Xây dựng lực lượng vũ trang địa phương vững mạnh là nội dung quan trọng trong xây dựng nền quốc phòng toàn dân, khu vực phòng thủ. Nhận thức sâu sắc vấn đề đó và thấy rõ vị trí, vai trò chiến lược của lực lượng dân quân tự vệ, tỉnh Bắc Ninh luôn quan tâm xây dựng lực lượng quan trọng này nhằm đáp ứng tốt yêu cầu, nhiệm vụ đảm bảo quốc phòng - an ninh,  xây dựng khu vực phòng thủ Tỉnh trong tình hình mới.

Dân quân tự vệ Bắc Ninh thực hành huấn luyện bắn súng 12 ly7 (Ảnh: baobacninh.com.vn)

Bắc Ninh là cửa ngõ phía Đông Bắc của Thủ đô Hà Nội, có vị trí quan trọng về nhiều mặt, nhất là kinh tế, quốc phòng, an ninh. Quán triệt đường lối, quan điểm quốc phòng của Đảng, chấp hành sự chỉ đạo của Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu 1, những năm qua, cùng với việc thực hiện trọng tâm phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội,… Tỉnh luôn quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo công tác quốc phòng, an ninh, nhất là xây dựng lực lượng dân quân tự vệ.

Sau khi có Luật Dân quân tự vệ, Tỉnh đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, hướng dẫn tổ chức thực hiện, nhằm không ngừng nâng cao chất lượng tổng hợp cho dân quân tự vệ, đảm bảo cho lực lượng này thực sự là lực lượng chính trị trung thành, tin cậy của cấp ủy, chính quyền và nhân dân, làm nòng cốt trong thực hiện nhiệm vụ quân sự ở cơ sở, tham gia giữ gìn an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội và xung kích trong lao động sản xuất, phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn. Theo đó, Tỉnh đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục về vai trò, vị trí chiến lược của dân quân tự vệ trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc. Từ đó, tạo chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức, trách nhiệm của cán bộ, đảng viên, nhân dân, nhất là đội ngũ cán bộ chủ trì các cấp đối với nhiệm vụ quan trọng này. Đến nay, Tỉnh đã xây dựng được 126 đơn vị dân quân, 146 đơn vị tự vệ ở cơ sở; số lượng dân quân tự vệ đạt tỷ lệ 1,7% so với dân số; số lượng đảng viên trong dân quân tự vệ đạt 19,8%. Đặc biệt, Tỉnh đã lãnh đạo, chỉ đạo thành công việc xây dựng “mô hình điểm” về tổ chức, hoạt động và quản lý lực lượng tự vệ trong doanh nghiệp có 100% vốn đầu tư nước ngoài. Qua đó, rút ra nhiều bài học kinh nghiệm quý về tổ chức, quản lý và hoạt động của lực lượng này, góp phần xây dựng lực lượng tự vệ trong các doanh nghiệp không thuộc kinh tế nhà nước nói chung và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài nói riêng vững mạnh.

Trong quá trình triển khai thực hiện, cơ quan quân sự các cấp đã phát huy vai trò tham mưu cho cấp ủy, chính quyền xây dựng kế hoạch củng cố, kiện toàn, tổ chức lực lượng dân quân tự vệ phù hợp với đặc thù địa bàn. Trong đó, chú trọng xây dựng lực lượng dân quân tự vệ rộng rãi, làm cơ sở để xây dựng lực lượng dân quân tự vệ nòng cốt; tập trung ưu tiên xây dựng dân quân cơ động, tự vệ binh chủng chiến đấu, tự vệ chuyên ngành. Công tác rà soát, đăng ký, quản lý công dân trong độ tuổi theo luật định và việc bổ nhiệm, miễn nhiệm cán bộ dân quân tự vệ, kết nạp dân quân tự vệ mới, chuyển ra đối với số cán bộ, chiến sĩ đã hết tuổi, hoàn thành nghĩa vụ,… được các địa phương thực hiện đạt kết quả tốt, bảo đảm nghiêm túc, nền nếp, đúng quy trình. Cùng với đó, cấp ủy, chính quyền các địa phương chú trọng lãnh đạo xây dựng và nâng cao chất lượng tổ chức, hoạt động của chi bộ quân sự cấp xã; coi trọng phát triển đảng viên, đoàn viên trong dân quân tự vệ, đáp ứng yêu cầu về chất lư­ợng chính trị.

