Xuất phát từ vị trí địa lý, vùng biển Việt Nam nằm trong khu vực chịu ảnh hưởng mạnh của khí hậu nhiệt đới gió mùa. Vì thế, nơi đây thường chịu nhiều thiệt hại, rủi ro, bởi thiên tai và sự cố môi trường biển gây ra. Hiện nay, do lợi ích từ biển mang lại, các hoạt động vươn ra biển của con người hết sức sôi động; thêm vào đó, sự tác động của biến đổi khí hậu toàn cầu càng làm cho tai nạn, sự cố trên biển gia tăng, diễn biến phức tạp. Chỉ tính riêng năm 2015, nước ta đã xảy ra gần 900 vụ tai nạn trên biển, làm chết và mất tích 352 người; chìm, hỏng 517 phương tiện (tăng 11,14% so với năm 2014), gây thiệt hại lớn về người và tài sản. Do đó, nâng cao hiệu quả tìm kiếm cứu nạn, cứu hộ trên biển là yêu cầu cấp thiết.

Cảnh sát biển Vùng 2 cứu nạn trên biển miền Trung. (Ảnh: qdnd.vn)

Những năm qua, Đảng và Nhà nước luôn quan tâm chăm lo xây dựng lực lượng làm nhiệm vụ tìm kiếm cứu nạn, cứu hộ trên biển (cả chuyên trách, bán chuyên trách và lực lượng rộng rãi), gồm: Hải quân, Cảnh sát biển, Kiểm ngư, Bộ đội Biên phòng, Không quân, Hàng hải,… và các lực lượng khác. Về mặt tổ chức, Nhà nước đã thành lập Ủy ban quốc gia Tìm kiếm, Cứu hộ, Cứu nạn; Trung tâm ứng cứu sự cố tràn dầu (trên cả 3 vùng: Bắc, Trung, Nam) cùng các cơ quan cứu hộ, cứu nạn của Quân đội, ngành Hàng hải và các địa phương ven biển, v.v. Trong đó, riêng nguồn lực tham gia hoạt động này của ngành Hàng hải bao gồm: Trung tâm phối hợp tìm kiếm cứu nạn hàng hải Việt Nam; các cảng vụ hàng hải; hệ thống Đài thông tin duyên hải Việt Nam; hệ thống giám sát thống nhất tàu thuyền hoạt động trên biển, v.v. Nhờ đó, công tác tìm kiếm cứu nạn, cứu hộ trên biển từng bước được tổ chức chặt chẽ, chỉ đạo, điều hành khoa học, hoạt động có nền nếp, bước đầu đạt nhiều kết quả quan trọng. Trong 9 tháng đầu năm 2016, mặc dù thiên tai trên biển liên tiếp diễn ra, nhưng với sự nỗ lực vượt bậc, các lực lượng đã tổ chức tìm kiếm cứu nạn thành công 471/640 vụ, đạt tỷ lệ 73,59%; cứu được 2.842/3.187 người, đạt tỷ lệ 89,71%, góp phần quan trọng giảm thiểu thiệt hại về người và tài sản.

Bên cạnh kết quả đạt được, nhận thức của một bộ phận cán bộ và nhân dân, của cơ quan, đơn vị có phương tiện hoạt động trên biển về tai nạn, sự cố và công tác tìm kiếm cứu nạn, cứu hộ còn hạn chế, chưa chủ động phòng tránh, thậm chí còn chủ quan, ỷ lại sự hỗ trợ của Nhà nước. Cùng với đó, cơ chế phối hợp trong thực hiện nhiệm vụ; năng lực, trình độ nguồn nhân lực cũng như khả năng của trang, thiết bị phục vụ cho công tác này còn nhiều bất cập, dẫn đến hiệu quả tìm kiếm cứu nạn, cứu hộ trên biển còn thấp, chưa ngang tầm yêu cầu, nhiệm vụ.

Để tiếp tục nâng cao hiệu quả công tác này trong tình hình mới, Đảng và Nhà nước ta chủ trương phát huy sức mạnh tổng hợp của các cấp, ngành, lực lượng và toàn dân; kết hợp nội lực với tăng cường hợp tác quốc tế, với nhiều giải pháp đồng bộ. Theo đó, Nhà nước sớm tổ chức một cơ quan thường trực thuộc Chính phủ, đảm nhiệm chức năng quản lý nhà nước đối với công tác quan trọng này; trên cơ sở đó, hình thành hệ thống tổ chức tìm kiếm cứu nạn, cứu hộ từ Trung ương đến các ngành, lực lượng và địa phương. Tiếp tục quan tâm đầu tư phát triển lực lượng cùng các trang, thiết bị hiện đại, nhất là phương tiện chuyên dụng, làm cơ sở hình thành các trung tâm cứu hộ, cứu nạn mạnh trên từng khu vực. Hiện nay, Chính phủ đang chủ trương đẩy mạnh xã hội hóa công tác tìm kiếm cứu nạn, cứu hộ trên biển, nhằm huy động tối đa nguồn lực của toàn xã hội; đồng thời, có kế hoạch xây dựng, đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ nhân viên trong lĩnh vực này, bảo đảm có kiến thức chuyên sâu, năng lực toàn diện, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới mới.

Quốc Minh thực hiện