Tăng cường tiềm lực quốc phòng, tạo sức mạnh tổng hợp cho sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc là nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân và cả hệ thống chính trị. Tuy nhiên, khả năng tăng cường tiềm lực này còn phụ thuộc nhiều yếu tố, cần được xây dựng lâu dài, ngay từ thời bình, trên cơ sở phát huy nội lực là chủ yếu, kết hợp chặt chẽ với tranh thủ tối đa ngoại lực.

Đại tướng Phùng Quang Thanh, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng kiểm tra đạn pháo ở Nhà máy Z113. (Nguồn: qdnd.vn)

Qua 10 năm thực hiện Nghị quyết Trung ương 8 (khóa IX) về Chiến lược bảo vệ Tổ quốc (BVTQ) trong tình hình mới, toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta đã nỗ lực phấn đấu xây dựng, củng cố nền quốc phòng toàn dân (QPTD) ngày càng vững mạnh; tiềm lực quốc phòng (TLQP) không ngừng được tăng cường. Chúng ta đã giữ vững ổn định chính trị và môi trường hòa bình để xây dựng đất nước; bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ, lợi ích quốc gia, dân tộc, bảo vệ Đảng, Nhà nước, nhân dân và chế độ XHCN; sức mạnh tổng hợp BVTQ được nâng lên một bước. Tuy nhiên, “nhận thức về QPTD và an ninh nhân dân (ANND) của một số cán bộ, đảng viên trong các ngành, các cấp chưa đầy đủ, sâu sắc, thiếu cảnh giác trước âm mưu “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch,… Việc gắn kết giữa phát triển kinh tế với củng cố, tăng cường sức mạnh quốc phòng, an ninh, đặc biệt là tại các vùng chiến lược, biển, đảo còn chưa chặt chẽ. Công nghiệp quốc phòng, an ninh chưa đáp ứng yêu cầu trang bị cho lực lượng vũ trang”¹. Tăng cường TLQP là vấn đề quan trọng, nhất là trong tình hình phức tạp hiện nay, nhằm bảo đảm cho đất nước luôn chủ động ngăn ngừa nguy cơ chiến tranh, tạo môi trường ổn định để phát triển đất nước, đồng thời, sẵn sàng đánh thắng chiến tranh xâm lược, xung đột ở mọi quy mô.

Nghị quyết Trung ương 8 (khóa XI) về Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới đã chỉ rõ: “Tăng cường TLQP, an ninh, xây dựng thế trận QPTD, thế trận ANND vững mạnh, đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới”. Đây là sự phát triển mới trong quan điểm chỉ đạo thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ BVTQ của Đảng. Nếu như trong Nghị quyết Trung ương 8 (khóa IX), việc tăng cường TLQP được đặt trong mối quan hệ với xây dựng thế trận QPTD, thế trận ANND để “phù hợp với hoàn cảnh mới” thì tại Nghị quyết Trung ương 8 (khóa XI), Đảng ta đã đặt nhiệm vụ này trong mối quan hệ với xây dựng thế trận QPTD, thế trận ANND “vững mạnh, đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới”. Không những thế, vấn đề tăng cường TLQP còn được Nghị quyết Trung ương 8 (khóa XI) nhấn mạnh trong phần nhiệm vụ và giải pháp. Đó là, phải “Tăng cường TLQP, an ninh của đất nước, coi trọng xây dựng tiềm lực chính trị - tinh thần, thế trận lòng dân”. Có thể nói, đây là sức mạnh nòng cốt của TLQP, được xây dựng trên cơ sở tích lũy tiềm lực trên mọi lĩnh vực, tạo sức mạnh tổng hợp để BVTQ. Tuy nhiên, sức mạnh của TLQP không đồng nhất với sức mạnh quốc gia và cũng không phải là tổng tiềm lực của các lĩnh vực. Nói cách khác, TLQP là khả năng về vật chất, tinh thần có thể huy động để tạo thành sức mạnh hiện thực phục vụ cho nhiệm vụ BVTQ trong mọi tình huống. Đó phải là tổng hòa các phần tiềm lực của mỗi lĩnh vực có thể huy động, sử dụng cho nhiệm vụ quốc phòng của đất nước. Do vậy, việc tăng cường TLQP phải trên cơ sở xây dựng, phát triển mạnh mẽ tiềm lực của từng lĩnh vực, được liên kết chặt chẽ với nhau theo một ý định, mục tiêu thống nhất.

