Trong suốt cuộc đời hoạt động của mình, tư tưởng xuyên suốt, hành động nhất quán của Hồ Chí Minh là luôn thực hiện “nói đi đôi với làm”. Đây là một phong cách của một lãnh tụ suốt đời cống hiến cho sự nghiệp cách mạng của Đảng, cho hạnh phúc của nhân dân, cần nghiên cứu, vận dụng, học tập trong công tác giáo dục, rèn luyện, xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên ngày nay.

Chủ tịch Hồ Chí Minh - tấm gương sáng ngời về phong cách “Nói đi đôi với làm”.

Trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng, Hồ Chí Minh đã nêu tấm gương sáng ngời về phong cách “Nói đi đôi với làm”. Bác kêu gọi toàn dân tiết kiệm, bản thân Người nghiêm túc thực hiện, từ việc ăn, mặc đến sinh hoạt, làm việc hằng ngày, Bác đều mẫu mực làm trước. Hình ảnh Bác - vị Chủ tịch nước mặc quần áo giản dị, đi dép cao su, làm việc trong ngôi nhà sàn đơn sơ, hay tuần nhịn một bữa ăn để ủng hộ phong trào “Hũ gạo kháng chiến” là một trong những ví dụ điển hình minh chứng cho điều đó. Tư tưởng và tấm gương đạo đức, phong cách của Hồ Chí Minh đã làm cho Bác trở thành một con người toàn vẹn, một hình ảnh mẫu mực về “người lãnh đạo và người đầy tớ thật trung thành của nhân dân”, đúng như quan điểm của Người: “một tấm gương sống còn có giá trị hơn một trăm bài diễn văn tuyên truyền”¹. Chính vì vậy mà tư tưởng, tấm gương đạo đức, phong cách và sự nghiệp của Người đã trở thành bất tử trong lòng dân tộc, mãi mãi là tấm gương để chúng ta học tập và phấn đấu làm theo.

 Tấm gương đạo đức, phong cách “nói đi đôi với làm” của Người chẳng những có sức lôi cuốn, cảm hóa mãnh liệt đối với toàn thể dân tộc Việt Nam mà còn có ảnh hưởng sâu rộng trên toàn thế giới. Như Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Anh đã viết trên báo Sao Mai của Đảng Cộng sản Anh, ngày 05-9-1969: tất cả những người cộng sản bất cứ ở đâu cũng đều tự hào về tấm gương của đồng chí Hồ Chí Minh. Đồng chí là tượng trưng cho tất cả những gì tốt đẹp nhất trong phong trào vĩ đại của chúng ta. Đồng chí là một nhà cách mạng, một nhà yêu nước, một người giàu lòng nhân đạo, một nhà hoạt động quốc tế tận tụy. 

Nói đi đôi với làm là một yêu cầu hàng đầu đối với cán bộ, đảng viên.

Sinh thời, Hồ Chí Minh thường xuyên nhắc nhở và yêu cầu mỗi cán bộ, đảng viên “Tự mình phải chính trước, mới giúp được người khác chính”², nếu không thì không thể nói ai được. Đây là nội dung của phong cách nêu gương về mọi mặt của cán bộ, đảng viên. Hiện nay, nước ta đang thực hiện công cuộc đổi mới và hội nhập quốc tế sâu rộng, bên cạnh những yếu tố tích cực cũng có cả những yếu tố tiêu cực tác động đến các giá trị xã hội nói chung và giá trị đạo đức nói riêng. Bên cạnh những người biết trọng cả nghĩa và lợi, biết kết hợp hài hòa lợi ích cá nhân với lợi ích xã hội, vẫn còn một bộ phận cán bộ, đảng viên chỉ chạy theo lợi ích cá nhân, dẫn đến suy thoái về đạo đức, lối sống, xa rời quần chúng nhân dân, quan liêu, cửa quyền, làm tổn hại đến uy tín của Đảng và Nhà nước đối với nhân dân. Cho nên, việc tiếp tục đẩy mạnh nghiên cứu để không ngừng nâng cao nhận thức và “làm theo” phong cách “nói đi đôi với làm” của Bác, phải trở thành một trong những nhiệm vụ cấp thiết trong tu dưỡng, rèn luyện về đạo đức của cán bộ, đảng viên trong tình hình mới.

