Dân quân tự vệ biển là một bộ phận của lực lượng dân quân tự vệ Việt Nam, được tổ chức ở các địa phương ven biển, đảo, cơ quan, tổ chức có phương tiện hoạt động trên biển, với chức năng, nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu, chiến đấu, phục vụ chiến đấu, bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc. Đồng thời, phối hợp với các đơn vị Bộ đội Biên phòng, Hải quân, Cảnh sát biển và các lực lượng khác giữ gìn an ninh, trật tự, an toàn trên biển, đảo; phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, tìm kiếm cứu nạn, xử lý môi trường; tham gia phát triển kinh tế biển và thực hiện các nhiệm vụ khác.

Trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, nhất là trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, dân quân tự vệ biển vừa lao động sản xuất vừa tham gia chiến đấu chống lại các hoạt động phá hoại sản xuất, tác chiến trên biển của Mỹ, ngụy, bắn cháy một số tàu chiến của Mỹ và thực hiện các nhiệm vụ tiếp tế hậu cần, chuyển quân, tải thương,… cho các đảo xa bờ, góp phần làm nên truyền thống của lực lượng dân quân tự vệ nói riêng, lực lượng vũ trang nhân dân Việt Nam nói chung. Bước vào thời kỳ xây dựng, bảo vệ Tổ quốc, đặc biệt là những năm gần đây, lực lượng dân quân tự vệ biển được tổ chức xây dựng và hoạt động khá hiệu quả trên các vùng biển và hải đảo, cùng các lực lượng liên quan giữ vững an ninh, trật tự trên biển, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo, góp phần quan trọng vào xây dựng, phát triển kinh tế các địa phương ven biển.

Kiểm tra bắn đạn thật với lực lượng tự vệ biển phía Bắc

Tuy nhiên, trước yêu cầu ngày càng cao của sự nghiệp bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc và chủ trương phát triển bền vững kinh tế biển trong giai đoạn mới, việc xây dựng, phát huy vai trò, nâng cao hiệu quả hoạt động của lực lượng dân quân tự vệ biển càng trở nên cấp bách cả trước mắt và lâu dài; coi đây là biện pháp quan trọng nhằm tăng cường sức mạnh phòng thủ, bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc. Theo đó, cơ quan quân sự các cấp cần tập trung tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương tổ chức quán triệt, thực hiện nghiêm chủ trương, đường lối của Đảng về xây dựng lực lượng dân quân tự vệ biển, trọng tâm là Luật Dân quân tự vệ, Chỉ thị 04/CT-BQP, ngày 26-01-2007 của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng về “Tăng cường chỉ đạo xây dựng lực lượng dân quân tự vệ hoạt động trên biển” và các kế hoạch, hướng dẫn thực hiện của Bộ Tổng Tham mưu. Tổ chức tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp, các ngành, nhất là lực lượng vũ trang và các địa phương ven biển đối với việc lãnh đạo, chỉ đạo công tác xây dựng, hoạt động của lực lượng dân quân tự vệ biển. Xây dựng và triển khai thực hiện các quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội gắn với quốc phòng, an ninh trên biển, ven biển, đảo, bảo đảm sát với mục tiêu, yêu cầu, nhiệm vụ, giải pháp trong Nghị quyết 36/NQ-TW, ngày 22-10-2018 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XII) về “Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”. Tổ chức giáo dục chính trị, huấn luyện, diễn tập quân sự, xây dựng lực lượng dân quân tự vệ biển vững mạnh về mọi mặt, phát huy vai trò nòng cốt trong phát triển các ngành nghề kinh tế biển, thực hiện nhiệm vụ tuần tra, cảnh giới, phát hiện các tàu, thuyền lạ xâm nhập trái phép lãnh hải, v.v. Tiếp tục đầu tư mua sắm, hiện đại hóa, từng bước trang bị tàu, thuyền, phương tiện, thiết bị chuyên ngành để thực hiện nhiệm vụ; đồng thời, thực hiện tốt các chế độ, chính sách đối với lực lượng dân quân tự vệ biển.

Thực hiện tốt những vấn đề trên, là tiền đề quan trọng để lực lượng dân quân tự vệ biển phối hợp với các lực lượng liên quan hoàn thành tốt nhiệm vụ giữ gìn an ninh trật tự, an toàn và bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc trong tình hình mới.

Nguyễn Đức Phú thực hiện