Xây dựng Hải đội dân quân thường trực là nội dung quan trọng nhằm phát huy sức mạnh tổng hợp của các lực lượng và toàn dân trong bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc trong tình hình mới. Tuy nhiên, đây là nội dung mới nên khó tránh khỏi những khó khăn, vướng mắc, bất cập. Nhận thức rõ điều đó, Đảng ủy, Bộ Chỉ huy Quân sự thành phố Đà Nẵng tập trung lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện nội dung này với nhiều giải pháp đồng bộ, phù hợp và bước đầu đạt được kết quả quan trọng.

Với vị trí chiến lược đặc biệt quan trọng trong thế trận phòng thủ của Quân khu 5 và cả nước, Đà Nẵng được Quân đội lựa chọn triển khai giai đoạn 1 Đề án số 10609/ĐA-BQP, ngày 24/9/2018 của Bộ Quốc phòng về “Xây dựng Hải đội dân quân thường trực tham gia bảo vệ chủ quyền biển, đảo trong tình hình mới”. Sau hơn ba năm triển khai thực hiện, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu; trực tiếp là của Thành ủy, Ủy ban nhân dân Thành phố và sự phối hợp của các sở, ban, ngành, đoàn thể, địa phương, công tác xây dựng Hải đội dân quân thường trực của Bộ Chỉ huy Quân sự thành phố Đà Nẵng đạt được nhiều kết quả quan trọng. Nổi bật là, công tác rà soát, tuyển chọn lực lượng, tổ chức sắp xếp, biên chế Hải đội và các kíp tàu được tiến hành khoa học, chặt chẽ, đúng quy trình, đáp ứng yêu cầu, chỉ tiêu trên giao, đảm bảo chất lượng tốt, với 19,85% đảng viên; 68,7% đoàn viên; 9,16% sĩ quan dự bị; 29,8% quân nhân xuất ngũ. Công tác tổ chức, chuẩn bị được tiến hành đầy đủ, trình tự các bước theo đúng lộ trình đề ra. Việc tiếp nhận, phân công, điều động cán bộ, quân nhân chuyên nghiệp cũng như phương tiện tàu thuyền, vũ khí, trang bị từ Bộ Tư lệnh Vùng 3 Hải quân tăng cường cho Hải đội theo quyết định của Bộ Quốc phòng và Bộ Tổng Tham mưu được thực hiện đúng quy định. Bộ Chỉ huy Quân sự Thành phố đã tham mưu, phối hợp với Sở Giao thông vận tải, Cảng vụ Hàng hải Đà Nẵng và Bộ Tư lệnh Vùng 3 Hải quân thực hiện khảo sát vị trí đóng quân cũng như nơi trú, tránh bão cho Hải đội bảo đảm chất lượng, đúng tiến độ. Công tác huấn luyện, diễn tập, duy trì nền nếp hoạt động của Hải đội được Bộ Chỉ huy Quân sự Thành phố đặc biệt chú trọng; kết quả kiểm tra các khoa mục, nhất là kiểm tra bắn đạn thật trên bờ, trên biển và tham gia các cuộc diễn tập của Bộ Tư lệnh Vùng 3 Hải quân và tỉnh Quảng Nam đều đạt loại khá. Qua đó, đội ngũ cán bộ được rèn luyện phương pháp, tác phong chỉ huy, điều động tàu; chiến sĩ dân quân từng bước thích nghi với các công việc ở vị trí công tác khác nhau, thực hiện tốt các nội dung duy trì bảo vệ sức sống của tàu. Cùng với đó, Hải đội chuẩn bị đầy đủ hệ thống văn kiện sẵn sàng chiến đấu, huấn luyện; đảm bảo hệ thống thông tin liên lạc thông suốt; thiết lập hệ thống an toàn bảo mật, cơ yếu tại trạm bờ và trên tàu. Đồng thời, duy trì nghiêm chế độ trực sẵn sàng chiến đấu; nền nếp chính quy, rèn luyện kỷ luật; hệ thống tổ chức Đảng, tổ chức quần chúng được quan tâm xây dựng, kiện toàn; hoạt động công tác đảng, công tác chính trị được duy trì thành nền nếp, hiệu quả.

Tuy nhiên, do đây là loại hình đơn vị mới, nhiệm vụ huấn luyện, hoạt động bảo vệ chủ quyền biển, đảo trên phạm vi rộng nên bước đầu không tránh khỏi những khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thực hiện, như: việc xây dựng hệ thống kế hoạch bảo đảm cho tàu hoạt động chưa có sự thống nhất; công tác phối hợp tuyển chọn lực lượng của một số địa phương chưa thật sự chặt chẽ; kiến thức về hàng hải, nhận dạng mục tiêu, khả năng thao tác, làm chủ trang bị kỹ thuật của cán bộ, chiến sĩ chưa cao; một số chế độ, chính sách đối với Hải đội còn chưa phù hợp, v.v.

