Đối ngoại biên phòng là bộ phận quan trọng của đối ngoại quốc phòng, không chỉ góp phần bảo vệ vững chắc chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia, mà còn tạo động lực để xây dựng khu vực biên giới hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển. Vì vậy, nhiệm vụ này đã, đang được Đảng ủy, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng Hà Giang tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện, với nhiều giải pháp đồng bộ, phù hợp, đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Hà Giang là tỉnh miền núi, tiếp giáp với hai tỉnh Vân Nam và Quảng Tây của Trung Quốc, có cửa khẩu quốc tế Thanh Thủy, cửa khẩu song phương Xín Mần,... và trên 277 km đường biên giới cùng nhiều danh thắng quốc gia, tạo nhiều lợi thế trong phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Tuy nhiên, trong quá trình phát triển, Tỉnh cũng gặp không ít khó khăn, thách thức, như: địa bàn rừng núi hiểm trở, tỷ lệ đồng bào người dân tộc thiểu số cao, trình độ dân trí không đồng đều; nhiệm vụ quốc phòng, an ninh, đối ngoại, bảo vệ biên giới đòi hỏi ngày càng cao trong khi lực lượng Biên phòng còn mỏng, đóng quân phân tán, thực hiện nhiệm vụ trên địa bàn rộng, v.v.

Nhận thức rõ điều đó, những năm qua, Đảng ủy, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng Tỉnh luôn quán triệt sâu sắc quan điểm, chủ trương, đường lối đối ngoại của Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng để tổ chức thực hiện tốt công tác đối ngoại biên phòng; coi đây là giải pháp quan trọng góp phần bảo vệ an ninh, trật tự khu vực biên giới, bảo vệ chủ quyền quốc gia; xây dựng mối quan hệ đoàn kết, hữu nghị giữa lực lượng bảo vệ, chính quyền địa phương và nhân dân hai bên biên giới. Vì vậy, chất lượng công tác đối ngoại biên phòng ngày càng được nâng lên; chủ quyền lãnh thổ quốc gia, đường biên, mốc giới được giữ vững; an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội khu vực biên giới cơ bản ổn định; mối quan hệ hữu nghị, truyền thống giữa các địa phương khu vực hai bên biên giới được tăng cường; hoạt động kết nghĩa, giao lưu văn hóa, trao đổi đoàn, thăm thân; hoạt động xuất, nhập cảnh, xuất, nhập khẩu được duy trì chặt chẽ, đúng pháp luật¹, v.v. Đặc biệt, trong thời gian nước Bạn xây dựng hàng rào, phòng, chống xuất, nhập cảnh trái phép, bố trí các thiết bị quan sát dọc tuyến biên giới, Bộ đội Biên phòng Tỉnh luôn bám sát thực địa, nắm chắc tình hình, thông qua các kênh đối ngoại kịp thời trao đổi ý kiến, không để xảy ra hiện tượng vi phạm Hiệp định về quy chế quản lý biên giới², góp phần xây dựng biên giới hòa bình, hữu nghị, hợp tác cùng phát triển.

Bên cạnh kết quả đã đạt được, công tác tổ chức đoàn ra, đoàn vào có thời điểm chưa được thực hiện theo kế hoạch (khi Trung Quốc thực hiện chính sách zero Covid); hoạt động trao đổi thông tin trong đấu tranh phòng, chống tội phạm xuyên biên giới có lúc chưa kịp thời; việc tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho nhân dân biên giới chưa tạo sự lan tỏa; chương trình kết nghĩa địa phương hai bên biên giới có nội dung chưa có chiều sâu; trình độ ngoại ngữ của cán bộ làm công tác đối ngoại còn nhiều bất cập, v.v.

Thời gian tới, trước yêu cầu cao của nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ biên giới quốc gia trong tình hình mới đòi hỏi Bộ đội Biên phòng Tỉnh cần phát huy kết quả đã đạt được; triệt để khắc phục những hạn chế đã chỉ ra; phối hợp chặt chẽ với các lực lượng tiếp tục đẩy mạnh công tác đối ngoại, với nhiều giải pháp đồng bộ, thiết thực, hiệu quả; trong đó, tập trung vào một số nội dung cơ bản sau:

Một là, tiếp tục giáo dục, quán triệt sâu sắc đường lối, quan điểm của Đảng về công tác đối ngoại biên phòng cho cán bộ, chiến sĩ. Đây là giải pháp rất quan trọng, mang tính định hướng chính trị cao; đồng thời, là nhân tố quyết định thắng lợi công tác đối ngoại biên phòng. Vì vậy, Đảng ủy, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng Tỉnh tiếp tục quán triệt sâu sắc các nghị quyết, chỉ thị, hướng dẫn của trên về công tác đối ngoại, nhất là Chỉ thị số 80/CT-BQP, ngày 27/4/2015 của Bộ Quốc phòng về việc tăng cường quản lý đoàn ra, đoàn vào; Chỉ thị số 1565/CT-BTL, ngày 09/5/2018 của Tư lệnh Bộ đội Biên phòng về việc nâng cao hiệu quả công tác đối ngoại trong tình hình mới; Công văn số 2244/BĐBP-TM, ngày 11/6/2021 của Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng về việc triển khai hiệu quả cơ chế hợp tác với lực lượng quản lý, bảo vệ biên giới Trung Quốc,... làm cơ sở triển khai thực hiện. Cùng với đó, cấp ủy, chỉ huy các cơ quan, đơn vị, đồn biên phòng cần phối hợp chặt chẽ với các ban, ngành, đoàn thể địa phương đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục cho đội ngũ cán bộ, đảng viên, lực lượng vũ trang và nhân dân, nhất là nhân dân khu vực biên giới nắm vững đường lối, quan điểm của Đảng, cấp ủy các cấp về công tác đối ngoại trong tình hình mới, từ đó tạo chuyển biến mạnh mẽ cả về nhận thức, hành động.

Nội dung giáo dục, quán triệt phải toàn diện, sâu rộng, nhưng có trọng tâm, trọng điểm; trong đó, tập trung vào những vấn đề liên quan trực tiếp đến công tác đối ngoại, như: quan hệ hợp tác, đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam - Trung Quốc; các chủ trương hợp tác qua biên giới, luật pháp quốc tế, các hiệp định, hiệp ước, quy chế biên giới đã ký giữa nước ta với Trung Quốc; những cơ hội và thách thức đối với công tác đối ngoại trong bối cảnh hiện nay, v.v. Việc giáo dục, quán triệt phải linh hoạt, sáng tạo, bảo đảm phù hợp với từng đối tượng, địa bàn; chú trọng giáo dục, quán triệt thông qua giao ban, hội họp, học tập nghị quyết, giáo dục pháp luật; đẩy mạnh tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng, phát tờ rơi, băng zôn, khẩu hiệu, pa nô, áp phích, v.v.

Hai là, phối hợp chặt chẽ với các ban, ngành, đoàn thể, địa phương và các lực lượng thực hiện tốt công tác đối ngoại quan trọng này. Đối ngoại biên phòng tuy là một bộ phận của đối ngoại quốc phòng, nhưng lại là nhiệm vụ có tính tổng hợp cao; mang tính quốc tế thường xuyên; trực tiếp tác động đến an ninh, an toàn biên giới; liên quan đến nhiều cấp, ngành, lực lượng, đoàn thể và nhân dân nên thực hiện tốt công tác phối hợp sẽ là chìa khóa thực hiện thắng lợi nhiệm vụ đối ngoại có tính đặc thù này. Trên cơ sở bám sát phương hướng, nhiệm vụ công tác đối ngoại biên phòng của trên, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng Tỉnh cụ thể hóa thành chương trình, kế hoạch tổng thể và tham mưu cho Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân Tỉnh chỉ đạo các ban, sở, ngành, địa phương triển khai thực hiện. Đồng thời, phát huy vai trò lực lượng nòng cốt trong quản lý, bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới để chủ trì, phối hợp với các lực lượng trên từng địa bàn, địa phương, tạo sức mạnh tổng hợp thực hiện nhiệm vụ đối ngoại biên phòng. Trong đó, chú trọng phối hợp trao đổi, tham gia đóng góp ý kiến cho cấp ủy, chính quyền địa phương về chương trình, nội dung cũng như cách thức tổ chức các hoạt động thăm thân, giao lưu, kết nghĩa giữa các huyện, xã và thôn, bản hai bên biên giới.

Chỉ đạo các cơ quan, đơn vị, đồn biên phòng duy trì thường xuyên việc liên hệ, trao đổi kinh nghiệm, nghiệp vụ đối ngoại với các lực lượng có liên quan; chủ động xây dựng quy chế, cơ chế trao đổi thông tin, phối hợp công tác với các cơ quan, lực lượng, địa phương ở khu vực biên giới, nhất là phối hợp trong xử lý các vấn đề có liên quan đến biên giới, lãnh thổ. Hiện nay, trong bối cảnh dịch Covid-19 vẫn còn diễn biến phức tạp, Bộ đội Biên phòng Tỉnh cần chủ động phối hợp với lực lượng bảo vệ biên giới phía đối diện tiến hành điện đàm, gửi thư tín, hội đàm trực tuyến, trao đổi về tình hình dịch bệnh, phối hợp giải quyết các vụ việc phát sinh và chủ động phòng, chống dịch hiệu quả ở khu vực biên giới.

