Thấm nhuần lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Quân đội mạnh là nhờ giáo dục khéo, nhờ chính sách đúng và nhờ kỷ luật nghiêm”¹ và nắm vững chức năng, nhiệm vụ được giao, 70 năm qua, Cục Chính sách luôn bám sát thực tiễn của đất nước, Quân đội, chủ động nghiên cứu, tham mưu, đề xuất với cấp trên và chỉ đạo thực hiện tốt công tác chính sách đối với Quân đội, hậu phương Quân đội; trong đó, có nhiều chủ trương, chính sách lớn, có ý nghĩa chiến lược, lâu dài. Qua đó, không chỉ cụ thể hóa, thực hiện tốt chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước về công tác chính sách, làm sâu sắc thêm đạo lý, truyền thống “Uống nước nhớ nguồn”, “Đền ơn đáp nghĩa” của dân tộc, mà còn góp phần quan trọng vào xây dựng Quân đội vững mạnh, xây dựng “thế trận lòng dân” vững chắc trong sự nghiệp giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, trước nhiệm vụ nặng nề và muôn vàn khó khăn, Cục Chính sách đã quán triệt sâu sắc quan điểm, đường lối của Đảng, chủ động tham mưu, nghiên cứu đề xuất ban hành và hướng dẫn thực hiện các chính sách đối với Quân đội, hậu phương Quân đội phù hợp với điều kiện đất nước, thực tiễn chiến tranh, yêu cầu xây dựng, chiến đấu của Quân đội trong từng giai đoạn. Từ nghiên cứu, tham mưu của Cục, các chế độ, chính sách đối với Quân đội, hậu phương Quân đội từng bước được xây dựng, bổ sung, ngày một hoàn thiện và đi vào cuộc sống. Thông qua đó, đã phát huy được mọi nguồn lực xã hội chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho Quân đội, hậu phương Quân đội, tạo động lực chính trị - tinh thần to lớn, nâng cao sức mạnh chiến đấu của Quân đội, xây dựng hậu phương Quân đội vững mạnh; khích lệ, động viên cả nước huy động cao nhất sức người, sức của chi viện cho tiền tuyến để thực hiện thắng lợi công cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước.

Sau ngày đất nước thống nhất, cùng với chỉ đạo củng cố, kiện toàn tổ chức cơ quan chính sách các cấp, Cục Chính sách đã tham mưu, đề xuất với cấp trên và phối hợp cùng các ngành, đơn vị, địa phương tích cực thực hiện công tác chính sách sau chiến tranh và phục vụ xây dựng Quân đội trong thời kỳ mới. Cục đã đề xuất và chỉ đạo thực hiện tốt chủ trương tuyên dương, khen thưởng thành tích của quân và dân trong kháng chiến; bảo đảm chế độ, chính sách cho số lượng lớn quân nhân phục viên, chuyển ngành, trở về hậu phương; phối hợp chỉ đạo nuôi dưỡng, chăm sóc, cứu chữa hàng vạn thương binh, bệnh binh; tiến hành xác minh, kết luận, báo tử hàng chục vạn liệt sĩ,… góp phần tích cực vào chăm lo cho gia đình quân nhân, ổn định đất nước sau chiến tranh, v.v.

Đặc biệt, để đáp ứng yêu cầu xây dựng Quân đội, củng cố quốc phòng trong tình hình mới, những năm gần đây, Cục Chính sách đã phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, địa phương nghiên cứu, tham mưu cho Đảng, Nhà nước ban hành mới, bổ sung, sửa đổi đồng bộ các chế độ, chính sách đối với Quân đội, hậu phương Quân đội và các chế độ, chính sách đặc thù, phù hợp với sự phát triển của đất nước. Đồng thời, tích cực chỉ đạo tổ chức thực hiện, tạo bước phát triển tích cực trong công tác chính sách đối với Quân đội, hậu phương Quân đội. Từ năm 2011 đến nay, Cục đã chủ trì và tham gia nghiên cứu, đề xuất ban hành 150 văn bản quy phạm pháp luật, văn bản chỉ đạo về chế độ, chính sách đối với Quân đội, hậu phương Quân đội, tạo cơ sở thống nhất thực hiện, kịp thời giải quyết những vấn đề tồn đọng, bất cập về công tác chính sách, đưa hoạt động công tác chính sách đi vào chiều sâu. Nổi bật là, Cục đã nghiên cứu, đề xuất bổ sung, hoàn thiện và chỉ đạo thực hiện tốt chế độ, chính sách tiền lương, phụ cấp, trợ cấp đối với quân nhân tại ngũ; chính sách cho thực hiện Luật Sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam, Luật Nghĩa vụ quân sự, Luật Dân quân tự vệ,…; chế độ, chính sách đối với các lực lượng mới thành lập, lực lượng làm nhiệm vụ trên địa bàn trọng điểm, chiến lược về quốc phòng, an ninh, vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo, v.v. Qua đó, bảo đảm ngày càng tốt hơn đời sống vật chất, tinh thần cho cán bộ, chiến sĩ, đáp ứng yêu cầu xây dựng, phát triển Quân đội.

