Xây dựng các tỉnh (thành phố) thành khu vực phòng thủ vững chắc là một chủ trương chiến lược của Đảng và Nhà nước ta, nhằm tăng cường tiềm lực mọi mặt cho sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc. Nhận thức rõ điều đó, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu 2 luôn quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ nhiệm vụ này, tạo điều kiện cho các địa phương giữ vững ổn định chính trị - xã hội, đẩy mạnh phát triển kinh tế, văn hoá...

Tư lệnh Quân khu 2 động viên cán bộ, chiến sĩ LLVT tỉnh Vĩnh Phúc tham gia diễn tập tháng 10 năm 2011. (Nguồn: qdnd.vn)

Quân khu 2 là một địa bàn chiến lược, gồm 9 tỉnh¹ nằm ở phía Tây Bắc của Tổ quốc; dân số hơn 7 triệu người, với 34 dân tộc cùng sinh sống; có đường biên giới với Trung Quốc và Lào dài 1.375,5 km. Nhìn chung, trình độ dân trí, đời sống kinh tế, văn hóa của nhân dân trên địa bàn còn thấp; khả năng huy động nguồn lực đầu tư cho phát triển kinh tế-xã hội (KT-XH) và quốc phòng-an ninh (QP-AN) còn khó khăn. Trong khi đó, các thế lực thù địch vẫn tiếp tục lợi dụng các vấn đề về dân tộc, tôn giáo để thực hiện chiến lược “Diễn biến hòa bình”, gây mất ổn định chính trị - xã hội. Các hoạt động cài cắm, móc nối xây dựng lực lượng ngầm, hoạt động truyền đạo trái pháp luật, tuyên truyền mê tín, kích động đồng bào dân tộc thiểu số ly khai, thành lập “Vương quốc Mông tự trị”, vẫn ngầm diễn ra phức tạp. Vụ tụ tập đông người hòng gây rối trật tự tại huyện Mường Nhé (Điện Biên) gần đây là một điển hình.

Triển khai thực hiện Nghị quyết số 02-NQ/TW (7-1987), Nghị quyết số 28-NQ/TW (9-2008) của Bộ Chính trị, Nghị định 152/2008/NĐ-CP của Chính phủ về xây dựng các tỉnh (thành phố) thành khu vực phòng thủ (KVPT) vững chắc, tiềm lực chính trị, kinh tế, QP-AN, văn hóa, xã hội... trong các KVPT trên địa bàn Quân khu 2 được tăng cường. Hệ thống chính trị các cấp được xây dựng, củng cố ngày càng vững mạnh. Tổ chức đảng các cấp đã chú trọng hơn đến công tác QP-AN. Cơ chế xây dựng và hoạt động của KVPT được vận hành hiệu quả, qua đó đã tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy; sự chỉ đạo, quản lý, điều hành của chính quyền và năng lực tham mưu, tổ chức thực hiện của cơ quan quân sự, công an, các ban, ngành, đoàn thể ở địa phương đối với công tác quốc phòng, quân sự (QP,QS). Công tác giáo dục, bồi dưỡng kiến thức QP-AN được đẩy mạnh, góp phần nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các tầng lớp nhân dân đối với sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc. Từ năm 2001 đến nay, Quân khu đã tổ chức và chỉ đạo các tỉnh (thành phố) bồi dưỡng kiến thức QP-AN cho hơn 330 nghìn cán bộ, đảng viên trong hệ thống chính trị; trên 3 nghìn chức sắc, chức việc tôn giáo, già làng, trưởng bản, người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số và hàng trăm ngàn học sinh, sinh viên. Kinh tế của các địa phương có sự phát triển mạnh, nhất là ở một số tỉnh phía nam Quân khu, như: Vĩnh Phúc, Phú Thọ. Sự kết hợp giữa phát triển KT-XH với tăng cường QP-AN được coi trọng. Đặc biệt, hệ thống Đường tuần tra biên giới trên địa bàn Quân khu đã cơ bản hoàn thành, tạo điều kiện cho việc thúc đẩy quan hệ hữu nghị với các nước láng giềng, góp phần bảo vệ vững chắc chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia và đẩy mạnh phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội ở khu vực biên giới. Các chính sách xã hội được quan tâm thực hiện, hướng tới mục tiêu xây dựng xã hội: “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”. Các  chương trình, cuộc vận động, phong trào thi đua, như: “Xóa đói, giảm nghèo”, “Đền ơn, đáp nghĩa”, “Mái ấm cho người nghèo nơi biên giới”… được triển khai thực hiện hiệu quả, mỗi năm giảm từ 3 đến 4% hộ nghèo, góp phần cải thiện đời sống kinh tế của nhân dân, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc ngày càng vững chắc. Lực lượng vũ trang (LLVT) Quân khu được xây dựng vững mạnh, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Công tác xây dựng lực lượng dự bị động viên (DBĐV) được thực hiện nghiêm túc theo quy định của Pháp lệnh. Thực hiện Chỉ thị số 06/CT-BQP, ngày 16-3-2010 của Bộ Quốc phòng, tỉnh Vĩnh Phúc đã phối hợp với Sư đoàn 304 (Quân đoàn 2) thực hiện thí điểm về xây dựng các đơn vị DBĐV theo phương thức mới: địa phương làm “tròn khâu”, sau đó bàn giao đơn vị DBĐV (cả cán bộ và chiến sĩ) cho đơn vị thường trực. Hiện nay, quân số sắp xếp vào các đơn vị DBĐV đạt trên 95%; tỷ lệ đảng viên đạt 8,2%; tỷ lệ đúng và gần đúng chuyên nghiệp quân sự đạt 67,8%; kiểm tra động viên hằng năm đều bảo đảm yêu cầu đề ra. Lực lượng dân quân tự vệ (DQTV) được tổ chức theo hướng “vững mạnh, rộng khắp”; đạt tỷ lệ 1,8% so với dân số. Tổ chức đảng các cấp thường xuyên tăng cường lãnh đạo công tác DQTV theo tinh thần Chỉ thị số 16-CT/TW, ngày 05-10-2002 của Ban Bí thư Trung ương; tỷ lệ đảng viên trong DQTV đạt 23,5%. Công tác xây dựng chi bộ quân sự xã (phường, thị trấn) có chuyển biến tích cực, một số địa phương đạt kết quả tốt, như: Vĩnh Phúc, Phú Thọ... Sau khi Luật DQTV được ban hành, các địa phương trong Quân khu đã đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến và thực hiện Luật. Công tác đào tạo chỉ huy trưởng quân sự xã (phường, thị trấn) được gắn với xây dựng đội ngũ cán bộ trong hệ thống chính trị ở cơ sở, nhất là ở vùng sâu, vùng xa.

