Thực hiện lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh “Người thầy thuốc giỏi, đồng thời phải là người mẹ hiền, hết lòng hết sức cứu chữa và phục vụ thương binh, bệnh binh, tích cực nâng cao sức khỏe của bộ đội…”¹. Những năm qua, Viện Y học Phòng không - Không quân đẩy mạnh xây dựng nguồn nhân lực, đầu tư hiện đại hóa trang bị đồng bộ nhằm xây dựng Viện chuyên sâu, hiện đại đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn mới.

Hội thảo quốc tế về Y học hàng không

Viện Y học Phòng không - Không quân (YHPKKQ) là trung tâm y tế hàng đầu về nghiên cứu khoa học, huấn luyện, đào tạo chuyên ngành Y học Hàng không (YHHK) và bệnh nghề nghiệp; khám tuyển, giám định sức khỏe phi công quân sự, phi công và nhân viên công tác trên không cho Cục Hàng không dân dụng Việt Nam. Trải qua 45 năm xây dựng, trưởng thành, các thế hệ cán bộ, nhân viên của Viện đã nỗ lực vượt qua khó khăn, hoàn thành tốt chức năng, nhiệm vụ được giao, góp phần quan trọng vào sự phát triển của ngành YHHK. Những năm gần đây, yêu cầu xây dựng Quân chủng Phòng không - Không quân tiến thẳng lên hiện đại, đặt ra cho Viện nhiều vấn đề phải giải quyết. Trước thực tế đó, Đảng ủy, Ban Giám đốc (ĐU,BGĐ) Viện YHPKKQ xác định phải xây dựng Viện chuyên sâu, hiện đại, trở thành trung tâm y tế lớn, có uy tín của Quân chủng và Quân đội. Thực hiện mục tiêu này không dễ dàng, bởi đội ngũ cán bộ, nhân viên y tế của Viện còn thiếu về số lượng, trình độ chuyên môn có mặt chưa theo kịp sự phát triển của YHHK và khoa học - công nghệ; cơ sở hạ tầng, trang thiết bị phần lớn đã lạc hậu, v.v. Tuy nhiên, kế thừa truyền thống, kinh nghiệm 45 năm qua, đặc biệt là thấm nhuần tư tưởng của Bác Hồ với quyết tâm cao, đẩy mạnh phong trào thi đua “Chiến sĩ quân y làm theo lời Bác” gắn với thực hiện Chỉ thị 03-CT/TW của Bộ Chính trị (khóa XI), Viện đã quy tụ, phát huy sức mạnh tổng hợp của mọi cán bộ, nhân viên, vượt qua khó khăn, thách thức, chủ động, sáng tạo trong ứng dụng thành tựu y học tiên tiến vào thực hiện nhiệm vụ và thu được những kết quả tích cực.

Theo đó, Viện tập trung trước hết vào làm tốt công tác giáo dục, nâng cao y đức cho đội ngũ cán bộ, nhân viên y tế; duy trì nghiêm nền nếp, chế độ bệnh viện. Quán triệt sâu sắc lời dạy của Bác “Lương y phải như từ mẫu”², Viện chú trọng xây dựng đội ngũ cán bộ, nhân viên y tế có lập trường, quan điểm chính trị vững vàng, có phẩm chất đạo đức nghề nghiệp trong sáng, nêu cao tinh thần trách nhiệm, tận tình chăm sóc, nuôi dưỡng bệnh nhân; năng động, sáng tạo trong công việc, có trình độ, năng lực chuyên môn đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được giao. Để đạt mục tiêu đó, Viện tập trung phổ biến, quán triệt nhiệm vụ, vinh dự, trách nhiệm cao cả của người thầy thuốc; giáo dục, rèn luyện y đức, tâm lý tiếp xúc, phong cách phục vụ văn minh, lịch sự, chăm sóc chu đáo, ân cần, mang nhiều tiện ích đến với người bệnh. Toàn Viện đẩy mạnh thực hiện các phong trào thi đua, các cuộc vận động, như: “Tất cả vì bệnh nhân, phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao”, “Đơn vị quân y 5 tốt”, “Chiến sĩ quân y làm theo lời Bác” và 12 điều y đức do Bộ Y tế ban hành. Việc “làm theo” Bác được các khoa, ban và từng cá nhân gắn với thực hiện nhiệm vụ chính trị của đơn vị và chức trách, nhiệm vụ được giao. Đội ngũ cán bộ, nhân viên y tế nêu cao tinh thần trách nhiệm, tự lực tự cường, không ngại khó khăn, gian khổ, hết lòng thương yêu, chăm sóc người bệnh; nói không với các hiện tượng quan liêu, cửa quyền, sách nhiễu, gây phiền hà cho người bệnh.

