Với chức năng, nhiệm vụ được giao, Bộ đội Biên phòng chủ yếu đóng quân ở địa bàn vùng sâu, vùng xa, biên giới, nơi địa hình hiểm trở, thời tiết, khí hậu khắc nghiệt. Song, vượt lên tất cả, cán bộ, chiến sĩ trong toàn lực lượng luôn bám sát cơ sở, gắn bó mật thiết với nhân dân, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao. Qua đó, làm tỏa sáng phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ” nơi biên cương Tổ quốc.

Khắc ghi lời dạy của Bác Hồ: “Vì nước quên thân, Trung thành với Đảng, Tận tụy với dân”¹ và trên cơ sở phương châm: “Đồn là nhà, biên giới là quê hương, đồng bào các dân tộc anh em là ruột thịt”, những năm qua, cùng với việc hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ quản lý, bảo vệ vững chắc chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia, Bộ đội Biên phòng đã thực hiện nhiều mô hình, việc làm cụ thể, thiết thực, góp phần xây dựng khu vực biên giới vững mạnh; nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân. Qua đó, tăng cường niềm tin của Nhân dân đối với Đảng, Nhà nước và Quân đội; giúp dân yên tâm lao động sản xuất, ổn định cuộc sống, gắn bó với địa bàn biên giới, xây dựng “thế trận lòng dân” vững chắc, nền biên phòng toàn dân vững mạnh; góp phần xây dựng biên giới hòa bình, ổn định, hữu nghị, hợp tác và phát triển.

“Thắp sáng” vùng biên

Hiện nay, địa bàn biên giới tuy đã có tiến bộ, khởi sắc về nhiều mặt, nhưng so với mặt bằng chung cả nước vẫn còn nhiều khó khăn; trong đó, trình độ dân trí, nhận thức của đồng bào còn hạn chế là lực cản lớn đối với sự phát triển kinh tế - xã hội nói chung và công tác biên phòng nói riêng. Trước thực tế đó, nâng cao nhận thức, kiến thức, cho nhân dân khu vực biên giới luôn được xác định là nội dung trọng tâm công tác của Bộ đội Biên phòng. Thực hiện Chương trình phối hợp số 633/CTr-BTLBP-BGDĐT, ngày 02/3/2018 giữa Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng và Bộ Giáo dục và Đào tạo, những năm qua, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng thường xuyên lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan, đơn vị tích cực, chủ động phối hợp, tham gia nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo cho đồng bào dân tộc thiểu số ở khu vực biên giới, nhất là việc tổ chức các lớp học xóa mù chữ. Đây là việc làm hết sức khó khăn, đòi hỏi các chiến sĩ biên phòng phải đến từng bản làng khảo sát, lập danh sách, xây dựng giáo án và vận động từng người tham gia, đêm đến lại thắp đèn dạy từng con chữ. Không chỉ vậy, Bộ đội Biên phòng còn tham gia phổ cập giáo dục tiểu học cho đồng bào các dân tộc ở khu vực biên giới, biển đảo; tuyên truyền, vận động trẻ em trong độ tuổi đến trường và những học sinh bỏ học trở lại trường². Phối hợp xây dựng, tu sửa, kiên cố hóa trường học, hỗ trợ trang bị thiết bị dạy học; vận động, huy động các cơ quan, đoàn thể, doanh nghiệp, nhà hảo tâm tặng quà, học bổng, dụng cụ học tập, phương tiện đi lại,... cho học sinh có hoàn cảnh khó khăn ở khu vực biên giới, với trị giá hàng chục tỉ đồng. Đặc biệt hằng năm, với phương châm “thực tâm, thực chất, trách nhiệm, hiệu quả”, Bộ đội Biên phòng triển khai thực hiện chương trình “Nâng bước em tới trường - Con nuôi đồn Biên phòng”, bằng nguồn kinh phí vận động từ cán bộ, chiến sĩ toàn lực lượng đã nhận đỡ đầu gần 3.000 học sinh có hoàn cảnh khó khăn, mồ côi cha, mẹ, không nơi nương tựa,... được đến trường học tập (đến hết lớp 12), trong đó có gần 200 học sinh nước bạn Lào và Campuchia ở địa bàn biên giới³. Qua 10 năm thực hiện, Chương trình đã huy động sức mạnh của cả hệ thống chính trị và toàn dân tham gia và đạt được nhiều kết quả đáng trân trọng trở thành điểm sáng của Bộ đội Biên phòng, được lãnh đạo Đảng, Nhà nước, ban, bộ, ngành Trung ương, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng ghi nhận, đánh giá cao; cấp ủy, chính quyền và nhân dân khu vực biên giới đồng tình, ủng hộ. Theo đó, cơ bản các cháu học sinh ở khu vực biên giới có hoàn cảnh khó khăn được đỡ đầu, hỗ trợ, đảm bảo điều kiện cần thiết để đến trường; tỷ lệ học sinh bỏ học giữa chừng hằng năm giảm đáng kể. Các cháu có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn được các đồn Biên phòng nhận về nuôi dưỡng, chăm sóc đã mạnh dạn, tự tin tham gia các hoạt động xã hội, rèn luyện thể chất, từng bước khôn lớn, trưởng thành về mọi mặt. Qua mỗi năm học, kết quả học tập, rèn luyện của từng cháu tiến bộ rõ rệt; tỷ lệ học sinh khá, giỏi tăng; số cháu tốt nghiệp phổ thông trung học cũng như đỗ đại học nhiều hơn, tạo điều kiện phấn đấu trưởng thành và là công dân có ích cho xã hội⁴. Đồng thời, thông qua Chương trình đã thể hiện tình cảm, trách nhiệm, sự tri ân của cán bộ, chiến sĩ Bộ đội Biên phòng với đồng bào các dân tộc nơi biên giới, hải đảo; góp phần nâng cao dân trí, cải thiện dân sinh, tăng cường mối quan hệ đoàn kết quân dân, tô thắm thêm phẩm chất, truyền thống tốt đẹp của “Bộ đội Cụ Hồ” trong thời kỳ mới.