Tuy nhiên, công tác xây dựng KVPT ở các tỉnh (thành phố) trên địa bàn Quân khu 2 vẫn còn những khó khăn, hạn chế. Việc đầu tư xây dựng KVPT ở một số địa phương còn chậm, chưa tương xứng với yêu cầu. Công tác dự báo, nắm tình hình ở một số địa phương chưa tốt; khi có tình huống về trật tự, an ninh, công tác điều hành hoạt động của chính quyền cơ sở còn hạn chế, lúng túng. Đời sống kinh tế của nhân dân, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số còn khó khăn; trình độ dân trí còn thấp, kể cả đội ngũ cán bộ cơ sở². Sự kết hợp giữa phát triển KT-XH với tăng cường QP-AN ở một số nơi chưa chặt chẽ; cơ quan quân sự chưa thực hiện tốt việc thẩm định các dự án phát triển kinh tế. Công tác giáo dục - đào tạo có mặt còn bất cập; tỷ lệ trẻ em người dân tộc thiểu số ở vùng sâu, vùng xa bỏ học còn cao...

Thời gian tới, các đơn vị, địa phương trên địa bàn Quân khu 2 tiếp tục quán triệt sâu sắc Nghị quyết Đại hội XI của Đảng, Nghị quyết số 28-NQ/TW của Bộ Chính trị (khoá X) và Chỉ thị số 07-CT/TW của Ban Bí thư Trung ương về tăng cường sự lãnh đạo thực hiện Nghị quyết số 28-NQ/TW của Bộ Chính trị (khoá X) về tiếp tục xây dựng các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thành KVPT vững chắc trong tình hình mới; trong đó, tập trung thực hiện tốt một số nội dung trọng tâm sau:

1. Xây dựng tiềm lực chính trị - tinh thần của KVPT vững mạnh. Trước hết, các địa phương cần đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức và trách nhiệm của đội ngũ cán bộ, đảng viên và nhân dân đối với nhiệm vụ xây dựng KVPT tỉnh (thành phố) trong tình hình mới, nhằm phát huy sức mạnh tổng hợp của hệ thống chính trị và toàn dân tham gia xây dựng KVPT. Cùng với việc tuyên truyền quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước, nội dung tuyên truyền, giáo dục cần chú trọng vạch trần âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch lợi dụng chính sách dân tộc, tôn giáo của Đảng và Nhà nước ta để phá hoại khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Để đạt được hiệu quả, công tác tuyên truyền, giáo dục chính trị tư tưởng cần tiếp tục đổi mới theo hướng cụ thể, thiết thực, phù hợp với đối tượng và đặc điểm dân cư; trong đó, chú trọng phát huy vai trò của những người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số, như: trưởng bản, trưởng dòng họ. Quán triệt và triển khai thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khoá XI) “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay”, tổ chức đảng các cấp trong LLVT Quân khu cần tập trung xây dựng trong sạch, vững mạnh; tăng cường đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận cán bộ, đảng viên; xác định rõ thẩm quyền, trách nhiệm của cấp ủy, tập thể và cá nhân, nhất là cán bộ chủ trì đối với nhiệm vụ QP,QS và việc đổi mới phương thức lãnh đạo của tổ chức đảng đối với công tác QP-AN. 