Thấm nhuần lời chỉ dẫn của Bác về “Nói đi đôi với làm” trong việc đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh theo chủ đề năm 2018 về “xây dựng phong cách, tác phong công tác của người đứng đầu, của cán bộ, đảng viên trong học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”, mỗi cán bộ, đảng viên cần:

Thực hiện nói đi đôi với làm là phương châm, nguyên tắc chỉ đạo hoạt động, được Hồ Chí Minh coi là một trong những tiêu chí quan trọng khi thực hành “nêu gương”. Đồng thời, là biểu hiện cụ thể, sinh động về bản chất, truyền thống cách mạng của Đảng ta, giúp cho đội ngũ cán bộ, đảng viên luôn đứng vững và vượt qua mọi khó khăn, thử thách, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao. Hiện nay, trước những tác động từ mặt trái của nền kinh tế thị trường, các dạng biểu hiện của chủ nghĩa cơ hội về chính trị, kinh tế đã ảnh hưởng trực tiếp và gián tiếp tới tư tưởng, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên. Bởi vậy, “nói đi đôi với làm” theo đúng tiêu chí, chuẩn mực đạo đức cách mạng càng trở nên cần thiết đối với việc giáo dục, rèn luyện đạo đức của đội ngũ này. Trong hoạt động thực tiễn, mỗi người cần học tập và “làm theo” phong cách làm việc thận trọng, tỉ mỉ, giờ nào việc ấy, tinh thần trách nhiệm cao, đi sâu đi sát cơ sở, lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của quần chúng của Bác. Đồng thời, kiên quyết đấu tranh loại bỏ những biểu hiện trái với tư tưởng và tấm gương đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, làm cho phương pháp “nêu gương” mất ý nghĩa, tác dụng trong giáo dục đạo đức, lối sống ngay trong nội bộ tổ chức đảng, chính quyền, đoàn thể xã hội, như: quan liêu, mệnh lệnh, xa rời thực tế, xa rời quần chúng; không dám nói, không dám hành động, “nói nhiều làm ít”, “nói mà không làm”, “nói một đằng làm một nẻo”, hoặc ngồi chờ, ỷ lại, sợ trách nhiệm, v.v.

Đẩy mạnh thực hiện tự phê bình và phê bình là vũ khí sắc bén, là động lực bên trong giúp cho mỗi cán bộ, đảng viên phát huy ưu điểm, khắc phục khuyết điểm, không ngừng vươn lên hoàn thiện về phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống và là một biện pháp hữu hiệu của phương pháp “nêu gương”. Trong tình hình mới, khi lợi ích cá nhân ngày càng được tôn trọng và bảo đảm, nhất là khi quyền lợi vật chất luôn gắn liền với trách nhiệm, nghĩa vụ của cán bộ, công chức nói chung, thì công tác tự phê bình và phê bình càng phải được quán triệt và thực hiện nghiêm. Thực tiễn cho thấy, do lợi ích và uy tín cá nhân mà không ít cán bộ, đảng viên đã giấu giếm khuyết điểm của mình và khi phê bình, góp ý về những khuyết điểm của đồng chí, đồng nghiệp thì lại xuê xoa, “hòa cả làng”, vì sợ họ cũng sẽ động chạm đến lợi ích và uy tín chính trị của mình. Điều đó dẫn đến chủ nghĩa cơ hội, chủ nghĩa “bè phái” trong các tổ chức đảng, làm giảm sút sức chiến đấu của Đảng. Hơn nữa, quần chúng nhân dân luôn chú ý tới lời nói và việc làm của cán bộ, đảng viên để xem có nên noi theo hay không. Vì thế, những người càng giữ vị trí cao, quan trọng, nhất là người đứng đầu, càng phải hết sức nêu gương tự phê bình và phê bình về phẩm chất đạo đức, lối sống ở mọi lúc, mọi nơi.