Thiếu tướng Trần Quốc Dũng phát biểu khai mạc Hội nghị tập huấn triển khai hướng dẫn thí điểm lập bản đồ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ tại tỉnh Hải Dương

Cục Chính sách đã bám sát chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, thực tiễn tình hình kinh tế - xã hội đất nước, chủ động phối hợp nghiên cứu, đề xuất, chỉ đạo giải quyết kịp thời những bất cập, vướng mắc phát sinh, thực hiện có hiệu quả chính sách hậu phương Quân đội, chính sách đối với người có công với cách mạng, đưa hoạt động “Đền ơn đáp nghĩa” phát triển lên tầm cao mới. Các chế độ, chính sách về chăm sóc cán bộ Quân đội nghỉ hưu; chăm sóc sức khỏe đối với gia đình quân nhân, công nhân, viên chức quốc phòng tại ngũ²; hỗ trợ gia đình quân nhân, công nhân, viên chức quốc phòng có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn; hỗ trợ học nghề và việc làm cho quân nhân xuất ngũ,… được Cục nghiên cứu, đề xuất và chỉ đạo thực hiện, đem lại hiệu quả thiết thực. Thực hiện pháp luật về ưu đãi người có công với cách mạng, Cục đã đề xuất Thường vụ Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng các chủ trương, giải pháp đẩy mạnh hoạt động “Đền ơn đáp nghĩa” trong Quân đội và tích cực chỉ đạo thực hiện. Trên cơ sở hướng dẫn, chỉ đạo của Cục, các đơn vị trong toàn quân đã có nhiều hoạt động phong phú, thiết thực, nhằm tri ân, “Đền ơn đáp nghĩa” đối với người có công với cách mạng. Trong 10 năm qua, toàn quân đã vận động các nguồn đóng góp gây Quỹ “Đền ơn đáp nghĩa” được trên 618 tỷ đồng; chăm sóc, phụng dưỡng 1.400 Mẹ Việt Nam anh hùng; xây dựng hơn 12.500 Nhà tình nghĩa; tặng sổ tiết kiệm cho hàng chục nghìn đối tượng chính sách; tạo việc làm cho hơn 300 con thương binh, liệt sĩ; huy động hàng triệu ngày công cùng hàng chục tỷ đồng hỗ trợ, giúp các địa phương tôn tạo, nâng cấp nghĩa trang liệt sĩ, v.v. Những việc làm đó đã thể hiện rõ trách nhiệm chính trị, nghĩa tình đồng đội sâu đậm, nét đẹp và giá trị văn hóa dân tộc của “Bộ đội Cụ Hồ”, tạo hiệu ứng, sức lan tỏa mạnh mẽ trong xã hội.

Tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ là một trong những vấn đề lớn của công tác chính sách sau chiến tranh, luôn được toàn Đảng, toàn dân, toàn quân hết sức quan tâm. Thực hiện nhiệm vụ chính trị quan trọng này, Cục Chính sách đã nghiên cứu, trình Bộ Chính trị (khóa XI) ban hành Chỉ thị 24-CT/TW, ngày 15-5-2013 “Về tiếp tục đẩy mạnh công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ từ nay đến năm 2020 và những năm tiếp theo”; trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 1237/QĐ-TTg phê duyệt Đề án tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ từ nay đến năm 2020 và những năm tiếp theo (Đề án 1237). Đồng thời, đề xuất ban hành đồng bộ cơ chế, chính sách và các chế độ bảo đảm cho việc tổ chức thực hiện. Với vai trò là Cơ quan Thường trực Ban Công tác đặc biệt Chính phủ và Ủy ban chuyên trách Chính phủ; Văn phòng Ban Chỉ đạo Quốc gia 1237, Cục đã chủ động xây dựng kế hoạch, phối hợp với các địa phương, đơn vị rà soát, xây dựng cơ sở dữ liệu về liệt sĩ, mộ liệt sĩ và triển khai đồng bộ các biện pháp đẩy mạnh thực hiện Đề án 1237. Đặc biệt, Cục tích cực đề xuất, phối hợp triển khai các hoạt động đối ngoại, thúc đẩy việc gặp gỡ, hội đàm, trao đổi, chia sẻ, cung cấp thông tin về quân nhân Việt Nam hy sinh, mất tích trong chiến tranh với các nước: Trung Quốc, Hàn Quốc, Hoa Kỳ, Thái Lan, Lào, Cam-pu-chia và hợp tác tìm kiếm, cất bốc, quy tập hài cốt liệt sĩ, nhất là những trường hợp hy sinh khi làm nhiệm vụ quốc tế ở Lào, Cam-pu-chia về nước. Từ năm 2013 đến nay, các đơn vị Quân đội đã tìm kiếm, quy tập được 9.464 hài cốt liệt sĩ; trong đó, có 1.557 hài cốt liệt sĩ ở Lào, 3.291 hài cốt liệt sĩ ở Cam-pu-chia. Nhiều hài cốt liệt sĩ đã được xác minh tên, tuổi, quê quán và bàn giao về địa phương, gia đình theo đúng quy định.

Cùng với đó, từ năm 2002 đến nay, Cục đã bám sát tình hình thực tiễn, chủ động, nhạy bén, nghiên cứu, đề xuất với Đảng, Nhà nước nhiều đề án lớn về chế độ, chính sách đối với các đối tượng tham gia kháng chiến, tham gia chiến tranh bảo vệ Tổ quốc và làm nhiệm vụ quốc tế. Đến nay, cả nước đã cơ bản hoàn thành việc giải quyết chế độ, chính sách cho hơn 03 triệu người được hưởng chế độ trợ cấp một lần hoặc hằng tháng, chế độ bảo hiểm y tế, mai táng phí. Qua đó, thiết thực góp phần đảm bảo an sinh xã hội, giữ ổn định tình hình chính trị - xã hội ở các địa phương, v.v.

