Thực hiện tốt nhiệm vụ quốc phòng - an ninh (QP-AN), mà nội dung trọng tâm là xây dựng nền quốc phòng toàn dân (QPTD) vững mạnh, xây dựng thế trận QPTD gắn với thế trận an ninh nhân dân và thế trận biên phòng toàn dân là một tiêu chí quan trọng của Phong trào “Quân đội chung sức xây dựng nông thôn mới (NTM)”. Nhận thức rõ điều đó, cán bộ, chiến sĩ (CB,CS) các đơn vị Quân đội ở Tây Bắc Tổ quốc luôn là lực lượng nòng cốt, chỗ dựa vững chắc cho cấp uỷ, chính quyền và đồng bào các dân tộc trong bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia, giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội, góp phần tạo sức mạnh tổng hợp xây dựng địa phương mạnh về kinh tế, vững về QP-AN.

Lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc ta chứng minh rằng, chỉ khi nào tình hình chính trị đất nước ổn định, trật tự, an toàn xã hội được giữ vững, nhân dân sống trong hòa bình, thì lúc đó Tổ quốc ta mới phát triển cường thịnh. Vì vậy, trong khi lấy nhiệm vụ phát triển kinh tế làm trọng tâm, nhân dân ta không một phút lơi lỏng nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc; phát triển kinh tế - xã hội (KT-XH), xoá đói giảm nghèo luôn đi đôi với tăng cường QP-AN. Nhận thức rõ điều đó, các đơn vị Quân đội đứng chân trên địa bàn Tây Bắc luôn chủ động tham mưu, phối hợp với cấp uỷ, chính quyền và các tổ chức chính trị - xã hội (CT-XH) thực hiện nhiều chủ trương, giải pháp nhằm tăng cường QP-AN; trong đó, chú trọng vào xây dựng, củng cố tiềm lực vật chất và tinh thần ở từng khu vực phòng thủ (KVPT), trọng tâm là nâng cao chất lượng hoạt động của hệ thống chính trị (HTCT), xây dựng lực lượng và thế trận QP-AN vững mạnh.

Hiện nay, mặc dù Tây Bắc đã có nhiều đổi mới và phát triển, nhưng vẫn còn không ít khó khăn. Kinh tế phát triển chậm, trình độ dân trí thấp và không đồng đều; các tệ nạn xã hội, nhất là tình trạng trồng cây thuốc phiện, tàng trữ, buôn bán chất ma tuý, gian lận thương mại qua biên giới còn diễn biến phức tạp. Do nhiều nguyên nhân, một bộ phận đồng bào bị những kẻ xấu lợi dụng tổ chức buôn bán hàng cấm; từ chỗ là người vận chuyển thuê đã trực tiếp tham gia các “đường dây” buôn bán bất hợp pháp. Họ dựa vào địa hình hiểm trở và các mối quan hệ dòng tộc để che giấu tội phạm, khi bị phát hiện có người chống trả lực lượng chức năng quyết liệt… Tình trạng này đã làm xáo trộn cuộc sống thanh bình của người dân trên địa bàn. Trong khi đó, năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của một số tổ chức cơ sở đảng, chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên (CB,ĐV), nhất là ở vùng sâu, vùng xa, biên giới còn nhiều hạn chế. Cá biệt có nơi trình độ học vấn của CB,ĐV chỉ mới hết tiểu học; năng lực quản lý, điều hành của chính quyền địa phương còn có những mặt yếu; hoạt động của các tổ chức CT-XH chưa theo kịp với yêu cầu nhiệm vụ. Lợi dụng tình hình đó, các thế lực thù địch đẩy mạnh chiến lược “Diễn biến hòa bình” với những thủ đoạn ngày càng tinh vi. Chúng ra sức xuyên tạc chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước, các chương trình, kế hoạch phát triển KT-XH của chính quyền địa phương; nói xấu CB,ĐV. Đặc biệt, chúng đẩy mạnh việc truyền đạo trái pháp luật, lôi kéo đồng bào di, dịch cư tự do, lén lút xây dựng lực lượng ngầm hòng thành lập cái gọi là “Vương quốc Mông”... Vì vậy, để giữ vững sự bình yên của vùng Tây Bắc, các đơn vị Quân đội trên địa bàn vừa chủ động tham mưu cho cấp uỷ, chính quyền địa phương, vừa tổ chức thực hiện đồng bộ nhiều chủ trương, biện pháp tăng cường QP-AN, trực tiếp góp phần tạo môi trường thuận lợi để thực hiện có hiệu quả Phong trào “Quân đội chung sức xây dựng NTM”.