Bộ đội Biên phòng dạy chữ cho trẻ em khu vực biên giới

Điểm tựa vững chắc

Thực tiễn khu vực biên giới cho thấy, hiệu quả hoạt động của một số cấp ủy, chính quyền và các tổ chức đoàn thể chưa cao; năng lực cụ thể hóa chủ trương, giải pháp của cấp trên còn nhiều hạn chế; nền nếp sinh hoạt của cấp ủy, tổ chức đảng ở các xã, thôn, bản biên giới chưa được duy trì thường xuyên, v.v. Điều đó ảnh hưởng trực tiếp đến việc triển khai nhiệm vụ chính trị, phát triển kinh tế - xã hội, củng cố quốc phòng, an ninh ở khu vực này. Quán triệt, thực hiện các nghị quyết, chỉ thị của trên, đặc biệt là Kết luận số 68-KL/TW, ngày 05/02/2020 của Ban Bí thư về chủ trương tăng thêm cán bộ đồn Biên phòng tham gia cấp ủy cấp huyện, xã địa bàn biên giới, biển, đảo, những năm qua, Đảng ủy, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng các tỉnh đã thống nhất với các tỉnh ủy, thành ủy biên giới tăng cường hàng trăm cán bộ đồn Biên phòng tham gia hệ thống chính trị địa phương, trong đó có nhiều đồng chí giữ các chức danh chủ chốt trong cấp ủy, chính quyền cấp xã⁵. Trên các cương vị công tác, đội ngũ cán bộ, đảng viên đồn Biên phòng đã phát huy tốt vai trò, trách nhiệm được giao, cùng với cấp ủy các xã, phường, thị trấn biên giới đề ra nhiều chủ trương, giải pháp nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các tổ chức cơ sở đảng và chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên. Trực tiếp tham mưu, giúp đỡ các chi bộ thôn, bản duy trì, đổi mới, nâng cao chất lượng sinh hoạt đảng; chú trọng bồi dưỡng, phát huy vai trò, trách nhiệm, năng lực lãnh đạo của cấp ủy viên; quản lý, rèn luyện đội ngũ đảng viên và nâng cao hiệu quả công tác phát triển đảng, nhất là đảng viên người đồng bào dân tộc thiểu số⁶; xóa 365 thôn, bản “trắng đảng viên và tổ chức đảng”, từng bước xây dựng đội ngũ đảng viên, tổ chức đảng ở cơ sở vững mạnh, đáp ứng yêu cầu lãnh đạo trong tình hình mới. Bên cạnh đó, Bộ đội Biên phòng thường xuyên rà soát, tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương phát hiện, lựa chọn cán bộ là người dân tộc, đủ tiêu chuẩn bầu vào cơ quan chính quyền địa phương, góp phần xây dựng, củng cố hệ thống chính trị vững mạnh.

Cùng với đó, cán bộ Biên phòng tham gia hội đồng nhân dân đã góp phần quan trọng, cùng hội đồng nhân dân các cấp quyết định các vấn đề của địa phương; giám sát việc thực hiện các chủ trương, chính sách phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh, thường xuyên giữ mối liên hệ chặt chẽ với cử tri, vận động nhân dân thực hiện các chủ trương, chính sách, góp phần xây dựng chính quyền các cấp vững mạnh.