Những kết quả mà Cục Chính sách và ngành Chính sách Quân đội đạt được trong những năm qua có ý nghĩa rất to lớn. Kết quả đó đã góp phần củng cố niềm tin của cán bộ, chiến sĩ và các tầng lớp nhân dân đối với Đảng, Nhà nước và chế độ xã hội chủ nghĩa; tăng cường sức mạnh chính trị, tinh thần, sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân tộc, xây dựng Quân đội, hậu phương Quân đội ngày càng vững mạnh, tạo nền tảng cho thực hiện thắng lợi nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Hiện nay, nhiệm vụ xây dựng Quân đội, bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới đặt ra cho công tác chính sách đối với Quân đội và hậu phương Quân đội yêu cầu cao hơn. Trong khi đó, tồn đọng chính sách trong các cuộc chiến tranh vẫn còn lớn, tính chất ngày càng khó khăn, phức tạp. Để đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ, hoàn thành tốt vai trò là cơ quan đầu ngành toàn quân về tham mưu, chỉ đạo thực hiện công tác chính sách đối với Quân đội và hậu phương Quân đội, Cục Chính sách tiếp tục quán triệt sâu sắc quan điểm, chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Quân đội, đẩy mạnh kiện toàn tổ chức biên chế, xây dựng Cục và ngành Chính sách Quân đội vững mạnh toàn diện. Trên cơ sở đó, tăng cường phối hợp với các bộ, ngành, địa phương, phát huy sức mạnh tổng hợp, nâng cao chất lượng nghiên cứu, tham mưu, đề xuất, chỉ đạo, tổ chức thực hiện chính sách đối với Quân đội, hậu phương Quân đội và phong trào “Đền ơn đáp nghĩa”; tập trung thực hiện tốt Chỉ thị 368-CT/QUTW, ngày 12-6-2016 của Thường vụ Quân ủy Trung ương về tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo công tác chính sách đối với Quân đội và hậu phương Quân đội giai đoạn 2016 - 2020. Theo đó, Cục tiếp tục bám sát tình hình thực tiễn, chủ động nghiên cứu, đề xuất xây dựng, sửa đổi, hoàn thiện đồng bộ các chế độ, chính sách đối với quân nhân tại ngũ và hậu phương Quân đội, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng Quân đội, bảo vệ Tổ quốc trong bối cảnh hội nhập. Trong đó, chú trọng nghiên cứu, đề xuất ưu tiên xây dựng, bổ sung các chế độ, chính sách mới, chính sách đặc thù quân sự, phục vụ xây dựng Quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại và chủ trương giải quyết các tồn đọng về chính sách, v.v. Phát huy kết quả, kinh nghiệm đã đạt được, Cục tiếp tục chỉ đạo, hướng dẫn triển khai thực hiện toàn diện các mặt công tác chính sách đối với Quân đội, hậu phương Quân đội. Chỉ đạo các địa phương, đơn vị chú trọng gắn thực hiện công tác chính sách với công tác tư tưởng, tổ chức, dân vận, phát huy sức mạnh tổng hợp của các cấp, các ngành, toàn quân, toàn dân trong thực hiện chính sách đối với Quân đội, hậu phương Quân đội. Thời gian tới, Cục tăng cường chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ giải quyết chế độ, chính sách tồn đọng về thương binh, liệt sĩ; tập trung hoàn thành giải quyết chế độ, chính sách đối với các đối tượng tham gia kháng chiến, tham gia chiến tranh bảo vệ Tổ quốc và làm nhiệm vụ quốc tế, đảm bảo không để sót đối tượng có công với cách mạng mà không được quan tâm, chăm sóc. Đồng thời, tiếp tục tham mưu, đề xuất, triển khai các giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện Đề án tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ, nhất là tăng cường hợp tác quốc tế trong thực hiện nhiệm vụ này, v.v. Cùng với đó, Cục chủ động phối hợp với các cơ quan có liên quan, tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra; làm tốt việc thẩm định, xét duyệt hưởng chế độ, chính sách, không để xảy ra sai, sót, tiêu cực. Đẩy mạnh công tác sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm thực hiện công tác chính sách; phổ biến, nhân rộng cách làm sáng tạo, hiệu quả, điển hình tiên tiến và khắc phục kịp thời những hạn chế, khuyết điểm, v.v. Trước mắt, Cục tập trung chỉ đạo và triển khai thực hiện tốt các hoạt động kỷ niệm 70 năm Ngày Thương binh - Lliệt sĩ (27-7-1947 - 27-7-2017), thiết thực góp phần tuyên truyền, giáo dục, làm lan tỏa và nâng cao hiệu quả thực hiện công tác chính sách của Đảng, Nhà nước, đạo lý, truyền thống “Uống nước nhớ nguồn”, “Đền ơn đáp nghĩa” của dân tộc.

Nhận thức rõ vinh dự và trách nhiệm chính trị lớn lao của mình, Cục Chính sách tiếp tục phát huy kinh nghiệm, truyền thống, phấn đấu hoàn thành tốt chức năng, nhiệm vụ được giao, xứng đáng là cơ quan đầu ngành toàn quân về tham mưu, chỉ đạo thực hiện công tác chính sách đối với Quân đội và hậu phương Quân đội trong thời kỳ mới.

Thiếu tướng TRẦN QUỐC DŨNG, Cục trưởng Cục Chính sách, Tổng cục Chính trị
____________________

1 - Hồ Chí Minh - Toàn tập, Tập 7, Nxb CTQG, H. 2011, tr. 483.

2 - Hiện có hơn 01 triệu thân nhân quân nhân, công nhân, viên chức quốc phòng được hưởng chế độ bảo hiểm y tế.