Ba là, kiện toàn, bồi dưỡng nâng cao trình độ kiến thức và năng lực chuyên môn cho đội ngũ cán bộ, chiến sĩ, người làm công tác đối ngoại biên phòng. Lực lượng làm công tác đối ngoại có vai trò quan trọng, nhân tố quyết định chất lượng, hiệu quả công tác đối ngoại nói chung, đối ngoại biên phòng nói riêng. Vì vậy, Đảng ủy, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng Tỉnh cần chăm lo xây dựng lực lượng này vững mạnh, đủ sức hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao. Trước hết, tập trung rà soát, kiện toàn, điều chỉnh tổ chức biên chế đối với lực lượng làm nhiệm vụ đối ngoại, bảo đảm thống nhất, đồng bộ từ Bộ Chỉ huy đến các cơ quan, đơn vị, nhất là ở các đồn, trạm biên phòng. Cùng với đó, đẩy mạnh tập huấn, bồi dưỡng nâng cao trình độ kiến thức, năng lực chuyên môn cho đội ngũ cán bộ, nhân viên, chiến sĩ làm công tác đối ngoại; trong đó, chú trọng bồi dưỡng về phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống và kiến thức chuyên sâu, nhất là trình độ ngoại ngữ, kiến thức pháp luật và thông lệ quốc tế về biên giới, cửa khẩu, v.v. Coi trọng nâng cao kỹ năng nghiệp vụ, khả năng dự báo cho đội ngũ cán bộ, nhân viên, chiến sĩ và lực lượng chuyên trách công tác đối ngoại, bảo đảm bình tĩnh, khôn khéo, linh hoạt nhưng kiên quyết giữ vững nguyên tắc trong khi xử lý các tình huống nhạy cảm tại khu vực biên giới. Ngoài ra, phát huy mọi nguồn lực, tăng cường đầu tư cơ sở, vật chất, các trang thiết bị, phương tiện hiện đại cho công tác đối ngoại, đặc biệt là các trang thiết bị về công nghệ thông tin, thiết bị lưu trữ hiện đại, phương tiện chuyên dùng có tính bảo mật cao,... góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động đối ngoại biên phòng.

Bốn là, nâng cao hiệu quả công tác nắm, phân tích và dự báo tình hình. Hiện nay, mặc dù tuyến biên giới của Tỉnh đã được phía Trung Quốc xây dựng hàng rào kiên cố và bố trí các thiết bị chống xâm nhập, song tình trạng vượt biên trái phép, hoạt động tội phạm ở khu vực biên giới vẫn diễn biến phức tạp, đòi hỏi Bộ đội Biên phòng Tỉnh phải nắm và dự báo chính xác tình hình, từ đó có biện pháp đối ngoại phù hợp, nhằm hợp tác, xử lý chính xác, hiệu quả các vụ việc xảy ra ở khu vực hai bên biên giới. Để làm được điều đó, các cơ quan, đơn vị, đồn, trạm biên phòng cần tích cực, chủ động trao đổi thông tin; cùng với các lực lượng quản lý bảo vệ biên giới phía đối diện tổ chức tuần tra song phương, phối hợp đấu tranh, ngăn chặn có hiệu quả các loại tội phạm, nhất là tội phạm về ma túy, mua bán người, xuất, nhập cảnh trái phép, tội phạm lĩnh vực công nghệ cao; phối hợp giải quyết hiệu quả các vụ việc xảy ra trên biên giới, không để các thế lực thù địch, phản động lợi dụng kích động, xuyên tạc, chống phá. Cùng với lực lượng Hải quan, Công an và các cơ quan chức năng kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ các loại hàng hóa xuất, nhập khẩu cũng như công dân và phương tiện xuất, nhập cảnh theo đúng quy chế, hiệp định và luật pháp quốc tế. Phát huy vai trò của quần chúng nhân dân, già làng, trưởng bản, các chức sắc tôn giáo trong phát hiện, đấu tranh và tố giác tội phạm, góp phần giữ vững an ninh, trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn, xây dựng khu vực biên giới hòa bình, hữu nghị, hợp tác cùng phát triển.

Đại tá HOÀNG NGỌC ĐỊNH, Chỉ huy trưởng Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng Tỉnh
_________________

1 - Hai bên đã phối hợp thực hiện 03 văn kiện pháp lý về biên giới; trao đổi 634 thư; điện đàm 161 cuộc; tiếp nhận và trao trả 679 công dân; gặp gỡ đột xuất 07 lần/72 lượt người trao đổi các vấn đề biên giới lãnh thổ; duy trì hoạt động kết nghĩa giữa các đồn biên phòng của Việt Nam với các trạm, phân trạm kiểm tra biên phòng của Trung Quốc, v.v.

2 - Năm 2022, đã đấu tranh, yêu cầu phía bạn tháo dỡ 01 bức phù điêu tại khu vực mốc 291/2 và 01 bức tường tại khu vực mốc 467 + 300 vi phạm hành lang biên giới.