Bộ đội Đoàn KT-QP 356 hướng dẫn cách chăm sóc lúa LC25 cho đồng bào ở huyện Phong Thổ, Lai Châu. (nguồn: qdnd.vn)

Tham gia xây dựng, củng cố cơ sở CT-XH, trọng tâm là HTCT ở vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới được cấp uỷ, chỉ huy các đơn vị xác định là vấn đề cơ bản, là nhiệm vụ quan trọng trong thực hiện Phong trào “Quân đội chung sức xây dựng NTM”. Thực tế cho thấy, nhiệm vụ phát triển KT-XH, tăng cường QP-AN ở Tây Bắc có hiệu quả hay không, phải do chính đồng bào các dân tộc nơi đây thực hiện; trong đó, năng lực lãnh đạo, quản lý, điều hành của cấp ủy, chính quyền cơ sở có ý nghĩa quyết định. Do vậy, cấp uỷ, chỉ huy các đơn vị Quân đội luôn thống nhất nhận thức, phối hợp chặt chẽ với cấp uỷ, chính quyền địa phương đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước nói chung, công tác giáo dục QP-AN nói riêng cho đồng bào các dân tộc. Đây là biện pháp cơ bản, được các đơn vị Quân đội tiến hành thường xuyên, liên tục, làm cho chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước đến với đồng bào một cách đầy đủ, kịp thời, không để kẻ xấu lợi dụng xuyên tạc, lừa bịp, lôi kéo. Các cấp đã tập trung quán triệt cho mọi đối tượng nhận thức đúng về hai nhiệm vụ chiến lược: xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; các nội dung cơ bản của Nghị quyết Trung ương 8 (khóa IX) về Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới; Nghị quyết số 28-NQ/TW của Bộ Chính trị “Về tiếp tục xây dựng các tỉnh (thành phố) trực thuộc Trung ương thành KVPT vững chắc trong tình hình mới”; Chỉ thị số 36/2005/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ “Về tiếp tục xây dựng cơ sở vững mạnh toàn diện để đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ QP-AN trong tình hình mới”...; các chỉ thị của Bộ Quốc phòng, Bộ Tư lệnh Quân khu 2, Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng về nhiệm vụ QP-AN. Đặc biệt, các cấp luôn chú trọng nâng cao nhận thức cho đồng bào về Luật Biên giới quốc gia, Luật Phòng, chống ma túy và các hành vi buôn bán, vận chuyển hàng lậu qua biên giới để đồng bào thực hiện và phối hợp hoạt động có hiệu quả. Đồng thời, tham mưu với cấp uỷ, chính quyền các địa phương ban hành các nghị quyết, chỉ thị, kế hoạch, chương trình để lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện nhiệm vụ này phù hợp với đặc điểm, yêu cầu nhiệm vụ của từng nơi. Trong quá trình thực hiện, lực lượng vũ trang ở nhiều địa phương, như: Lai Châu, Lào Cai, Sơn La, Điện Biên… đã chú ý phát huy vai trò của Hội đồng Giáo dục QP-AN các cấp, nhất là Hội đồng Nghĩa vụ quân sự kiêm nhiệm giáo dục QP-AN ở xã (phường, thị trấn); đội ngũ CB,ĐV và đồng bào các dân tộc tham gia thực hiện nhiệm vụ QP-AN, luôn nêu cao tinh thần cảnh giác, chủ động tiến công làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch, xây dựng địa bàn an toàn, làm chủ.

