Toàn cảnh Hội nghị (AMM-47). (Nguồn: TTXVN)

Ngày 10-8-2014, tại Nây Pi Tô (Mi-an-ma), Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN (AMM) lần thứ 47 đã ra Thông cáo chung. Trong đó, mục “Các vấn đề an ninh khu vực và thế giới” dành phần lớn dung lượng đề cập vấn đề Biển Đông (07 khoản) so với các vấn đề khác, như: an ninh trên bán đảo Triều Tiên, U-crai-na hay vụ máy bay MH17 của Ma-lai-xi-a bị bắn hạ,... (01 khoản). Dưới đây là nội dung về Biển Đông được nêu trong Thông cáo này.

“149. Chúng tôi tiếp tục quan ngại sâu sắc về những diễn biến gần đây làm gia tăng căng thẳng ở Biển Đông và khẳng định lại tầm quan trọng của việc duy trì hòa bình, ổn định, an ninh biển cũng như tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông.

150. Chúng tôi khẳng định lại các cam kết đối với những nguyên tắc nêu trong Tuyên bố Nguyên tắc Sáu điểm về Biển Đông năm 2012 của Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN, Tuyên bố chung năm 2012 của Hội nghị cấp cao ASEAN - Trung Quốc lần thứ 15 về Kỷ niệm 10 năm Tuyên bố Ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), và Tuyên bố ngày 10-5-2014 của các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN về những diễn biến gần đây trên Biển Đông.

151. Chúng tôi thúc giục các bên liên quan thực hiện kiềm chế và tránh các hành động gây phức tạp tình hình và làm phương hại đến hòa bình, ổn định và an ninh ở Biển Đông; giải quyết tranh chấp thông qua các biện pháp hòa bình, không đe dọa hoặc sử dụng vũ lực, bao gồm đối thoại thân thiện, tham vấn và thương lượng, phù hợp với các nguyên tắc được công nhận của luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển 1982.

152. Chúng tôi nhấn mạnh hơn nữa tầm quan trọng về cam kết chung của các nước thành viên ASEAN và Trung Quốc đối với hòa bình, ổn định, an ninh hàng hải, tin cậy lẫn nhau trong khu vực và sự cần thiết tạo lập các điều kiện thuận lợi cho việc giải quyết hòa bình các tranh chấp. Chúng tôi nhất trí tăng cường tham vấn với Trung Quốc về các biện pháp và cơ chế nhằm bảo đảm và tăng cường hơn nữa việc thực hiện đầy đủ và hiệu quả DOC một cách tổng thể, nhất là Điều 4 và Điều 5, cũng như đàm phán thực chất để sớm đạt được Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC). Chúng tôi giao các Quan chức cao cấp triển khai nội dung công tác này.

153. Chúng tôi ghi nhận báo cáo tiến độ về thực hiện Tuyên bố DOC trình Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN - Trung Quốc và giao các quan chức làm việc với phía Trung Quốc hoàn tất về các mục tiêu và cấu trúc cũng như cụ thể hóa các thành phần của COC, bao gồm các thành tố cụ thể nhằm thúc đẩy tin cậy và lòng tin, ngăn chặn sự cố, quản lý sự cố khi xảy ra. Chúng tôi cũng giao các quan chức xây dựng các biện pháp “thu hoạch sớm” liên quan.

154. Chúng tôi nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì đà tham vấn và khẩn trương làm việc nhằm sớm đạt được COC, tiếp theo những kết quả mang tính xây dựng của Hội nghị Quan chức cao cấp (SOM) ASEAN - Trung Quốc lần thứ 7 về thực hiện DOC, ngày 21-4-2014 tại Pattaya, Thái Lan và cuộc họp Nhóm công tác chung ASEAN - Trung Quốc lần thứ 10 và 11 về thực hiện DOC, ngày 18-3-2014 tại Xingapore và ngày 25-6-2014 tại Bali, Indonesia. Theo đó, chúng tôi trông đợi nhiều thảo luận thực chất hơn nữa tại Hội nghị SOM về DOC lần thứ 8 và cuộc họp Nhóm công tác chung về DOC thứ 12 cùng được tổ chức vào tháng 10-2014 tại Bangkok, Thái Lan.

155. Chúng tôi ghi nhận tài liệu về Kế hoạch hành động 3 bước (TAP) do Philippines giới thiệu và các đề xuất khác liên quan Điều 5 được các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN khác đưa ra về vấn đề Biển Đông”.

Như vậy, cùng với Tuyên bố ngày 10-5-2014, Thông cáo chung ngày 10-8-2014 của Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN một lần nữa cho thấy, sự thống nhất và mối quan tâm của ASEAN về vấn đề Biển Đông, cũng như tầm quan trọng của việc giữ vững môi trường hòa bình ở Biển Đông đối với an ninh khu vực và thế giới.

Văn Doanh thực hiện