Công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ ở nước bạn Lào là chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước ta, thể hiện đạo lý, truyền thống “Uống nước nhớ nguồn” và tình cảm thiêng liêng, sâu nặng đối với những chiến sĩ đã anh dũng hy sinh vì nghĩa vụ quốc tế cao cả.

Quân khu 4 vinh dự được Bộ Quốc phòng giao nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ ở 10 tỉnh, thành phố thuộc nước bạn Lào¹. Quá trình thực hiện nhiệm vụ, bên cạnh những thuận lợi là cơ bản, lực lượng vũ trang Quân khu gặp không ít khó khăn, nổi lên là: chiến tranh đã lùi xa, địa hình, dáng đất thay đổi nhiều, thông tin về mộ liệt sĩ ngày càng ít dần, địa hình tìm kiếm, quy tập chủ yếu lại ở vùng sâu, vùng xa, nơi rừng núi hiểm trở, giao thông đi lại khó khăn, thời tiết khắc nghiệt, v.v. Nhưng với quyết tâm chính trị, tình cảm và trách nhiệm cao trước anh linh các anh hùng liệt sĩ đã hy sinh vì Tổ quốc, vì nhiệm vụ quốc tế cao cả và đáp ứng lòng mong mỏi của thân nhân, gia đình liệt sĩ, lực lượng vũ trang Quân khu 4 đã tổ chức thực hiện nhiệm vụ này bằng những giải pháp đồng bộ, chặt chẽ, khoa học và đạt kết quả cao.

Lễ đón nhận và bàn giao 21 hài cốt liệt sĩ (hy sinh trên đất Lào) tại Cửa khẩu quốc tế Lao Bảo (Quảng Trị), ngày 17-5-2017. (Ảnh: bienphong.com.vn)

Quán triệt Chỉ thị 24-CT/TW của Bộ Chính trị, Quyết định 1237/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, Kế hoạch của Ban Chỉ đạo Quốc gia 1237, Thông tư 214/TT-BQP của Bộ Quốc phòng,… Bộ Tư lệnh Quân khu và ủy ban nhân dân các tỉnh đã xác định chủ trương, xây dựng kế hoạch, thành lập Ban Chỉ đạo 1237 ở các cấp để tập trung chỉ đạo, hướng dẫn thực hiện Đề án tìm kiếm, quy tập (giai đoạn 2013 - 2015) và những năm tiếp theo. Đồng thời, xây dựng quy chế, phân công nhiệm vụ, tổ chức tập huấn, chỉ đạo các ngành, các cấp theo chức năng, nhiệm vụ để triển khai thực hiện theo đúng kế hoạch.

Bộ Tư lệnh Quân khu đã chỉ đạo củng cố lực lượng chuyên trách thuộc 6 tỉnh trong Quân khu để thực hiện nhiệm vụ khảo sát, tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ (hiện nay Quân khu có 6 đội với gần 300 cán bộ, chiến sĩ thực hiện nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ tại Lào). Đây là lực lượng thường xuyên hoạt động độc lập, xa sự quản lý trực tiếp và tính chất công việc khó khăn, phức tạp hơn các đội tìm kiếm, quy tập trong nước. Do vậy, Quân khu luôn chú trọng lựa chọn những cán bộ, chiến sĩ có phẩm chất, năng lực, kinh nghiệm, nhất là khả năng giao tiếp bằng tiếng Lào và chú trọng quán triệt nâng cao nhận thức, bản lĩnh chính trị, đạo đức, xây dựng ý thức trách nhiệm và ý chí quyết tâm cao, chấp hành nghiêm kỷ luật, pháp luật, đường lối đối ngoại của hai nước.

