Lai Châu là tỉnh miền núi, biên giới phía Tây Bắc của Tổ quốc, có đường biên giới tiếp giáp với Trung Quốc dài 265,165 km. Khu vực này có 23 xã với 233 bản, dân số trên 81.000 người, gồm 10 dân tộc sinh sống. Những năm qua, được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, kinh tế - xã hội của Tỉnh nói chung, khu vực biên giới nói riêng có nhiều khởi sắc; đời sống vật chất, tinh thần của đồng bào từng bước được cải thiện; hệ thống chính trị được củng cố, quốc phòng, an ninh được giữ vững, tăng cường, v.v. Tuy nhiên, do lịch sử để lại và do nhiều nguyên nhân khác nhau, về cơ bản, Lai Châu vẫn là tỉnh nghèo, kinh tế chậm phát triển. Khu vực biên giới, tỉ lệ đói nghèo cao so với mặt bằng chung của toàn Tỉnh, trình độ dân trí không đồng đều, chất lượng, hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị cơ sở còn hạn chế, nhiều hủ tục vẫn tồn tại. Lợi dụng những khó khăn, bất cập đó, thời gian qua, những phần tử xấu, phản động đẩy mạnh các hoạt động chống phá, như: truyền đạo trái pháp luật, tuyên truyền di, dịch cư tự do; kích động, lôi kéo đồng bào dân tộc Mông để thực hiện âm mưu thành lập “Nhà nước Mông”, v.v. Cùng với đó, hoạt động của các loại tội phạm (nhất là tội phạm ma túy; xuất, nhập cảnh trái phép; mua, bán người) đang diễn biến phức tạp, tác động không nhỏ tới tình hình an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội ở địa bàn biên giới của Tỉnh. Trước tình hình đó, là lực lượng nòng cốt, chuyên trách trong quản lý, bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia, những năm qua, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát của Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng và Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân Tỉnh, sự phối hợp của các cấp, ngành, lực lượng và nhân dân, Bộ đội Biên phòng Tỉnh đã tích cực, chủ động khắc phục khó khăn, lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai toàn diện, chặt chẽ các mặt công tác Biên phòng; đấu tranh có hiệu quả với các hoạt động chống phá của các thế lực thù địch, các loại tội phạm; tích cực tham gia xây dựng hệ thống chính trị cơ sở, phát triển kinh tế - xã hội, xóa đói giảm nghèo; phòng, chống thiên tai, cứu hộ, cứu nạn và thực hiện công tác đối ngoại Biên phòng. Qua đó, góp phần bảo vệ vững chắc chủ quyền lãnh thổ, giữ vững an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội ở khu vực biên giới; xây dựng đường biên giới hòa bình, hữu nghị, hợp tác cùng phát triển, tạo thuận lợi cho phát triển kinh tế - xã hội của Tỉnh. Từ thực tiễn, Bộ đội Biên phòng Tỉnh rút ra những bài học kinh nghiệm trong thực hiện nhiệm vụ quan trọng này để tiếp tục vận dụng có hiệu quả trong thời gian tới.

Tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho nhân dân khu vực biên giới

