Cách đây 42 năm, ngày 30-4-1975, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam quang vinh, Đảng bộ, chính quyền, lực lượng vũ trang và nhân dân Sài Gòn - Gia Định đã cùng với quân dân cả nước kết thúc thắng lợi cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước, viết tiếp trang sử hào hùng của dân tộc ta. Phát huy truyền thống vẻ vang, Thành phố Hồ Chí Minh đang nỗ lực phấn đấu “xây dựng Thành phố năng động, sáng tạo, có chất lượng sống tốt, văn minh, hiện đại, nghĩa tình” trong thời kỳ hội nhập, phát triển.

Nhân dân Sài Gòn đón mừng bộ đội vào tiếp quản Thành phố (ảnh tư liệu)

Đối với mỗi người Việt Nam, ngày 30-4-1975, ngày miền Nam được hoàn toàn giải phóng, đất nước thống nhất là một sự kiện trọng đại, dấu ấn không thể mờ phai. Đại thắng mùa Xuân 1975 là thắng lợi vĩ đại nhất, trọn vẹn nhất, kết thúc quá trình 30 năm đấu tranh giải phóng dân tộc và bảo vệ Tổ quốc, bắt đầu từ Cách mạng Tháng Tám, hoàn thành cách mạng dân tộc, dân chủ nhân dân trong cả nước, thống nhất Tổ quốc, mở ra kỷ nguyên mới trên đất nước ta - kỷ nguyên độc lập, tự do, cả nước đi lên chủ nghĩa xã hội. Trong chiến thắng huy hoàng đó, Đảng bộ, quân và dân Sài Gòn - Chợ Lớn - Gia Định đã đóng góp công sức rất xứng đáng, như Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã khẳng định: “Thành phố Hồ Chí Minh có bề dày lịch sử và truyền thống cách mạng vẻ vang. Những cống hiến của thành phố cho đất nước, cho sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc là rất to lớn”¹.

“Sài Gòn là nơi quần chúng rất cách mạng, nhưng cũng là sào huyệt cuối cùng của tất cả các bọn phản động nhất. Ở đây ta có thời gian để chuẩn bị tấn công, nhưng địch cũng đã chuẩn bị để đối phó. Do đó cuộc chiến đấu ở đây sẽ rất găng và phức tạp”². Ngay từ những ngày đầu của cách mạng cho đến ngày toàn thắng, Đảng bộ và nhân dân Thành phố đã bám trụ kiên cường, vượt qua muôn vàn thử thách, hiểm nguy nơi trung tâm sào huyệt, đầu não của kẻ thù, “đi trước về sau”, sắt son, vẹn nguyên lòng trung thành với lý tưởng cách mạng, với Đảng, với Bác Hồ kính yêu. Quân và dân Sài Gòn - Chợ Lớn - Gia Định đã tiến hành cuộc chiến đấu anh dũng trên cả ba mặt trận: chính trị, quân sự và binh vận, lập những chiến công vang dội, những kỳ tích, góp phần lần lượt đánh bại các chiến lược chiến tranh của đế quốc Mỹ xâm lược, tiến tới trận quyết chiến chiến lược cuối cùng.

Trong Đại thắng Mùa xuân 1975, trước tình hình diễn biến hết sức nhanh chóng, thực hiện chỉ đạo của Trung ương Cục, Thành ủy Sài Gòn - Gia Định đã có những bước chuẩn bị cho cuộc nổi dậy cuối cùng của quần chúng nhân dân để kết thúc cuộc kháng chiến; tập trung chỉ đạo các lực lượng quân sự, chính trị và binh vận thực hiện các bước tiến công chuẩn bị chiến trường cho trận quyết chiến chiến lược cuối cùng và cho cuộc tổng nổi dậy của quần chúng nhân dân. Cho đến trước khi các quân đoàn chủ lực tiến vào Thành phố, dưới sự lãnh đạo của Thành ủy, quân và dân Sài Gòn - Gia Định đã tiến hành các bước, từ chuẩn bị chiến trường đến đón đoàn quân chiến thắng tiến vào Thành phố. Cùng với các mũi tiến công của bộ đội chủ lực, các cuộc tấn công của lực lượng vũ trang Sài Gòn - Gia Định và sự nổi dậy của quần chúng thành phố Sài Gòn đã làm tê liệt hạ tầng cơ sở chính quyền địch, thiết lập chính quyền nhân dân cách mạng. Đó chính là sự phối hợp nhịp nhàng của tổng tiến công và nổi dậy; “từ ngoài đánh vào, từ trong đánh ra”; phối hợp chặt chẽ giữa quân, dân Thành phố với quân chủ lực, tiến công địch liên tục về chính trị, vũ trang và binh vận, giải phóng Sài Gòn - Chợ Lớn - Gia Định, như đồng chí Nguyễn Văn Linh đã nhận xét: “Do kết hợp đúng đắn và tuyệt đẹp giữa tổng tiến công và nổi dậy của quần chúng, chúng ta đã giải phóng và tiếp quản thành phố gần như nguyên vẹn”³, v.v.

