Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn quan tâm đến phẩm chất và năng lực của người cán bộ cách mạng. Theo Người, đối với người cán bộ cách mạng, hai mặt đức (phẩm chất) và tài (năng lực), không thể thiếu mặt nào, cũng không thể coi nhẹ mặt nào. Vận dụng tư tưởng về đức và tài người cán bộ vào xây dựng đội ngũ cán bộ nói chung, ở Học viện Lục quân nói riêng là vấn đề có ý nghĩa cấp thiết.

Để hoàn thành nhiệm vụ đào tạo sĩ quan chỉ huy tham mưu chiến thuật cấp trung đoàn, sư đoàn, chiến dịch cho tất cả các binh chủng thuộc Quân chủng Lục quân; đào tạo Sĩ quan chỉ huy - Tham mưu cao cấp binh chủng hợp thành cấp sư đoàn, tỉnh (thành) có trình độ đại học; đào tạo giáo viên, các nhà nghiên cứu khoa học quân sự, nghệ thuật Quân sự Lục quân có trình độ sau đại học cho toàn quân,…. những năm qua, Đảng ủy, Ban Giám đốc Học viện Lục quân xác định khâu then chốt là phải tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ, giảng viên  “vừa hồng”, “vừa chuyên”. Cấp ủy, chính trị viên (bí thư) và người chỉ huy các cấp đã nghiên cứu, vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối, quan điểm của Đảng ta về đức và tài của người cán bộ cách mạng để tập trung lãnh đạo, triển khai đồng bộ nhiều chủ trương, biện pháp phù hợp với thực tiễn ở cơ quan, đơn vị mình. Nhờ đó, tuyệt đại đa số cán bộ chấp hành nghiêm pháp luật Nhà nước, kỷ luật Đảng, kỷ luật Quân đội, quy định của Học viện, có phẩm chất đạo đức tốt, lối sống trong sáng, lành mạnh, luôn nêu cao vai trò tiền phong gương mẫu, khắc phục khó khăn, đoàn kết, thi đua hoàn thành tốt nhiệm vụ, góp phần xây dựng Đảng bộ Học viện vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức, Học viện vững mạnh toàn diện.

Tuy nhiên, trước yêu cầu đào tạo cán bộ cấp chiến dịch, chiến lược của Học viện ngày càng cao, trong khi đó, đội ngũ cán bộ, giảng viên của Học viện, đa phần chưa trải qua thực tiễn chiến đấu, bản lĩnh, kinh nghiệm lãnh đạo, quản lý, chỉ huy còn hạn chế, nhất là trước sự tác động từ mặt trái của nền kinh tế thị trường; phẩm chất, năng lực, phong cách của một số cán bộ, giảng viên có mặt chưa đáp ứng yêu cầu. Một số cấp ủy viên ở cơ sở chưa nắm vững yêu cầu, quy trình nhận xét, đánh giá, quy hoạch, đào tạo, luân chuyển cán bộ; chưa gắn kết chặt chẽ các khâu, các bước trong công tác cán bộ,... dẫn đến công tác quản lý, giáo dục, rèn luyện cán bộ, giảng viên ở một số cấp ủy, tổ chức đảng chưa toàn diện, thiếu đồng bộ, để số ít cán bộ, giảng viên thiếu tu dưỡng, rèn luyện, vi phạm kỷ luật phải xử lý.

Hiện nay, yêu cầu của sự nghiệp giáo dục, đào tạo, xây dựng nhà trường thông minh tiếp cận cuộc Cách mạng Công nghiệp lần thứ Tư của Học viện đặt ra yêu cầu, nhiệm vụ mới cao hơn, đòi hỏi công tác xây dựng đội ngũ cán bộ, giảng viên về đức và tài thời kỳ mới theo tư tưởng Hồ Chí Minh là vấn đề “then chốt”, cơ bản xuyên suốt, lâu dài; bảo đảm mỗi cán bộ, giảng viên của Học viện luôn là người chỉ huy - tham mưu Lục quân mẫu mực để các đối tượng học viên noi theo trong quá trình học tập, rèn luyện tại trường. Để thực hiện có hiệu quả, trong phạm vi bài viết, tác giả đề xuất mấy giải pháp chủ yếu sau:

Một là, quán triệt, giáo dục nâng cao nhận thức của các tổ chức, cá nhân trong Học viện về tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng về xây dựng đội ngũ cán bộ, giảng viên. Thực hiện vấn đề này, các cấp ủy đảng, nhất là cấp ủy cơ sở cần phải nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh về đức và tài trong đào tạo, bồi dưỡng, quy hoạch, sử dụng cán bộ, giảng viên; trong đó, coi trọng việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức làm gốc cho tài năng phát triển là việc làm thường xuyên mà mọi cấp ủy, tổ chức đảng phải thấu triệt. Trong thực hiện, cần nắm vững giá trị của tư tưởng Hồ Chí Minh về đức và tài để gắn kết chặt chẽ với việc quán triệt và thực hiện nghiêm đường lối, chủ trương, nghị quyết, kết luận, chỉ thị, quy chế, quy định của Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương về công tác cán bộ và xây dựng đội ngũ cán bộ. Đồng thời, tăng cường giáo dục chính trị, tư tưởng, nâng cao phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống cho cán bộ, giảng viên, nhất là cán bộ trẻ; kiên quyết đấu tranh với quan điểm sai trái, luận điệu xuyên tạc; kết hợp chặt chẽ, có hiệu quả giữa công tác giáo dục, đào tạo, bồi dưỡng với luân chuyển, đi thực tế ở các đơn vị, tạo điều kiện để cán bộ được rèn luyện trong thực tiễn, v.v. Qua đó, tạo sự thống nhất về nhận thức, đề cao trách nhiệm trong lãnh đạo, chỉ đạo, tham mưu, đề xuất, xây dựng kế hoạch, tiến hành công tác cán bộ đảm bảo nguyên tắc, có hiệu quả, đúng đường lối công tác cán bộ của Đảng.

Hai là, tăng cường sự lãnh đạo, quản lý, giáo dục, bồi dưỡng và rèn luyện đội ngũ cán bộ, giảng viên của các cấp ủy đảng. Để thực hiện hiệu quả, các cấp ủy, tổ chức đảng cần tập trung lãnh đạo, triển khai đồng bộ các biện pháp; thường xuyên hướng dẫn, kiểm tra, đôn đốc, phát hiện, tháo gỡ khó khăn; kịp thời chống các biểu hiện tiêu cực trong công tác cán bộ. Nội dung quản lý phải toàn diện: cả số lượng và chất lượng; từng người và cả đội ngũ, từng loại cán bộ, từng cấp, từng ngành; cả phẩm chất và năng lực, sức khỏe và kiến thức chuyên môn; lịch sử chính trị với quá trình hoạt động thực tiễn và sinh hoạt của cán bộ, giảng viên tại cơ quan, đơn vị; nắm chắc tình hình gia đình, hậu phương và các mối quan hệ xã hội của cán bộ, giảng viên, v.v. Trên cơ sở đó, xem xét, đánh giá đúng từng cán bộ, giảng viên và cả đội ngũ; đề ra chủ trương, kế hoạch, biện pháp giáo dục, bồi dưỡng, bố trí, sử dụng cán bộ, bảo đảm chính xác, thiết thực, hiệu quả cao. Cấp ủy, bí thư, chính ủy, chính trị viên và người chỉ huy các cấp, cần thông qua quá trình sinh hoạt và trong thực hiện nhiệm vụ, chức trách của từng người, nắm mạnh, yếu để đánh giá, xem xét cán bộ; kết hợp chặt chẽ việc quản lý cán bộ với quản lý đảng viên; phối hợp giữa các cấp, ngành, cơ quan, tổ chức để quản lý cán bộ, giảng viên. Phát huy trách nhiệm quản lý của cán bộ chủ trì các cấp đối với cán bộ thuộc quyền, đề cao vai trò trách nhiệm của các tổ chức đảng, cơ quan chính trị và các cơ quan chuyên trách, tổ chức quần chúng trong việc quản lý cán bộ, giảng viên; thực hiện nghiêm nền nếp, chế độ công tác quản lý hồ sơ cán bộ.