Cùng chung vai gánh vác những công việc của địa phương, bằng trách nhiệm, tình cảm, năng lực và hiệu quả công tác, cán bộ, chiến sĩ Bộ đội Biên phòng đã thể hiện rõ phẩm chất cao quý “Bộ đội Cụ Hồ”, thực sự là chỗ dựa tin cậy của cấp ủy, chính quyền và nhân dân khu vực biên giới, góp phần xây dựng tiềm lực chính trị tinh thần, tiềm lực quốc phòng, củng cố lòng tin của Nhân dân với Đảng, Nhà nước, Quân đội và cấp ủy, chính quyền các cấp; xây dựng “biên giới lòng dân” vững mạnh.

Sát cánh cùng nhân dân

Do nhiều nguyên nhân, kinh tế - xã hội ở khu vực biên giới còn chậm phát triển, đời sống đồng bào các dân tộc gặp nhiều khó khăn. Vì vậy, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh xác định: triển khai thực hiện hiệu quả các chương trình, dự án phát triển kinh tế - xã hội khu vực biên giới, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân là nhiệm vụ chính trị thường xuyên, lâu dài và rất quan trọng của toàn lực lượng. Theo đó, Bộ đội Biên phòng các tỉnh, thành phố chủ động tham mưu, phối hợp với cấp ủy, chính quyền rà soát, đánh giá cụ thể về tình hình phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, đề ra chủ trương, giải pháp và đề xuất phương án đầu tư, hỗ trợ phù hợp, hiệu quả trong từng giai đoạn. Đồng thời, triển khai thực hiện các chương trình phối hợp hướng về đồng bào khu vực biên giới, với nhiều chương trình tiêu biểu, như: “Bò giống giúp người nghèo biên giới”; “Xuân Biên phòng ấm lòng dân bản”; “Đồng hành cùng phụ nữ biên cương”, đã huy động, trao tặng gần 25.100 con bò giống cùng hàng trăm tỉ đồng hỗ trợ các hoạt động mô hình sinh kế, vốn khởi nghiệp, công trình dân sinh, sổ tiết kiệm, chăn nuôi gia súc,… trực tiếp góp phần tạo nền tảng để nhân dân vươn lên thoát nghèo, ổn định đời sống.

Thực hiện phương châm “3 bám, 4 cùng” (bám đơn vị; bám địa bàn; bám chủ trương, chính sách và cùng ăn, cùng ở, cùng làm, cùng nói tiếng đồng bào), Bộ đội Biên phòng đã phối hợp với cấp ủy, chính quyền địa phương tuyên truyền, vận động, hướng dẫn nhân dân khu vực biên giới chuyển giao kỹ thuật chăn nuôi các loại gia súc, gia cầm, thủy sản, hải sản, trồng các loại cây có giá trị kinh tế cao. Hàng nghìn cán bộ, chiến sỹ Bộ đội Biên phòng tham gia cùng chính quyền và bà con nhân dân thực hiện chuyển dịch cơ cấu nông lâm nghiệp gắn với xây dựng nông thôn mới, tăng cường trồng và bảo vệ rừng, tạo vành đai xanh biên giới.

Để nâng cao sức khỏe cho nhân dân, Bộ đội Biên phòng đã phối hợp chặt chẽ với ngành Y tế địa phương duy trì, nâng cao hiệu quả hoạt động các phòng, trạm quân - dân y kết hợp, phục vụ khám chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe cho quân và dân vùng sâu, vùng xa, biên giới; tổ chức tập huấn cho hàng trăm lượt cán bộ, nhân viên y tế xã, thôn, bản. Đồng thời, đẩy mạnh công tác tuyên truyền về vệ sinh dịch tễ, vận động nhân dân tham gia bảo vệ môi trường, phòng, chống dịch bệnh, chương trình dân số kế hoạch hóa gia đình, sức khỏe sinh sản, phòng, chống tệ nạn xã hội. Đặc biệt, trong công tác phòng, chống dịch Covid-19, hàng nghìn cán bộ, chiến sĩ đã khắc phục mọi khó khăn, căng mình thực hiện nhiệm vụ trên các tuyến biên giới, vừa quản lý, bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, vừa tập trung ngăn chặn xuất, nhập cảnh trái phép; kịp thời hỗ trợ nhân dân lương thực, thực phẩm, khẩu trang y tế,... với giá trị hàng chục tỉ đồng phục vụ công tác phòng, chống dịch từ sớm, từ xa, góp phần quan trọng để đất nước kiểm soát dịch bệnh hiệu quả.

Tiếp tục tỏa sáng phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ” trong tình hình mới.