2. Đẩy mạnh phát triển kinh tế gắn với tăng cường tiềm lực, tạo cơ sở vật chất cho KVPT. Tiềm lực kinh tế được xác định là nền tảng để xây dựng và bảo đảm cho hoạt động của KVPT. Hơn nữa, phát triển kinh tế là nhiệm vụ trung tâm của mỗi địa phương để cải thiện, nâng cao đời sống của nhân dân; đồng thời, tạo điều kiện thuận lợi để tăng cường QP-AN. Trong kế hoạch đầu tư phát triển kinh tế của địa phương cần thể hiện rõ việc ưu tiên đối với những lĩnh vực, dự án mang tính lưỡng dụng, vừa góp phần phát triển KT-XH, vừa phục vụ yêu cầu, nhiệm vụ QP-AN. Cơ quan quân sự các cấp trong Quân khu cần thực hiện tốt chức năng thẩm định các dự án phát triển KT-XH, không để ảnh h­ưởng đến thế trận QP-AN, đặc biệt là các dự án do các doanh nghiệp nước ngoài làm chủ đầu tư. Quán triệt Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 (khoá XI) về “Xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ nhằm đưa nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại vào năm 2020”, các địa phương trên địa bàn Quân khu cần đặc biệt coi trọng phát triển hệ thống giao thông, kết hợp với phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng ở các lĩnh vực khác, như: giáo dục - đào tạo, y tế, thông tin..., nhằm tăng cường cơ sở vật chất - kỹ thuật của KVPT.

Để nâng cao tiềm lực khoa học - công nghệ (KH-CN), các đơn vị, địa phương cần đi sâu nghiên cứu các giải pháp tăng cường QP-AN, nâng cao hiệu lực quản lý xã hội; coi trọng nghiên cứu quy hoạch phát triển các lĩnh vực có tính l­ưỡng dụng cao, như: giao thông - vận tải, viễn thông... Trong điều kiện nguồn nhân lực hoạt động cho lĩnh vực KH-CN còn nhiều khó khăn, trước hết cần tập trung nâng cao hiệu quả ứng dụng các công trình nghiên cứu KH-CN và nghệ thuật quân sự phục vụ nhiệm vụ QP,QS trên địa bàn; đồng thời, quan tâm xây dựng đội ngũ cán bộ khoa học kỹ thuật, nhân viên chuyên môn kỹ thuật; khuyến khích các hoạt động KH-CN, nhất là việc đẩy mạnh phong trào phát huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật và thực hiện các giải pháp nâng cao chất lượng huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu của LLVT.

3. Tiềm lực văn hoá - xã hội thể hiện ở khả năng phát huy các giá trị văn hoá, xã hội vào sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc (BVTQ). Theo đó, các địa phương phải quán triệt sâu sắc quan điểm của Đảng về xây dựng nền văn hoá tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, hướng các hoạt động văn hoá, xã hội vào sự nghiệp xây dựng và BVTQ. Xuất phát từ đặc điểm dân cư trên địa bàn, việc xây dựng tiềm lực văn hoá - xã hội trong các KVPT cần chú trọng giữ gìn, phát huy bản sắc văn hoá, truyền thống tốt đẹp của các dân tộc trên địa bàn. Cùng với đó, các địa phương cần đẩy mạnh tuyên truyền, vận động nhân dân tích cực tham gia xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư, xây dựng gia đình văn hóa; tích cực đấu tranh đẩy lùi các tệ nạn xã hội, hủ tục lạc hậu và văn hóa độc hại, phản động. Việc triển khai thực hiện các chính sách xã hội, cần chú trọng nâng cao hiệu quả các chương trình, dự án phát triển KT-XH ở địa bàn vùng sâu, vùng xa. LLVT Quân khu tiếp tục quán triệt và thực hiện tốt các nghị quyết, chỉ thị của Đảng về công tác dân vận; phối hợp với cấp ủy, chính quyền và các đoàn thể ở địa phương quan tâm chăm lo đời sống vật chất, tinh thần của các đối tượng chính sách, như: thương binh, gia đình liệt sĩ, Mẹ Việt Nam anh hùng.