Hiện nay, trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh có 15 khu công nghiệp được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt (10 khu đã đi vào hoạt động), thu hút 783 dự án đầu tư trong nước và nước ngoài; trong đó, có 632 dự án FDI, với tổng vốn đăng ký đầu tư đạt gần 08 tỷ USD, sử dụng hơn 165.000 lao động. Đây là nguồn lực quan trọng góp phần tăng cường tiềm lực khu vực phòng thủ; song việc tổ chức, hoạt động và quản lý tự vệ trong các doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp có 100% vốn nước ngoài còn nhiều khó khăn. Thực hiện Quyết định 1902/QĐ-TTg, ngày 15-10-2010 của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh phối hợp chặt chẽ với Sở Kế hoạch và Đầu tư, Ban quản lý các khu công nghiệp của Tỉnh rà soát, nghiên cứu, đánh giá khả năng thành lập đơn vị tự vệ trong các doanh nghiệp trên địa bàn. Từ đó, tham mưu cho Ủy ban nhân dân Tỉnh ra quyết định xây dựng “mô hình điểm” về tổ chức, hoạt động và quản lý lực lượng tự vệ tại Công ty may Việt - Hàn (doanh nghiệp có 100% vốn đầu tư nước ngoài); ban hành quy chế về tổ chức lực lượng, huấn luyện và phối hợp hoạt động giữa lực lượng tự vệ với các lực lượng khác, v.v. Sau hơn 01 năm tổ chức thực hiện, bước đầu mang lại hiệu quả tích cực, được Cục Dân quân tự vệ và Bộ Tư lệnh Quân khu 1 đánh giá cao. Trong thời gian tới, Tỉnh chủ trương tiếp tục củng cố vững chắc, nâng cao chất lượng hoạt động của các đơn vị tự vệ trong các doanh nghiệp nhà nước; đồng thời, tích cực xây dựng, mở rộng, phát triển đơn vị tự vệ ở các loại hình doanh nghiệp khác, nhất là doanh nghiệp liên doanh và doanh nghiệp có 100% vốn nước ngoài.

Để nâng cao chất lượng, hiệu quả xây dựng lực lượng dân quân tự vệ, Tỉnh chỉ đạo các địa phương, cơ quan, tổ chức thường xuyên củng cố, kiện toàn, nâng cao năng lực hoạt động của ban chỉ huy quân sự các cấp, gắn với xây dựng đội ngũ cán bộ dân quân tự vệ chuyên trách, bán chuyên trách ở cơ sở, đảm bảo đủ số lượng, có chất lượng tốt. Hơn 10 năm qua, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh đã chỉ đạo cơ quan quân sự các cấp tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương tạo nguồn, quy hoạch, cử đi đào tạo được hơn 500 cán bộ ban chỉ huy quân sự xã, phường, thị trấn theo các chương trình trung cấp, cao đẳng, đại học chuyên ngành quân sự cơ sở bằng nguồn ngân sách địa phương. Đồng thời, duy trì nền nếp công tác tập huấn, bồi dưỡng, nâng cao trình độ cho đội ngũ cán bộ này và cán bộ thôn, khu đội trưởng, cán bộ các đơn vị tự vệ theo phân cấp, v.v. Đến nay, 100% ban chỉ huy quân sự xã, phường, thị trấn được kiện toàn đủ các chức danh theo quy định; trong đó, trên 70% cán bộ có trình độ trung cấp trở lên. Đội ngũ này đã phát huy tốt vai trò tham mưu, chỉ đạo và tổ chức thực hiện nhiệm vụ quân sự, quốc phòng ở cơ sở, xây dựng lực lượng dân quân tự vệ vững mạnh.