Với phương châm hướng về cơ sở, CB,CS ta, trước hết là các tổ (đội) làm công tác xây dựng cơ sở, như: đội 123/BQP, đội công tác liên ngành; cán bộ biên phòng cắm thôn (bản), tăng cường cho các xã biên giới thường xuyên bám sát địa bàn, “cùng ăn, cùng ở, cùng làm, cùng nói tiếng dân tộc”, tích cực đổi mới hình thức, phương pháp vận động phù hợp với đặc điểm từng đối tượng; chú trọng vận động đội ngũ cán bộ chủ trì ở cơ sở, trưởng thôn (bản), các già làng, những người có uy tín trong dòng họ; kết hợp, phát huy vai trò của các tổ chức CT-XH ở cơ sở, các phương tiện thông tin, truyền thông… để tuyên truyền, vận động. Qua đó, làm cho đồng bào nhận rõ âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch; không nghe theo sự kích động, xúi giục của kẻ xấu, tích cực xây dựng, bảo vệ thôn (bản) bình yên, giàu mạnh. Chỉ tính riêng 6 tháng đầu năm 2012, lực lượng quân sự, Bộ đội Biên phòng, các đoàn kinh tế - quốc phòng đã tổ chức hàng ngàn lượt buổi tuyên truyền cho hàng vạn lượt người. Thực hiện tốt công tác này là Bộ Chỉ huy Quân sự các tỉnh: Lai Châu, Yên Bái, Sơn La; Sư đoàn 316; Đoàn Kinh tế - Quốc phòng 379; Bộ Chỉ huy Biên phòng các tỉnh: Lào Cai, Điện Biên, Hà Giang… Kết quả hoạt động của các đơn vị đã góp phần tạo sự thống nhất trong nhận thức, đồng thuận trong hành động của cả HTCT, trước hết là đội ngũ CB,ĐV và đồng bào các dân tộc trong thực hiện đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước về xây dựng nền QPTD, xây dựng thế trận QPTD gắn với thế trận an ninh nhân dân và thế trận biên phòng toàn dân vững chắc; góp phần quan trọng vào việc phát triển KT-XH gắn với tăng cường QP-AN trên địa bàn.

Gắn chặt với công tác tuyên truyền, giáo dục, cấp ủy, chỉ huy các đơn vị Quân đội luôn chú trọng tham gia xây dựng, củng cố, kiện toàn và nâng cao chất lượng HTCT cơ sở, nhất là các tổ chức cơ sở đảng, đội ngũ CB,ĐV ở vùng sâu, vùng xa, biên giới. HTCT vững mạnh sẽ trực tiếp quyết định đến chất lượng, hiệu quả của các cuộc vận động, các phong trào phát triển KT-XH, xóa đói giảm nghèo, tăng cường QP-AN của đất nước và địa phương. Vì vậy, các đơn vị Quân đội đã tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương về những biện pháp xây dựng, củng cố HTCT các cấp vững mạnh, đủ sức lãnh đạo, tổ chức và vận động nhân dân thực hiện tốt chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước và ngăn ngừa, giải quyết có hiệu quả những vấn đề phức tạp nảy sinh từ cơ sở. CB,CS ta thường xuyên bám sát địa bàn, nắm vững tình hình, vừa chủ động tiếp xúc, thuyết phục, vừa tổ chức các lực lượng tham gia xây dựng HTCT cơ sở. Cấp ủy, chỉ huy các đơn vị Quân đội đã lựa chọn, cử những cán bộ có phẩm chất đạo đức tốt, có năng lực vận động quần chúng, am hiểu phong tục tập quán của đồng bào các dân tộc tham gia các tổ (đội) xây dựng cơ sở đến từng địa bàn để thực hiện nhiệm vụ. Cán bộ ở tổ (đội) công tác 123/BQP, cán bộ biên phòng “cắm bản”, sĩ quan biên phòng tăng cường các xã biên giới đã trực tiếp sống với dân, vừa nắm tình hình, vừa hướng dẫn từng phần việc cụ thể giúp cấp ủy địa phương củng cố, kiện toàn, nâng cao chất lượng HTCT cơ sở. Thời gian qua, các đơn vị Quân đội đã tham mưu giúp cấp ủy địa phương kiện toàn tổ chức, nâng cao chất lượng lãnh đạo của các cấp ủy cơ sở; thực hiện nguyên tắc, chế độ sinh hoạt đảng, nhất là nguyên tắc tập trung dân chủ, lãnh đạo tập thể đi đôi với phân công cá nhân phụ trách, tự phê bình và phê bình; thực hiện công tác kiểm tra, giám sát ở chi bộ cơ sở; công tác phát triển đảng viên, khắc phục tình trạng thôn (bản) “trắng” đảng viên, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, biên giới, những địa bàn trọng yếu về QP-AN. 6 tháng đầu năm 2012, riêng các đơn vị thuộc Bộ Chỉ huy Quân sự các tỉnh trên địa bàn Quân khu 2 đã tham gia xây dựng, củng cố, kiện toàn được 318 tổ chức, trong đó có 53 tổ chức đảng, 265 tổ chức chính quyền, đoàn thể CT-XH; phát triển được 38 đảng viên mới là người dân tộc thiểu số. Đội ngũ cán bộ có vai trò hết sức quan trọng, như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy: “Cán bộ là cái gốc của mọi công việc”¹. “Muôn việc thành công hoặc thất bại, đều do cán bộ tốt hay kém”². Vì vậy, bên cạnh việc trực tiếp tham gia nâng cao kiến thức toàn diện, chú trọng bồi dưỡng kiến thức về QP-AN, các đơn vị Quân đội đã tham mưu với cấp ủy địa phương xây dựng đội ngũ cán bộ, bảo đảm có kế cận, kế tiếp; gắn xây dựng đội ngũ cán bộ với công tác phát triển đảng viên; động viên, khuyến khích, tuyển chọn con em đồng bào các dân tộc thiểu số đi đào tạo, bồi dưỡng ở các nhà trường trong và ngoài Quân đội; triển khai thực hiện có hiệu quả Quy chế dân chủ ở cơ sở; kiện toàn và phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc, Hội Cựu chiến binh, Đoàn Thanh niên, Hội Phụ nữ trong việc kết hợp phát triển KT-XH với tăng cường QP-AN trên địa bàn.