Cùng với đó, các cấp ủy, tổ chức đảng tích cực giáo dục, bồi dưỡng, rèn luyện, nâng cao trình độ cho cán bộ tại chức, nhằm tiếp tục bổ túc cho họ những vấn đề còn thiếu để hoàn thiện phẩm chất và năng lực toàn diện hơn. Trong bồi dưỡng, rèn luyện cán bộ, giảng viên cần vận dụng linh hoạt các hình thức: cử cán bộ đi dự các lớp tập huấn do cấp trên mở; đơn vị tự mở các lớp bồi dưỡng tại chức; cấp trên bồi dưỡng cấp dưới, cán bộ có kinh nghiệm kèm cặp cán bộ trẻ chưa có kinh nghiệm. Đồng thời, động viên cán bộ, giảng viên tự học tập, rèn luyện, nghiên cứu nâng cao trình độ và tự hoàn thiện nhân cách; đưa vấn đề tự học của cán bộ, giảng viên thành tiêu chí để đánh giá, bình xét hằng năm.

Ba là, thực hiện nghiêm nguyên tắc, quy trình, bảo đảm dân chủ, công khai, minh bạch công tác cán bộ trong toàn Học viện. Đây là nội dung, biện pháp rất quan trọng, bảo đảm xây dựng đội ngũ cán bộ đúng theo tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối, quan điểm của Đảng. Do vậy, các cấp ủy, tổ chức đảng phải thực hiện đúng nguyên tắc Đảng thống nhất lãnh đạo công tác cán bộ và quản lý đội ngũ cán bộ, đi đôi với phát huy trách nhiệm của chính ủy, chính trị viên (bí thư), người chỉ huy, cơ quan chính trị các cấp. Cấp ủy các cấp cần coi trọng công tác kiểm tra toàn diện về công tác cán bộ theo phân cấp, bảo đảm nguyên tắc tập trung dân chủ, tập thể cấp ủy quyết định; thực hiện đầy đủ trách nhiệm cá nhân, trước hết là người đứng đầu cơ quan, đơn vị về cán bộ và công tác cán bộ. Thực hiện nghiêm những nội dung có tính nguyên tắc: những vấn đề cán bộ và công tác cán bộ thuộc thẩm quyền cấp trên quyết định, tập thể cấp ủy (cấp đề nghị) thảo luận và quyết nghị, ý kiến của chính ủy, chính trị viên (bí thư) hoặc người chỉ huy khác với ý kiến của cấp ủy thì phải báo cáo đầy đủ lên cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định và phải chịu trách nhiệm tổ chức thực hiện các quyết định của tập thể về cán bộ và công tác cán bộ trong lĩnh vực được phân công phụ trách. Đồng thời, thực hiện cá nhân, tổ chức đề xuất, cơ quan chính trị thẩm định, tập thể cấp ủy quyết định và chịu trách nhiệm thực hiện; cán bộ phải nghiêm chỉnh chấp hành các nghị quyết, quyết định của cấp ủy, tổ chức đảng; cấp ủy cấp dưới phải chấp hành quyết định của cấp ủy cấp trên về cán bộ và công tác cán bộ. Trong thực hiện phải bảo đảm đúng nguyên tắc, quy trình, dân chủ, công khai, minh bạch, nhất là trong các khâu tuyển dụng, quy hoạch, bổ nhiệm, điều động, luân chuyển, đánh giá, khen thưởng, kỷ luật cán bộ.