Hải đội dân quân thường trực tham gia diễn tập đấu tranh bảo vệ chủ quyền biển, đảo (năm 2021)

Từ thực tiễn công tác xây dựng Hải đội dân quân thường trực thời gian qua, Bộ Chỉ huy Quân sự Thành phố rút ra một số kinh nghiệm; đồng thời, đó cũng là những giải pháp đã, đang và tiếp tục được thực hiện có hiệu quả trong thời gian tới.

Một là, tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát của cấp ủy, chính quyền, phát huy sức mạnh tổng hợp của các lực lượng, nhất là sự quan tâm chỉ đạo sát sao của Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu, Thành ủy, Ủy ban nhân dân Thành phố, kịp thời ban hành hệ thống văn bản triển khai thực hiện chặt chẽ, sát với thực tiễn; huy động sự vào cuộc quyết liệt, trách nhiệm của các sở, ngành của Thành phố và vai trò nòng cốt của cơ quan quân sự các cấp trong việc tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương, trực tiếp theo dõi, điều hành, phối hợp, kiểm tra đôn đốc tổ chức thực hiện. Với chức năng, nhiệm vụ của mình, Bộ Chỉ huy Quân sự Thành phố luôn bám sát nhiệm vụ, thực tiễn quá trình xây dựng Hải đội, chủ động tham mưu cho Ủy ban nhân dân Thành phố tổ chức thực hiện nghiêm các văn bản, hướng dẫn của trên, giao chỉ tiêu tuyển chọn lực lượng chặt chẽ cho các địa phương; bố trí nguồn ngân sách địa phương phù hợp với công tác xây dựng, huấn luyện, hoạt động. Đồng thời, tăng cường công tác kiểm tra, chỉ đạo, hướng dẫn sâu sát, kịp thời của các cơ quan chức năng để phát hiện, chấn chỉnh sai sót, bất cập, giải quyết tốt các vướng mắc, điểm nghẽn trong quá trình xây dựng, huấn luyện và hoạt động của Hải đội.

Hai là, thường xuyên tiến hành công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho cán bộ, chiến sĩ về công tác này. Trọng tâm là tổ chức quán triệt Đề án số 10609/ĐA-BQP, ngày 24/9/2018 của Bộ Quốc phòng; Quyết định thành lập của Bộ Tư lệnh Quân khu, nội dung giao nhiệm vụ của Ban Thường vụ Đảng ủy Quân sự Thành phố đến cán bộ, chiến sĩ Hải đội và các chỉ thị, nghị quyết, hướng dẫn của cấp trên về nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, bảo vệ chủ quyền biển, đảo trong tình hình mới. Tập trung quán triệt để cán bộ, chiến sĩ nắm chắc chức trách, nhiệm vụ, những công việc cần làm ngay từ những ngày đầu thành lập; xây dựng động cơ phấn đấu đúng đắn, ý chí quyết tâm, ý thức trách nhiệm cao trong thực hiện nhiệm vụ. Đồng thời, thường xuyên nắm tình hình tư tưởng, tâm tư, nguyện vọng của cán bộ, chiến sĩ và giải quyết kịp thời những bất cập, tạo điều kiện thuận lợi để họ yên tâm công tác, gắn bó xây dựng Hải đội.

Ba là, coi trọng công tác xây dựng lực lượng, tổ chức huấn luyện và thường xuyên duy trì, nâng cao chất lượng hoạt động của Hải đội. Để xây dựng lực lượng vững mạnh, Bộ Chỉ huy Quân sự Thành phố chỉ đạo làm tốt công tác tuyển chọn, tạo nguồn kế cận và chủ động quy hoạch nguồn dự phòng, sẵn sàng kiện toàn lực lượng, bổ sung, thay thế. Các cơ quan chức năng thường xuyên rà soát chất lượng của lực lượng dân quân, đánh giá đúng khả năng, trình độ, trách nhiệm, ý thức tổ chức kỷ luật của cán bộ, chiến sĩ; tổ chức sắp xếp biên chế Hải đội, kíp tàu đúng, đủ thành phần quy định. Xác định con người là yếu tố quyết định trong công tác này, Bộ Chỉ huy Quân sự Thành phố đã bám sát quy định của trên, chủ động tham mưu cho Ủy ban nhân dân Thành phố tuyển chọn chặt chẽ nguồn đào tạo, bồi dưỡng các chức vụ: chỉ huy, thuyền trưởng, máy trưởng, lái tàu, thông tin viên; cử lực lượng đi đào tạo các chức vụ chỉ huy, chuyên môn kỹ thuật đảm bảo chỉ tiêu trên giao; bố trí, sắp xếp đúng chức danh, tạo điều kiện thuận lợi trong quá trình thực hiện nhiệm vụ. Đồng thời, xây dựng đầy đủ hệ thống văn kiện huấn luyện theo quy định; làm tốt công tác chuẩn bị cơ sở vật chất, thao trường và tổ chức huấn luyện chương trình trên bờ chặt chẽ, bám sát phương châm “Cơ bản, thiết thực, chất lượng”; phối hợp, hiệp đồng với Vùng 3 Hải quân tổ chức bàn giao lực lượng, phương tiện cho đơn vị huấn luyện trên biển. Cùng với đó, làm tốt công tác chuẩn bị, chủ động phối hợp với các cơ quan chức năng của Bộ Quốc phòng, Quân khu, hiệp đồng chặt chẽ với Bộ Tư lệnh Vùng 3 Hải quân trong tổ chức bàn giao, tiếp nhận lực lượng, phương tiện của Hải đội tham gia trực sẵn sàng chiến đấu, tuần tra, kiểm soát vùng biển và hoạt động thường xuyên theo kế hoạch, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, bảo đảm an toàn tuyệt đối.