Để đảm bảo cho Tây Bắc thực sự bình yên, việc xây dựng KVPT về chiều sâu, bảo đảm vận hành thông suốt sự lãnh đạo, quản lý, chỉ huy, tham mưu của HTCT trong KVPT được các đơn vị Quân đội hết sức chú trọng. Để thực hiện tốt tư tưởng “xã giữ xã, huyện giữ huyện, tỉnh giữ tỉnh”, các đơn vị Quân đội thường xuyên tham mưu với cấp uỷ, chính quyền địa phương xác định chủ trương, đề ra biện pháp lãnh đạo, điều hành xây dựng KVPT phù hợp với từng địa bàn. Cùng với việc tăng cường tiềm lực chính trị - tinh thần, tiềm lực kinh tế trong KVPT, các cấp chú trọng xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế, xã hội vừa đảm bảo “quốc kế, dân sinh”, vừa huy động được mọi nguồn lực cho nhiệm vụ QP-AN khi có tình huống. Các đơn vị đã chủ động phối hợp với cấp uỷ, chính quyền địa phương khảo sát, quy hoạch, xây dựng, củng cố căn cứ chiến đấu, căn cứ hậu phương, hậu cần - kỹ thuật, đảm bảo sự liên hoàn, phù hợp với đặc điểm địa hình, yêu cầu nhiệm vụ trong từng KVPT và cả vùng Tây Bắc. Đồng thời, tổ chức thực hiện có hiệu quả Phong trào “Quần chúng tham gia tự quản đường biên, cột mốc và an ninh trật tự thôn (bản) khu vực biên giới”. Các cấp hết sức quan tâm việc tổ chức diễn tập KVPT. Các nội dung của diễn tập, như: Chuyển lực lượng vũ trang vào các trạng thái sẵn sàng chiến đấu; Chuyển địa phương vào các trạng thái quốc phòng; Tổ chức chuẩn bị và thực hành tác chiến phòng thủ, bảo vệ vững chắc địa bàn...; và diễn tập Phòng, chống cháy rừng, cứu hộ, cứu nạn... của các tỉnh: Lào Cai, Điện Biên, Sơn La, Lai Châu, Hà Giang, Phú Thọ… đều đạt mục đích yêu cầu, được trên đánh giá cao. Qua đó, các địa phương đúc rút được nhiều bài học bổ ích về công tác lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành; sự phối hợp giữa các cấp, các ngành, các lực lượng trong thực hiện chuyển địa phương từ thời bình sang thời chiến, xử lý các tình huống trong KVPT... Ngoài ra, các đơn vị đã phối hợp chặt chẽ giữa các lực lượng trong KVPT thực hiện tốt nhiệm vụ đối ngoại quốc phòng; rà phá vật cản, tiêu tẩy độc cho đất để phục vụ phát triển KT-XH, phân giới, cắm mốc, giãn dân; phòng, chống có hiệu quả tình trạng xâm nhập, vượt biên, truyền đạo trái pháp luật, lôi kéo, kích động đồng bào di, dịch cư tự do... 