Nhằm tạo môi trường y học lành mạnh để khám, điều trị, chăm sóc sức khỏe phi công và bệnh nhân, Viện duy trì nghiêm nền nếp, chế độ bệnh viện, thường xuyên thanh tra, kiểm tra kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm các vi phạm và những biểu hiện không đúng về tinh thần, thái độ phục vụ của y, bác sĩ, nhân viên đối với bệnh nhân. Hằng tháng, Viện tổ chức họp Chủ tịch Hội đồng thương, bệnh binh, thông báo các chế độ, tiêu chuẩn, chính sách cho người bệnh; lắng nghe họ trình bày tâm tư, nguyện vọng; phản ánh thái độ, trách nhiệm của cán bộ, nhân viên y tế đối với bệnh nhân; giải thích những vấn đề chưa rõ về tiêu chuẩn thuốc men, bảo đảm ăn uống theo bệnh lý, v.v. Bằng sự nỗ lực, cố gắng của tập thể lãnh đạo và cán bộ, y bác sĩ, nhân viên, những năm qua, Viện đã nâng cao chất lượng điều trị, uy tín với người bệnh, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Hằng năm, số lượng người đến khám chữa bệnh tăng từ 10% đến 15%; chất lượng sức khỏe phi công ngày càng nâng cao, đáp ứng yêu cầu huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu trên máy bay hiện đại.

Cùng với đó, Viện coi trọng công tác đào tạo, xây dựng đội ngũ y, bác sĩ có kiến thức toàn diện về y học lâm sàng và YHHK đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ cả trước mắt và lâu dài. Nhận thức rõ công tác khám tuyển, tạo nguồn học viên lái máy bay và giám định sức khỏe phi công có vai trò đặc biệt quan trọng đối với công tác huấn luyện, bảo đảm an toàn bay, ĐU,BGĐ Viện đặc biệt quan tâm lãnh đạo, tổ chức thực hiện công tác này. Đồng thời, lựa chọn, đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ bác sĩ các chuyên ngành YHHK có đủ phẩm chất, trình độ chuyên môn đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Viện chỉ đạo các khoa: Khám tuyển phi công, Nghiên cứu sinh lý hàng không tuân thủ đúng quy trình, nội dung khám tuyển, giám định sức khỏe phi công theo các chuyên khoa, phù hợp với từng đối tượng, chấp hành nghiêm Điều lệ Giám định Y khoa Không quân. Trước yêu cầu phát triển theo hướng chuyên sâu, hiện đại, Viện tập trung xây dựng quy hoạch, kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng cán bộ chuyên khoa đầu ngành, cán bộ trẻ làm nguồn kế cận; nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của từng chuyên khoa, chuyên ngành. Trong đó, Viện kết hợp chặt chẽ giữa đào tạo, bồi dưỡng tại chỗ với đào tạo ở trường; đào tạo ngắn hạn với đào tạo cơ bản; đào tạo nâng cao trình độ chuyên môn với trang bị những kiến thức cần thiết về ngoại ngữ, tin học, pháp luật, văn hóa, quân sự, v.v. Viện phối hợp với Phòng Quân y (Cục Hậu cần, Quân chủng Phòng không - Không quân) và Khoa Y học quân, binh chủng thuộc Học viện Quân y đào tạo được 01 lớp chuyên khoa cấp 2; 02 lớp chuyên khoa cấp 1 và các lớp chuyên khoa định hướng YHHK cho các y, bác sĩ của Quân chủng và Bộ Giao thông Vận tải.