Cùng với đó, Ban Chỉ đạo 1237 của Quân khu đã tăng cường mở rộng quan hệ hợp tác với Ban công tác đặc biệt và Bộ Chỉ huy Quân sự các tỉnh thuộc nước bạn Lào để phối hợp nắm, tiếp nhận thông tin, nâng cao hiệu quả tìm kiếm. Đồng thời, định kỳ tổ chức các đoàn công tác thăm và làm việc với các tỉnh của Bạn để trao đổi, chia sẻ, cung cấp thông tin về quân nhân Việt Nam hy sinh, mất tích trong chiến tranh, hợp tác tìm kiếm, cất bốc, di chuyển hài cốt liệt sĩ về nước. Hằng năm, trước khi triển khai thực hiện nhiệm vụ, các đơn vị xây dựng kế hoạch, tổ chức khảo sát, nắm, khớp nối, xác minh thông tin, tình hình địa bàn,… trên cơ sở đó đề xuất phương án sử dụng lực lượng, phương tiện, xây dựng kế hoạch tìm kiếm, quy tập, thông qua Ban Chỉ đạo 1237 Quân khu, trình Tư lệnh ra quyết định giao nhiệm vụ cụ thể cho từng đội để tiến hành tìm kiếm, quy tập trên thực địa.

Ban Chỉ đạo 1237 Quân khu thường xuyên bám sát tình hình, nhiệm vụ và đặc điểm địa bàn, chỉ đạo quyết liệt, đồng bộ các nhóm giải pháp tìm kiếm, quy tập trên đất Bạn. Trước khi bước vào mùa khô, Quân khu chỉ đạo tổ chức lực lượng đi trước để nắm thông tin, khảo sát địa bàn, xác định cụ thể vị trí, khu vực tìm kiếm, làm cơ sở để xây dựng kế hoạch, bố trí lực lượng tổ chức tìm kiếm, khai quật. Quân khu chỉ đạo Ban công tác đặc biệt và đội quy tập các tỉnh phối hợp chặt chẽ với cơ quan chức năng và lực lượng vũ trang của Bạn để tổ chức cất bốc, di chuyển, đón nhận, bàn giao, an táng hài cốt liệt sĩ, đảm bảo chặt chẽ, chu đáo, trang nghiêm, an toàn tuyệt đối, thể hiện tình cảm, sự tri ân đối với các anh hùng liệt sĩ. Đến nay, đã có trên 24 nghìn hài cốt được tìm thấy và quy tập về các nghĩa trang liệt sĩ tại Việt Nam. Chỉ tính từ năm 2013 đến 2017 đã tìm kiếm, quy tập được 723 hài cốt liệt sĩ ở Lào² và 01 mộ tập thể; trong đó có 19 hài cốt xác định được danh tính. Đó là kết quả của cả một quá trình nỗ lực, phấn đấu, vượt qua khó khăn, gian khổ của cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang Quân khu.

Vừa thực hiện nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ, cán bộ, chiến sĩ các đội quy tập vừa thực hiện tốt công tác dân vận, giúp Bạn xây dựng cơ sở chính trị, tổ chức khám, chữa bệnh, cấp phát thuốc miễn phí cho nhân dân, tạo mối quan hệ đoàn kết, gắn bó với cấp ủy, chính quyền, lực lượng vũ trang và nhân dân các địa phương Bạn, góp phần vun đắp tình đoàn kết hữu nghị đặc biệt Việt - Lào. Thông qua đó, các đội quy tập đã nhận được sự giúp đỡ tận tình của chính quyền và nhân dân địa phương, nhất là những cựu chiến binh, già làng, trưởng bản và cả những người thuộc chế độ cũ cung cấp thông tin, dẫn đường, chỉ mộ, nên công tác tìm kiếm, quy tập đạt được kết quả tốt, đảm bảo an toàn tuyệt đối. Đặc biệt, chính quyền 6 tỉnh của Lào đã tạo điều kiện cho các tỉnh của Quân khu mượn đất để xây dựng nơi thờ cúng liệt sĩ và doanh trại cho các đội quy tập trong quá trình làm nhiệm vụ trên đất Bạn.