Một là, tập trung nâng cao nhận thức về nhiệm vụ quản lý, bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới cho cán bộ, chiến sĩ và nhân dân trên địa bàn. Đây là nội dung quan trọng, có ý nghĩa quyết định đến việc hoàn thành nhiệm vụ chính trị của các lực lượng bảo vệ biên giới nói chung, Bộ đội Biên phòng Tỉnh nói riêng trong mọi tình huống; là cơ sở, nền tảng để phát huy sức mạnh các lực lượng và toàn dân tham gia bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh quốc gia. Vì thế, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng Tỉnh tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương đẩy mạnh công tác tuyên truyền cho các cấp, ngành, lực lượng và toàn dân nắm vững quan điểm, đường lối của Đảng về nhiệm vụ quân sự, quốc phòng đã được thể hiện trong các chỉ thị, nghị quyết, trọng tâm là Nghị quyết Trung ương 8 (khóa XI) về Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, Nghị quyết Đại hội XII của Đảng cùng các chỉ thị, nghị quyết của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng về công tác quản lý, bảo vệ biên giới. Đồng thời, tăng cường phổ biến, tuyên truyền những nội dung cơ bản của Luật Biên giới quốc gia, 03 văn kiện pháp lý về biên giới đất liền Việt Nam - Trung Quốc, Luật Cư trú, những âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch, v.v. Quá trình thực hiện, Bộ đội Biên phòng Tỉnh còn trực tiếp tuyên truyền với nhiều hình thức, biện pháp phong phú, sáng tạo, như: tuyên truyền miệng, qua đài phát thanh, sinh hoạt văn hóa cộng đồng, tham gia họp với cấp ủy, chính quyền địa phương, họp bản. Đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên và các tổ, đội vận động quần chúng của Bộ đội Biên phòng Tỉnh đã phát huy vai trò, trách nhiệm, bám sát cơ sở, tích cực, chủ động trong công tác tuyên truyền. Đồng thời, Bộ đội Biên phòng Tỉnh cũng thường xuyên phối hợp với cấp ủy, chính quyền địa phương, các ban, ngành, đoàn thể thực hiện nghiêm Đề án “Tăng cường phổ biến, giáo dục pháp luật cho cán bộ và nhân dân vùng biên giới”; phối hợp với các ban, ngành, lực lượng xây dựng đội ngũ tuyên truyền viên nhiệt huyết, có trình độ, am hiểu tiếng dân tộc, phong tục, tập quán của đồng bào để thực hiện tốt nhiệm vụ. Chỉ tính riêng 06 tháng đầu năm 2018, Bộ đội Biên phòng Tỉnh đã tổ chức tuyên truyền trực tiếp được gần 500 buổi cho trên 27 nghìn lượt đồng bào các xã biên giới; phối hợp với các lực lượng chức năng tổ chức hàng chục buổi tuyên truyền chuyên đề cho đội ngũ cán bộ thôn, bản địa phương. Đặc biệt, để công tác tuyên truyền có sức lan tỏa, thấm sâu vào đồng bào, Bộ đội Biên phòng Tỉnh coi trọng việc biên chế, bồi dưỡng cán bộ, chiến sĩ là người dân tộc thiểu số vào các đồn Biên phòng làm nhân cốt trong thực hiện công tác này. Nhờ đó, chất lượng, hiệu quả công tác tuyên truyền của cán bộ, chiến sĩ Bộ đội Biên phòng Tỉnh được nâng lên; góp phần trực tiếp nâng cao nhận thức cho cấp ủy, chính quyền, cán bộ, chiến sĩ và nhân dân trên địa bàn đóng quân về nhiệm vụ quản lý, bảo vệ biên giới trong tình hình mới.

Hai là, tăng cường các biện pháp đấu tranh, ngăn chặn và xử lý có hiệu quả các hoạt động chống phá, hành vi vi phạm ở khu vực biên giới. Đây là vấn đề quan trọng, trực tiếp quyết định việc nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác quản lý, bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới của Tỉnh. Vì thế, Đảng ủy, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng Tỉnh đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo sát sao các đơn vị, từ khâu nghiên cứu tình hình, lập kế hoạch, phương án, đến tổ chức thực hiện. Theo đó, cùng với đẩy mạnh công tác vận động quần chúng, xây dựng bản lĩnh chính trị cho cán bộ, chiến sĩ, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng Tỉnh coi trọng công tác đấu tranh bóc gỡ các cơ sở ngầm, vô hiệu hóa các hoạt động tình báo, gián điệp; nâng cao hiệu quả phòng, chống tội phạm qua biên giới và thực hiện tốt công tác đối ngoại biên phòng,… bảo vệ vững chắc chủ quyền, an ninh biên giới. Đối với hoạt động chống phá của các thế lực thù địch, phản động, Tỉnh đẩy mạnh hoạt động trinh sát biên phòng, nắm chắc tình hình nội và ngoại biên; thường xuyên bám sát địa bàn, nắm dân, nhất là các hoạt động móc nối dưới mọi hình thức của bọn phản động và các loại tội phạm khác; nâng cao chất lượng dự báo, thực hiện phương châm “tích cực phòng ngừa, chủ động ngăn chặn”; đồng thời, chuẩn bị sẵn phương án đối phó hiệu quả, kịp thời với mọi tình huống, không để bị động, bất ngờ. Đối với hoạt động vi phạm về an ninh biên giới, kể cả những mâu thuẫn trong nhân dân, các đồn biên phòng phát huy vai trò nòng cốt, phát hiện sớm và giải quyết dứt điểm ngay tại thực địa, giữ vững ổn định an ninh, không để các thế lực thù địch, phần tử xấu “lợi dụng tạo cớ”, kích động chống phá, tạo “điểm nóng” phức tạp, kéo dài. Khi giải quyết các vấn đề xảy ra trên biên giới, thực hiện đúng chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước, các quy chế về biên giới, nhưng hết sức khôn khéo, linh hoạt. Chính vì thế, từ năm 2009 tới nay, Bộ đội Biên phòng Tỉnh đã điều tra xác minh, đấu tranh làm rõ 516 vụ/678 đối tượng mua bán, vận chuyển, tàng trữ trái phép chất ma túy; phát hiện bắt giữ, xử lý 120 vụ/175 đối tượng buôn lậu, gian lận thương mại; bắt giữ 45 vụ/72 đối tượng mua bán người, giải cứu 47 nạn nhân; vận động nhân dân tự giác giao nộp 2.186 khẩu súng các loại và nhiều vật liệu nổ, v.v. Đặc biệt, Bộ đội Biên phòng Tỉnh đã phát hiện và xử lý thỏa đáng 79 đối tượng có tham gia, liên quan đến hoạt động tuyên truyền, thành lập “Nhà nước Mông”; bảo đảm khu vực biên giới luôn ổn định về an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội. Cùng với đó, Bộ đội Biên phòng Tỉnh còn tích cực tham mưu cho địa phương, chỉ đạo các cơ quan chức năng và trực tiếp thực hiện tốt việc đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác quản lý, kiểm tra, kiểm soát xuất cảnh, nhập cảnh tại các cửa khẩu theo đúng quy trình, thủ tục; đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, tạo thuận lợi cho phát triển kinh tế - xã hội gắn với tăng cường quốc phòng, an ninh ở khu vực biên giới.