Thời gian tới, tình hình trên các tuyến biên giới tiềm ẩn những phức tạp mới. Các thế lực thù địch chống phá ngày càng quyết liệt; hoạt động của các loại tội phạm gia tăng; những thách thức an ninh phi truyền thống tiếp tục diễn biến phức tạp; đời sống nhân dân khu vực biên giới tuy đã được cải thiện song vẫn còn nhiều khó khăn, v.v. Để tiếp tục phát huy vai trò lực lượng nòng cốt, chuyên trách trong quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng tập trung lãnh đạo, chỉ đạo đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức cho cán bộ, chiến sĩ nhằm thực hiện tốt các nhiệm vụ công tác biên phòng nói chung, công tác vận động quần chúng nói riêng. Trong đó xác định, giúp đỡ nhân dân vừa là trách nhiệm, vừa là tình cảm, là nhân tố quan trọng để hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.

Theo đó, các cấp ủy, tổ chức đảng tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo, đẩy mạnh phong trào Thi đua Quyết thắng, các cuộc vận động, phong trào thi đua yêu nước; nhất là đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, Cuộc vận động Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh “Bộ đội Cụ Hồ” thời kỳ mới; gắn với thực hiện các nghị quyết, chỉ thị của Đảng về xây dựng, chỉnh đốn Đảng, các quy định về nêu gương; những điều đảng viên không được làm; Nghị quyết số 847-NQ/QUTW, ngày 28/12/2021 của Quân ủy Trung ương về phát huy phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”, kiên quyết chống chủ nghĩa cá nhân trong tình hình mới. Tập trung xây dựng các tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh, đơn vị vững mạnh toàn diện; bám sát địa bàn, gắn bó mật thiết với nhân dân, chủ động nắm chắc tình hình, tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương xử lý hiệu quả các tình huống, vụ việc phức tạp liên quan đến an ninh nông thôn, dân tộc, tôn giáo trên địa bàn biên giới; tiếp tục bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ tăng cường xã, đảng viên đồn Biên phòng tham gia sinh hoạt tại các chi bộ thôn, bản và phụ trách các hộ gia đình ở khu vực biên giới để củng cố vững chắc tình hình chính trị ở cơ sở.

Toàn lực lượng đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động nhân dân chấp hành nghiêm đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, các quy định của địa phương, nhất là chủ trương thực hiện Chương trình phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2025 của Nhà nước, Luật Biên phòng Việt Nam cùng các văn bản quy phạm pháp luật khác. Phối hợp vận động nhân dân tham gia phòng, chống xuất nhập cảnh trái phép, chấm dứt tình trạng tàu cá Việt Nam khai thác hải sản bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định (IUU). Tiếp tục thực hiện có hiệu quả các phong trào, chương trình, mô hình tiêu biểu giúp dân phát triển kinh tế - xã hội. Đồng thời, phát huy hiệu quả hoạt động đối ngoại biên phòng, đối ngoại nhân dân, phong trào kết nghĩa cụm dân cư hai bên biên giới, góp phần xây dựng biên giới hòa bình, ổn định, hữu nghị, hợp tác và phát triển. Qua đó, tiếp tục khẳng định giá trị cốt lõi, không ngừng làm sáng mãi phẩm chất cao đẹp “Bộ đội Cụ Hồ” - Người chiến sĩ Biên phòng thời kỳ mới.

Thiếu tướng NGUYỄN ANH TUẤN, Chính ủy Bộ đội Biên phòng
___________________

1 - Hồ Chí Minh – Toàn tập, Tập 11, Nxb CTQG, H. 2011, tr. 251.

2 - Năm học 2021 - 2022, phối hợp với ngành Giáo dục mở 31 lớp học xóa mù chữ, phổ cập giáo dục tiểu học cho 783 người; vận động 2.384 học sinh trở lại trường; tặng sách vở, dụng cụ học tập,... trị giá gần 7,7 tỉ đồng.

3 - Năm học 2021 - 2022, nhận giúp đỡ 2.487 cháu học sinh (trong đó 81 cháu người Lào, 84 cháu người Campuchia); 359 cháu con nuôi tại các đồn Biên phòng; năm học 2022 - 2023, tiếp tục nhận giúp đỡ 2.437 cháu học sinh (trong đó 75 cháu người Lào, 100 cháu người Campuchia); 388 cháu con nuôi tại các đồn Biên phòng (231 cháu nuôi tại đồn, 157 cháu nuôi tại gia đình); với kinh phí gần 34 tỉ đồng.

4 - Năm học 2021 - 2022, có 78 cháu thi đỗ vào các trường đại học, cao đẳng và trường nghề.

5 - Hiện nay, đang bố trí 165 cán bộ tham gia cấp ủy cấp huyện; 517 cán bộ tham gia cấp ủy cấp xã biên giới, hải đảo; 257 cán bộ là đại biểu hội đồng nhân dân các cấp. Tăng cường 311 cán bộ cho các xã biên giới; giới thiệu 2.388 đảng viên đồn Biên phòng tham gia sinh hoạt chi bộ thôn, bản biên giới.

6 - Phát triển được 18.948 đảng viên, trong đó có 5.796 đảng viên là người dân tộc thiểu số.