Để có thắng lợi vẻ vang này, Đảng bộ và nhân dân Sài Gòn - Gia Định luôn rèn luyện ý chí, dũng cảm, mưu trí, sáng tạo trong chiến đấu. Những mũi tiến công như vũ bão của các lực lượng vũ trang Thành phố, các chiến sĩ biệt động “xuất quỷ nhập thần” đã giáng đòn phủ đầu vào những mục tiêu hiểm yếu, đầu não của kẻ địch, khiến cho chúng khiếp vía, kinh hoàng. Các phong trào đấu tranh mạnh mẽ của quần chúng nhân dân, các dân tộc, tôn giáo, phong trào xuống đường của học sinh, sinh viên,… đã làm lung lay tận gốc mưu đồ xâm lược của đế quốc Mỹ và chính quyền tay sai. Biết bao cán bộ, đảng viên, đồng chí, đồng bào đã hy sinh xương máu, nêu cao khí phách anh hùng của giai cấp tiên phong và của dân tộc, nêu cao lòng trung thành vô hạn đối với Đảng, Tổ quốc và nhân dân. Những tấm gương chói ngời đó sống mãi với sự nghiệp cách mạng của Đảng, dân tộc và muôn đời con cháu mai sau.

Từ ngày hòa bình lập lại, thành phố Hồ Chí Minh đã trải qua chặng đường xây dựng, phát triển và hội nhập, với tinh thần “vì cả nước, cùng cả nước”. Mười năm đầu sau giải phóng, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Thành phố tiếp tục đứng lên, nỗ lực khắc phục hậu quả cực kỳ nặng nề của chiến tranh, năng động, tìm tòi, sáng tạo, vượt qua những khó khăn của ngày đầu xây dựng, bảo vệ đất nước, hướng mục tiêu hoạt động của mình vào việc thực hiện những nhiệm vụ kinh tế - xã hội bức bách. Ba thập niên kế tiếp, Đảng bộ và nhân dân Thành phố cùng cả nước thực hiện đổi mới cơ chế, chính sách quản lý kinh tế và tiến hành công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước với nhiều khó khăn, thử thách, có va vấp, khuyết điểm, song nhìn tổng thể, Thành phố đã có sự phát triển vượt bậc trên mọi lĩnh vực, đạt được những thành tựu to lớn, toàn diện, tạo sự chuyển biến căn bản trong đời sống xã hội, góp phần quan trọng vào thành tựu chung của đất nước. Kinh tế Thành phố không ngừng tăng trưởng, đóng vai trò là đầu tàu, góp phần phát triển vùng kinh tế trọng điểm phía Nam và cả nước. Công tác quản lý và phát triển đô thị của Thành phố tiếp tục chuyển biến tích cực; cơ sở hạ tầng được cải thiện, phục vụ tốt hơn cho phát triển kinh tế cũng như đời sống nhân dân và hội nhập quốc tế. Lĩnh vực giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ có nhiều tiến bộ. An sinh xã hội, đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân ngày càng được đảm bảo. Nhiều phong trào hành động cách mạng do Thành phố khởi xướng được cả nước hưởng ứng và mang lại hiệu quả thiết thực. Mới đây, Thành phố lại khởi xướng phong trào làm sạch, đẹp vỉa hè, “đường thông, hè thoáng” của một thành phố văn minh, hiện đại, đang được người dân đồng tình, ủng hộ, v.v. Những thành quả to lớn và có ý nghĩa lịch sử mà Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Thành phố đạt được trong hơn 40 năm qua đều gắn với sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng, Nhà nước; sự giúp đỡ, chỉ đạo, quan tâm của các ban, bộ, ngành, đoàn thể Trung ương; sự phối hợp hỗ trợ, hợp tác của các địa phương và là kết quả của lòng yêu nước, sức mạnh đoàn kết, năng động, sáng tạo, nghĩa tình của các thế hệ cán bộ, đảng viên, lực lượng vũ trang, các tầng lớp nhân dân Thành phố. Đồng thời, đó chính là hành trang quan trọng để Thành phố Hồ Chí Minh tiếp tục tăng tốc, củng cố và phát huy vị trí trung tâm về nhiều mặt của cả nước, ngày càng “đàng hoàng hơn, to đẹp hơn”, v.v.