Đấu tranh phòng, chống tội phạm ma túy trên địa bàn biên giới

Ba là, đẩy mạnh công tác phối hợp với các lực lượng trong quản lý, bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới. Trên cơ sở quán triệt, thực hiện nghiêm túc Nghị định 77/2010/NĐ-CP, ngày 12-7-2010 của Chính phủ về quy chế phối hợp giữa các lực lượng trong bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng Tỉnh đã chỉ đạo các đồn Biên phòng phối hợp với lực lượng Quân sự, Công an trên địa bàn biên giới triển khai xây dựng quy chế phối hợp, duy trì nghiêm các chế độ giao ban ở cấp tỉnh, huyện và đồn theo đúng quy định; từ đó, công tác nắm, dự báo và xử lý các tình huống, nhất là tình huống vi phạm về trật tự, an toàn biên giới, hoạt động của các loại tội phạm được phối hợp một cách chặt chẽ, thống nhất, hiệu quả cao. Cùng với đó và căn cứ vào tình hình cụ thể của từng địa bàn, Bộ đội Biên phòng Tỉnh chủ động tham mưu cho cấp ủy, chính quyền về xây dựng quy chế phối hợp giữa Bộ đội Biên phòng với các ban, ngành, đoàn thể địa phương trong quản lý, bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới. Tích cực tham gia xây dựng hệ thống chính trị cơ sở thông qua các hoạt động, như: tăng cường những cán bộ Biên phòng có năng lực, kinh nghiệm về công tác này cho các xã biên giới và giới thiệu đảng viên các đồn Biên phòng tham gia sinh hoạt tại các chi bộ thôn, bản yếu kém¹; cùng với cấp ủy, chính quyền địa phương thực hiện tốt các chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước, xây dựng hệ thống chính trị vững mạnh, tạo cơ sở phối hợp, gắn bó trong quản lý, bảo vệ biên giới. Đồng thời, thực hiện các hoạt động xã hội, như: nhận nuôi dưỡng trẻ em có hoàn cảnh khó khăn, tổ chức đón Tết nguyên đán cho các bản nghèo; khám, chữa bệnh, kêu gọi các nhà hảo tâm, kết nghĩa với các cơ quan, tổ chức,… giúp đồng bào cả về vật chất và tinh thần. Do đó, nhân dân yên tâm cùng Bộ đội Biên phòng tích cực tham gia quản lý, bảo vệ vững chắc chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia. Bên cạnh đó, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng Tỉnh còn chỉ đạo các đơn vị thực hiện tốt công tác đối ngoại Biên phòng, ngoại giao nhân dân, như: tuần tra liên hợp chấp pháp; giao lưu hữu nghị; kết nghĩa đồn - trạm và cụm dân cư, v.v. Từ năm 2015 đến nay, Tỉnh đã gửi cho Bạn 165 thư và nhận 167 thư của Bạn; hội đàm định kỳ 39 lần; tuần tra liên hợp 21 lần. Đặc biệt, Biên phòng Tỉnh đã tham mưu cho Ủy ban nhân dân Tỉnh tổ chức thành công Giao lưu hữu nghị Quốc phòng biên giới Việt Nam - Trung Quốc lần thứ Tư (tháng 9-2017). Kết quả đó không những tăng cường mối quan hệ hữu nghị hai nước, mà còn trực tiếp cùng thực hiện hiệu quả công tác quản lý, bảo vệ biên giới, tăng cường thế trận biên phòng toàn dân gắn với thế trận quốc phòng toàn dân, thế trận an ninh nhân dân ngày càng vững chắc trên địa bàn biên giới của Tỉnh.

Đại tá VŨ VĂN TRÀO, Tỉnh ủy viên, Chỉ huy trưởng Bộ đội Biên phòng Tỉnh

_____________

1 - Hiện Bộ đội Biên phòng Tỉnh đang duy trì 22 cán bộ tăng cường cho các xã và 75 đảng viên sinh hoạt tại các chi bộ thôn, bản biên giới.