Để đội ngũ cán bộ, y, bác sĩ có điều kiện, cơ hội tiếp xúc, lĩnh hội những thành tựu của nền y học tiên tiến trong nước và quốc tế, Viện đã tổ chức nhiều hội nghị, hội thảo quốc tế trao đổi chuyên môn về YHHK cho các bác sĩ của toàn Quân chủng; mời các chuyên gia của các nước: Nga, Hoa Kỳ, Cộng hòa Áo tổ chức nhiều buổi trao đổi chuyên môn, giới thiệu các trang bị về YHHK và những ứng dụng trong huấn luyện, đào tạo phi công. Đồng thời, cử các đoàn y, bác sĩ tham dự Hội nghị Điều dưỡng châu Á - Thái Bình Dương, Hội nghị Tim mạch châu Á, tập huấn kỹ thuật, tiếp nhận chuyển giao công nghệ tại các bệnh viện lớn, như: Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, Viện Quân y 103, Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Tai - Mũi - Họng Trung ương. Nhờ đó, trình độ, năng lực khám, chữa bệnh của đội ngũ y, bác sĩ của Viện ngày càng được nâng cao. Hằng năm, Viện đều hoàn thành chỉ tiêu khám tuyển tạo nguồn học viên lái máy bay quân sự và kế hoạch giám định sức khỏe phi công, nhân viên công tác trên không; kịp thời phát hiện bệnh tiềm ẩn để điều trị, góp phần bảo đảm an toàn bay và kéo dài tuổi bay của phi công. Kết quả huấn luyện chuyên môn của nhân viên trung, sơ cấp y, dược đều đạt 100% khá, giỏi, trong đó có 76% giỏi; đào tạo chuyển loại bác sĩ YHHK 100% khá, giỏi, trong đó có 17,4% giỏi. Năm 2006 và 2008, đội tuyển của Viện tham gia Hội thao Điều dưỡng bệnh viện và Hội thao Điều dưỡng Y học cổ truyền toàn quân đạt giải đặc biệt xuất sắc.

Thực hiện phương châm gắn điều trị với nghiên cứu khoa học, Viện đẩy mạnh công tác nghiên cứu khoa học, đưa vào ứng dụng, góp phần nâng cao chất lượng khám, điều trị bệnh nhân và khám tuyển, giám định sức khỏe phi công. Theo đó, Viện quan tâm đầu tư, nâng cấp các trang, thiết bị; sưu tầm, biên soạn tài liệu phục vụ cho công tác chuyên môn và khuyến khích đội ngũ y, bác sĩ tích cực tham gia nghiên cứu khoa học. Hằng năm, Viện lựa chọn nội dung, lĩnh vực nghiên cứu khoa học phù hợp với thực tiễn, hướng trọng tâm vào chuyên ngành YHHK để nâng cao chất lượng khám tuyển, giám định sức khỏe phi công, thu dung điều trị; thường xuyên củng cố, kiện toàn, phát huy vai trò của Hội đồng khoa học trong công tác quản lý, đăng ký, triển khai nghiên cứu và đánh giá, nghiệm thu các sáng kiến, đề tài đảm bảo thiết thực, sát thực tiễn, có tính khả thi cao. Đồng thời, có chính sách quan tâm, tạo điều kiện thuận lợi về thời gian, cơ sở vật chất, kinh phí cho công tác nghiên cứu, nghiệm thu các sáng kiến, đề tài đúng kế hoạch và đưa vào ứng dụng trong thực tế. Nhờ đó, công tác nghiên cứu khoa học của Viện không những bảo đảm chất lượng, giải quyết được nhiều vấn đề cấp thiết về YHHK, mà còn thu hút được nhiều đối tượng tham gia. Đội ngũ bác sĩ nghiên cứu, khai thác có hiệu quả các trang bị kỹ thuật hiện đại, triển khai thực hiện thành công nhiều kỹ thuật cao trong quá trình khám tuyển, giám định sức khỏe phi công, khám bệnh, cấp cứu, thu dung điều trị, như: phẫu thuật nội soi, phẫu thuật mắt theo phương pháp Phaco, điện tim gắng sức, nội soi tiêu hóa truyền hình, chụp cắt lớp vi tính, siêu âm 3 chiều, máy đo thích ứng tối, điện não vi tính, nội soi tai - mũi - họng, máy chẩn đoán chức phận DDFAO - M3D, hồi sức cấp cứu trung tâm, hệ thống chống nhiễm khuẩn bệnh viện, v.v.