Thực hiện lời Bác Hồ dạy: “… phải ra sức đẩy mạnh việc xây dựng và củng cố công tác chính trị và quân sự trong bộ đội ta… Phải làm cho quân đội ta thành một đội quân chân chính của nhân dân”³, việc xây dựng cơ quan, đơn vị vững mạnh toàn diện, làm nòng cốt cho thực hiện nhiệm vụ QP-AN trên địa bàn được cấp ủy, chỉ huy các đơn vị trên địa bàn đặc biệt quan tâm. Với lực lượng thường trực, các cấp đã tập trung củng cố biên chế, tổ chức, trang bị; nâng cao chất lượng huấn luyện, trình độ sẵn sàng chiến đấu, xây dựng chính quy, rèn luyện kỷ luật; kết hợp xây dựng đội ngũ cán bộ với đội ngũ đảng viên, xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện với xây dựng tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh; gắn phong trào Thi đua “Sáng tạo, kỷ cương, an toàn, quyết thắng” của năm 2012 với thực hiện có hiệu quả Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay” và việc tiếp tục đẩy mạnh học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, tạo sự chuyển biến vững chắc trên mọi lĩnh vực công tác. Lực lượng dân quân, tự vệ, được củng cố “vững mạnh, rộng khắp”; bảo đảm 100% thôn (bản) có lực lượng dân quân, 100% cơ quan, doanh nghiệp (đủ điều kiện) có lực lượng tự vệ; lực lượng dân quân, tự vệ so với dân số đạt 1,72%; đảng viên trong dân quân, tự vệ chiếm 12,98%. Hằng năm, các địa phương đều hoàn thành tốt nội dung, chương trình huấn luyện theo quy định cho 100% cơ sở và 97,7% quân số; kết hợp huấn luyện với diễn tập, tham gia bảo vệ trị an, tuần tra biên giới, giữ gìn an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn. Lực lượng dự bị động viên, được tổ chức hoạt động đúng Pháp lệnh về lực lượng dự bị động viên; bảo đảm 100% đầu mối cơ sở có lực lượng dự bị động viên, tỷ lệ quân số biên chế vào các đơn vị đạt trên 89%, quân số tham gia huấn luyện hằng năm đạt 80,7%, kiểm tra sẵn sàng chiến đấu đạt khá.

Với những việc làm trên, Phong trào “Quân đội chung sức xây dựng NTM” đã góp phần quan trọng cùng cấp ủy, chính quyền và đồng bào các dân tộc trên địa bàn đẩy mạnh phát triển KT-XH gắn với tăng cường QP-AN, xây dựng Tây Bắc ngày càng giàu mạnh. Tiếp tục tổ chức thực hiện tốt Phong trào “Quân đội chung sức xây dựng NTM” là nhiệm vụ chính trị của các cấp, các ngành và mọi CB,CS Quân đội ta trên địa bàn Tây Bắc. Thực hiện tốt nội dung này, CB,CS Quân đội không chỉ tô đậm thêm mối quan hệ máu thịt quân - dân, mà còn làm cho phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ ” thêm tỏa sáng.

VĂN BẢY - MINH SƠN - TÁ  ANH

* Xem: T¹p chÝ Quèc phßng toµn d©n c¸c sè 7, 8/2012.

1, 2 - Hồ Chí Minh - Toàn tập, Tập 5, Nxb CTQG, H. 1995, tr. 269, tr. 240.

3 - Hồ Chí Minh - Toàn tập, Tập 6, Nxb CTQG, H. 2000, tr. 171.