“Làm theo” trong thực hiện nêu gương khi tiến hành tự phê bình và phê bình cần phải có phương pháp để bảo đảm tính khách quan, khoa học, phù hợp và hiệu quả. Đó là: tự phê bình và phê bình phải từ trên xuống; cấp ủy đảng các cấp phải thường xuyên nêu gương tự phê bình và phê bình cho cấp dưới và quần chúng noi theo; phải trân trọng lắng nghe và tiếp thu những ý kiến đóng góp của cấp dưới, kể cả những ý kiến trái ngược nhau, ý kiến của những người ngoài Đảng, của các tổ chức chính trị - xã hội.

Cán bộ, đảng viên phải luôn nâng cao ý thức tự giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng. Theo Hồ Chí Minh: đạo đức cách mạng không phải ở trên trời rơi xuống. Nó do đấu tranh rèn luyện bền bỉ hằng ngày mà phát triển và củng cố. Cũng nh­ư: ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng trong. Như vậy, việc nêu gương tự giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên thực chất là một quá trình tự luyện vàng, để không ngừng hoàn thiện nhân cách, nâng cao ý thức và phẩm chất cách mạng. Thực tế cho thấy, sống trong nền kinh tế thị trường, nếu không kiên định mục tiêu, lý tưởng xã hội chủ nghĩa, không thường xuyên tự giáo dục, rèn luyện theo những chuẩn mực đạo đức cách mạng, thì người cán bộ, đảng viên rất dễ bị sa ngã trước áp lực của đồng tiền, của những lợi ích vật chất luôn vây quanh mình. Do vậy, quá trình tự giáo dục, tự rèn luyện đạo đức cách mạng, cán bộ, đảng viên phải luôn gắn với việc tự sửa chữa khuyết điểm của mình, giống như­ thói quen “rửa mặt hằng ngày”. Mỗi cán bộ, đảng viên phải xây dựng cho mình kế hoạch phấn đấu cụ thể, tỉ mỉ, sát với nhiệm vụ, chức trách được giao và phải được thể hiện bằng những việc làm thiết thực hằng ngày, có như­ vậy mới thực sự được tôi luyện, mới trở thành tấm gương để quần chúng noi theo.

Trước yêu cầu mới, đòi hỏi mỗi cán bộ, đảng viên cần thực hiện tốt việc “nói đi đôi với làm”, chấp hành nghiêm Quy định 101-QĐ/TW, ngày 07-6-2012 của Ban Bí thư (khóa XI) “về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo chủ chốt các cấp”. Cán bộ có chức vụ càng cao càng phải gương mẫu, tự giác đi đầu, thể hiện từ trong tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, tự phê bình và phê bình đến quan hệ với nhân dân, trách nhiệm trong công tác, ý thức tổ chức kỷ luật, đoàn kết nội bộ. Trong thực hiện, phải kết hợp chặt chẽ giữa “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” theo Chỉ thị 05 của Bộ Chính trị (khóa XII) với Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) về xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Qua đó, góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả việc “làm theo” tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong toàn Đảng; làm cho phong cách “nói đi đôi với làm” của Bác ngày càng đi vào cuộc sống, trở thành lẽ sống đẹp, tạo sự lan tỏa sâu rộng trong đời sống xã hội, góp phần củng cố niềm tin của nhân dân đối với sự lãnh đạo của Đảng và phát huy vai trò đội ngũ cán bộ, đảng viên.

NGUYỄN ĐỨC TIẾN , Trường Sĩ quan Chính trị
________________

1 - Hồ Chí Minh - Toàn tập, Tập 1, Nxb CTQG, H. 2011, tr. 284.

2 - Sđd, Tập 6, tr. 130.