4. KVPT của các tỉnh (thành phố) đư­ợc cấu thành bởi hệ thống KVPT các huyện; đư­ợc xây dựng toàn diện, trong đó xây dựng tiềm lực quân sự là cốt lõi, trực tiếp tạo ra sức mạnh của KVPT. Vì vậy, các địa phương cần coi trọng xây dựng tiềm lực quân sự ở từng địa bàn, nhất là ở địa bàn trọng điểm. Để phát huy sức mạnh tổng hợp của các lực l­ượng trong KVPT, cơ quan quân sự các cấp phải thực hiện tốt chức năng tham m­ưu cho cấp ủy, chính quyền lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành công tác QP-AN, bảo đảm xây dựng LLVT 3 thứ quân đủ mạnh, làm nòng cốt; đồng thời, chú trọng sử dụng các lực lượng theo đúng chức năng, nhiệm vụ. Việc phối hợp giữa lực lượng Quân đội và Công an thực hiện theo tinh thần Nghị định số 77/2010/NĐ-CP của Chính phủ. LLVT trong KVPT phải thường xuyên luyện tập các phương án, kế hoạch bảo vệ mục tiêu trọng yếu về chính trị, kinh tế và quân sự; tham gia giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội theo chức năng, nhiệm vụ đã xác định. Các đơn vị thường trực tập trung xây dựng theo hướng "cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại", chú trọng huấn luyện nâng cao trình độ và khả năng chiến đấu, sẵn sàng chiến đấu BVTQ. Tiếp tục đổi mới công tác xây dựng lực l­ượng DBĐV theo hướng gọn, mạnh, chất lượng cao; trong đó, tập trung thực hiện tốt công tác quản lý cả con ng­ười và ph­ương tiện, trang bị; có kế hoạch động viên công nghiệp phù hợp, bảo đảm tận dụng đ­ược thành tựu của công cuộc CNH,HĐH đất nước. Từ kết quả đã đạt được trong công tác xây dựng chi bộ quân sự xã (phường, thị trấn) ở Vĩnh Phúc, tiếp tục nhân rộng ở các địa phương trong toàn Quân khu. Trên cơ sở Luật DQTV, các địa phương cần chủ động tìm cách làm mới, sáng tạo, linh hoạt, phù hợp với thực tiễn; coi trọng công tác tổ chức lực lượng dân quân ở địa bàn vùng sâu, vùng xa, biên giới; đồng thời, nâng cao khả năng phối hợp với Công an và Bộ đội Biên phòng trong việc phát hiện, xử lý các tình huống về QP-AN.

Thế trận quân sự thể hiện ở việc tổ chức, bố trí lực lượng và hệ thống công trình quốc phòng trong KVPT. Thời gian tới, Quân khu và các địa phương tiếp tục xây dựng, hoàn chỉnh quy hoạch, kế hoạch tổ chức bố trí lực lượng phù hợp với phương án tác chiến phòng thủ; chú trọng việc di dân theo quy hoạch, kế hoạch triển khai các dự án lớn; xây dựng, củng cố thế trận biên phòng toàn dân gắn với thế trận quốc phòng toàn dân và thế trận an ninh nhân dân ở địa bàn khu vực biên giới. Theo kế hoạch hằng năm, các địa phương cần tiếp tục đầu t­ư kinh phí để xây dựng, nâng cấp, quản lý, bảo vệ công trình quốc phòng trong các căn cứ chiến đấu, căn cứ hậu cần - kỹ thuật.

Lý luận và thực tiễn đã khẳng định, xây dựng các tỉnh (thành phố) thành KVPT vững chắc có ý nghĩa hết sức quan trọng đối với sự nghiệp BVTQ; đồng thời, đây cũng là nhiệm vụ phức tạp, lâu dài. Do đó, các đơn vị, địa phương thuộc địa bàn Quân khu 2 cần tiếp tục quán triệt sâu sắc quan điểm, đường lối của Đảng, tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện các giải pháp xây dựng các tỉnh (thành phố) thành KVPT vững chắc, sẵn sàng đánh bại mọi âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch, phản động./.

Trung tướng DƯƠNG ĐỨC HÒA

Ủy viên BCHTƯ Đảng, Tư lệnh Quân khu

_________

1 - Điện Biên, Hà Giang, Lai Châu, Lào Cai, Phú Thọ,  Sơn La, Tuyên Quang, Vĩnh Phúc, Yên Bái.

2 - Theo thống kê, đại biểu Hội đồng nhân dân cấp xã (phường) có trình độ  trung học phổ thông chiếm 20%; chưa qua đào tạo về chuyên môn chiếm trên 75%.