Chấp hành Quyết định 75 của Thủ tướng Chính phủ và các thông tư được ban hành, công tác quản lý, sử dụng kinh phí, trang thiết bị, phương tiện bảo đảm phục vụ nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập được thực hiện chặt chẽ. Hằng năm, Quân khu tiếp nhận phương tiện, trang bị của trên, cấp phát đến các đơn vị theo đúng quy định. Kinh phí quy tập mộ liệt sĩ được quản lý chặt chẽ, sử dụng đúng mục đích, nguyên tắc. Các chế độ, chính sách đối với lực lượng tham gia tìm kiếm, quy tập và hỗ trợ thân nhân đi tìm mộ liệt sĩ được thực hiện đầy đủ, kịp thời theo chỉ thị, hướng dẫn của trên, không để xảy ra thất thoát, tiêu cực. Ngoài kinh phí theo quy định, các tỉnh còn trích một phần ngân sách địa phương bảo đảm cho công tác mộ liệt sĩ, nhất là trong tổ chức lễ bàn giao, an táng hài cốt liệt sĩ. Các trang thiết bị, phương tiện chuyên dùng được sử dụng đúng mục đích, đảm bảo an toàn; công tác quản lý, bảo dưỡng, sửa chữa phương tiện, trang bị tốt, đáp ứng yêu cầu hoạt động dài ngày ở địa bàn rừng núi. Đồng thời, phát huy tốt trách nhiệm của đội ngũ lái xe, thợ sửa chữa để kịp thời khắc phục, sửa chữa những hỏng hóc thông thường, bảo đảm hệ số kỹ thuật tốt, an toàn trong quá trình hoạt động.

Để tiếp tục thực hiện tốt công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ trên đất Bạn trong thời gian tới, Bộ Tư lệnh Quân khu xác định:

1. Tiếp tục quán triệt sâu sắc truyền thống, đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”, “Đền ơn đáp nghĩa” của dân tộc và chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về công tác tìm kiếm và quy tập hài cốt liệt sĩ theo đúng tinh thần Chỉ thị 24-CT/TW của Bộ Chính trị và Đề án 1237 của Chính phủ, phấn đấu đến năm 2020 cơ bản hoàn thành việc tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ về các nghĩa trang.

2. Tăng cường phối hợp với các ngành, các cấp, các lực lượng ở trong nước và nhân dân nước bạn Lào, nhất là phối hợp chặt chẽ với Ban công tác đặc biệt và lực lượng vũ trang các tỉnh của Bạn để tìm kiếm thông tin, xác định cụ thể địa bàn, xây dựng kế hoạch chi tiết để triển khai quy tập theo phương châm: làm đến đâu kết luận địa bàn đến đó. Phối hợp với Bạn để tổ chức lễ tiễn đưa, hồi hương và an táng hài cốt liệt sĩ thật trang trọng, chu đáo, thể hiện sự tri ân sâu sắc đối với các anh hùng liệt sĩ, góp phần giáo dục truyền thống và thắt chặt tình đoàn kết hữu nghị đặc biệt Việt - Lào.

3. Thường xuyên giáo dục, nâng cao nhận thức, tình cảm và trách nhiệm cho cán bộ, chiến sĩ trực tiếp làm nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập. Phát huy vai trò chủ động, sáng tạo, tinh thần chịu đựng khó khăn, gian khổ, gắn bó với nhân dân các dân tộc Lào để tuyên truyền, vận động nhân dân tham gia giúp đỡ bộ đội tìm kiếm thông tin về mộ liệt sĩ để sớm đưa các anh về với quê hương, Tổ quốc.

4. Làm tốt công tác chuẩn bị về mọi mặt, nhất là lực lượng, phương tiện, đời sống và các mặt đảm bảo khác để các đội quy tập hoạt động được dài ngày trong điều kiện khó khăn, gian khổ trên đất bạn Lào, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.

Công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ nói chung và trên đất bạn Lào nói riêng là nhiệm vụ cao cả và thiêng liêng, nhưng cũng rất khó khăn, gian khổ và còn lâu dài. Nhưng với tình cảm, sự tri ân sâu sắc và quyết tâm cao của hai Đảng, hai dân tộc Việt Nam - Lào, nhất định lực lượng vũ trang Quân khu sẽ sớm đưa các anh về với đất mẹ Việt Nam.

Thiếu tướng TRẦN TIẾN DŨNG, Phó Chính ủy Quân khu
________________

1 - Bao gồm Thủ đô Viêng Chăn và các tỉnh, thành phố: Sê Kông, Hủa Phăn, Xiêng Khoảng, Viêng Chăn, Xây Xổm Bun, Bô Ly Khăm Xay, Khăm Muộn, Xa Vẳn Na Khệt, Sa La Van.

2 - Thanh Hóa: 79, Nghệ An: 334, Hà Tĩnh: 65, Quảng Bình: 119, Quảng Trị: 61 và 01 mộ tập thể, Thừa Thiên - Huế: 65 hài cốt liệt sĩ.