Từ thực tiễn hoạt động phong phú của Đảng bộ, nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh qua chặng đường dài của lịch sử, có thể rút ra nhiều bài học kinh nghiệm quý báu, đã được Đại hội đại biểu lần thứ X Đảng bộ Thành phố thông qua. Đó là, tiếp tục phát huy sức mạnh tổng hợp của hệ thống chính trị, truyền thống cách mạng kiên cường, đoàn kết, năng động, sáng tạo của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Thành phố. Nhận thức sâu sắc và xác định trách nhiệm rất cao về vai trò, vị trí Thành phố, là nơi hội tụ và lan tỏa, vì cả nước, cùng cả nước; thực hiện tốt các chính sách an dân, xây dựng “thế trận lòng dân”; giữ vững ổn định chính trị trong mọi tình huống; đẩy mạnh hợp tác kinh tế - văn hóa - xã hội với các tỉnh, thành phố trong cả nước và hội nhập quốc tế. Trong quá trình xây dựng Thành phố, phải gắn tăng trưởng kinh tế với phát triển văn hóa, xây dựng con người, bảo vệ môi trường; thấm nhuần quan điểm: tin Dân, trọng Dân, học Dân, dựa vào Dân, chăm lo cho cơ sở, phát huy sức dân để chăm lo cho Dân, không ngừng nâng cao chất lượng đời sống của nhân dân. Chú trọng gắn tăng trưởng kinh tế với tiến bộ và công bằng xã hội; ra sức thực hiện các chính sách giải quyết việc làm, tăng thu nhập, bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội; đẩy mạnh chương trình giảm hộ nghèo, tăng hộ khá, tăng cường vận động các nguồn lực xã hội chăm lo thiết thực, cải thiện đáng kể đời sống nhân dân. Đồng thời, tập trung giải quyết, làm chuyển biến rõ nét, thu hẹp, giảm bớt những vấn đề gây bức xúc trong nhân dân, nhất là tình trạng tội phạm hình sự, tai nạn, ùn tắc giao thông, ngập nước, ô nhiễm môi trường, dịch bệnh, quá tải bệnh viện, tình trạng xuống cấp về đạo đức với những biểu hiện lối sống thực dụng, bạo lực, tiêm nhiễm sản phẩm phi văn hóa đối với giới trẻ, trong đời sống xã hội.