Bốn là, bám sát quy định, hướng dẫn, thực hiện tốt công tác bảo đảm, công tác chính sách đối với Hải đội. Với những đơn vị mới thành lập, công tác bảo đảm, từ xây dựng doanh trại, bảo đảm kỹ thuật, đến các chế độ, chính sách đối với cán bộ, chiến sĩ là vấn đề rất quan trọng. Quán triệt tinh thần đó, ngay từ khi được giao nhiệm vụ, Bộ Chỉ huy Quân sự Thành phố đã chủ động phối hợp với Bộ Tư lệnh Vùng 3 Hải quân tổ chức nơi ở tạm thời trong thời gian xây dựng doanh trại. Đồng thời, cùng với các sở, ngành, địa phương liên quan tham mưu với Ủy ban nhân dân Thành phố khảo sát, bố trí vị trí xây dựng doanh trại cho Hải đội với 20.000 m² diện tích mặt đất và 5.000 m² diện tích mặt nước; trình Ủy ban nhân dân, Hội đồng nhân dân Thành phố phê duyệt các chủ trương đầu tư khác, bảo đảm đủ điều kiện hoạt động của Hải đội với kinh phí hơn 500 tỉ đồng. Chủ động rà soát, tham mưu tổ chức hiệp đồng với đơn vị cung ứng xăng dầu có uy tín, chất lượng, bảo đảm nguồn cung ổn định trong mọi tình huống. Thường xuyên thực hiện tốt công tác đăng ký, quản lý, bảo đảm đầy đủ nhiên liệu cho công tác bảo quản, bảo dưỡng thường xuyên, hoạt động tuần tra, trực sẵn sàng chiến đấu và phòng chống thiên tai theo đúng định mức.

Công tác bảo đảm kỹ thuật cho hoạt động của Hải đội luôn được chú trọng trong từng khâu, từng bước, theo đúng nguyên tắc, quy trình, khoa học, chặt chẽ theo đúng chỉ đạo, hướng dẫn của Bộ Quốc phòng, Quân khu. Việc tiếp nhận, đăng ký, quản lý, sắp xếp, dự trữ vũ khí, khí tài, đạn dược, ngư lưới cụ theo đúng biên chế của từng tàu. Các cơ quan chuyên môn tăng cường kiểm tra, kịp thời phát hiện những vướng mắc, bất cập phát sinh để phối hợp khắc phục kịp thời.

Bên cạnh đó, việc chăm lo bảo đảm vật chất, tinh thần cho cán bộ, chiến sĩ Hải đội luôn được quan tâm theo đúng quy định của Luật Dân quân tự vệ, Đề án của Bộ Quốc phòng, tạo sự yên tâm, phấn khởi trong thực hiện nhiệm vụ quan trọng này. Theo đó, với vai trò là cơ quan thường trực giúp Ủy ban nhân dân Thành phố theo dõi, điều hành nhiệm vụ này, Bộ Chỉ huy Quân sự Thành phố đã chủ trì, phối hợp với các sở, ngành liên quan tham mưu cho Ủy ban nhân dân Thành phố trình Hội đồng nhân dân quyết nghị nhiều chủ trương về chế độ, chính sách cho cán bộ, chiến sĩ Hải đội theo quy định của Đề án số 10609/ĐA-BQP và nhiệm vụ chi của địa phương. Tuy nhiên, với loại hình đơn vị mới, tính chất hoạt động có nhiều đặc thù nên việc bảo đảm chế độ, chính sách cho cán bộ, chiến sĩ Hải đội vẫn còn nhiều bất cập. Chẳng hạn như: với đặc thù hoạt động trên biển, thời gian làm việc 24/24 giờ, phải chia ca kíp trực và thực hiện chế độ ăn thành bốn bữa (03 bữa chính, 01 bữa phụ) nhưng trên thực tế, với mức tiền ăn như tàu cấp một neo đậu tại căn cứ thì không bảo đảm; mức trợ cấp ngày công lao động vẫn còn thấp so với thu nhập bình quân của Thành phố, v.v. Do đó, cần có thêm kinh phí hỗ trợ từ nhiều nguồn để động viên, khích lệ cán bộ, chiến sĩ yên tâm công tác, phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, góp phần xây dựng Hải đội dân quân thường trực vững mạnh, tham gia bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo thiêng liêng của Tổ quốc.

Đại tá NGUYỄN VĂN HÒA, Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Chỉ huy trưởng Bộ Chỉ huy Quân sự Thành phố