Với tinh thần tích cực, chủ động, chỉ tính từ năm 2010 đến nay, Viện đã tổ chức nghiệm thu trên 37 đề tài đạt chất lượng tốt³. Tiêu biểu có các đề tài: “Nghiên cứu sử dụng trắc nghiệm Raven trong khám tuyển sức khỏe học viên lái máy bay quân sự” đạt giải xuất sắc cấp quân chủng; “Ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý kết quả xét nghiệm” đạt xuất sắc cấp cơ sở; sáng kiến cải tiến kỹ thuật “Sản xuất Va li khám mắt cơ động CHK-01” được Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam tặng giải Nhất cuộc thi đề tài, sáng tạo trong cán bộ, đoàn viên, công nhân viên chức, lao động quốc phòng năm 2014 và được ứng dụng rộng rãi trên toàn quốc. Riêng trong     02 năm (2013, 2014), thực hiện Nghị định thư “Nâng cao chất lượng công tác khám tuyển, giám định và quản lý sức khỏe phi công quân sự Việt Nam trong điều kiện thích ứng với các loại máy bay hiện đại do Liên bang Nga sản xuất” - đề tài cấp nhà nước - được phối hợp giữa Viện YHPKKQ, Viện Y sinh nhiệt đới (Trung tâm Nhiệt đới Việt - Nga) và Viện Y học lao động (Viện Hàn lâm Y học Liên bang Nga). Theo đó, nhiều công trình nghiên cứu được thực hiện thành công. Được sự quan tâm của Nhà nước, Bộ Quốc phòng, Viện chính thức được đầu tư xây dựng Trung tâm YHHK, mua sắm trang, thiết bị YHHK hiện đại ngang tầm khu vực, phục vụ khám tuyển, giám định, quản lý sức khỏe phi công, đào tạo, huấn luyện sinh lý, phục hồi chức năng cho phi công.

Gắn liền với đầu tư xây dựng Trung tâm YHHK hiện đại, Viện tập trung triển khai 02 dự án lớn là: xây dựng Trung tâm khám, chữa bệnh chất lượng cao đạt chuẩn khu vực và liên kết với Viện đào tạo Răng - Hàm - Mặt (trường Đại học Y Hà Nội) xây dựng Trung tâm Nha khoa đào tạo về y học lâm sàng nha khoa, nghiên cứu khoa học nha khoa hàng không; khám, chữa bệnh răng - hàm - mặt. Cùng với đó, Viện triển khai Dự án "Đầu tư xây dựng Trung tâm khám tuyển, giám định sức khỏe phi công, khám chữa bệnh miền Nam" phục vụ việc khám tuyển, giám định, quản lý sức khỏe phi công và đào tạo, huấn luyện sinh lý, phục hồi chức năng cho phi công. Khi Trung tâm YHHK hoàn thành đưa vào sử dụng sẽ đánh giá chính xác, chuẩn hóa sức khỏe của học viên lái máy bay và phi công thích ứng với từng loại máy bay hiện đại; giúp phi công khai thác tốt hơn các tính năng của máy bay, thực hiện các bài bay phức tạp. Đồng thời, mở ra những lĩnh vực nghiên cứu YHHK mới, như: tiếng ồn, rung sóc, bức xạ nhiệt, bụi tại các sân bay và mức độ phơi nhiễm bệnh nghề nghiệp do ảnh hưởng của sóng siêu cao tần đối với Bộ đội Phòng không - Không quân.

Làm theo lời Bác dạy, trong thời gian tới ĐU,BGĐ cùng tập thể cán bộ, bác sĩ, nhân viên y tế Viện YHPKKQ sẽ tiếp tục nỗ lực xây dựng Viện theo hướng chuyên sâu, hiện đại, đáp ứng yêu cầu phát triển của Quân chủng Phòng không - Không quân.

Đại tá, TS. LÊ TIẾN HẢI, Giám đốc Viện
_____________________

1 - Hồ Chí Minh - Toàn tập, Tập 15, Nxb CTQG,   H. 2011, tr. 361.

2 - Sđd - Tập 9, tr. 343.

3 - Trong đó, có 01 đề tài cấp nhà nước; 02 đề tài cấp quân chủng và 34 đề tài cấp cơ sở.