Trong quá trình xây dựng và phát triển, Thành phố vừa làm vừa chú trọng tổng kết thực tiễn, nhân rộng các mô hình, cách làm hiệu quả; năng động, sáng tạo, tìm tòi học hỏi cái mới, tiếp thu tinh hoa thời đại; nắm vững quy luật khách quan, sự vận động và biến đổi của cuộc sống để vận dụng linh hoạt, sáng tạo, phù hợp với hoàn cảnh và điều kiện đặc thù của Thành phố. Đẩy mạnh cải cách hành chính gắn với mục tiêu xây dựng chính quyền đô thị, nâng cao trách nhiệm điều hành, hiệu lực, hiệu quả quản lý của bộ máy chính quyền phục vụ nhân dân; chủ động và kiên trì với quyết tâm cao trong đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, quan liêu trên tất cả các lĩnh vực quản lý và sử dụng đất đai, chi tiêu ngân sách, đầu tư xây dựng cơ bản, quản lý vốn, tài sản của Nhà nước và doanh nghiệp. Thực hiện nghiêm Quy chế Dân chủ cơ sở, cải cách hành chính; hoàn thiện cơ chế để nhân dân đóng góp ý kiến, phản biện xã hội và giám sát công việc của chính quyền, nhất là về các chính sách kinh tế, xã hội, quy hoạch. Kiên quyết ngăn chặn và đẩy lùi tình trạng nhũng nhiễu, vòi vĩnh, vô cảm của một bộ phận cán bộ, công chức khi thực thi công vụ. Đồng thời, tập trung xây dựng Đảng bộ thật sự trong sạch, vững mạnh cả về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức; thực hiện nghiêm túc Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) về xây dựng, chỉnh đốn Đảng, Chỉ thị 05-CT/TW của Bộ Chính trị (khóa XII) về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp vững mạnh, hết lòng hết sức phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân; đánh giá, quy hoạch, bố trí cán bộ trên cơ sở phẩm chất, năng lực và uy tín; phát huy nhân tài, nêu cao vai trò tiền phong gương mẫu của người đứng đầu. Thực hiện nghiêm nguyên tắc tập trung dân chủ và quy chế làm việc; bám sát thực tiễn, dự báo sát, có giải pháp tích cực để thực hiện đạt kết quả cao nhất chỉ tiêu, nhiệm vụ.

Hiện nay, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh đang nỗ lực triển khai thực hiện một cách bài bản, đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp được xác định tại Nghị quyết Đại hội đại biểu lần thứ X Đảng bộ Thành phố. Với tinh thần “đi trước và về đích trước”, xác định rõ các khâu đột phá; chủ động, kiên trì đề xuất những chủ trương, cơ chế phù hợp cho sự phát triển, tạo động lực phát triển mạnh mẽ cho khu vực kinh tế trọng điểm phía Nam và cả nước, Đảng bộ và nhân dân Thành phố tiếp tục nắm vững và thực hiện phương châm: Phát triển kinh tế là nhiệm vụ trung tâm, xây dựng Đảng là nhiệm vụ then chốt, xây dựng văn hóa trở thành nền tảng tinh thần xã hội, đề cao quyết tâm chính trị để đẩy mạnh sự nghiệp xây dựng, bảo vệ và phát triển. Đồng thời, kiên định với mục tiêu con đường xã hội chủ nghĩa, nỗ lực phấn đấu, chủ động nắm bắt thời cơ, vượt qua thách thức, giữ vững ổn định chính trị - xã hội, cơ cấu lại nền kinh tế, đổi mới mô hình và nâng cao chất lượng tăng trưởng, đồng bộ kết cấu hạ tầng, phát triển nhanh và bền vững với chất lượng và tốc độ cao hơn mức bình quân chung của cả nước. Thường xuyên quan tâm xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh, người dân Thành phố có nếp sống văn minh, lịch sự; không ngừng nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân, bảo đảm an ninh, quốc phòng; quyết tâm hoàn thành nhiệm vụ mà Đại hội đại biểu lần thứ X Đảng bộ Thành phố đã xác định: “Xây dựng thành phố Hồ Chí Minh có chất lượng sống tốt, văn minh, hiện đại, nghĩa tình; có vai trò động lực trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; sớm trở thành một trong những trung tâm lớn về kinh tế, tài chính, thương mại, khoa học - công nghệ của khu vực Đông Nam Á”⁴.

ĐINH LA THĂNG, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy thành phố Hồ Chí Minh

___________

1 - Phát biểu của đồng chí Nguyễn Phú Trọng, Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam, tại Đại hội đại biểu lần thứ X Đảng bộ Thành phố Hồ Chí Minh nhiệm kỳ 2015 - 2020.

2 - ĐCSVN - Văn kiện Đảng toàn tập, Tập 36, Nxb CTQG, H. 2004, tr. 156, 157.

3 - Diễn văn của đồng chí Nguyễn Văn Linh, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Thành ủy đọc tại mít tinh kỷ niệm lần thứ 10 ngày giải phóng Thành phố Hồ Chí Minh, Tài liệu lưu trữ tại Phòng Nghiên cứu Lịch sử Đảng, Ban Tuyên giáo Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh.

4 - Nghị quyết Đại hội Đại biểu Đảng bộ Thành phố Hồ Chí Minh lần thứ X, nhiệm kỳ 2015 - 2020.