Để tăng cường TLQP, tạo sức mạnh tổng hợp BVTQ, Nghị quyết Trung ương 8 (khóa XI) chỉ rõ: “Phát huy cao nhất sức mạnh của dân tộc kết hợp với sức mạnh của thời đại. Phát huy mạnh mẽ nội lực là nhân tố quyết định; đồng thời tranh thủ tối đa mọi thuận lợi từ bên ngoài”. Đây là quan điểm cơ bản của Đảng bắt nguồn từ kinh nghiệm, truyền thống đấu tranh cách mạng của dân tộc ta. Thực tiễn đã cho thấy, nội lực và ngoại lực luôn có mối quan hệ hữu cơ và càng liên quan mật thiết với nhau trong thời kỳ mới. Muốn tạo được TLQP mạnh phải trên cơ sở huy động mọi nguồn lực của đất nước; trong đó, lấy phát huy yếu tố chính trị - tinh thần làm nền tảng, lấy sức mạnh kinh tế làm trung tâm và sức mạnh quân sự làm đặc trưng, nòng cốt. Đó chính là nguồn nội lực có vai trò quyết định đối với TLQP của đất nước. Tuy nhiên, trong tình hình mới, nhiều vấn đề toàn cầu, như: an ninh tài chính, năng lượng, lương thực, biến đổi khí hậu, thiên tai, dịch bệnh,… sẽ tiếp tục diễn biến phức tạp, vượt quá khả năng của từng quốc gia. Do vậy, để TLQP đáp ứng yêu cầu BVTQ, chúng ta phải phát huy nội lực là chủ yếu; đồng thời, tận dụng tối đa mọi nguồn lực từ bên ngoài. Đó là yêu cầu khách quan và cũng là quan điểm nhất quán của Đảng ta trong sự nghiệp BVTQ. Để thực hiện tốt, phải tiến hành đồng bộ nhiều giải pháp; trong đó, cần quán triệt, nắm vững và giải quyết đúng đắn  những vấn đề cơ bản sau:

Quán triệt cho toàn Đảng, toàn dân, toàn quân nhận thức sâu sắc về hai nhiệm vụ chiến lược: xây dựng và BVTQ trong tình hình mới. Đây là việc cần làm thường xuyên và có quan hệ trực tiếp đến tăng cường TLQP của đất nước. Để nâng cao nhận thức, các cấp, các ngành, các lực lượng và địa phương phải thường xuyên giáo dục, phổ biến cho mọi người nắm vững và thấy rõ tầm quan trọng của việc kết hợp chặt chẽ hai nhiệm vụ chiến lược của cách mạng Việt Nam trong giai đoạn mới, nhận thức rõ tình hình, khả năng của đất nước và âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch để từ đó thống nhất nhận thức, tư tưởng, hành động BVTQ nói chung, xác định đúng nội dung, biện pháp xây dựng TLQP nói riêng. Quá trình quán triệt, giáo dục cần phát huy vai trò của các tổ chức đảng, tổ chức chính quyền và đoàn thể chính trị - xã hội trong lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện xây dựng TLQP, bảo đảm động viên được mọi cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp và toàn dân tham gia có hiệu quả vào nhiệm vụ quan trọng này. Xây dựng TLQP là nhiệm vụ khó khăn, lâu dài và lấy nội lực làm chính; do đó, phải phát huy tinh thần chủ động, tự lực tự cường; kế thừa truyền thống quý báu của dân tộc.

Kết hợp chặt chẽ phát triển kinh tế với bảo đảm quốc phòng, an ninh đi vào chiều sâu, thực chất. Chúng ta đều biết, tiềm lực kinh tế là nền tảng cơ sở vật chất quan trọng để nâng cao tiềm lực quốc gia, trong đó có TLQP. Tuy nhiên, không phải cứ kinh tế phát triển là có TLQP mạnh, mà nó cần được chuyển hóa và thể hiện dưới dạng tiềm lực kinh tế quân sự, tức là có thể huy động được theo kế hoạch đã xác định để phục vụ cho nhiệm vụ quốc phòng thì khi đó nó mới trở thành TLQP. Theo đó, tiềm lực kinh tế quân sự bao gồm nhân lực, vật lực, tài lực,… của nền kinh tế quốc dân đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ quốc phòng và chiến tranh (nếu xảy ra). Do đó, kết hợp chặt chẽ phát triển kinh tế với bảo đảm quốc phòng, an ninh đi vào chiều sâu, thực chất là giải pháp quan trọng nhằm phát huy nội lực cho xây dựng TLQP. Sự kết hợp này phải được các cấp, các ngành, các địa phương thực hiện ngay từ trong quy hoạch, kế hoạch phát triển của từng ngành, lĩnh vực từ thời bình, nhất là trong các dự án lớn, vùng kinh tế trọng điểm và địa bàn chiến lược,… Trong đó, cần ưu tiên việc bảo đảm an ninh lương thực; phát triển các ngành công nghiệp cơ bản để có thể tạo nền tảng cho công nghiệp quốc phòng, từng bước tự bảo đảm nhu cầu trang bị ngày càng hiện đại cho lực lượng vũ trang nhân dân. Đồng thời, coi trọng phát triển kinh tế biển gắn với bảo vệ chủ quyền lãnh thổ; đẩy mạnh xây dựng các công trình quốc phòng, phòng thủ dân sự và các khu kinh tế - quốc phòng phù hợp với từng địa bàn, địa phương. Ngoài ra, cần chú trọng xây dựng các kế hoạch huy động, động viên kịp thời tiềm lực kinh tế cho quốc phòng và được luyện tập, diễn tập thường xuyên ở từng ngành, lĩnh vực và địa phương.

Phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, xây dựng củng cố niềm tin của toàn dân với sự nghiệp xây dựng và BVTQ. Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn khẳng định: “Đoàn kết là một truyền thống cực kỳ quý báu của Đảng và của dân ta”². Ngày nay, trong sự nghiệp xây dựng và BVTQ, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc được Đảng ta coi là yếu tố nội lực quyết định mọi thắng lợi. Để có được sức mạnh đó, phải trên cơ sở củng cố niềm tin của nhân dân đối với sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý, điều hành của Nhà nước. Một trong những nhiệm vụ cấp bách hiện nay là phải tiếp tục đổi mới mạnh mẽ và nâng cao chất lượng xây dựng Đảng, trọng tâm là đẩy mạnh thực hiện tốt Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI). Qua đó, tập trung xây dựng hệ thống chính trị cơ sở vững mạnh, nhất là xây dựng đội ngũ cán bộ trong sạch, làm cơ sở, nền tảng để tăng cường TLQP. Trong tình hình hiện nay, cần đặc biệt coi trọng thực hiện tốt Quy chế Dân chủ ở cơ sở, luôn tôn trọng, lắng nghe và kịp thời giải quyết những tâm tư, nguyện vọng của nhân dân. Mọi cán bộ, đảng viên phải thực sự là công bộc của dân, luôn có trách nhiệm chăm lo nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân để không ngừng xây dựng “thế trận lòng dân” vững chắc. Cùng với các biện pháp tuyên truyền, giáo dục, cần chú trọng các giải pháp phát triển kinh tế; thực hiện tốt các chính sách xã hội, tôn giáo, dân tộc..., làm cho nhân dân tin tưởng tuyệt đối vào sự lãnh đạo của Đảng, tự nguyện BVTQ, bảo vệ Đảng và chế độ XHCN. Đó chính là động lực quan trọng để tăng cường TLQP.

Nắm vững và vận dụng đúng đắn, linh hoạt, sáng tạo đường lối đối ngoại của Đảng trong tăng cường TLQP. Nghị quyết Trung ương 8 (khóa XI) đã khẳng định: “Quán triệt đường lối độc lập, tự chủ, đồng thời chủ động, tích cực hội nhập quốc tế. Kiên trì chính sách đối ngoại rộng mở, đa phương hóa, đa dạng hóa; thêm bạn, bớt thù, vừa hợp tác, vừa đấu tranh” để phát triển đất nước. Như vậy, Đường lối đối ngoại của Đảng ta là nhất quán và phù hợp với xu thế của thời đại, tạo thời cơ, vận hội để đất nước hội nhập và phát triển về mọi mặt, trong đó có tăng cường TLQP. Để làm được điều đó, cần vận dụng đúng đắn, linh hoạt, sáng tạo các quan điểm, phương châm chỉ đạo đối ngoại của Đảng phù hợp với tình hình mới, bảo đảm giữ vững môi trường hòa bình, ổn định, tạo điều kiện quốc tế thuận lợi cho sự nghiệp xây dựng và BVTQ. Trước hết, phải nắm vững mục tiêu, nguyên tắc chiến lược để vận dụng đúng đắn, linh hoạt, sáng tạo trong xác định đối tác, đối tượng; từ đó, định ra các quan hệ hợp tác, đấu tranh phù hợp. Trên cơ sở đó, đẩy mạnh hợp tác quốc tế trên các lĩnh vực: giáo dục, đào tạo cán bộ; trao đổi thông tin, chia sẻ kinh nghiệm; chuyển giao công nghệ, mua sắm trang bị…; đồng thời, chú trọng thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài vào các dự án thuộc lĩnh vực quốc phòng, an ninh. Quá trình hợp tác với các nước, cần giữ vững nguyên tắc độc lập, tự chủ và khôn kéo, linh hoạt về đối sách, thực hiện vừa hợp tác, vừa đấu tranh một cách phù hợp nhằm tranh thủ các nguồn lực từ bên ngoài, tăng cường TLQP của đất nước.

PGS, TS. HOÀNG XUÂN LÂM
_____________

1 - ĐCSVN - Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI, Nxb CTQG, H. 2011, tr. 170.

2 - Hồ Chí Minh - Toàn tập, Tập 12, Nxb CTQG,  H. 2002, tr. 278.