Bốn là, kết hợp chặt chẽ giữa xây dựng đội ngũ cán bộ và kiên quyết xử lý cán bộ, giảng viên sai phạm, tiêu cực. Đây là giải pháp quan trọng nhằm làm trong sạch đội ngũ cán bộ, giảng viên. Để thực hiện tốt vấn đề này, các cấp ủy, tổ chức đảng cần quán triệt sâu sắc các quan điểm, nguyên tắc của Đảng, tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác cán bộ và xây dựng đội ngũ cán bộ. Theo đó, cấp ủy, tổ chức đảng, chính ủy, chính trị viên, người chỉ huy các cấp cần nhận thức rõ: cán bộ là nhân tố quyết định thành bại của cách mạng, khâu then chốt của công tác xây dựng Đảng; mọi vấn đề về công tác cán bộ và quản lý đội ngũ cán bộ thuộc thẩm quyền của cấp ủy, tổ chức đảng, được thực hiện theo nguyên tắc tập trung dân chủ. Cấp ủy, chỉ huy các phòng, ban, khoa giáo viên, đơn vị quản lý học viên tiếp tục quán triệt và thực hiện nghiêm các nghị quyết, chỉ thị, hướng dẫn của trên về công tác quy hoạch, luân chuyển cán bộ, giảng viên bảo đảm đồng bộ, chặt chẽ ở các khâu, các bước. Kiên quyết xử lý nghiêm tổ chức, cá nhân vi phạm kỷ luật, lợi dụng quyền lực để thực hiện những hành vi sai trái trong công tác cán bộ hoặc tiếp tay cho chạy chức, chạy quyền; kịp thời hủy bỏ, thu hồi các quyết định không đúng về công tác cán bộ. Căn cứ các quy định, quy chế của Trung ương, Quân ủy Trung ương, từng cấp ủy, tổ chức đảng xây dựng quy chế, quy định chặt chẽ và thực hiện nghiêm quy trình công tác cán bộ; trong đó, xác định rõ quyền hạn, trách nhiệm của tập thể, cá nhân, nhất là người đứng đầu trong công tác cán bộ. Đồng thời, phát huy vai trò của các tổ chức quần chúng trong tham gia xây dựng đội ngũ cán bộ, nhằm kiểm soát chặt chẽ, sàng lọc kỹ càng, thay thế kịp thời những người năng lực hạn chế, uy tín thấp, không đủ sức khỏe, có sai phạm, không để hết nhiệm kỳ, hết thời hạn bổ nhiệm hoặc đến tuổi nghỉ hưu; không lấy việc bố trí chức vụ, phong, thăng quân hàm, nâng lương để thực hiện chính sách cán bộ.

Năm là, kết hợp chặt chẽ giữa công tác cán bộ với công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) xác định: “Cán bộ là khâu then chốt, là vấn đề trọng tâm, xuyên suốt của công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng”. Như vậy, khâu then chốt của công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng phải bắt đầu từ công tác cán bộ. Thực hiện tốt công tác cán bộ và xây dựng đội ngũ cán bộ có phẩm chất, năng lực ngang tầm nhiệm vụ thì sẽ góp phần tích cực vào công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngược lại, nếu không thực hiện tốt sẽ có hệ lụy khôn lường. Vì vậy, cấp ủy, tổ chức đảng trong Học viện cần coi công tác cán bộ là một nội dung cơ bản, rất quan trọng trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI, XII), Chỉ thị 05-CT/TW của Bộ Chính trị (khóa XII) và Chỉ thị 87 của Thường vụ Quân ủy Trung ương về đẩy mạnh học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Trên cơ sở đó, khi xây dựng nội dung, biện pháp tiến hành công tác cán bộ, cấp ủy các cấp cần phải đặt trong tổng thể các biện pháp công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng; lấy hiệu quả của công tác cán bộ là một nội dung quan trọng để đánh giá tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh, cơ quan, đơn vị vững mạnh toàn diện. Việc đánh giá chất lượng đội ngũ cán bộ của cấp ủy các cấp phải trên cơ sở gắn kết giữa yêu cầu chung về phẩm chất, năng lực của cán bộ với các tiêu chí thực hiện Chỉ thị 05 và những biểu hiện suy thoái mà Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) đã chỉ ra. Đồng thời, gắn với phân tích chất lượng đảng viên, tạo cơ sở cho việc xây dựng đội ngũ cán bộ vừa “hồng”, vừa “chuyên”; kiên quyết khắc phục những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Để thực hiện hiệu quả, cần nhất quán nhận thức: công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng là nhiệm vụ then chốt và phải bắt đầu từ công tác cán bộ, gắn liền với công tác cán bộ; phát huy dân chủ và vai trò của bí thư, chính ủy, chính trị viên, người chỉ huy các cấp trong xây dựng cấp ủy vững mạnh, đoàn kết, thống nhất; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, kịp thời phát hiện, chấn chỉnh những vi phạm, nhất là vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ, phẩm chất đạo đức, lối sống, v.v.

Tư tưởng Hồ Chí Minh về đức và tài trong xây dựng đội ngũ cán bộ vẫn mang tính thời sự cả về lý luận và thực tiễn trong tình hình hiện nay, mãi còn nguyên giá trị. Thực hiện đồng bộ, hiệu quả các giải pháp trên sẽ góp phần xây dựng được đội ngũ cán bộ “vừa hồng, vừa chuyên”, làm cơ sở để Học viện Lục quân hoàn thành tốt nhiệm vụ giáo dục, đào tạo trong tình hình mới.

Đại tá, TS. TRẦN SINH HUY, Học viện Lục quân