Cùng với đó, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh tham mưu, chỉ đạo thực hiện tốt công tác huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, nhằm nâng cao chất lượng tổng hợp, khả năng sẵn sàng chiến đấu của lực lượng dân quân tự vệ. Công tác huấn luyện được các địa phương tiến hành toàn diện, nhưng có trọng tâm, trọng điểm; nội dung sát với yêu cầu, tổ chức biên chế, trang bị, nhiệm vụ của từng lực lượng, gắn với thực tế địa bàn, đúng với quy định của Luật Dân quân tự vệ. Để đạt kết quả cao, hằng năm, cơ quan quân sự các cấp xây dựng kế hoạch huấn luyện cho 100% đơn vị dân quân tự vệ; tham mưu cho địa phương làm tốt công tác chuẩn bị huấn luyện, nhất là việc tổ chức quán triệt nhiệm vụ, tập huấn, bồi dưỡng cán bộ dân quân tự vệ, chuẩn bị thao trường, bãi tập, v.v. Trong quá trình huấn luyện, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh chỉ đạo các địa phương, cơ sở đẩy mạnh đổi mới công tác giáo dục, huấn luyện theo hướng kết hợp chặt chẽ giữa huấn luyện quân sự với giáo dục chính trị, pháp luật, công tác vận động quần chúng; coi trọng huấn luyện nâng cao trình độ, khả năng sẵn sàng chiến đấu cho lực lượng dân quân cơ động, dân quân tự vệ phòng không, pháo binh,… nhất là ở các địa bàn trọng điểm. Tỉnh chỉ đạo các cơ quan quân sự chú trọng huấn luyện phối hợp giữa dân quân tự vệ với các lực lượng khác trên địa bàn trong xử lý các tình huống về an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội; thực hiện nhiệm vụ phòng, chống, giảm nhẹ thiên tai ở địa phương, cơ sở. Trong nhiệm kỳ 2010 - 2015, Tỉnh đã chỉ đạo 08/08 huyện, thị xã, thành phố diễn tập khu vực phòng thủ, 46 đơn vị cấp xã diễn tập chiến đấu trị an; 04 đơn vị cấp huyện và 22 đơn vị cấp xã diễn tập phòng chống, giảm nhẹ thiên tai, tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn, bảo đảm chặt chẽ, an toàn tuyệt đối. Riêng năm 2015, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh đã chỉ đạo các huyện, thị xã, thành phố huy động, sử dụng trên 48.000 lượt dân quân tự vệ phối hợp, tham gia thực hiện các nhiệm vụ trực sẵn sàng chiến đấu trong dịp lễ, Tết, v.v. Qua đó, nâng cao chất lượng tổng hợp, năng lực thực hiện nhiệm vụ của cán bộ, chiến sĩ dân quân tự vệ, góp phần quan trọng giữ gìn an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội ở địa phương, cơ sở.

Bên cạnh đó, Tỉnh quan tâm chăm lo bảo đảm tốt chế độ chính sách đối với lực lượng dân quân tự vệ trên địa bàn. Căn cứ Đề án tổ chức, huấn luyện, hoạt động, chế độ chính sách đối với lực lượng dân quân tự vệ, cơ quan quân sự các cấp tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương bảo đảm chế độ chính sách và bố trí ngân sách cho lực lượng dân quân tự vệ theo quy định; đồng thời, có nhiều chủ trương, biện pháp huy động nguồn lực từ các tổ chức, đoàn thể, doanh nghiệp,… theo đúng quy định của pháp luật và chủ trương xã hội hóa công tác dân quân tự vệ. Cơ quan quân sự các cấp đã phối hợp với các ngành chức năng lập dự toán, tiếp nhận, quản lý, sử dụng có hiệu quả các nguồn ngân sách được cấp; chi trả đầy đủ phụ cấp trách nhiệm cho cán bộ dân quân tự vệ; bảo đảm chế độ hỗ trợ ngày công lao động cho lực lượng dân quân khi làm nhiệm vụ với hệ số 0,1 (cao hơn quy định chung là 0,02). Cùng với đó, Tỉnh quan tâm đầu tư mua sắm, bảo đảm 100% trang phục thống nhất cho lực lượng dân quân tự vệ và nhiều phương tiện, công cụ hỗ trợ thực hiện nhiệm vụ. Nhờ đó, khả năng hỗ trợ, bảo đảm cho hoạt động của lực lượng dân quân tự vệ và thực hiện chính sách hậu phương đối với cán bộ, chiến sĩ dân quân tự vệ được nâng lên; 100% cán bộ, chiến sĩ dân quân tự vệ yên tâm công tác, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao. Tiêu biểu là dân quân các xã: An Thịnh, Trung Kênh, Phú Hòa (huyện Lương Tài); Đông Cứu, Song Giang (huyện Gia Bình); Đại Xuân, Việt Hùng, Phương Liễu (huyện Quế Võ); các phường Vũ Ninh, Đáp Cầu, Võ Cường (thành phố Bắc Ninh); tự vệ nhà máy kính Đáp Cầu, gạch Hoa Sơn, thuốc lá Bắc Sơn, v.v.

Phát huy truyền thống 70 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, lực lượng vũ trang tỉnh Bắc Ninh tiếp tục đẩy mạnh xây dựng lực lượng dân quân tự vệ vững mạnh, có chất lượng tổng hợp cao, nhất là chất lượng chính trị, thực sự là lực lượng vũ trang quần chúng trung thành, tin cậy của cấp ủy, chính quyền, nhân dân và là lực lượng nòng cốt trong thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, an ninh ở cơ sở, góp phần xây dựng khu vực phòng thủ Tỉnh ngày càng vững chắc trong tình hình mới.

Đại tá CÁT VĂN THỌ, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Chỉ huy trưởng Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh