để người phía đối diện vi phạm qua biên giới.

2 - Năm 2017, Bộ đội Biên phòng Tỉnh phối hợp với cấp ủy, chính quyền địa phương huy động các nguồn lực xây dựng 15 nhà cho hộ nghèo; thăm hỏi, tặng quà cho các gia đình có hoàn cảnh khó khăn với số tiền là 237,8 triệu đồng; hỗ trợ 65 học sinh có hoàn cảnh khó khăn, mỗi cháu 6 triệu đồng/năm; tổ chức khám, chữa bệnh và cấp thuốc miễn phí cho nhân dân biên giới, biển đảo được 1.276 lượt người với số tiền là 42,5 triệu đồng.